Poradnik początkującego pedagoga szkolnego

Praca pedagoga w pigułce

I WSTĘP

Kiedy 4 lata temu zaczynałam swoją pracę jako pedagog szkolny w szkole średniej, byłam przerażona. Miałam wiele pomysłów, ogromne chęci. Nie miałam natomiast pojęcia, jak powinna wyglądać praca pedagoga od strony, nazwijmy to, organizacyjnej. Przesiedziałam dużo czasu przed komputerem szukając w Internecie informacji, porad. Znalazłam sporo materiałów, ale brakowało mi czegoś w rodzaju praktycznego poradnika dla początkujących – praca pedagoga w pigułce. Dlatego też, mając już trochę doświadczenia, zdecydowałam się nim podzielić.
Pedagog ma, wg mnie, do odegrania w szkole szczególną rolę. Wymaga to od niego wielu kompetencji i umiejętności. Musi koordynować pracę opiekuńczo – wychowawczą szkoły, prowadzić działalność profilaktyczną, organizować pomoc materialną, współpracować z odpowiednimi instytucjami, wspierać rodziców i nauczycieli, czasami być „rozjemcą”, który obiektywnie spojrzy na problem np. między uczniem a nauczycielem. Czasami jest osobą, która wysłucha, wspiera, poprosi nauczyciela o jeszcze jedną szansę dla ucznia, dowartościuje, zmobilizuje, a czasami to ktoś, kto musi zdecydowanie zareagować i przeprowadzić nie zawsze przyjemną rozmowę.
Wszystkie nasze działania muszą mieć na uwadze młodego człowieka i jego dobro, pamiętając przy tym, że zachowanie uczniów zawsze z czegoś wynika, ma jakieś przyczyny, które powinniśmy rozpoznać i wtedy podjąć odpowiednie działania.
Praca pedagoga daje mi ogromną satysfakcję, chociaż trzeba pamiętać, że nie zawsze i nie przez wszystkich będzie doceniana. Ale przecież nikt nie mówił, że będzie łatwo. Chciałabym obalić także mit wg którego nasza praca jest prosta. Tak mówią tylko osoby nie mające pojęcia o pracy pedagoga lub pedagodzy, którzy są nimi tylko na papierze.

II Na początek trochę teorii

Najważniejszym dla nas dokumentem odnoszącym się do pracy pedagoga jest Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 roku.

