Tajemniczy ogród - scenariusze lekcji do lektury

KONSPEKT LEKCJI 1 (45 minut)

Temat: "Tajemniczy ogród" - Frances Hodgson Burnett. Moje wrażenia po lekturze.

PLANOWANIE PRZEDLEKCYJNE
CELE:
Uczeń:
Rozumie pojęcie narracji,wskazuje rodzaje narracji,
określa narrację występującą w lekturze,
wskazuje elementy świata przedstawionego,
wypowiada się na temat przeczytanej lektury,
uzasadnia swoje zdanie,
uważnie słucha wypowiedzi kolegów.

MATERIAŁY:
Książka pt. "Tajemniczy ogród" F. H. Burnett.

PLANOWANIE ŚRÓDLEKCYJNE
1. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat przeczytanej lektury:
Jak ci się ją czytało?
Czy ci się podobała i dlaczego?
Co myślisz o bohaterach utworu?
Jaką scenę najlepiej pamiętasz i dlaczego?
Jak ci się spodobał sposób narracji? Przypomnienie terminu "narracja" i rodzajów narracji. Określenie jaka narracja występuje w powieści.
2. Kilka słów na temat autorki "Tajemniczego ogrodu"
Tworzyła na przełomie XIX/XX w. Pisarka angielska,autorka powieści dla dzieci, np.
"Mała księżniczka", "Mały lord".
3. Następnie uczniowie określają miejsce akcji, głównych i drugoplanowych bohaterów.

Pierwszoplanowi bohaterowie:
Drugoplanowi bohaterowie:
Miejsce akcji:
Mary Lenox
Colin
Dick
Marta – służąca
Matka Dicka
Archibald Craven – ojciec Colina
Medlock - służąca
Angla,
Misselthwaite Manor.
Wielki, ciemny dom wśród wrzosowisk, składający się ze stu pokoi, otoczony licznymi ogrodami.
Dom był własnością ojcaColina.

4. Po wykonaniu tego zadania uczniowie streszczają bieg wydarzeń. Nauczyciel zwraca uwagę na poprawność wypowiadanych zdań, zadaje pytania pomocnicze.

PRACA DOMOWA
Napisz zaproszenie dla Archibalda Cravena, by przyjechał odwiedzić swego syna. Przypomnij sobie zasady redagowania zaproszenia.

KONSPEKT LEKCJI 2 (2 razy 45 minut)

Temat: Jak wygląda tajemniczy ogród?

PLANOWANIE PRZEDLEKCYJNE
CELE:
wyjaśnia znaczenie tytułu,
pracuje ze słownikiem,
wypowiada się pełnymi zdaniami,
pracuje z tekstem,
gromadzi słownictwo opisujące ogród,
wskazuje przymiotniki i czasowniki,
wskazuje cechy opisu,
redaguje opis ogrodu

MATERIAŁY:
Książka pt. "Tajemniczy ogród" F. H. Burnett.

PLANOWANIE ŚRÓDLEKCYJNE
1. Uczniowie w słowniku języka polskiego odczytują znaczenie wyrazu "tajemniczy"
(zawierający, kryjący tajemnicę, pełen tajemnic, okryty,osłonięty tajemnicą).
2. Następnie wyjaśniają dlaczego ich zdaniem ogród był tajemniczy? Spostrzeżenia zapisują na tablicy i w zeszytach w postaci słoneczka.
3. Uczniowie wymienią wątki, które można określić mianem tajemniczych:
Sposób w jaki Mary dostała się do ogrodu.
Brak wiedzy, gdzie znajduje się Colin i skąd słychać płacz?
Ilość pokoi i akt, że Mary nie mogła ich odwiedzać.
4. Następnie uczniowie na podstawie pracy z książką, gromadzą słownictwo opisujące ogród. Praca w grupach.
Wygląd ogrodu bezpośrednio po odkryciu go przez Mary:
Zmiany w wyglądzie ogrodu, będące wynikiem troski Mary i Dicka:
Otoczony murem, porośnięty bluszczem,
Wewnątrz okryty bezlistnymi gałęziami róż.
Zrudziała trawa, wyrastały z niej szare krzewy.
Wiele uschniętych drzew, na nich znajdowały się pnące róże. Róże te były bezlistne, z szaroburymi gałązkami.
Cichy, jakby róże w nim uschły.
Ogród rozkwitł.
Pełen jesiennych cudów, kolory: złoty,purpurowy, szkarłatny.
Kwitnące róże pięły się wszędzie.
Ogród wyglądał jak złota świątynia.
Ożył.
Słychać było radosny śpiew ptaków.

5. W zgromadzonym słownictwie uczniowie podkreślają przymiotniki i czasowniki. Liczą je i zastanawiają się,których części mowy jest więcej. Na podstawie tego ćwiczenia wnioskują o cechach opisu.
Odpowiadają na pytania:
Na co wskazuje przewaga przymiotników? (opis jest statyczny)
Czy w opisie następują po sobie wydarzenia?
6. Wspólne redagowanie opisu ogrodu.

PRACA DOMOWA
Poszukam w książce cytatów opisujących wygląd i zachowanie Colina i Mary.


KONSPEKT LEKCJI 3 (45 minut)

Temat: Jakie zmiany zaszły w głównych bohaterach "Tajemniczego ogrodu"?

