Warsztaty plastyczne rozwijające jedną z inteligencji wg Howarda Gardnera

Opisane przeze mnie ćwiczenia to przykłady warsztatów, przeznaczonych dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. Nawiązują one do tematyki związanej z przedmiotem „wiedza o kulturze”, bazują na zagadnieniach związanych z genezą kultury: przestrzenią, w której powstaje i na nią oddziałuje; znakami jakimi operuje; komunikacją, bez której nie mogłaby istnieć; człowieku twórcy kultury.

Warsztat 1
STÓŁ – POCZĄTEK DIALOGU
( inteligencja przestrzenna, inteligencja interpersonalna - trudno je w tym ćwiczeniu rozdzielić:))
Kultura jako wartość społeczna nie mogłaby istnieć bez komunikacji. Komunikacja werbalna, gestów, przez media, towarzyszy nam we współczesnym świecie ciągle wręcz nachalnie w nie wkracza. Człowiek to istota „komunikująca się” – skazana na tą przypadłość naszego gatunku. W tym złożonym procesie istotne są jednostki, które w niej uczestniczą jak i przestrzeń w której się odbywa. To przestrzeń buduje atmosferę komunikacji...odspołeczna, dospołeczna, osobista...w ta przestrzeń wpisane są przedmioty...duże, a czasem nie zauważalne, kolorowe, brzydkie jakie by nie były zawsze wpływają na jakość komunikacji. Faworytem wśród nich jest STÓŁ – prostokątny, owalny, na czterech nogach, szklany, drewniany, z obrusem, „babciny”, wigilijny, nakryty, obdrapany, z wyrytym sercem ...stół to miejsce dające początek dialogowi.

Materiał: tektura, kolorowe papiery, klej, styropian, farby, klej na gorąco, drut itp.
Zadaniem jest stworzenie przedmiotu–stołu. Przedmiotu, który sprzyja atmosferze nawiązywania kontaktów międzyludzkich. Może on być zapisem atmosfery, w której był tworzony, może posiadać ślady współdziałania grupy. Ma być wyjątkowy...bo daje początek dialogowi.
Wspólne działanie rozpoczynamy od dyskusji na temat komunikacji i wykonania szkicu projektu przedmiotu, który moglibyśmy nazwać „Stołem- początkiem dialogu”. Spośród kilku pomysłów uczniowie wybierają najbardziej według nich odpowiedni, ciekawy i oryginalny. Zadaniu towarzyszy dyskusja „za” i „przeciw”.
Kolejna faza to wycinanie poszczególnych elementy konstrukcji mebla ze styropianu i tektury. Wszystko musi idealnie pasować. Poszczególne elementy można połączyć za pomocą drutu i kleju na gorąco.
Po etapie konstrukcji przychodzi czas na kształtowanie go pod kątem kolorystyki, to ważne bo:„komunikacja na wielu płaszczyznach jest przecież wielobarwna”. Stół ma przyciągać uwagę swoim niestandardowym wyglądem i zachęcać do podejścia do niego.
Zadanie kończy się zapisaniem na kolorowych kartkach „złotych myśli”, „cytatów”,które uczniowie przyklejają na blacie stołu. Mogą one dać początek dialogowi z drugim człowiekiem.

Warsztat 2
LINIA – ZAKODOWANY „JA” ( inteligencja intrapersonalna)
Komunikowanie w kulturze odbywa się za pomocą najważniejszej jednostki w komunikacji, którą jest znak. Znaki...symbole, konwencjonalne, piktogramy...w większości odczytujemy je dzięki umowie społecznej panującej w naszym kręgu kulturowym. Dzieci najwcześniej za pomocą swojego rysunku komunikują w swoich prostych obrazkach co czuja i jaki jest ich stosunek do otaczającej rzeczywistości. Kodują swoje emocje w liniach często nieporadnych, ale o dużym ładunku emocjonalnym. To takie naturalne znaki...
Linia to pierwszy ślad w rysunkach dzieci. Taka prosta, a potrafi być taka różnorodna. Linia to od niej coś się zaczyna...

Materiały: kolorowe kartki, kolorowe pisaki, kredki, farby, pędzelki itp.
Uczniowie maja za zadanie stworzyć symbol własnej osobowości za pomocą linii. Mają nadać linii charakter swojej osoby przez dobór formy jej wyrazu.
Na początku zajmujemy się rozmową na temat ludzkiej osobowości, dyskutujemy na temat rodzajów ludzkich charakterów, ludzkich przywar i słabości.
Kolejna faza to rysowanie lub też malowanie linii, niosącej ładunek emocjonalny, wyrażającej dany charakter. Linia ma potężną moc wyrazu. Za pomocą odpowiedniej formy, doboru jej grubości, kolory, sposobu jej prowadzenia można wyrazić bardzo wiele. Nie jest to zadanie łatwe. Wspólnie zastanawiamy się nad sposobem wyrażenia własnego”ja”.
Prace wykonane w ramach tego zadania mogą stać się łamigłówką dla wszystkich oglądających: „Jaki to człowiek?”.