§ 1.
Publiczne przedszkola, szkoły, a także placówki, o których mowa w art. 2 pkt 3, 5 i 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwane dalej "placówkami", organizują i udzielają uczniom, ich rodzicom oraz nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej na zasadach określonych w rozporządzeniu.
§ 2.
1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna polega w szczególności na:
1) diagnozowaniu środowiska ucznia,
2) rozpoznawaniu potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia i umożliwianiu ich zaspokojenia,
3) rozpoznawaniu przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych,
4) wspieraniu ucznia z wybitnymi uzdolnieniami,
5) organizowaniu różnych form pomocy psychologiczno - pedagogicznej,
6) podejmowaniu działań profilaktyczno-wychowawczych wynikających z programu wychowawczego szkoły i wspieraniu nauczycieli w tym zakresie,
7) prowadzeniu edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia wśród uczniów, nauczycieli i rodziców,
8) wspieraniu uczniów, metodami aktywnymi, w dokonywaniu wyboru kierunku dalszego kształcenia, zawodu i planowaniu kariery zawodowej oraz udzielaniu informacji w tym zakresie,
9) wspieraniu nauczycieli i rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne ucznia,
10) udzielaniu nauczycielom pomocy w dostosowaniu wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych przez nich programów nauczania do indywidualnych potrzeb ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom,
11) wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych,
12) umożliwianiu rozwijania umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli,
13) podejmowaniu działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych.
2. Zadania, o których mowa w ust. 1, są realizowane we współpracy z:
1) rodzicami,
2) nauczycielami i innymi pracownikami przedszkola, szkoły lub placówki,
3) poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi poradniami specjalistycznymi,
4) innymi przedszkolami, szkołami i placówkami,
5) podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
§ 3.
Korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest dobrowolne i nieodpłatne.
§ 4.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole lub placówce może być udzielana na wniosek:
1) ucznia,
2) rodziców,
3) nauczyciela, w szczególności nauczyciela uczącego ucznia i nauczyciela prowadzącego zajęcia specjalistyczne, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 4 pkt 2,
4) pedagoga,
5) psychologa,
6) poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej.
§ 5.
1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu jest organizowana w szczególności w formie:
1) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym,
2) porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli,
3) zajęć psychoedukacyjnych dla rodziców.
2. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest organizowana w szczególności w formie:
1) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych,
2) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym,
3) klas wyrównawczych, z zastrzeżeniem ust. 3,
4) klas terapeutycznych, z zastrzeżeniem ust. 3,
5) zajęć psychoedukacyjnych dla uczniów,
6) zajęć psychoedukacyjnych dla rodziców,
7) porad dla uczniów,
8) porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli.
3. Klas wyrównawczych i klas terapeutycznych nie organizuje się w szkołach specjalnych.
4. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w placówce, stosownie do zakresu jej działania, jest organizowana w szczególności w formie:
1) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych,
2) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym,
3) zajęć psychoedukacyjnych dla uczniów,
4) porad dla uczniów,
5) porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli.
5. Objęcie ucznia zajęciami dydaktyczno-wyrównawczymi, zajęciami specjalistycznymi, zajęciami psychoedukacyjnymi oraz nauką w klasie wyrównawczej lub klasie terapeutycznej wymaga zgody rodziców.
§ 6.
1. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów, którzy mają znaczne opóźnienia w uzyskaniu osiągnięć z zakresu określonych zajęć edukacyjnych, wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Zajęcia prowadzone są przez nauczyciela właściwych zajęć edukacyjnych. Liczba uczestników zajęć powinna wynosić od 4 do 8 uczniów.
2. Za zgodą organu prowadzącego liczba uczestników zajęć dydaktyczno-wyrównawczych może być niższa od określonej w ust. 1.
§ 7.
1. Zajęcia specjalistyczne:
1) korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów, u których stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające uzyskanie osiągnięć wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie terapii pedagogicznej; liczba uczestników zajęć powinna wynosić od 2 do 5 uczniów,
2) logopedyczne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami mowy, które powodują zakłócenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie logopedii lub logopedii szkolnej; liczba uczestników zajęć powinna wynosić od 2 do 4 uczniów,
3) socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym organizuje się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie pracy o charakterze terapeutycznym lub socjoterapii; liczba uczestników zajęć powinna wynosić od 3 do 10 uczniów.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego, zajęcia specjalistyczne mogą być prowadzone indywidualnie.
§ 8.