PLANOWANIE PRZEDLEKCYJNE
CELE:
gromadzi słownictwo opisujące wygląd i zachowanie bohaterów,
pracuje z tekstem,
porównuje zachowania bohaterów i ocenia zachodzące w nich zmiany,
dostrzega analogię między rozwojem wewnętrznym bohaterów, a rozkwitającym ogrodem,
redaguje opis wyglądu jednego z bohaterów.
MATERIAŁY:
Książka pt. "Tajemniczy ogród" F. H. Burnett.

PLANOWANIE ŚRÓDLEKCYJNE

1. Uczniowie gromadzą słownictwo opisujące wygląd i zachowanie bohaterów:
Mary:
Przed przyjazdem do Anglii i bezpośrednio po:
Po odkryciu tajemniczego ogrodu i zaprzyjaźnieniu się z Dickiem:
WYGLĄD:
wiecznie skwaszony wyraz twarzy,
cienkie włosy,
blada,
chuda.

ZACHOWANIE:
nieuprzejma, kapryśna, rozpieszczona, samolubna, despotyczna, krzykliwa, płaczliwa,wybuchowa, itp.

WYGLĄD:
zaróżowione policzki,
radosny wyraz twarzy,
grubsza,
uśmiechnięta
chętna do zabawy i pracy

ZACHOWANIE:
opiekuńcza, troskliwa, wesoła, pracowita, koleżeńska, energiczna, uprzejma itp.
Colin:
Zamknięty w pokoju:
Odnaleziony przez Mary:
WYGLĄD:
szczupły, blady, chorowity,
ostre rysy twarzy,
duże oczy,

ZACHOWANIE:
rozpieszczony, samolubny, rozżalony, złośliwy, wymagający,
przekonany, że umrze, nieszczęśliwy,
WYGLĄD:
zdrowy wygląd,
grubszy
gęste włosy,
radosne spojrzenie

ZACHOWANIE:
radosny, zainteresowany przyrodą,
chciało mu się żyć,
uwierzył w siebie.

2. Uczniowie porównują zmiany w wyglądzie i zachowaniu bohaterów. Zastanawiają się, co było ich przyczyną ? Następnie przypominają sobie ogród bezpośrednio po odkryciu przez dziewczynkę i później. Zastanawiają się, co łączy ogród i dzieci? Czy można powiedzieć, że dzieci zmieniły się i "rozkwitły" jak ogród?
(Nauczyciel uświadamia dzieciom, że żeby się dobrze rozwijał, ogród potrzebował troski i opieki. Dzieci zastawiają się, czego potrzebowali bohaterowie, by "rozkwitnąć"? Zapisują samodzielnie wnioski.
PRACA DOMOWA
Opisz wygląd (i zachodzące w nim zmiany) Colina lub Mary.

KONSPEKT LEKCJI 4 (45 minut)

Temat: "Czary są wszędzie, czary są we mnie" – Rola przyrody i wiary we własne siły w życiu człowieka.

PLANOWANIE PRZEDLEKCYJNE
CELE:
wypowiada się na temat literatury, uzasadnia swoje zdanie,
pracuje z tekstem, cytuje stosowne fragmenty,
wyciąga wnioski,
uważnie słucha wypowiedzi uczniów,
czyta głośno i wyraźnie,
redaguje list.
MATERIAŁY:
Książka pt. "Tajemniczy ogród" F. H. Burnett.

PLANOWANIE ŚRÓDLEKCYJNE
1. Nauczyciel zapisuje pierwszą część tematu. Następnie pyta się uczniów, czy pamiętają, co mówił Colin na temat czarów?
2. Odczytanie stosownego fragmentu (ostatni rozdział).
3. Uczniowie wypowiadają się na temat tego, jak rozumieją owe czary:
Dlaczego wszystko postało z czarów: listki, borsuki, wiewiórki i ludzie?
Co powtarzała Mary, kiedy Colin pierwszy raz stanął na nogi?
Jak nazywała je matka Dicka?
4. Odczytanie stosownego fragmentu i wyciągnięcie wniosków. (Czarami są: siła natury, jej zdolność do odradzania się i życia oraz wiara człowieka we własne siły). Zapisanie drugiej części tematu: Rola przyrody i wiary we własne siły.
5. Uczniowie zapisują temat lekcji i opowiadają, jaką rolę w życiu Dicka i Mary odegrała przyroda i pozytywne myślenie? Zastanawiają się, czy w ich życiu pozytywne myślenie odgrywa znaczącą rolę? Podają własne przykłady.
6. Na zakończenie zapisują motto (wyjaśnienie tego terminu) podsumowujące ich rozważania:
"Jednym z naukowych odkryć doby obecnej jest to, że myśl – po prostu myśl- może być równie silna jak bateria elektryczna, równie dobroczynna jak promienie słoneczne, lub zabójcza jak trucizna". (Cytat pochodzi z lektury pt. "Tajemniczy ogród".)
7. Po wykonaniu tego zadania uczniowie zastanawiają się, który z bohaterów poddał się złym jak trucizna myślom. (Colin, Archibald).

PRACA DOMOWA
Napisz list do Archibalda Cravena. W zwięzły sposób przekonaj go, by zaczął pozytywnie myśleć.
Na zakończenie cyklu zajęć można dzieciom zaproponować wykonanie w grupach pracy plastycznej z wykorzystaniem wszystkich dostępnych materiałów (w tym roślin, plasteliny, gałązek itp.) pt. "Tajemniczy ogród widziany moimi oczami".