Autorski program terapii pedagogicznej dla uczniółw klas I - III Publicznego Gimnazjum im. Władysława Konefki w Starzynie

Program terapii pedagogicznej składa się z następujących elementów:
* Założenia programowe.
* Cele ogólne pracy terapeutycznej.
* Cele szczegółowe pracy terapeutycznej.
* Podejmowane działania dotyczące współpracy z rodzicami i innymi nauczycielami.
* Określenie mocnych i słabych stron uczestników terapii pedagogicznej.
* Zadania terapeutyczne zawarte w programie.
* Metody pracy terapeutycznej.
* Ewaluacja programu terapii pedagogicznej.

Założenia programowe:
1.Przeznaczenie programu. Program przeznaczony jest dla uczniów kl. I – III gimnazjum w Zespole Szkół w Starzynie.
2.Okres trwania terapii – trzy lata.
3.Częstotliwość spotkań – jeden raz w tygodniu.
4.Czas trwania jednostki terapeutycznej – 45 minut.
5.Rodzaj pracy – terapia grupowa.
6.Liczebność grupy – maksimum 5 osób.

Cele ogólne pracy terapeutycznej
Cele ogólne programu pracy terapeutycznej są oparte o Rozporządzenie MEN z dnia 15 stycznia 2001 r., w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996r. Nr 67 poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 2000r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320).
1.Rozpoznanie potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia i umożliwienie ich zaspokojenia.
2.Rozpoznanie przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych oraz ich eliminowanie w profilaktyce i terapii.
3.Promowanie wśród uczniów zdrowego stylu życia.
4.Udzielanie nauczycielom pomocy w dostosowaniu wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych przez nich programów nauczania do indywidualnych możliwości ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostaniu tym wymaganiom.
5.Wspieranie nauczycieli i rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne ucznia i rozwiązywanie problemów wychowawczych.1

