Program zajęć artystycznych

Program nauczania zajęć artystycznych
w Samorządowym Gimnazjum
im. Jana Pawła II
w Bolszewie

Bożena Reszke

Bolszewo 2009

Spis treści

I. Ogólna charakterystyka programu
II. Cel zajęć artystycznych
Cele główne
Cele szczegółowe
Cele wychowawcze
III. Formy i metody pracy
IV. Tematyka zajęć artystycznych
V. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia

I. Ogólna charakterystyka programu.

Program przeznaczony jest dla uczniów gimnazjum. Realizowany jest na zajęciach artystycznych w wymiarze jednej godziny tygodniowo przez dwa lata oraz w ramach zajęć dodatkowych. Program został opracowany na podstawie obowiązującej podstawy programowej z dnia 23 grudnia 2008 r., z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej.
Przy doborze form i metod kieruję się zainteresowaniami i możliwościami uczniów klas gimnazjalnych, dla których ten program jest przeznaczony. Zajęcia te są szczególnie ważne dla dzieci, które ze względu na okrojony przydział godzin lekcji muzyki i plastyki nie mają z nią innego kontaktu.
Jednym z ważniejszych kryteriów zajęć jest to, aby młodzież dobrze bawiła się przy muzyce i była współorganizatorami spotkań. Proponowane przez nich tematy zajęć mają być dla nich bodźcem do poszukiwania coraz ciekawszych pomysłów. To często dzieci dają propozycje utworów wykorzystywanych w programach artystycznych, ruchów do piosenek, podsuwają nagrania przebojów muzyki rozrywkowej.
Poznawanie najważniejszych zagadnień twórczości artystycznej muzyki oraz analiza utworów muzycznych pozwala dostrzec ich walory estetyczne i ekspresyjne, stymulując wyobraźnię i inwencję twórczą ucznia. Podatny umysł i wrażliwość młodego człowieka powinny być umiejętnie kształtowane i tę rolę znakomicie mogą spełniać zajęcia artystyczne. Muzyka i plastyka pomaga w wychowaniu i kształceniu, a zajęcia artystyczne w gimnazjum postrzegam jako przedmiot swobodny, który poprzez indywidualną i grupową aktywność twórczą w formie zabawy, otwiera młodego człowieka na różne dziedziny życia. Poprzez pracę w grupie uczeń uczy się również komunikacji i integracji, oraz konstruktywnego rozwiązywania problemów.
Osiągnięcia uczniów powinny być prezentowane publicznie w formie, występu, koncertu (uroczystości szkolne, gminne), aby zgodnie z założeniem realizacji celu edukacyjnego – wdrażać uczniów w uczestnictwo w kulturze i upowszechnianie kultury w lokalnej społeczności.

II. Cele zajęć artystycznych.

Cele główne:
1. Kształtowanie zainteresowań i zamiłowań muzycznych oraz plastycznych.
2. Wyposażenie uczniów w umiejętności muzyczne i plastyczne oraz wiedzę z tego zakresu.
3. Umożliwienie uczniom przeżycia różnych doświadczeń muzycznych i plastycznych.
4. Stwarzanie sytuacji dających możliwość przeżyć wewnętrznych, kompetencji oraz autorefleksji.
5. Poznawanie sposobów i form odbioru sztuki dawniej i dziś, określenie znaczenia mediów, m.in. prasy, radia, telewizji, Internetu w pośrednim poznawani

