Zagrożenia dla zdrowia i życia małego dziecka i sposoby zapobiegania im

Wiele dzieci ulega nieszczęśliwym wypadkom i wiele z nich z tego powodu umiera. Rozwój motoryzacji sprzyja wzrostowi liczby wypadków drogowych. Nieuwaga bywa niekiedy przyczyną oparzeń dziecka. Brak zabezpieczenia leków, które staja się dostępne dla dziecka – to najczęstsze przyczyny wypadków.
Jak im zapobiec? Wypadki wśród małych dzieci zdarzają się częściej, jeżeli opiekuje się nimi inna osoba, niż matka. Dlatego byłoby najlepiej, gdyby matka do trzeciego roku życia sama mogła wychowywać dziecko.
W pierwszym roku życia poczucie odpowiedzialności rodziców jest warunkiem bezpieczeństwa dziecka, które jest od nich całkowicie uzależnione. Opieka nad starszym dzieckiem nie powinna być nadgorliwa, gdyż nie sprzyja wyrobieniu ostrożności i samodzielności u dziecka. W pierwszej połowie drugiego roku życia dziecko nie zawsze potrafi uniknąć niebezpieczeństwa. W tym wieku uczy się znaczenia słowa „nie”, które matka w różnych okolicznościach powinna używać. Ważne jest jednak, by nie powtarzała go zbyt często. Stałe upominanie bywa ignorowane przez dzieci, szczególnie wtedy, gdy przez cały dzień powtarzają zakazy „uważaj na ogień, nie rusz, nie upadnij”.
Cała trudność polega na znalezieniu równowagi między nadmiarem i brakiem opieki. Każde dziecko przynajmniej do około 10 roku życia musi być chronione przed oparzeniami. Należy jednak unikać przesadnej ostrożności, gdyż dziecko nie zdobędzie samodzielności, nie nauczy się niczego z własnych doświadczeń, wyrośnie na osobę bojaźliwą, pełną lęków, skłonną do napadów złości i frustracji. Nadmierna troska prowadzi do ciągłych skarg, ostrzeżeń, gróźb i kar, co w sumie przynosi tylko szkody.
Za większość nieszczęśliwych wypadków, którymi dzieci ulegają w życiu domowym, winę ponoszą dorośli. Pośrednia przyczyna wypadku to przeważnie lekkomyślność i nieuwaga. Do najczęstszych wypadków należą oparzenia, zatrucia i skaleczenia ostrymi przedmiotami, upadki z wysokości itp. Nie można pozostawiać dziecka bez opieki ani w domu, ani tym bardziej poza nim. Musimy pamiętać, że małe dzieci ufnie odnoszą się do otaczających je przedmiotów, nie przewidują niebezpieczeństwa kryjącego się w chwiejnej nodze krzesła, we wrzątku znajdującym się w garnku, czy też w wysokości okna czy balkonu. Należy pamiętać o tym, aby: dziecko bawiło się bezpiecznymi zabawkami, tzn. takimi, których nie można połknąć, wsadzić do ucha, nosa lub skaleczyć się nimi; przybory do szycia, noże, nożyczki, żyletki, zapałki były w miejscu niedostępnym dla dziecka; dywany i chodniki były usunięte lub przymocowane tak, aby nie mogły się ślizgać; drzwiczki od pieca i kaloryfery były zabezpieczone; gniazdka do elektryczności były umieszczone dostatecznie wysoko lub zastawione meblem, lub zabezpieczone specjalnym kapturkiem plastikowym; sznury od żelazka lub innych aparatów elektrycznych po wyłączeniu ich z używanego aparatu nie pozostawały w gniazdkach; okna były zabezpieczone tak, aby dziecko nie mogło się na nie wdrapać i wypaść; piecyk elektryczny, Żelasko itp. Nie stały w zasięgu rak dziecka; środki do prania, szorowania i dezynfekcji były przed dzieckiem zamknięte; apteczka i lekarstwa były niedostępne dla dziecka; dziecko nie pozostawało bez opieki; miski lub wiadra z woda nie stały na podłodze; garnki, rondle stały zawsze na kuchni tak, aby dziecko nie mogło chwycić za wystające poza kuchnie uchwyty; gorące potrawy i płyny były ustawiane w miejscach niedostępnych dla dziecka; serwety i obrusy miały podwinięte rogi i nie zwisały ze stołów; otarte wewnątrz mieszkania drzwi zabezpieczyć przed zatrzaskiwaniem; drzwi balkonowe, oszklone były zabezpieczone; dziecko nie miało dostępu do popielniczki z niedopałkami, do siatki z zakupami i nie zjadło czegoś niejadalnego.
Dzisiaj nawet na terenie szkoły młodzież i nauczyciele nie czuja się bezpiecznie. Problem przemocy wśród uczniów jest zjawiskiem powszechnym. Każdy uczeń powinien sobie zdawać sprawę z tego, że dzielenie się z rodzicami wiadomością o nieprzyjemnym wypadku nie jest donosicielstwem, a wręcz obowiązkiem, bo ma na celu jego dobro.
Dziecko, które ma zaufanie do rodziców, bo wie, że go nie wyśmieją za nieporadność, lecz postarają się rozwiązać jego problemy, opowie o swoich kłopotach. Rodzice dowiedzą się wtedy o każdym wypadku nakłaniania słabszych kolegów do przestępstwa, o wymuszeniach pieniędzy, grożeniu za donosicielstwo, napastowaniu zupełnie bez przyczyny, po prostu dla zabawy. O takich wypadkach zawsze należy powiadomić nauczyciela lub dyrektora szkoły, a jeśli zdarza się to poza szkołą, udać się na policję. Brak reakcji na zachowanie się dzieci może sprawić, że za klika lat przemienią się one w prawdziwych przestępców. Każdy uczeń powinien przestrzegać podstawowych zasad: być koleżeńskim wobec słabszych i wymagających pomocy; nie łamać ustalonego porządku i regulaminu szkolnego; postępować zgodnie z kodeksem ucznia; zwracać uwagę kolegom, którzy postępują niezgodnie z porządkiem prawnym; szanować mienie społeczne; dobrą nauką przygotować się do życia w społeczeństwie; nie zostawiać bez dozoru kluczy od domu, pieniędzy i cennych przedmiotów; nie ulec pokusie przyjęcia bezpłatnego narkotyku i natychmiast powiadomić o tym nauczyciela i swoich rodziców.
Niektórym dzieciom wypadki zdarzają się częściej niż rówieśnikom. Psychiatrzy przypisują to brakowi dyscypliny lub nadmiernej dyscyplinie w domu. Powodują to zachowania mające zwrócić uwagę otoczenia, poczucie zagrożenia, nieświadome samouszkodzenie wynikające z poczucia winy, pragnienie wolności, unikanie nieprzyjemnych obowiązków, chęć zemsty, poszukiwanie współczucia otoczenia, konflikty domowe, rozbita rodzina, alkoholizm ojca, jego przeszłość kryminalna, niechęć do dziecka, matka zbyt uległa lub nadmiernie troskliwa, życie w zagęszczeniu, brak przestrzeni do zabawy


Bibliografia:
1) Dzieniszewska-Klepacka L. Z. Kowalczyk, D. Chrzanowska, S. Witowska, Cz. Roszkowska, Małe Dziecko, Warszawa 1980
2) Illingworth R. i C., Niemowlęta i małe dzieci, Warszawa 1982
3) Kamińska M., Od noworodka do przedszkolaka, Warszawa 1982
4) Pałkiewicz J., Jak żyć bezpiecznie w dżungli miasta, Warszawa 1999