Cele szczegółowe pracy terapeutycznej
1.Właściwa organizacja pracy - uczeń potrafi w efektywny sposób organizować sobie pracę w szkole i w domu.
2.Budzenie wiary we własne możliwości - uczeń wierzy we własne możliwości edukacyjne i stara się pokonywać napotkane trudności.
3.Wdrażanie do zachowań asertywnych - uczeń wie, na czym polega zachowanie asertywne i zachowuje się w sposób asertywny.
4.Doskonalenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych - uczeń wie, jak zachować się w sytuacjach trudnych i jak radzić sobie ze stresem, który towarzyszy takim sytuacjom.
5.Poprawa komunikacji interpersonalnej - uczeń jest otwarty na kontakty interpersonalne.
6.Motywowanie do podejmowania zadań o różnych stopniach trudności – uczeń stara się rozwiązywać również zadania o wyższym stopniu trudności – nie wycofuje się bez podjęcia próby ich rozwiązania.
7.Kształtowanie umiejętności pracy w grupie – uczeń zna i przestrzega zasady i normy obowiązujące w pracy zespołowej.
8.Minimalizowanie napięć emocjonalnych i wzmacnianie koncentracji uwagi – uczeń zna i stosuje podstawowe techniki koncentracji uwagi.
9.Budowanie wzmocnień pozytywnych - podnoszenie samooceny dziecka – uczeń zna swoją wartość, swoje umiejętności i zdolności.
10.Usprawnianie funkcji percepcyjno – motorycznych analizatora wzrokowego, analizatora słuchowego, motoryki małej i dużej oraz koordynacji wzrokowo – ruchowej.
11.Wypracowanie nawyku poprawnego pisania – uczeń pracuje nad starannością, poprawnością ortograficzna i graficzną pisma.
12.Wypracowanie nawyku poprawnego czytania – uczeń skupia uwagę na czytanym tekście i czyta ze zrozumieniem.
13.Wdrażanie do autokorekty – uczeń widzi potrzebę kontroli i poprawy błędów, wytwarzanie nawyku pracy ze słownikiem ortograficznym.
14.Wdrażanie do samodzielnej pracy – uczeń dostrzegę potrzeb permanentnej pracy, która zapewnia efekty.
Podejmowane działania dotyczące sposobu współpracy z rodzicami i innymi nauczycielami
1. Zapoznanie z opiniami postdiagnostycznymi wydanymi przez poradnię psychologiczno – pedagogiczną.
2. Spotkanie z rodzicami / prawnymi opiekunami w celu zebrania niezbędnych informacji o uczniach. Zapoznanie rodziców/ prawnych opiekunów z celami i założeniami podejmowanych działań podczas zajęciach terapii pedagogicznej. Zobligowanie rodziców / prawnych opiekunów do podjęcia współpracy z dzieckiem i terapeutą (w tym systematycznej pracy dziecka w domu i usprawiedliwiania ewentualnych nieobecności na zajęciach).
3. Spotkanie z wychowawcami, nauczycielami, pedagogiem szkolnym w celu zebrania informacji na temat funkcjonowania uczniów w szkole, ich trudności, osiągnięć, relacji z innymi.
4. Cykliczne spotkania z wyżej wymienionymi osobami w celu informowania o postępach edukacyjnych, ewentualnych trudnościach pojawiających się podczas zajęć – monitorowanie osiągnięć edukacyjnych ucznia.
Określenie mocnych i słabych stron uczestników terapii pedagogicznej
* Mocne strony uczniów:
1. Przeciętny i ponadprzeciętny poziom inteligencji.
2. Bardzo dobra znajomość norm moralnych.
3. Wypowiedzi poprawne artykulacyjnie.
4. Mowa opowieściowa poprawna.
5. Dobrze wykształcone myślenie logiczne i przyczynowo – skutkowe oraz abstrakcyjne.
6. Duży zasób słownictwa czynnego.
7. Dobrze rozwinięte umiejętności praktyczno – wykonawcze.
* Słabe strony uczniów:
1. Zaburzenie percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo - ruchowej.
2. Osłabiona zdolność koncentracji uwagi.
3. Zaburzenia w obrębie percepcji słuchowej.
4. Brak nawyku pracy ze słownikiem ortograficznym.
5. Deficyty w zakresie funkcjonowania analizy i syntezy wzrokowej, zaburzenia pamięci wzrokowej.
6. Niska odporność na stres.
7. Obniżone tempo czytania głośnego wyrazów izolowanych.
8. Trudności ze zrozumieniem treści w tekście samodzielnie czytanym.
9. Zniekształcanie podczas czytania dłuższych i trudniejszych wyrazów.
10. Trudności ze zrozumieniem treści w tekście cicho czytanym.
11. Trudności z prawidłowym podziałem i tworzeniem dłuższych słów.
12. Pismo z cechami dysgrafii.
Zadania terapeutyczne zawarte w programie
Część I. Praca psychoterapeutyczna:
1. Integracja zespołu.
2. Budowanie więzi między grupą i terapeutą.
3. Eliminowanie stresu i napięć emocjonalnych.
4. Stwarzanie okazji do odnoszenia sukcesu.
Część II. Praca psychokorekcyjna:
1. Usprawnianie funkcji percepcyjno - motorycznych
a) w sferze słuchowej:
* kształcenie wrażliwości słuchowej,
* stymulacja słuchu fonemowego,
* ćwiczenia pamięci fonologicznej,
* ćwiczenia koncentracji uwagi,
* ćwiczenia wzbogacające słownik czynny i bierny;
b) w sferze wzrokowej:
* usprawnianie analizatora wzrokowego,
* ćwiczenia pamięci i spostrzegawczości wzrokowej,
* usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej;
c) w sferze ruchowej:
* ćwiczenia motoryki ręki piszącej,
* poprawa poziomu graficznego pisma,
* utrwalenie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
Część III. Praca psychodydaktyczna:
1. Usprawnianie techniki czytania.
2. Ćwiczenia w rozumieniu czytanej treści.
3.Wypracowanie umiejętności redagowania tekstów.
4.Wypracowanie nawyku pisania poprawnego pod względem ortograficznym.
5. Wdrożenie do autokorekty.
Część IV. Oddziaływanie ogólnorozwojowe:
1.Autoprezentacja i rozwijanie własnych zainteresowań.

Metody pracy terapeutycznej
W realizacji zadań zawartych w programie będę posługiwała się głównie następującymi metodami: pisanie, czytanie, rysowanie, układanie puzzli, zabawa, elementy kinezjologii edukacyjnej, artterapii, myślenia twórczego, drama, wizualizacja, łańcuchowa metoda skojarzeń, piktogramy, praca z komputerem, wykorzystanie Internetu.