Cele szczegółowe:
Uczeń:
- poznaje różny repertuar piosenek i utworów muzycznych,
- poznaje wykonawców muzyki rozrywkowej, oraz malarzy różnych epok i kierunków sztuce
- poznaje wybrane przeboje polskiej muzyki rozrywkowej,
- świadomie wybiera repertuar, dokonuje oceny jego trudności, wartości i atrakcyjności
- poznaje odmiany muzyki rozrywkowej
- poznaje podstawowe pojęcia muzyczne i plastyczne
- poznaje wiadomości związane z notacją zapisem muzycznym
- uczy się śpiewać ze słuchu lub przy pomocy nut poprawnie intonacyjnie z właściwym podparciem oddechowym i zalecaną w zapisie nutowym interpretacją
- uczy się grać na instrumentach akompaniament do piosenek
- poznaje rodzaje zespołów wokalnych i instrumentalnych
- poznaje instytucje kultury muzycznej i artystycznej
- poznaje główne formy muzyki i sztuki
- nabiera nawyku uczciwej rywalizacji, biorąc udział w konkursach muzycznych i plastycznych
- wyraża swoje uczucia, nastroje różne stany emocjonalne za pomocą środków muzycznych i plastycznych
- potrafi czerpać radość ze wspólnego śpiewu zespołowego i indywidualnego, gry na instrumentach, oraz tworzenia własnych dzieł sztuki
- interpretuje wykonywane utwory oraz dzieł zgodnie z ich stylem i przeznaczeniem
- stosuje różne rodzaje aktywności muzycznej i plastycznej
- staje się aktywnym i poszukującym twórcą, odbiorcą i krytykiem sztuki
- określa cechy i znaczenie fotografii i filmu jako artystycznych form wypowiedzi związanych z plastyką oraz ich znaczenia w dokumentowaniu plastycznych działań eksperymentalnych, np. happeningów, performance’ów.

Cele wychowawcze:
Uczeń:
- aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły i środowiska,
- wykazuje twórczą postawę,
- staje się tolerancyjny wobec innych ludzi,
- współpracuje z zespołem według ustalonych reguł,
- przygotowuje się do świadomego odbioru muzyki i sztuki,
- nabiera dbałości i szacunku wobec dóbr kultury muzycznej i plastycznej poczucia tożsamości narodowej,
- stosuje podstawowe zasady związane ze śpiewem zespołowym,
- rozwija poczucie odpowiedzialności za wyniki pracy indywidualnej i zespołowej,
- przez kontakt z różnymi gatunkami muzyki i sztuki rozwija swoje zainteresowania,
- dzięki własnym osiągnięciom twórczym nabiera pewności siebie, co powoduje wyższą samoocenę ucznia,
- podejmuje działania w sytuacjach trudnych,
- kształtuje postawy twórcze, rozwija osobowość twórczą, wyrabiają potrzeby podejmowania aktywnego działania, kreatywności, pomysłowości, oryginalności w działaniach plastycznych,
- rozwija potrzeby twórczego myślenia,
- rozwija wyobraźnię,
- przygotowuje się do świadomego uczestnictwa w kulturze poprzez uczenie wartościowania różnych zjawisk w sztuce, poznawanie wybranych instytucji i placówek kulturalnych, zajmujących się teatrem, filmem,
- kształtuje postawy twórcy, odbiorcy i krytyka sztuki poprzez własną twórczość plastyczną uczniów, kontakt z oryginalnymi i z reprodukowanymi dziełami plastycznymi.

III. Formy i metody pracy

1. Planowanie, organizowanie i ocenianie własnej nauki
2. Praca z tekstem
3. Analiza utworu muzycznego
4. Rozpoznawanie gatunków muzycznych podczas słuchania i śpiewania piosenek
5. Multimedialne środki przekazu
6. Praca w grupach,
7. Praca indywidualna,
8. Udział w konkursach muzycznych
9. Dbałość o właściwą oprawę muzyczną podczas uroczystości szkolnych
10. Muzykowanie na instrumentach
11. Śpiew solowy, grupowy