1. Klasy wyrównawcze organizuje się w celu intensywnej pomocy edukacyjnej i wychowawczej w uzyskaniu osiągnięć wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego przez uczniów, którzy mają rozległe braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
2. Klasy terapeutyczne organizuje się dla uczniów wykazujących jednorodne lub sprzężone zaburzenia, wymagających dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specyficznych potrzeb edukacyjnych oraz długotrwałej pomocy specjalistycznej.
3. Zajęcia w klasach wyrównawczych i klasach terapeutycznych prowadzą nauczyciele właściwych zajęć edukacyjnych.
4. Nauczanie w klasach wyrównawczych i klasach terapeutycznych prowadzone jest według obowiązujących w danych typach szkół programów nauczania, z dostosowaniem metod i form ich realizacji do indywidualnych potrzeb uczniów.
5. Liczba uczniów w klasie wyrównawczej i klasie terapeutycznej powinna wynosić od 10 do 15.
6. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego, w ramach posiadanych środków, liczba uczniów w klasie wyrównawczej lub klasie terapeutycznej może być niższa od określonej w ust. 5.
7. Klasy wyrównawcze i klasy terapeutyczne organizuje się z początkiem roku szkolnego.
8. Do klas wyrównawczych i klas terapeutycznych, za zgodą organu prowadzącego szkołę, w ramach posiadanych środków, mogą uczęszczać uczniowie innych szkół, z uwzględnieniem przepisów art. 17 ust. 2 - 3a ustawy, o której mowa w § 1.
§ 9.
1. O objęciu ucznia zajęciami dydaktyczno-wyrównawczymi, zajęciami specjalistycznymi oraz nauką w klasach wyrównawczych i klasach terapeutycznych decyduje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Objęcie ucznia nauką w klasie terapeutycznej wymaga opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej.
§ 10.
1. Udział ucznia w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych, zajęciach specjalistycznych oraz nauka w klasach wyrównawczych i klasach terapeutycznych trwa do czasu zlikwidowania opóźnień w uzyskaniu osiągnięć edukacyjnych wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego lub złagodzenia bądź wyeliminowania zaburzeń stanowiących powód objęcia ucznia daną formą pomocy.
2. O zakończeniu udzielania pomocy w formie określonej w ust. 1 decyduje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki na wniosek rodziców lub nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze lub zajęcia specjalistyczne, a w przypadku klas wyrównawczych i klas terapeutycznych - na wniosek wychowawcy klasy.
§ 11.
1. Zajęcia psychoedukacyjne organizuje się w celu wspomagania wychowawczej funkcji rodziny, zapobiegania zachowaniom dysfunkcyjnym uczniów oraz wspierania ich rozwoju.
2. Zajęcia psychoedukacyjne dla uczniów i zajęcia psychoedukacyjne dla rodziców prowadzone są w grupach liczących nie mniej niż 10 osób.
3. Zajęcia psychoedukacyjne prowadzą, w zależności od potrzeb, pedagog, psycholog, nauczyciel posiadający przygotowanie w zakresie logopedii lub logopedii szkolnej oraz inni nauczyciele posiadający przygotowanie do prowadzenia zajęć specjalistycznych.
§ 12.
Porad dla uczniów, rodziców i nauczycieli oraz konsultacji dla rodziców i nauczycieli udzielają, w zależności od potrzeb, pedagog, psycholog, nauczyciel posiadający przygotowanie w zakresie logopedii lub logopedii szkolnej oraz inni nauczyciele posiadający przygotowanie do prowadzenia zajęć specjalistycznych.
§ 13.
1. Warsztaty dla rodziców i nauczycieli organizuje się w celu doskonalenia umiejętności z zakresu komunikacji społecznej oraz umiejętności wychowawczych.
2. Warsztaty prowadzą, w zależności od potrzeb, pedagog, psycholog oraz nauczyciele posiadający przygotowanie do prowadzenia zajęć specjalistycznych.
§ 14.
1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki.
2. W przedszkolu, szkole i placówce mogą być zatrudnieni pedagog i psycholog.
3. Do zadań pedagoga należy w szczególności:
1) rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych,
2) określanie form i sposobów udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb,
3) organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli,
4) podejmowanie działań profilaktyczno-wychowawczych wynikających z programu wychowawczego szkoły w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli,
5) wspieranie działań opiekuńczo-wychowawczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły,
6) planowanie i koordynowanie zadań realizowanych przez szkołę na rzecz uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wyboru przez uczniów kierunku kształcenia i zawodu,
7) działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.
4. Do zadań psychologa należy w szczególności:
1) prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów, w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości oraz wspieranie mocnych stron ucznia,
2) diagnozowanie sytuacji wychowawczych w celu wspierania rozwoju ucznia, określenia odpowiednich form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym działań profilaktycznych, mediacyjnych i interwencyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli,
3) organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli,
4) zapewnienie uczniom doradztwa w zakresie wyboru kierunku kształcenia i zawodu,
5) minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia,
6) wspieranie wychowawców klas oraz zespołów wychowawczych i innych zespołów problemowo-zadaniowych w działaniach profilaktyczno-wychowawczych wynikających z programu wychowawczego szkoły.

