Szkodliwość palenia tytoniu. Konspekt godziny wychowawczej

TEMAT: SZKODLIWOŚĆ PALENIA TYTONIU

Cele:
- Po spotkaniu uczeń:
o zna powody dlaczego ludzie palą i potrafi uzasadnić dlaczego są one nieracjonalne,
o wie ile substancji smolistych jest zawartych w papierosach (wyobrażenie płuc palacza),
o zna negatywne skutki palenia dla zdrowia człowieka,
o wie jakie organy w organizmie człowieka są niszczone przez dym papierosowy.

Czas trwania: 90 min

Metody:
- Burza mózgów,
- Eksperyment
- Drama
- Rozmowa
- Swobodne wypowiedzi uczniów
- Metoda stawiania zadań

Formy pracy:
- grupowa
- zbiorowa

Materiały i środki dydaktyczne:
- Składniki potrzebne do doświadczenia (plastikowa butelka, gumowa rurka, kłębek waty, papieros, zapałki)
- Informacja na temat palenia do quizu „Prawda- Fałsz” (zał. 3 b)
- Tabliczki „Prawda- Fałsz”
- Cztery arkusze szarego papieru
- Markery, kredki


Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie do tematu
Uczniowie kończą zdanie: „Lubię zapach....” Nauczyciel komentując ćwiczenie wprowadza do tematu palenie papierosów (Zapachy, które lubimy i te, które nam przeszkadzają).

2. Burza mózgu: Dlaczego ludzie palą papierosy?
Uczniowie mówią, dlaczego, ich zdaniem ludzie palą papierosy. Nauczyciel podsumowując ćwiczenie wykazuje nieracjonalność tych powodów (patrz zał. 3a)

3. Uczniowie zostają podzieleni na 5 – 6 grup. Każda z nich wybiera jedną przyczynę, dla której zdaniem uczniów ludzie palą i stara się wymyślić alternatywne rozwiązania (Np. Jak w inny sposób rozładować stres, zaimponować kolegom, poczuć się dorosłym?). Następnie prezentują swoje pomysły w postaci krótkich scenek.

4. Doświadczenie- paląca maszyna.
Nauczyciel proponuje uczniom udział w małym doświadczeniu, które pozwoli im lepiej zrozumieć, czym jest palenie.

Przebieg doświadczenia:
Prowadzący:
- płucze butelkę,
- na dno wkłada zwitek waty,
- robi w korku od butelki otwór o rozmiarze rurki,
- osadza rurkę w otworze i uszczelnia ja plasteliną,
- umieszcza papierosa na końcu rurki,
- zakręca korek od butelki,
- przepycha powietrze, naciskając na plastikową butelkę,
- zapala papierosa i zaczyna uciskać plastikową butelkę tak jak pompkę,
- pompuje wolno, wypalając papierosa.

Omówienie doświadczenia:
o Jak wygląda zwitek waty po doświadczeniu?
o Co mogłoby stać się z rośliną, gdybyśmy przetarli jej łodygi i liście takim zwitkiem waty?
o Jak wygląda butelka?
o Jakie są skutki działania dymu papierosowego na płuca człowieka?

5. Nauczyciel proponuje uczniom quiz, który pozwoli sprawdzić ile wiedzą na temat negatywnych skutków palenia. Uczniowie dzielą się na cztery grupy, każda grupa dostaje dwie tabliczki z napisami „prawda” i „fałsz”. Nauczyciel czyta kolejne informacje dotyczące palenia, zaś uczniowie w swoich grupach decydują czy dana informacja jest prawdziwa czy nie (patrz zał.3 b).

6. W grupach uczniowie tworzą „portret palacza”, bazując na informacjach uzyskanych
w poprzednim ćwiczeniu. Prezentacja prac i ich omówienie.

7. Na koniec nauczyciel mówi krótko o ogólnopolskiej akcji. Każdego roku w trzeci czwartek listopada, obchodzimy "ŚWIATOWY DZIEŃ RZUCANIA PALENIA". W Polsce od
1991 r. organizowana jest akcja "Rzuć palenie razem z nami." Celem tej akcji jest:
o upowszechnianie mody na niepalenie;
o przekazywanie wiedzy o szkodliwości palenia, głównie skutkach zdrowotnych
i ekonomicznych palenia papierosów;
o zachęcanie palących do rzucenia palenia, motywowanie ich do tego i wsparcie.