AUTORSKI PROGRAM TERAPII PEDAGOGICZNEJ

Rodzaj pracy
Zadanie
Sposób realizacji
I. Praca psycho–terapeutyczna.
1. Integracja zespołu.
* ustalenie zasad i norm obowiązujących podczas zajęć,
* omówienie metod i organizacji pracy,
* zawarcie kontraktu,

2. Budowanie więzi między grupą i terapeutą.
* gry i zabawy integracyjne – zabawa typu: moje imię mój program – alfabet inteligentny, mój herb, nić przyjaźni, reklamowanie samego siebie,
* wstępny sprawdzian czytania i pisania,

3. Eliminowanie stresu i napięć emocjonalnych.
* elementy kinezjologii edukacyjnej (leniwe ósemki, ćwiczenia rozluźniające mięśni),
* burza mózgów,
* zabawa w dyrygenta,
* ćwiczenia relaksacyjne,
* rozmowy terapeutyczne,

4. Stwarzanie okazji do odnoszenia sukcesu.
* pozytywne wzmocnienia – nagradzanie pochwałą sumienności i wytrwałości oraz wysiłku włożonego w pracę,
* dostrzeganie przez terapeutę nawet najmniejszych sukcesów,
* zabawa typu: łańcuchy słów, kalambury, niedzielni malarze,
* drama,

5. Wdrożenie do autokorekty.
* zabawa typu memory, quiz,
* zabawa z leksykonem, inteligentny wąż,
* mapa myśli,
II. Praca psycho– korekcyjna.
1. Usprawniania funkcji percepcyjno motorycznych:
a.w sferze słuchowej:
* kształcenie wrażliwości słuchowej,
* stymulacja słuchu fonemowego,
* ćwiczenia pamięci fonologicznej,
* ćwiczenia koncentracji uwagi,
* ćwiczenia wzbogacające słownik czynny i bierny,

b.w sferze wzrokowej:
* usprawnianie analizatora wzrokowego,
* ćwiczenia pamięci i spostrzegawczości wzrokowej,
* usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej.
* różnicowanie dźwięków nagranych na kasetę magnetofonową na przykład: rozpoznawanie dźwięków ze środowiska naturalnego (szum morza, strumyka, drzew, itp.), odgłosy pracujących maszyn i urządzeń,
* różnicowanie natężenia dźwięków,
* różnicowanie słów podobnie brzmiących,
* ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej – na przykład rozsypanki wyrazowe, puzzle wyrazowe,
* zabawy w rymowanki – szukanie i układanie rymów,
* nauka na pamięć fragmentów prozy – recytowanie ich z odpowiednio dobranym podkładem muzycznym,
* łańcuchowa metoda skojarzeń,
* dyktanda graficzne ,
*wykreślanki,
* zamalowywanki,
* wycinanki,
* rozwiązywanie i układanie rebusów,
* układanie i rozwiązywanie krzyżówek z hasłami, anagramów, diagramów,
* wizualizacja,
* tworzenie skojarzeń wzrokowych,
* szukanie części w całości,
* szukanie podobieństw i różnic na materiale słownym i obrazowym,
* szukanie słowa w słowie,
* spostrzeganie analityczno – syntetyczne, manipulowanie figurami geometrycznymi, zabawy typu: domino, tangramy, mozaiki,
* spostrzeganie i różnicowanie liter, cyfr, znaków graficznych,
* kodowanie lub dekodowanie informacji zapisanej alfabetem Morsse’a lub migowym,
* ćwiczenia z wykorzystaniem kinezjologii edukacyjnej – patrzenie w czarny punkt lub „X”,
* pisanie z pamięci wyrazów i zdań,

III. Praca psycho – dydaktyczna.
1. Usprawnianie techniki czytania.
* ćwiczenia z zakresu kinezjologii edukacyjnej poszerzające pole widzenia,
* czytanie wyizolowanych, krótkich wyrazów, zdań,
* czytanie z użyciem wskaźnika,
* łączenie sylab w wyrazy,
* układanie zdań z rozsypanek wyrazowych,
* czytanie wyrazów w kolumnach – pionowo, w skosie, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara (wyrazy zapisane w specyficznych konfiguracjach),
* czytanie chóralne,
* czytanie na czas,
2. Ćwiczenia w rozumieniu czytanej treści.
* czytanie z podziałem na role,
* nadawanie tytułów akapitom,
* szukanie w treści wskazanej informacji,
* wykreślanie zbędnych wyrazów w tekście,
* tworzenie pytań do tekstu,

3. Wypracowanie umiejętności redagowania tekstów.
* układanie planów wydarzeń,
* czytanie odtwórcze – opowiadanie czytanej treści,
* tworzenie i zapisywanie tekstów,
* układanie życzeń świątecznych, urodzinowych, imieninowych,
* układanie opowiadań,
* doskonalenie umiejętności pisania listów,
* pisanie streszczeń,
* pisanie instrukcji do gier,
* zabawa w redaktora gazety – pianie artykułów w sprawozdań,