III
PRACA PEDAGOGA „KROK PO KROKU”

1. Ostatnie dni wakacji to dla mnie czas, który poświęcam na przygotowanie Planu Pracy Pedagoga oraz Harmonogramu działań w ramach szkolnego programu profilaktyki. Oczywiście nie zawsze wszystkie postawione zadania zrealizujemy, czasami zostaną zastąpione innymi, ale tak to już bywa i należy pamiętać, że nie wszystko zależy od nas (np. fundusze na zaplanowany cel).

2. W I roku pracy postawiłam sobie za cel opracowanie Szkolnego Programu Profilaktyki (można powołać zespół, który opracuje program).

W związku z tym:

- Opracowałam ankiety, które przeprowadziłam jeszcze we wrześniu wśród nauczycieli, uczniów i rodziców.
- Zapoznałam się ze szkolnymi dokumentami, opiniami dotyczącymi uczniów, przeanalizowałam dzienniki szkolne,
- Przeprowadziłam rozmowy z nauczycielami.
- Opracowałam i dokonałam analizy wyników ankiet.
- Przygotowałam Szkolny Program Profilaktyki, który udostępniłam w pokoju nauczycielskim. Nauczyciele mogli się z nim zapoznać i zapisać swoje uwagi, spostrzeżenia.
- Po wprowadzeniu poprawek zaprezentowałam go na Radzie Pedagogicznej, został zatwierdzony i wprowadzony w życie.

Uwagi - proponuję, aby Szkolny Program Profilaktyki przygotować np. na okres 3 lat, natomiast co roku napisać harmonogram działań.

3. Dziennik pedagoga
I tu zdania uczonych są podzielone. Co kraj to obyczaj. Jedno jest pewne – nawet jeśli nie lubimy pisać, bo wolimy działać, musimy pamiętać, że dla nas jest to najważniejszy dokument. Dlaczego? Ponieważ jest dowodem, że robimy to co robimy, że zareagowaliśmy w określonej sytuacji tak, a nie inaczej. Każda hospitacja szkoły, czyli min. pracy pedagoga wiąże się właśnie z prowadzeniem dziennika. Dlatego proponuję tego nie bagatelizować. A jak ja to robię?
Do dziennika dołączam Plan Pracy Pedagoga, Harmonogramu działań w ramach szkolnego programu profilaktyki, Indywidualną kartę ucznia (w szczególnych przypadkach zakładam uczniowi taką kartę, gdzie zapisuję najistotniejsze informacje. Są to karty, których nie udostępniam innym, mają mi ułatwić pracę) oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 stycznia 2001 roku.
Tak, aby wszystko było pod ręką.
W dzienniku zapisuję najważniejsze działania, rozmowy podjęte danego dnia.
4. Początek roku szkolnego to czas, aby zaprezentować się wszystkim klasom (jeśli zaczynamy dopiero pracę) lub klasom pierwszym (jeśli to kolejny rok twojej pracy). Można np. wejść w czasie godziny wychowawczej do klasy, przedstawić się, krótko omówić rolę pedagoga w szkole. W klasach pierwszych przeprowadzam zawsze zajęcia integracyjne – jest to dobra okazja, aby się ze sobą oswoić.