Warsztat 3
PRZEDMIOT – NADAJ MU NOWE ŻYCIE ( inteligencja interpersonalna)
Przedmioty...przedmioty niezbędne, funkcjonalne, ozdobne, brzydkie, artefakty, kiczowate, symbole konsumpcji naszych czasów. Każdy zostawia na nich swój ślad, zaznacza fragment swojej historii na przedmiocie. A po ich „zużyciu” po prostu to „coś” wyrzucamy, żeby zastąpić nowym i cykl się powtarza...

Materiały: przygotowany przez uczniów „zużyty” przedmiot, pisaki ,kolorowe papiery, farby, bibuła,klej,druty, nożyczki itp.
Zadaniem dla uczniów jest stworzenie przedmiotu - znaku, przedmiotu - który wyrażałby kontakt ja- przedmiot. Przedmiotu na którym zostawimy swój ślad. Analizując jego funkcjonalność nadajmy mu nowe życie. Po wykonaniu pracy uczniowie maja nadać mu nową nazwę.
Praca w 2-osobowych grupach.
Każda grupa ma za zadanie przygotować, odnaleźć w swoim najbliższym otoczeniu przedmioty „porzucone”, już nie chciane, po prostu – zużyte. Na początku wszystkie zgromadzone rzeczy wykładamy na stół i poddajemy analizie, czym były dla nas, jaką rolę spełniały, czy dobrze spełniały swoja funkcję, a może od początku ich posiadania byliśmy z nich nie zadowoleni. Między młodzieżą nawiązuje się rozmowa. Nie doceniamy wartości przedmiotów towarzyszących nam na co dzień, a przedmiot zużyty to niekoniecznie „banał naszego życia”. Widzimy ich zwyczajność, a warto dostrzec ukryta w nich niezwykłość.
Kolejny etap to stworzenie przedmiotu – znaku, na którym uczniowie świadomie zostawią swój ślad, nadając mu nowe życie i funkcje.
Zadanie kończymy nazwaniem nowego „przedmiotu”. To ważny etap, bo jego „nazwa-tytuł” ma wyrażać istotę jego nowej funkcji. Uczniowie w grupie analizują „za” i „przeciw” dla oryginalnego i twórczego wyrażenia tematu.

Warsztat 4
CZŁOWIEK ISTOTA ISTOTNA
( inteligencja cielesno-motoryczna, inteligencja interpersonalna - trudno je w tym ćwiczeniu rozdzielić:) )
Człowiek ...twórca kultury. Człowiek istota myśląca, odczuwająca, współczująca...

Materiały: duże formaty tektury, farby, kredki, pastele, pędzelki itp.
Zadaniem uczniów jest wykonanie portretu człowieka odczuwającego emocje, nastrój, uczucia ...portretu symbolicznego. Praca przewidziana dla 2-osobowych zespołów.
Pierwszym etapem pracy jest wylosowanie przez uczniów nazwy danej emocji, uczucia czy nastroju( np. złość,cierpienie, miłość...) ,którą będą się starać sportretować. Przedstawiają ją na forum grupy za pomocą mowy ciała.
Następnie uczniowie odrysowują kształt własnej sylwetki na dużym kartonie-tekturze ( już samo ułożenie ciała może posłużyć jako komunikat o danej do wyrażenia emocji) - to działanie można wykonać również na przygotowanym wcześniej, zagruntowanym np.emulsją prześcieradle, czy innym dużych rozmiarów kawałku materiału. Wtedy wszyscy uczestnicy warsztatów odrysowują swoje sylwetki na jednej płaszczyźnie. Tworząc jedną wielopostaciową kompozycję.
Kolejnym etapem jest zilustrowanie tematu malarsko, czy też rysunkowo. Uczniowie „wmalowują” dany nastrój-emocje w kształt postaci ludzkiej. Wspólnie dokonują wyboru formy za pomocą jakiej ją wyrażą.
Na zakończenie tworzymy galerie portretów ludzkich emocji zawieszając je w wybranej przestrzeni na terenie szkoły.

opracowała Marta Wawrońska-Koch