Analiza przypadku wychowawczego: Integracja zespołu klasowego

Problem wychowawczy - integracja zespołu klasowego

Szkoła jest specyficznym środowiskiem, gdzie zderzają się różne osobowości i charaktery . Od wielu lat pełnię funkcję wychowawcy klasowego. Coraz częściej zauważam problem z integracją zespołów klasowych. Jakie są przyczyny tego zjawiska?

1. Obserwacja nauczyciela

W wyniku własnych obserwacji wyróżniłam następujące przyczyny problemu:
• Narastające dysproporcje statusu majątkowego dzieci
• Zagubienie wartości humanistycznych wyrażające się postawą „lepiej mieć niż być”
• Pojawianie się co roku w klasie nowych uczniów
• Poświęcanie zbyt małej ilości czasu dzieciom przez rodziców
• Różnice w poziomie wykształcenia rodziców oraz statusie materialnym rodzin
• Problemy rodzinne /rodziny niepełne, rozbite, wielodzietne/
• Niekorzystny wpływ mediów na wychowanie

Zauważone trudności w integracji zespołu klasowego przejawiały się przede wszystkim:
• brakiem akceptacji niektórych uczniów;
• izolowaniem wybranych kolegów,
• brakiem serdeczności, koleżeństwa między dziećmi;
• brakiem współpracy ;
• pojawieniem się niezdrowej rywalizacji o posiadane wartości materialne
• pojawieniem się wzajemnej agresji słownej i fizycznej
• brakiem odpowiedniej atmosfery pracy na lekcjach
• narastaniem problemów w nauce wybranych uczniów
• narastaniem poziomu frustracji u osób izolowanych lub nieakceptowanych przez klasę

2. Znaczenie problemu

Omawiane przeze mnie trudności integracji zespołu klasowego są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania klasy i poszczególnych jednostek. Wymagają one podjęcia natychmiastowych działań ze strony nauczyciela, pedagoga szkolnego, psychologa i rodziców dzieci. Problemy w kontaktowania się dzieci między sobą, brak poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości, niezaspokojona potrzeba uznania przez rówieśników mogą doprowadzić dziecko do wielu negatywnych zachowań oraz problemów edukacyjnych a w efekcie do niepowodzeń szkolnych

3. Prognoza negatywna

Brak interwencji ze strony nauczyciela, pedagoga i psychologa szkolnego oraz rodziców spowoduje niewątpliwie nasilenie się problemu. Może to doprowadzić do pogłębiania się trudności w nauce i narastania problemów wychowawczych w klasie. W przypadku jednostek brak poczucia własnej wartości i poczucia bezpieczeństwa, oraz niezaspokojona potrzeba uznania przez rówieśników mogą stać się przyczyną bardzo wielu niepowodzeń szkolnych.

4. Prognoza pozytywna

Podjęte przeze mnie działania zmierzające do likwidacji problemu w zespole klasowym, pomogą zlikwidować konflikty wśród moich podopiecznych, oraz zwiększyć poczucie bezpieczeństwa i akceptacji jednostki w grupie. Zmobilizują uczniów do konstruktywnej współpracy na lekcjach, podejmowania wspólnych działań dla dobra poszczególnych kolegów, całej klasy, szkoły i społeczeństwa.

5. Propozycja rozwiązania problemu

W celu rozwiązania problemu postanowiłam podjąć następujące działania :
• zbadanie wzajemnych relacji między uczniami w klasie poprzez przeprowadzenie ankiet i rozmów indywidualnych z uczniami
• ustalenie zasad współżycia w klasie i konsekwentne ich egzekwowanie
• bieżąca współpraca z pedagogiem szkolnym, rodzicami ( nie tylko w czasie wywiadówek i zebrań konsultacyjnych, ale również indywidualnych spotkań ) oraz Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną,
• częste poruszanie problemu agresji i właściwych relacji interpersonalnych na lekcjach godzin wychowawczych,
• kształtowanie poczucia odpowiedzialności za siebie, innych, wspólną pracę,
• angażowanie uczniów sprawiających szczególne problemy wychowawcze w życie klasy i szkoły,
• konsekwentne stosowanie systemu nagród i kar zgodnie ze statutem szkoły
• ustalenie właściwej hierarchii wartości obowiązujących w życiu /skłonienie uczniów do refleksji co jest ważniejsze w naszym życiu „mieć czy być”/
• dyskusja na temat roli miłości, przyjaźni, wzajemnego zrozumienia oraz odpowiedzialności za innych w naszym życiu .
• nauka tolerancji, wzajemnej akceptacji i kulturalnego rozwiązywania problemów.
• przeprowadzenie warsztatów z udziałem pedagoga i psychologa szkolnego na temat „Jak radzić sobie z agresją? ”
• przebadanie przez Poradnię Pedagogiczno- Psychologiczną oraz przez psychologa szkolnego uczniów mających trudności w nauce i sprawiających kłopoty wychowawcze.
• pomoc uczniom w nauce w ramach prowadzonych w szkole zajęć wyrównawczych.
• zbadanie sytuacji rodzinnej oraz zorganizowanie pomocy materialnej i dokarmiania dla dzieci potrzebujących.
• integracja zespołu klasowego w ramach imprez szkolnych i klasowych
• Przeprowadzenie pogadanki dla rodziców na wpływu telewizji i gier komputerowych na rozwój i zachowanie dzieci i młodzieży oraz zagrożeń procesu wychowania dzieci przez rodziców we współczesnej rodzinie.