5. W czasie pierwszego w roku szkolnym spotkania zespołu wychowawców proszę nauczycieli, gł. klas pierwszych o wstępne rozpoznanie sytuacji rodzinnej uczniów. Proponuję przeprowadzenie ankiety.
6. W trakcie pierwszego zebrania z rodzicami wchodzę z „wizytą” do klas pierwszych. Przedstawiam się, krótko omawiam, jakiej pomocy z mojej strony mogą oczekiwać zarówno dzieci, jak i rodzice, zasady przydzielania stypendium socjalnego itp. Każdy rodzic otrzymuje małą karteczkę z telefonami instytucji, w których mogą znaleźć fachową pomoc.
7. Do zadań pedagoga należy organizacja pomocy materialnej (to jest ten punkt naszej pracy, który niestety zajmuje bardzo dużo czasu i bardzo często jesteśmy skazani na samych siebie). Pedagog jest zwykle członkiem komisji stypendialnej.
- Stypendia socjalne - kopiuję wnioski dla uczniów, często pomagam w ich uzupełnianiu, zbieram niezbędne dokumenty, opisuję faktury, które uczniowie muszą przynieść do szkoły itd.
- Stypendia motywacyjne (naukowe) – przygotowuję wnioski dla wychowawców, komisja przydziela stypendia, przygotowuję protokół i listę uczniów, którym przyznano stypendium.
8. Przygotowuję dla nauczycieli propozycję tematów godzin wychowawczych, udostępniam scenariusze takich zajęć np. w bibliotece szkolnej.
9. Zajmuję się dyslektykami – przechowuję opinie poradni. Na początku roku szkolnego proszę nauczycieli o zapoznanie się z nimi i podpisanie się na każdej z nich (data i podpis) – dotyczy to gł. nauczycieli języka polskiego oraz języków obcych. Kieruję także uczniów do poradni, jeśli nauczyciel podejrzewa u dziecka dysleksję lub maturzystów na badania (data na opinii – najpóźniej 30 wrzesień na rok przed maturą). Przygotowuję listę dyslektyków każdej klasy oraz maturzystów i przekazuję ją nauczycielom i wychowawcom.
10. Współpracuję z różnymi instytucjami wspierającymi pracę szkoły. To bardzo ważne, aby wiedzieć w jakiej sytuacji i gdzie szukać pomocy dla swoich uczniów. Pamiętajmy, że wielu problemów sami nie jesteśmy rozwiązać, nie jesteśmy też w wielu sytuacjach osobą kompetentną do prowadzenia określonych działań. Naszym zadaniem jest rozpoznać sytuację i odpowiednio pokierować ucznia czy rodzica, tak aby w odpowiednim miejscu znalazł fachową pomoc. Pamiętajmy też, że tak jak w niektórych sytuacjach wystarczy zwykła rozmowa, krótkie spotkanie, aby nasz podopieczny czuł, że ktoś zna jego problem, pamięta o nim, jest nadal zainteresowany jego sytuacją, to czasami niezbędna jest np. terapia czy innego rodzaju pomoc.
- Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna – szczególnie ważna jest współpraca z psychologiem opiekującym się daną placówką. Odwiedza naszą szkołę, konsultujemy się w konkretnej sprawie, prowadzi warsztaty dla uczniów.
- Straż Miejska – patrole w szkole, pomoc w trudnych sytuacjach, zajęcia w I-ych klasach np. w ramach programu „Bądź odpowiedzialny”
- Referat ds. Nieletnich – spotkania z młodzieżą i rodzicami („Odpowiedzialność prawna nieletnich”)
- Sąd Rodzinny i Nieletnich
- Kuratorzy
- Ośrodek Pomocy Społecznej
- Młodzieżowe Biuro Pracy
- Inne organizacje, ośrodki, fundacje
11. W przypadku nie realizowania przez ucznia obowiązku nauki szkoła musi reagować. Dotyczy to zarówno ucznia pełnoletniego, jak i niepełnoletniego. Razem z wychowawcą rozmawiamy z dzieckiem i jego rodzicami (jeśli pojawią się na naszą prośbę w szkole), próbujemy znaleźć odpowiedź na pytanie – co jest przyczyną nieobecności. Pamiętać należy, że zwykłe lenistwo jest przyczyną nieobecności tylko w niektórych przypadkach. Bardzo często ci młodzi ludzie mają naprawdę poważne problemy. I jest to już wystarczający powód w jego odczuciu, by nie pojawić się w szkole.
Po wyczerpaniu wszystkich środków, kiedy nasz uczeń nadal nie pojawia się w szkole, a jest niepełnoletni, powiadamiam sąd, policję oraz organ prowadzący szkoły o nie realizowaniu obowiązku nauki.

