Opis i analiza przypadku organizacyjno - programowego - kształtowanie postawy proekologicznej

1. Identyfikacja problemu.
Od wielu lat jestem nauczycielem biologii a obecnie przyrody w Szkole Podstawowej nr2 w Piasecznie położonej na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego i ciągle stykam się z problemem niskiej kultury ekologicznej i braku nawyków ochrony środowiska wśród mieszkańców tych pięknych okolic.
Szczególny problem stanowią odpady wyrzucane gdzie bądź: do lasu, do rzeki, oraz przypadki wandalizmu objawiające się kaleczeniem drzew, ogławianiem, obdzieraniem z kory, niszczeniem tablic informacyjnych i wyposażenia ścieżek turystycznych.
Powszechne jest również wygrabianie ściółki, wypalanie liści i śmieci, oraz zakłócanie ciszy na ścieżkach turystycznych przez kłady i motory.
Brak szacunku dla środowiska w którym żyjemy wynika często z braku wiedzy lub bezkrytycznego powielania postaw prezentowanych przez rodziców i innych dorosłych członków naszej społeczności.
Uświadomienie młodemu pokoleniu faktu, że są częścią przyrody i ich byt bezpośrednio zależy od stanu środowiska, pozwoli zerwać z przestarzałym sposobem myślenia i niekorzystnymi nawykami.

2. Geneza i dynamika zjawiska.
Przyczyn niewłaściwych postaw wobec środowiska należy upatrywać w wychowaniu.
Dla dzieci przykładem i wzorem są rodzice. Jeśli od dziecka młode pokolenie spotyka się ze złym przykładem, prowadzi to do utrwalenia niekorzystnych nawyków, ponieważ dziecko naśladuje dorosłych. Ważne jest zatem włączenie rodziców w kształtowanie postaw proekologicznych u dzieci .Wychowanie przedszkolne i szkolne dzieci w duchu szacunku dla środowiska jest kontynuacją tego procesu.
Wiedza ekologiczna jest niezbędna dla zrozumienia wszelkich współzależności człowieka od środowiska i środowiska od człowieka, oraz zależności pomiędzy organizmami. Wiedza na temat zasobów środowiska oraz sposobów racjonalnej gospodarki nimi pozwoli uświadomić młodemu pokoleniu, że los środowiska leży w ich rękach a niewłaściwe postępowanie wobec środowiska może przynieść nieodwracalne i niekorzystne zmiany. Zatem należy położyć szczególny nacisk na edukację proekologiczną.
Włączanie młodych w aktywną ochronę środowiska powinno doprowadzić do stopniowej poprawy sytuacji.

3. Znaczenie problemu.
Zaśmiecanie terenu szkoły, boiska i okolicznych lasów przez dzieci i dorosłych stanowi duży problem . Pomimo obecności koszy na śmieci i obowiązku podpisania umów na wywóz śmieci przez gospodarstwa domowe mamy wciąż pełno śmieci w naszym otoczeniu. Śmiecie są rażącą wizytówką obecności człowieka w środowisku.
Deptanie skalnika szkolnego, a nawet jeżdżenie po nim rowerem wskazuje na brak wrażliwości i szacunku dla przyrody oraz pracy innych ludzi.
Akty wandalizmu wobec przyrody ożywionej i nieożywionej są szczególnie niepokojące, dlatego należy przystąpić niezwłocznie do działań na rzecz ochrony środowiska i włączyć w nie jak najwięcej osób.

4. Prognoza negatywna.
Zaniechanie wspólnych działań na rzecz ochrony środowiska przez dzieci i dorosłych doprowadzi do nieodwracalnego zniszczenia środowiska naturalnego naszej okolicy.
Bezpowrotnie zginą piękne zakątki z bogatą fauną i florą stwarzające dogodne warunki do uprawiania sportu, turystyki i rekreacji.

5. Prognoza pozytywna.
Uwrażliwienie dzieci i rodziców na potrzeby środowiska, edukacja ekologiczna oraz włączenie do działań na rzecz ochrony środowiska spowodują zanikanie niekorzystnych zachowań oraz utrwalanie nawyku ochrony przyrody.

