Ćwiczenia z planem i mapą - scenariusz zajęć

Temat: Ćwiczenia z planem i mapa.
Cele ogólne:

Poznanie sposobów orientacji w terenie oraz cech planów i map.
Opanowanie umiejętności posługiwania się kierunkami.
Kształtowanie umiejętności posługiwania się przyrządami (kompasem),
przeprowadzania obserwacji i badań oraz umiejętności pracy w grupach i zbiorowo.

Cele operacyjne:

I. Na poziomie wiadomości uczeń potrafi:
Wymienić kierunki główne i pośrednie w języku polskim i angielskim.
Wymienić stosowane symbole do poszczególnych kierunków języku polskim
i angielskim.
Wymienić i wyjaśnić sposoby wyznaczania kierunków terenie za pomocą kompasu,
Słońca i cienia, Słońca i zegarka, Gwiazdy Polarnej, mchu na drzewach, skałach.
Omówić budowę i zasadę działania kompasu.
Wymienić elementy planu i mapy.
Wyjaśnić różnice pomiędzy nimi.
Omówić przeznaczenie planów i map.
Wymienić rodzaje znaków topograficznych.
Podać przykłady znaków topograficznych.
II. Na poziomie umiejętności uczeń potrafi:
Określić kierunek różnych obiektów w stosunku do miejsca obserwacji.
Wyznaczyć kierunki w terenie za pomocą kompasu, Słońca i cienia, Słońca i zegarka.
Zorientować mapę w terenie za pomocą kompasu i za pomocą obiektów.
Zaprojektować i narysować plan otoczenia szkoły stosując znaki topograficzne.
Czas trwania zajęć: 2 – 3 godziny

Metody pracy:

podająca – instrukcja, pogadanka,
obserwacja,
pokaz,
„burza mózgów”.

Formy pracy:

praca w grupach,
praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

mapy mentalne (znaki topograficzne), (kierunki główne i pośrednie), atlasy, plany, mapy,
podręcznik, kompas, zegarek, arkusze papieru A3, kolorowe pisaki, ołówek, karty pracy z
instrukcją dla uczniów.

Ważne pojęcia:

legenda, skala, znaki topograficzne, plan, mapa, orientacja.

Przygotowanie.

Nauczyciel zleca uczniom przyniesienie różnych rodzajów planów i map. Nauczyciel
przygotowuje mapy z rodzajami i przykładami różnych znaków topograficznych
oraz z kierunkami głównymi i pośrednimi, kompasy, arkusze papieru, kolorowe pisaki, karty
pracy z instrukcją dla uczniów.


Przebieg lekcji:

I. Część wstępna:

W pracowni lekcyjnej.
Zaangażowanie – nauczyciel powtarza wiadomości zdobyte przez uczniów,
, nawiązuje do nowego tematu, zachęca uczniów
do aktywnego udziału, motywuje oceną.

II. Część główna:

Nauczyciel przeprowadza dyskusję na temat kierunków głównych pośrednich
(zastosowanie „burzy mózgów”) – przedstawia w głównej części pracowni mapę
mentalną z kierunkami świata.
Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat sposobów wyznaczania kierunków terenie
(„burza mózgów” mózgów pokaz).
Uczniowie omawiają budowę i zasadę działania kompasu (z pomocą nauczyciela).
Nauczyciel przeprowadza pogadankę na temat planu i mapy (podaje cechy planów i
map).
Uczniowie podają różnice pomiędzy planem i mapą.
Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat przeznaczenia planów i map w życiu
codziennym, uczniowie oglądają i porównują przyniesione plany i mapy.
Nauczyciel przedstawia mapę z rodzajami i przykładami znaków
topograficznych.
Nauczyciel wyjaśnia pojęcie: orientacja.
Nauczyciel rozdaje karty pracy – uczniowie wypełniają je podczas trwania zajęć.
Nauczyciel wraz z uczniami i potrzebnymi materiałami przechodzi przed budynek
szkoły.
Uczniowie z instrukcją nauczyciela wyznaczają kierunki w terenie za
pomocą kompasu, następnie Słońca i cienia .
Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy.
Każda grupa orientuje mapę za pomocą kompasu, a później według znajdujących się
wokół szkoły obiektów.
Nauczyciel rozdaje na kartkach ćwiczenie dla grup dotyczące orientacji i kierunków.
1. W którym kierunku udasz się idąc ze szkoły na
ulicę Zwycięstwa?
2. W którym kierunku musisz patrzeć, aby ujrzeć
zabudowania Kościoła Wszystkich Świętych?
3. Z którego kierunku musisz patrzeć, aby przed sobą
zobaczyć szkołę?
4. Jak dojechać do dworca PKP?
5. Wytłumacz koledze, jak dojść do najblizszego przystanku
autobusowego?
Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy.
Uczniowie z zastosowaniem znaków topograficznych, tytułu planu i legendy
sporządzają plan najbliższej okolicy wokół szkoły.
Po wykonaniu zadania następuje:
1. Prezentacja – uczniowie wieszają swoje plany na ścianach pracowni, lider prezentuje
opracowany przez grupę plan.
2. Pogadanka – nauczyciel z uczniami powtarza wszystkie wiadomości zdobyte podczas
zajęć, ocenia pracę w grupach, kieruje do uczniów swoje spostrzeżenia i uwagi.
3. Podsumowanie zajęć, nauczyciel rozmawia z uczniami o tematyce
przebiegu zajęć, wspólnie zostają sformułowane wnioski.

III. Zakończenie zajęć.

Nauczyciel zleca w formie zadania domowego dokończenie zadań na kartach pracy.

Zadanie 1.
Narysuj kierunki główne i pośrednie, opisz je w języku polskim i angielskim.
Zadanie 2.
W jaki sposób wyznaczysz kierunek północny w nocy lub w lesie?
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
Zadanie 3.
Każda mapa zawiera .............................. , ........................................ ,
........................................ i ........................................ .
Plan to ........................................

Zadanie 4.
Wykonaj plan twojej drogi z domu do szkoły, zaznacz czerwoną linią trasę i wymień
kierunki, w które musisz się udać, aby dojść do szkoły.