Znaczenie postaci Koziołka Matołka i innych bohaterów zwierzęcych oraz ich wpływ na kształtowanie rozwoju poznawczego i społeczno-emocjonalnego u dzieci

Postać Koziołka Matołka w literaturze dla dzieci, podobnie jak innych bohaterów zwierzęcych jest głęboko zakorzeniona, lecz nie tylko ze względu na czas, ale również ze względu na wartości jakie dostarczyły i dostarczają one dzieciom od pokoleń. Już od wieków wiadomo bowiem, że najlepsze efekty w pracy z dziećmi uzyskuje się poprzez zabawę – zwłaszcza jeżeli wykorzystuje się w niej postaci różnych zwierzątek i nadaje się im cechy ludzkie, i poprzez odwoływanie się do przykładów z literatury. Wtedy najszybciej można trafić i do umysłów i serc dzieci, które stają się otwarte i skłonne do wszelkiej współpracy.
Dlaczego dzieje się tak właśnie a nie inaczej? Dlaczego polecenia i rady dorosłych wypowiadane przez nich nie zawsze odnoszą skutek?
Myślę, że dziecięcy świat charakteryzujący się myśleniem magicznym, nierealnym, nadającym cechy ludzkie zabawkom, roślinom, zwierzątkom skłaniał i nadal będzie skłaniał twórców dziecięcych i dorosłych pracujących z dziećmi do takiego a nie innego postępowania. Dzieciom bardzo podobają się mówiące zwierzątka, chętnie ich słuchają, są bardzo zaciekawione takim zjawiskiem i wykonują wtedy wszelkie czynności o które zostaną poproszone. Poza tym zachowanie, wypowiedzi postaci – zwierząt mają ogromny wpływ na kształtowanie postaw wychowawczych dzieci, na ich stosunek do różnego rodzaju sytuacji, które mają miejsce w codziennym życiu, można by śmiało powiedzieć, że uczą je i wychowują.
Kultowa już postać Koziołka Matołka nie tylko powoduje radość u dzieci – relaksację, odprężenie, ale także pokazuje, że w każdej – nawet trudnej sytuacji można sobie poradzić i wyjść z niej zwycięsko, że trzeba być otwartym, odważnym i że współpracując z innymi zawsze osiągnie się zamierzony cel.
Z kolei „Pszczółka Maja” bardzo wyraźnie wskazuje na to, że dobrze jest mieć w życiu prawdziwego przyjaciela, który będzie obecny w każdej sytuacji i że można i trzeba nawzajem się sobą opiekować.
Natomiast wiersze Jana Brzechwy, takie jak: „Kaczka dziwaczka”, „Kwoka”, „Jajko”, Juliana Tuwima np.: „Ptasie radio”, „Spóźniony słowik” ukazują w bardzo humorystycznym zarysie wady charakteru i negatywne zachowania, i pokazują jak nie należy się zachowywać, a jednocześnie jak swoje zachowanie – jeżeli jest taka potrzeba – zmienić.
Inaczej oddziałują utwory takie jak min,: „Nasza szkapa”, „Lessie wróć”, w których przedstawiona jest sytuacja zwierzątka pokrzywdzonego, biednego, co powoduje kształtowanie postawy empatii – współczucia, potrzeby opiekowania się zwierzątkami i nie tylko. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w dzisiejszym świecie – opanowanym przez Internet, gdzie coraz mniej czasu rodzice mogą poświęcić swoim dzieciom, w którym uczucia i emocje coraz intensywniej wypierane są przez taki mechanizm jak obojętność.
W innym aspekcie dzieci odczytują postać kota w baśni „Kot w butach”, gdzie zwykły domowy kot - dzięki niezwykłemu sprytowi i pomysłowości zmienia los swego biednego pana, który staje się bogatym właścicielem zamku. Postępowanie kota uczy, że z najbardziej przykrego położenia można znaleźć skuteczne wyjście.
Jeżeli chodzi o wilka z bajki „Czerwony kapturek” oraz z bajki „O wilku i siedmiu koźlątkach” to mamy tu już kształtowanie postawy w zakresie dbania o własne bezpieczeństwo – czyli nieufanie obcym osobom, nie zgadzanie się na rozmowy z obcymi, na nie przyjmowanie od nich jakichkolwiek przedmiotów -poczęstunku oraz słuchanie wszystkich uwag i ostrzeżeń dorosłych – zwłaszcza rodziców, dziadków czy pani w przedszkolu/szkole. Niezastosowanie się do określonych zasad grozi przykrymi konsekwencjami.
Ważne przesłanie do dzieci śle również baśń Ch. H. Andersena „Brzydkie kaczątko”, w którym popychane przez wszystkich na podwórzu kaczątko na końcu wyrasta na pięknego łabędzia. Utwór ten podnosi na duchu wszystkie dzieci, a zwłaszcza te, które nie są akceptowane przez inne dzieci, wyśmiewane, obrażane i krytykowane ze względu na wygląd zewnętrzny i nie tylko – daje im ogromną nadzieję i siłę (zwłaszcza jeżeli nie mają oparcia ze strony rodziców), że one też kiedyś wyrosną na podziwianych przez innych i wartościowych dorosłych.
Takich przykładów można by jeszcze mnożyć, i wiadomo wszystkim, że literatura przyczynia się do rozwijania u najmłodszych pamięci, wyobraźni, uwagi i koncentracji, ale najważniejsze przesłanie, jakie zwierzęcy bohaterowie ślą w tekstach literackich do swych małych odbiorców- to przeżywanie razem z nimi niesamowitych przygód, i umacnianie wiary w to, że wszystko może się zdarzyć, wszystko może się udać, i że zawsze trzeba walczyć i próbować zmieniać i zdobywać świat.