W ramach włączenia się do akcji nauczyciel ogłasza konkurs na krótki, dowcipny wierszyk zachęcający do rzucenia palenia.

Załącznik 3 a

Przykładowe wyjaśnienia nauczyciela:

1. Palenie uspokaja

Czy palenie tytoniu naprawdę uspokaja? Jednym ze składników dymu tytoniowego jest tlenek węgla, czyli czad. Jest on trucizną. Wywołuje chwilowe poczucie uspokojenia. Wdychany przez dłuższy czas, powoduje większą nerwowość.

2. Łatwiej się skoncentrować

Palenie tytoniu nie zwiększa koncentracji uwagi Najważniejszym składnikiem tytoniu jest nikotyna. Jest ona silna trucizną, która działa na układ nerwowy człowieka. Z początku pobudza, potem paraliżuje. Szczególnie wrażliwe są na nią organizmy dzieci i młodzieży.

3. Paląc młodzież czuje się bardziej dorosła.

Zapoznajcie się z podstawowymi składnikami dymu tytoniowego. Zadecydujcie, czy palacz, który zna skład dymu tytoniowego i mimo to pali papierosy jest osobą dojrzałą
i odpowiedzialną.

Składniki dymu tytoniowego:
Nikotyna to silna trucizna. Odkłada się w organizmie człowieka przez wiele lat
i może zaatakować go dopiero po długim czasie. Szczególnie wrażliwe na działanie nikotyny są organizmy dzieci i młodzieży. Tlenek węgla (czad) to trucizna powodująca choroby serca
i głowy. Ciała smołowate mają silne działanie rakotwórcze. Pyły są przyczyną kaszlu palaczy.
Nie trzeba samemu palić, aby być narażonym na działanie nikotyny. Wystarczy, że ktoś pali
w naszej obecności, aby takie same reakcje zostały wywołane w naszym organizmie. Stajemy się wtedy biernymi palaczami.

4. Palenie jest przyjemne

Porozmawiajmy o skutkach palenia, jego wpływie na organizm człowieka? Zadecydujcie, czy dla chwilowej przyjemności warto tak narażać swoje zdrowie?

5. Koledzy namawiają do palenia

Czy warto robić wszystko to samo, co koledzy? A gdyby koledzy namawiali was do wypicia trucizny? Do wyjścia w samej podkoszulce na trzaskający mróz? To co byście zrobili? Palenia jest tak samo nierozsądne i niebezpieczne jak powyższe przykłady. Jedyna różnica polega na tym, że palenie niszczy wasze zdrowie i zabija was nieco wolniej. Ale końcowy skutek jest taki sam.

Czy wasi prawdziwi przyjaciele, dobrzy koledzy chcieliby byście ryzykowali swoje zdrowie? Dla kogo chcecie się narażać?

Załącznik 3 b

Pytania Prawda – Fałsz:

1. Palenie jest drugą, co do wielkości przyczyną chorób i zgonów, których można uniknąć.
F – Jest to główna przyczyna chorób i zgonów, których można uniknąć.
2. Tytoń jest narkotykiem (P)
3. Wypalenie tylko jednego papierosa nie wpływa na organizm.
F – powoduje ono wzrost tętna i ciśnienia, zwęża tętnice
4. Co roku w Polsce z powodu palenia umiera przeciętnie 3 razy więcej osób niż ginie
w wypadkach drogowych (P)
5. Papieros relaksuje.
F- Nikotyna pobudza centralny układ nerwowy
6. Wśród substancji występujących w dymie tytoniowym jest miedzy innymi Formaldehyd - związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych, np. żab. (P) i · Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów oraz Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i inne gryzonie, a także składnik gazu bojowego (śmiertelne). (P)

Inne składniki tytoniu:
· Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów mineralnych.
·. · Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych, wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
· Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
· Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku. Posiada właściwości rakotwórcze.
· Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów złośliwych u człowieka.
· Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.
· DDT - insektycyd polichorowy.
· Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
· Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
· Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe przed przenikaniem przez ich ściany substancji i związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np. wirusów.
· Formaldehyd - związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
· Kadm - silnie trujący metal o właściwościach rakotwórczych.
· Metanol - silne trujący związek chemiczny, używany do produkcji benzyn silnikowych.
· Naftyloamina - wchodzi w skład barwników, używanych w przemyśle drukarskim. Posiada właściwości rakotwórcze.
· Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń krwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także wpływa negatywnie na gen, p53, który powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek, czyli powstawanie nowotworów.
· Piren - związek używany w syntezie organicznej.
· Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada właściwości rakotwórcze.
· Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów organizmu człowieka. Jest to związek będący bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w czasie pożarów.
· Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej. Posiada właściwości rakotwórcze.
· Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