4. Wypracowanie nawyku pisania poprawnego pod względem ortograficznym.
* podawanie w sposób uporządkowany wiedzy na temat zasad i reguł ortograficznych,
* praca na blokach ortograficznych,
* pisanie z pamięci,
* pisanie ze słuchu,
* dyktanda,
* tworzenie rodzin wyrazów,
* praca ze słownikiem ortograficznym,
* łańcuchowa metoda skojarzeń,
* rozwiązywanie rebusów, krzyżówek i łamigłówek,
* samodzielne układanie rebusów, krzyżówek z wyrazami zawierającymi określoną trudność ortograficzną,
* stosowanie wizualizacji w zapamiętywaniu pisowni wyrazów z określoną trudnością ortograficzną,
* pisanie skrótów,

5. Wdrożenie do autokorekty.
* tworzenie słowniczków rymowanych,
* tworzenie słowniczków tematycznych,
* pisanie samodzielne,

IV. Oddziaływanie ogólno – rozwojowe.
1. Autoprezentacja i rozwijanie własnych zainteresowań.
* komputerowy auto salon – prezentacja najnowszych modeli samochodów,
* pokaz numizmatyczny,
* zabawa w kalambury (zgadnij jaki to tytuł filmu lub książki),
* pisanie i czytanie recenzji o ulubionym filmie,
* niedokończone zdania typu: „najbardziej lubię grać (czytać, oglądać itp.),
* pisanie reklamy (o ulubionym filmie, ulubionej zabawie, książce, stronie Internetowej itp.),
* zabawy dydaktyczne z wykorzystaniem komputera,
* zabawa w sprawozdawcę sportowego (pisanie i czytanie sprawozdań z meczy, rozgrywek),
*korzystanie z Internetu.

Ewaluacja programu terapii pedagogicznej:
Ewaluacji programu terapii pedagogicznej można dokonać na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród uczniów i rodziców.

Ankieta dla uczniów

1.Jak oceniasz zajęcia terapii pedagogicznej?
a)ciekawe
b)mało ciekawe
c)nudne

2.Czy chciałbyś dokonać jakiejś zmiany dotyczącej zasad i norm obowiązujących podczas zajęć?
a)tak
b)nie
c)jeśli tak, to wpisz jakich ........................................

3.Jakie zadania spośród wykonywanych na zajęciach sprawiają Tobie najwięcej trudności?
a)rebusy
b)rymowanki
c)puzzle
d)wycinanki
e)czytanie
f)pisanie
g)inne........................................

4.Co powoduje, że lubisz chodzić na zajęcia?
a)nie jesteś tutaj oceniany
b)możesz się zrelaksować
c)nie jesteś z zaskoczenia odpytywany
d)widzisz rezultaty mojej pracy
e)........................................

5.Co powoduje, że nie lubisz chodzić na zajęcia?
a)są mało ciekawe
b)rodzice Ciebie zmuszają
c)nie widzisz rezultatów swojej pracy
d)........................................

6.Czy przed przystąpieniem do nauki w domu dbasz o przygotowanie sobie miejsca do pracy?
a)tak
b)nie
c)czasami

7.Czy czytasz w domu systematycznie?
a)tak
b)nie


Ankieta dla rodziców

1.Czy Pan/Pani dostrzega postępy w nauce u córki/syna?
a)tak
b)nie
c)jeśli tak, to z jakich przedmiotów ........................................

2.Z jakim przedmiotem Pana/Pani córka/syn ma najwięcej problemów?
a)matematyka
b)fizyka
c)chemia
d)j. polski
e)j. obcy
f)inne przedmioty ........................................

3.Czy córka/syn potrzebuje z Pana/Pani strony zachęty, przypomnienia przed odrabianiem pracy domowej?
a)tak
b)nie

4.Czy jest Pan/Pani zadowolony(a) z udziału córki/syna w zajęciach terapii pedagogicznej?
a)tak
b)nie
5.Czy Pana/Pani zdaniem córka/syn chętnie uczestniczy w zajęciach terapii pedagogicznej?
a)tak
b)nie

6.Co Pana/Pani zdaniem należałoby zmienić w programie terapii pedagogicznej, co jeszcze dodatkowo uwzględnić?
........................................

Program realizowany jest od września 2006r.