UWAGA – jeśli jesteśmy przy pismach – pamiętajcie, aby zawsze mieć w swoich dokumentach kopię każdego wysłanego pisma, tak na wszelki wypadek (najlepiej zaopatrzyć się w segregator na pisma przychodzące, jak i te wysyłane przez nas).

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty

Art. 15. 1. Nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia.

2. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia.

Art. 16. 5. Obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, publicznych albo niepublicznych.
5a. Po ukończeniu gimnazjum obowiązek nauki spełnia się:
1) przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej,
2) przez uczęszczanie na zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych w placówkach publicznych i niepublicznych.

Art. 20.
1. Niespełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 13 ust. 3, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
2. Przez niespełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 13 ust. 3, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50%(...)

12. W zakresie działań profilaktycznych staram się organizować różne warsztaty prowadzone przez specjalistów. Niestety ile i jakie warsztaty, uda nam się zorganizować, jaki teatr uda nam się zaprosić, zależy od funduszy, jakimi dysponuje szkoła lub jakie otrzymamy od OPS-u w ramach profilaktyki. Warto się także troszkę rozejrzeć, popytać – terapeuci z ośrodka dla osób uzależnionych czasami chętnie przychodzą na spotkania z młodzieżą lub nauczycielami zupełnie bezpłatnie. Czasami uczelnie wychodzą z inicjatywą i proponują przeprowadzenie warsztatów w szkole. Każdego roku zgłaszam nasza szkołę do udziału w akcji „Szkoła bez przemocy” (www.szkolabezprzemocy.pl).
Zapraszam także na spotkania z młodzieżą naszego psychologa, który prowadzi zajęcia „Stres pod kontrolą”(np. dla maturzystów), „Sztuka skutecznego uczenia”, a dla nauczycieli np. „Profilaktyka samobójstw”, „Agresja wśród młodzieży”.
Wiele ciekawych akcji można również organizować przy współpracy z innymi nauczycielami czy samorządem szkolnym. Ważne jest, aby szkoła żyła własnym życiem, aby działo się coś pozytywnego. Dlatego zorganizowałam w szkole akcje „Dzień bez papierosa”, „Trzeźwy umysł”, „Tydzień Unii Europejskiej”, konkurs na najciekawszy reportaż dotyczący szkoły. Przy organizowaniu takich akcji należy pamiętać o kilku rzeczach:

- Musi być dobrze przemyślana i zorganizowana.
- Zaangażowani powinni być wszyscy – wychowawcy rozmawiają o tym w swoich klasach, przedstawiciele samorządu „biegają po klasach” i informują o takiej akcji.
- Jeśli jest to konkurs, prace muszą zostać ocenione, najlepiej przez przedstawicieli rady pedagogicznej, jak również przez przedstawicieli wszystkich klas.
- Jeśli konkurs, to muszą być i nagrody. W naszej szkole rozwiązujemy to w następujący sposób – dla klas, które zajęły I i II miejsce finansujemy lub dofinansujemy bilety do kina lub teatru, dla III miejsca mamy słodką niespodziankę oraz tzw. Dzień LUZU bez pytania, sprawdzianów, a taki dzień wybierają sobie sami uczniowie. Dla pozostałych klas biorących udział w konkursie – Dzień LUZU. A skąd bierzemy pieniążki na nagrody – przygotowuję pisemną prośbę do Rady Rodziców, która funkcjonuje w każdej szkole. Informuję o przeprowadzanej w szkole akcji i konkursie i zwracam się z prośbą o sfinansowanie nagród. Dyrekcja szkoły opiniuje moją prośbę i to wszystko. Myślę, że każda rada przychyli się do takiej prośby.
Dla klas maturalnych w październiku organizuję spotkania informacyjno - doradcze z zakresu doradztwa zawodowego i rynku pracy prowadzone przez Młodzieżowe Biuro Pracy.
13. Prawdopodobnie w każdej szkole działa Zespół Wychowawczy. Jeśli nie - warto go powołać. W jego skład wchodzą wszyscy wychowawcy, dyrekcja szkoły oraz oczywiście pedagog. Spotykamy się raz w miesiącu, aby porozmawiać o bieżących problemach, wymieniamy się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi naszych uczniów. Staram się zawsze przygotować jakieś informacje, które mogą okazać się ważne dla wychowawcy.
14. Jeśli widzę jakiś problem dotyczący naszej szkoły, próbuję go rozwiązać. Przykładem może być podjęcie próby polepszenia frekwencji na zajęciach lekcyjnych (chociaż czasami mam wrażenie, że pomimo wielu naszych działań jest to walka z wiatrakami. Ale cóż – próbować trzeba). Przeanalizowałam dzienniki lekcyjne, przeprowadziłam ankiety wśród rodziców, uczniów i nauczycieli. Wyniki oraz opracowany Program Naprawy Frekwencji zaprezentowałam nauczycielom. Realizujemy go, a pod koniec roku szkolnego porównamy wyniki z poprzednimi.
15. Na koniec I semestru oraz na zakończenie roku szkolnego przygotowuję sprawozdanie ze swojej pracy dla dyrektora szkoły. Piszę w nim co zrobiłam
- W ramach zadania dotyczącego rozpoznanie indywidualnych potrzeb uczniów
- W zakresie pomocy pedagogiczno – psychologicznej
- W zakresie działań profilaktycznych
- W ramach profilaktyki zdrowotnej
- W zakresie pomocy materialnej
16. Rozmowy indywidualne z uczniami, ich rodzicami – to jest chyba jedno z najważniejszych naszych zadań. Czasami naprawdę wystarczy po prostu wysłuchać, aby pomóc. Po takiej rozmowie nie zapominać o uczniu, dyskretnie zapytać o samopoczucie itp. Jeśli okaże się, że uczeń wymaga fachowej pomocy np. psychologa, wymaga terapii – koniecznie skierujmy go we właściwe miejsce. Nie podejmujmy się na terenie szkoły działań, do których nie jesteśmy przygotowani i na które w szkole tak naprawdę nie ma miejsca. Czasami trzeba być „rozjemcą” w konflikcie między uczniem a nauczycielem. Nie należy to do łatwych zadań – musimy zdobyć się na obiektywizm i jeśli racja jest po stronie ucznia, dać temu wyraz.
17. Na początku roku odwiedzam klasy pierwsze i prowadzę zajęcia integracyjne. Dobrze jest, jeśli udział w takiej lekcji bierze także wychowawca, bo chodzi nie tylko o integrowanie uczniów, ale również klasy z wychowawcą.
18. Prowadzę również inne zajęcia w klasach – zwykle na prośbę wychowawcy. Dobrze być zawsze przygotowanym i mieć „w zanadrzu” scenariusz godziny wychowawczej – w wielu szkołach to właśnie pedagog prowadzi lekcje zastępując nieobecnego nauczyciela.
19. Na naszej szkolnej stronie internetowej prowadzę swoją „podstronkę” – umieszczam tam informacje, które mogą zainteresować zarówno ucznia, nauczyciela, jak i rodzica. Istnieje też możliwość wysłania e-maila na mój adres i podzielenia się swoimi problemami.

Mimo, że pracuję w szkole jako pedagog już kilka lat, uczę się cały czas i wyciągam wnioski do pracy w kolejnym roku szkolnym. Mam nadzieję, że doświadczenia, którymi się tu podzieliłam, pomogą w pracy początkującego pedagoga.

Jeśli macie jakieś pytania służę pomocą: pedagog4@op.pl

ŻYCZĘ SUKCESÓW I SATYSFAKCJI Z PRACY