6. Propozycja działań.
• Opracowanie i wdrożenie programu edukacji proekologicznej i prozdrowotnej na lekcjach przyrody, godzinach wychowawczych oraz w ramach pracy koła LOP.
• Włączenie wszystkich nauczycieli i wychowawców do proekologicznego wychowania dzieci i młodzieży poprzez opracowanie i realizację między- przedmiotowej ścieżki ekologicznej.
• Organizacja selektywnej zbiórki odpadów / makulatury i zużytych baterii/.
• Systematyczne porządkowanie terenu szkoły, boiska i okolicznych lasów.
• Wzięcie udziału w akcji zadrzewiania na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego
• Organizacja szkolnych konkursów ekologicznych mająca na celu uwrażliwienie dzieci na piękno przyrody, oraz poznania sposobów i celów ochrony przyrody.
• Nagradzanie uczniów za udział w konkursach i akcjach proekologicznych.
• Ocenianie stosunku do środowiska w postaci ocen cząstkowych z przyrody.
• Wzięcie udziału w akcjach i konkursach organizowanych przez stowarzyszenia ekologiczne / Klub Gaja oraz Towarzystwo Ekologiczno-Społeczne „Wolę Być”/.
• Organizacja wycieczek turystyczno – krajoznawczych oraz plenerowych imprez sportowych i rekreacyjnych /”Święto Pieczonego Ziemniaka”, „Zima w mieście”, „Dzień Dziecka”, zawody sportowe/.
• Włączenie rodziców do działań proekologicznych.

7. Wdrażanie oddziaływań i ich efekty.
Systematyczne wdrażanie programów edukacji proekologicznej i prozdrowotnej powoli przynosi spodziewane efekty. Uświadomienie konieczności działań na rzecz ochrony środowiska i własnego zdrowia oraz promocja postaw proekologicznych powoduje masowe włączanie się dzieci i młodzieży do akcji.
W ramach kształtowania postaw proekologicznych uczniowie naszej szkoły zrealizowali następujące działania:
• dbali o porządek, wystrój oraz rośliny w salach lekcyjnych w ramach „Szkolnego konkursu na najpiękniejszą salę”
• porządkowali teren wokół szkoły, sprzątali okoliczne lasy oraz teren zalewu nad rzeką Jeziorką w ramach akcji: „Sprzątanie Ziemi”, ”Wiosenne porządki” oraz w ramach programu „Zaadoptuj rzekę”
• opiekowali się miejscem pamięci narodowej w okolicach szkoły
• wzięli udział w akcji zadrzewiania na terenie Chojnowskiego Parku Krajobrazowego
• zebrali 10,5 tony makulatury a uzyskane ze zbiórki pieniądze w kwocie 720 PLN przekazali na rzecz ratowania koni Klubowi Gaja
• zebrali 6230 sztuk zużytych baterii przekazali je do utylizacji w ramach konkursu „Baterie 2006”organizowanego przez Stowarzyszenie Wspólny Cel – „Wolę Być”
• zebrali 300 PLN i przekazali na potrzeby Społecznego Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt w Celestynowie
• w ”Konkursie na najpiękniejszy karmnik, budkę lęgową i zielnik” wykonali 75 prac / nagrodzono 15 uczniów/
• prowadzili akcję dokarmiania ptaków zimą
• pogłębiali swoją wiedzę ekologiczną poprzez lekturę książek, czasopism przyrodniczych, oglądanie filmów przyrodniczych, wykorzystanie Internetu
• pisali referaty ma tematy ochrony środowiska, brali udział w konkursach ekologicznych
• uczestniczyli w organizacji imprez rekreacyjno – sportowych / „Święto pieczonego ziemniaka”, „Zima w mieście”, „Dzień Dziecka”, zawody sportowe.
• zorganizowali przedstawienie o tematyce ekologicznej z okazji Dnia Ziemi połączone z quizem wiedzy ekologicznej
• wzięli udział w licznych wycieczkach turystyczno krajoznawczych/do Kazimierza Dolnego nad Wisłą, do Puszczy Kampinoskiej, w Góry Świętokrzyskie/, wycieczkach rowerowych i pieszych do Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, do Muzeum Techniki /do planetarium i na wystawę poświęconą ochronie środowiska/, do Muzeum Ewolucji, ZOO w Warszawie i Ogrodu Botanicznego w Powsinie.
Rodzice uczniów pomagali w organizacji imprez i konkursów proekologicznych co zachęcało dzieci do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska.
Wspólne działania naszej lokalnej społeczności przyczyniły się do wzrostu świadomości ekologicznej mieszkańców i stopniowej poprawy zachowań ludzi względem środowiska.