6. Wdrażanie oddziaływań

W celu rozwiązania problemu wdrażałam szereg działań:

a) zbadałam wzajemne relacje między uczniami w klasie
b) podjęłam oddziaływania wychowawcze w klasie:
• ustaliłam obowiązujące zasady współżycia w grupie
• konsekwentnie stosowałam system nagród i kar zgodnie ze statutem szkoły i rozliczałam uczniów z pełnienia w klasie funkcji dyżurnych, przewodniczącego klasy, skarbnika, oraz dbałości o prządek i wystrój sali
• uczniowie uczyli radzić sobie z emocjami, przejawami agresji, i pozytywnego budowania relacji uczeń – uczeń oraz uczeń – dorosły w ramach warsztatów z udziałem psychologa i pedagoga szkolnego, godzin wychowawczych poświęconych asertywności i sposobom radzenia sobie z agresją z wykorzystaniem filmów zatwierdzonych przez MEN
• integrowali się w trakcie organizacji uroczystości klasowych i szkolnych /”Święto Ziemniaka”, uroczystość 50 - lecia szkoły, Święto Niepodległości, Jasełka, Wigilia, dyskoteki, zabawy karnawałowe, Dzień Ziemi /, licznych wycieczek do kin na filmy poruszające tematy wychowawcze / „I znów skoczę przez kałużę”, „Moja miłość – moja wojna”, „Charcie i fabryka czekolady”/, wycieczek turystyczno- krajoznawczych /do Kazimierza Dolnego nad Wisłą, w Góry Świętokrzyskie, do Puszczy Kampinoskiej, do Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, udziału w zawodach sportowych i konkursach oraz organizacji akcji ekologicznych /Sprzątanie Ziemi, zbiórka pieniędzy na schronisko dla zwierząt w Celestynowie, zbiórka makulatury i zużytych baterii, akcja ratowania koni organizowana przez Klub Gaja, budowa karmników i budek lęgowych, dokarmianie ptaków zimą, oraz opieka nad miejscem pamięci narodowej w okolicy szkoły/.

b) nawiązałam ścisłą współpracę z rodzicami, pedagogiem szkolnym, oraz
Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną:
• zapraszałam rodziców na dodatkowe konsultacje i rozmowy
• przeprowadziłam pogadanki dla rodziców na temat wpływu telewizji i gier komputerowych na zachowanie się i rozwój dzieci i młodzieży oraz na temat współczesnych zagrożeń procesu wychowania dzieci przez rodziców
• skierowałam do badania w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej 3 uczniów
• skierowałam na zajęcia kompensacyjno- wyrównawcze 7 uczniów
• współpracowałam z pedagogiem i psychologiem szkolnym w rozwiązywaniu problemów wychowawczych w klasie
• zorganizowałam pomoc socjalną dla dzieci potrzebujących w klasie

6. Efekty podjętych działań

Zbadanie wzajemnych relacji i problemów poszczególnych uczniów w klasie pozwoliło mi podjąć odpowiednio ukierunkowane działania pomocnicze zmierzające do rozwiązania problemów wychowawczych wywołanych brakiem integracji zespołu klasowego.
Na wstępie uświadomiłam uczniom znaczenie integracji dla harmonijnej współpracy grupy oraz stanu dobrego samopoczucia członków grupy. Ustalenie jasnych reguł współżycia w grupie oraz ich konsekwentne egzekwowanie poprawiło wzajemne relacje /uczeń – uczeń, uczeń – nauczyciel, oraz dziecko – rodzic/.
Działania wychowawcze mające na celu pobudzenie uczniów do współpracy w trakcie wykonywania wspólnych zadań przyczyniły się do nawiązania poprawnych kontaktów koleżeńskich, uspołecznienia uczniów i otworzenia się na potrzeby innych.
Rozmowy wychowawcze na temat nieprzemijających wartości takich jak koleżeństwo, miłość, tolerancja przyniosły spodziewane efekty.
Współpraca z rodzicami, pedagogiem, psychologiem, panią reedukator oraz Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną zapewniła rozwiązanie licznych problemów dydaktycznych i wychowawczych.
Zespół klasowy, którego jestem wychowawcą i opiekunem udowodnił, że właściwie przyswoił sobie normy współżycia klasowego.

Literatura
1. M.. Jachimska „ Grupa bawi się i pracuje;” UNUS, Wałbrzych 1994.
2. M. Łobodzki „Wychowanie w klasie szkolnej” Warszawa 1986
3. J.Strejlau „ Podstawy psychologii dla nauczycieli” Warszawa 1975