Komunikacja w pracy

KOMUNIKACJA W PRACY NA PODSTAWIE ARTYKUŁU MAŁGORZATY STAŃCZAK
„TRUDNE ROZMOWY O TRUDNYCH UCZNIACH”, ŻYCIE SZKOŁY NR 1/2014

Skuteczna komunikacja powinna odzwierciedlać partnerskie relacje między nauczycielem
a rodzicem. Powinna ona mobilizować ich do skutecznej i efektywnej aktywności dydaktyczno- wychowawczej. Jest to wymiana poglądów między podmiotami edukacyjnymi. Komunikacja
taka wymaga wzajemnej otwartości, uczciwości i cierpliwości w szczególności , gdy dotyczy rozmów o trudnych uczniach.
Nauczyciel w komunikacji interpersonalnej powinien wykorzystywać swoją wiedzę i umiejętności,
aby pomóc rodzicom w przezwyciężaniu problemów wychowawczych ich dzieci. Wychowawca nie
powinien być moralistą, lecz serdecznym, kompetentnym towarzyszem rodziców dziecka.
W kwestii rozumienia i prowadzenia dialogu ważna jest umiejętność wczuwania się w punkt widzenia drugiej osoby, częściowego potwierdzania jej argumentów . Zachowanie tych warunków
gwarantuje rzetelny dialog prowadzący do poznania prawdy, służy zaangażowaniu rodziców
w edukację dzieci i w życie placówki.
Dialog to forma komunikowania się, która ma wielkie znaczenie w każdym wymiarze życia człowieka, a w szczególności w pracy z dziećmi i młodzieżą oraz współpracy nauczyciela z rodzicami.
Umiejętność konstruktywnego prowadzenia dialogu z drugim człowiekiem skutkuje pozytywnymi
relacjami w przyszłości.
W partnerstwie istotna jest tolerancja, zrozumienie i zaufanie, a relacja ta uzależniona jest od po-
stawy obydwu stron oraz zaangażowania i poświęcania zarówno nauczyciela, jak i rodzica. Budo-
wanie dialogu opiera się na bliskości, prawdzie i zaufaniu. Dzisiejsza szkoła z jednej strony bogata
jest w młodzież trudną, u której zauważa się niepowodzenia wynikające z niekorzystnej sytuacji
wychowawczej, niewłaściwego podejścia lub reakcji rodziców na problemy dzieci, nauczycieli
na problemy wychowanków oraz trudnych warunków ekonomiczno- społecznych.
Z drugiej strony jest jednym z tych terenów, które mogą być podłożem kształtowania poprawnego
dialogu z drugim człowiekiem.
Ocena skuteczności przebiegu komunikacji interpersonalnej może być dokonywana ze względu na
stopień porozumienia uzyskanego przez komunikujące się osoby, stopień zaspokojenia potrzeb, ze
względu na które komunikacja została podjęta, oraz ze względu na efektywność wykonywania
wspólnych zadań, jeżeli komunikacja jest istotnym elementem współpracy. Niski poziom tych
elementów oznacza wystąpienie zakłóceń w komunikacji między rodzicem a nauczycielem. Jeżeli
zakłócenia te nie zostaną usunięte, pojawia się tendencja do wycofania się z kontaktu rodzica bądź
nauczyciela, co prowadzi do braku efektywnej współpracy rodzica ze szkołą.
Owocna współpraca z rodzicami jest ważnym narzędziem w procesie nauczania i wychowania
tzw. trudnych uczniów.
Przez natłok pracy zawodowej i często nienormowany czas pracy rodzice często mają mniej możliwości kontaktu osobistego z wychowawcą. Jednak dzięki nowoczesnym technologiom pojawiają
się w zamian inne możliwości kontaktu. Nadal najważniejsze pozostają osobiste spotkania, rozmowy. Część zadań przejmuje dziennik elektroniczny, strona WWW klasy czy szkoły, rozmowa telefoniczna czy SMS.
Jednak niezależnie od tego, który sposób kontaktowania się z rodzicami wykorzystujemy, musimy
pamiętać o zasadach skutecznej komunikacji:
- Stosujemy komunikat „Ja”. Mówimy, co sądzimy na dany temat, co wiemy, co czujemy.
- Uważnie słuchamy tego, co mówi rodzic. Utrzymujemy kontakt wzrokowy. W przypadku komunikacji prowadzonej za pomocą Internetu czy SMS-a potwierdzamy, że informacja dotarła.
- Jasno i konkretnie budujemy swoje wypowiedzi. Nie należy stosować niedomówień.
- Pytamy rodziców o zdanie wtedy, gdy naprawdę interesuje nas ich odpowiedź.
- Stosujemy pytania otwarte, gdy chcemy twórczo rozwinąć dyskusję.
- Pamiętamy o kulturze komunikacji. Dziękujemy za informację, przepraszamy za nieporozumienia, podpisujemy się pod informacjami. Jeżeli o coś prosimy, nie rozkazujemy.
- Pytamy o fakty, propozycje, wspólne możliwości rozwiązań, które widzi druga strona.
- Nie traktujemy z góry ludzi, dla których jesteśmy partnerem, nie zwierzchnikiem.
- Nie zakładamy, że w sprawach wychowania, nauczania jesteśmy większym partnerem
niż rodzic, z którym rozmawiamy.
- Odróżniamy dziecko od rodzica, winę dziecka od winy rodzica. Rodzic jest partnerem
w rozwiązaniu problemu, nie winowajcą.
- Mówimy zrozumiałym, prostym językiem. Należy dostosować sposób mówienia do rodzi-
ców . Nie musimy używać specjalistycznego słownictwa, aby wytłumaczyć rodzicom na-
wet trudne zagadnienia.
-Należy nastawić się na wzajemność oddziaływań- nie tylko nauczyciel może przekazać rodzicowi cenne informacje, wskazówki, spostrzeżenia. Jeżeli będziemy słuchać, od rodzica
również możemy otrzymać radę, pomoc, naukę.

Zasady komunikacji to normy i zwyczaje dotyczące przebiegu porozumiewania się. Określają one, jakie powinny być treści i formy komunikacji w zależności od tego kto, z kim,
w jakich okolicznościach i w jakim celu podejmuje wymianę wiadomości. Zasady te są wskazówką, jak zachować się w określonej sytuacji, a z drugiej wyznaczają oczekiwania wobec
partnera .