7. Około 25% ludzi w Polsce to palacze
F – pali około 53% mężczyzn i 22% kobiet
8. Papierosy mogą być źródłem zaburzeń płodności u kobiet. (P)
9. Większość ludzi zapadających na raka płuc i leczonych ma szansę dożyć późnej starości.
F – ma szansę przeżyć około 5 lat
10. Nie ma "bezpiecznej" liczby wypalanych papierosów. (P) Palenie nawet 5 papierosów dziennie wiąże się ze wzrostem ryzyka wystąpienia powikłań nadciśnienia tętniczego.
11. Rzucenie palenia powoduje tycie
F – chyba, że nałóg palenia zastąpimy innym
12. Ryzyko utraty zdrowia jest mniejsze, jeśli palimy papierosy o niskiej zawartości smoły
i nikotyny
F – nadal istnieje ryzyko choroby serca, powodowane przez tlenek węgla.
13. Palenie jest główna przyczyną chronicznego bronchitu (groźna choroba oskrzeli) i rozedmy płuc (P)
14. Nałogowym palaczem zostaje się dopiero po kilku latach palenia. (F)
15. Dym papierosowy szkodzi także osobom niepalącym. (P) Wdychanie dymu tytoniowego, czyli bierne palenie, jest równie niebezpieczne jak samo palenie. Boczny strumień dymu tytoniowego zawiera 35 razy więcej dwutlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez aktywnych palaczy.
16. . Średnia długość życia osób niepalących w krajach rozwiniętych systematycznie rośnie. Szacuje się, że średnia różnica długości życia między osobami niepalącymi a palaczami wynosi 10 lat. F - 15
17. Nikotyna oddziałuje nie tylko na organizm ciężarnej kobiety, ale także na jej dziecko. (P)
18. Dym tytoniowy składa się z prawie 4 000 związków chemicznych, z tego około 20 to substancje rakotwórcze. (F) Ponad 40 to substancje rakotwórcze.
19. U osób palących znacznie częściej niż u niepalących dochodzi do konieczności amputacji nóg (z powodu miażdżycy tętnic kończyn dolnych). (P)
20. Palącym papierosy znacznie częściej śnią się koszmary senne niż osobą niepalącym (F)
21. Wiele przypadków naczyniopochodnego udaru mózgu jest związanych z wcześniejszym paleniem tytoniu (P)
22. Palenie może nawet mieć wpływ na zaburzenia funkcjonowania narządów wzroku (P)
23. U mężczyzn, którzy zaczęli palić przed 15 rokiem życia i palili 15 –24 papierosów dziennie, ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej jest 5 -krotnie większe (F - 10 krotnie)
24. Wśród 10 chorych na raka płuc 6 paliło papierosy. F – 9
25. Istnieje udowodniony związek pomiędzy paleniem tytoniu a zapadalnością na raka pęcherza moczowego i nerki. (P)
26. Palacze 20-krotnie częściej umierają z powodu rozedmy płuc niż osoby niepalące (P)
27. Palenie tytoniu nie ma wpływu na nasz wygląd (F)
Palenie tytoniu nie tylko naraża nas na utratę zdrowia, ale i pogarsza wygląd skóry. Wcześniej występują zmarszczki, opóźnia się gojenie ran, zaostrza stan wielu schorzeń skóry (np. trądzika oraz łuszczycy). Takie są fakty. dermatolodzy mówią o "tytoniowej twarzy" - łatwej do rozpoznania już na pierwszy rzut oka. Jeżeli ktoś skarży się na zapalenia w obrębie błon śluzowych jamy ustnej, owrzodzenia języka i dziąseł, to powinien szybko zrezygnować z palenia! Palenie tytoniu wzmaga niekorzystne działanie na skórę promieni słonecznych, bo zwiększa wytwarzanie wolnych rodników i suchość skóry.