IV. Tematyka zajęć artystycznych

Tematyka zajęć artystycznych obejmuje tematy związane z muzyką i plastyką. Poszczególne zagadnienia realizowane są w ramach zajęć artystycznych oraz chóru szkolnego, nauki gry na gitarze, keyboardzie, zajęć koła plastycznego
1. Śpiewanie indywidualnie oraz w grupie ze słuchu lub z obserwacją zapisu nutowego
2. Granie na instrumentach muzycznych melodii z nut lub ze słuchu
3. Tworzenie wypowiedzi dźwiękowych
5. Ćwiczenia twórcze
6. Gatunki i style muzyki
7. Słuchanie muzyki
8. Kompozycje plastyczne na płaszczyźnie:
- prace rysunkowe (rysunek czarno-biały – ołówkiem, tuszem, węglem; barwny – pastelami olejnymi i suchymi, kredkami ołówkowymi),
- prace malarskie (akwarelami, farbami plakatowymi) oraz wykorzystywanie sposobów malowania charakterystycznych dla określonych kierunków, np. dripping,
- prace technikami mieszanymi (techniki malarsko-rysunkowe, zastosowanie kolażu jako uzupełnienia prac malarskich i rysunkowych, kolaże z papierów kolorowych, gazet, tkanin, materiałów naturalnych, folii, tapet, papierów o zróżnicowanej fakturze itp.),
- prace prostymi technikami graficznymi możliwymi do realizacji w warunkach szkolnych lub domowych (np. monotypia, frotaż).
9. Projektowanie:
- plakatów, graficznych form użytkowych, form przestrzennych o charakterze prostym i złożonym,
- projektowanie jako praca wstępna do innych działań plastycznych: planowanie prac malarskich i rysunkowych, szkicowanie pomysłu rzeźby, formy przestrzennej, modeli architektonicznych, tworzenie szkiców prac o charakterze konceptualnym, land artu, sztuki publicznej i innych,
- tworzenie projektów i prezentacji z wykorzystaniem komputerowych programów graficznych.
10. Wykonywanie przestrzennych form plastycznych:
- prace nawiązujące do tradycyjnego formowania rzeźb (technika lepienia w glinie, plastelinie lub modelinie itp.),
- tworzenie przestrzennych form rzeźbiarskich poprzez łączenie pudełek, tektury, folii, gałęzi i innych materiałów; łączenie różnych materiałów,
- tworzenie prostych modeli architektonicznych z pudełek papierowych, metalowych opakowań i innych materiałów.
Obmyślanie działań plastycznych nawiązujących do happeningu i performance (próby realizacji części zamierzeń, plan kolejności, etapów zamierzenia, podział zadań) oraz do innych działań inspirowanych sztuką współczesną.
Realizowanie różnorodnych działań w celu promocji wydarzenia artystycznego, np. aranżacja przestrzeni wystawowej, oprawa prac plastycznych, opracowanie zaproszeń, katalogu, plakatu wystawy, przekazanie informacji o wystawie w gazetce szkolnej, recenzja z wystawy, działania podejmowane przez komisarza wystawy, forma wernisażu, oprawa muzyczna uroczystości szkolnych oraz dla środowiska, organizacja koncertów muzycznych, prezentacja talentów uczniowskich na terenie szkoły oraz poza nią.

V. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia

Przedmioty artystyczne stanowią grupę przedmiotów w których system oceniania jest bardzo trudny, ponieważ o umiejętnościach decydują uzdolnienia, a same zdolności nie mogą stanowić podstawy do oceny ucznia. Kryteria oceny uczniów mogą być ukierunkowane przede wszystkim na zakres realizacji celów wychowawczych i kształcenia poprzez:
- czynne uczestnictwo w zajęciach oraz wykazywanie pozytywnej motywacji do nich,
- wykazywanie pozytywnej postawy wobec stawianych zadań,
- nabieranie dbałości i szacunku wobec dóbr kultury i poczucia tożsamości narodowej,
- rozwijanie swoich zainteresowań,
- aktywne uczestnictwo życiu kulturalnym,
- umiejętność wartościowania i oceniania sztuki,
- osiągnięcia w zakresie umiejętności śpiewu i gry na instrumentach,
- projektowanie form plastycznych, planowanie kolejności podejmowanych działań w pracy indywidualnej i grupowej,
- świadome stosowanie pojęć języka plastyki, środków wyrazu artystycznego w samodzielnej twórczości. Posługiwanie się terminami plastycznymi podczas omawiania własnej twórczości,
- poznawanie i analizowanie zjawisk w sztuce na tle kręgu kulturowego, tła historycznego mającego wpływ na powstające w danym okresie dzieła i na twórczość artystów,
- formułowanie wypowiedzi o sztuce, analizowania dzieł, twórczości artystów, posługiwanie się właściwymi terminami plastycznymi podczas odpowiedzi,
- porównywanie zjawisk, kierunków, okresów, epok w sztuce oraz twórczości poszczególnych artystów,
- pośredni odbiór sztuki poprzez kontakt z dziełami reprodukowanymi w różnej formie oraz bezpośredni – w muzeach, galeriach, w obiektach zabytkowych najbliższej okolicy, skansenach sztuki ludowej regionu.