Program zajęć kulinarnych "Tropimy kulinarne smaki naszego miasta" - II semestr 2015/2016 roku

WSTĘP


Szlachetne zdrowie,
Nikt się nie dowie,
Jako smakujesz, aż się zepsujesz.
***
Gdzie nie masz siły,
I świat niemiły.
Klejnocie drogi,
Mój dom ubogi
Oddany tobie
Ulubuj sobie!
Jan Kochanowski


Z okazji świąt czy uroczystości najczęściej życzymy sobie zdrowia. Za Janem Kochanowskim moglibyśmy powiedzieć, że dobrze jest być bogatym czy młodym, ale i tak najważniejsze jest zdrowie. Jest ono na tyle ważne, że każdy od najmłodszych lat powinien zdobywać jak najwięcej wiadomości na temat zdrowego żywienia. Właściwe nawyki żywieniowe pomagają utrzymać dobrą kondycję i siły na długie lata. Musimy pamiętać, że pokarm musi zaspokajać potrzeby wszystkich komórek organizmu, zwłaszcza dzieci i młodzieży; musi odbudowywać zużyte komórki organizmu; dostarczać energii organizmowi; chronić przed infekcjami i przyczyniać się do regulowania ważnych procesów życiowych.
Aby zachować zdrowie, musimy mieć na uwadze pewne zasady związane ze zdrowym odżywianiem. Prawidłowe żywienie to stosowanie takich produktów żywnościowych i w takich proporcjach, aby zawierały wszystkie niezbędne dla organizmu składniki odżywcze. W ostatnich latach bardzo rozwinęła się nauka o żywieniu człowieka. Coraz więcej wiemy o skutkach niedoboru składników pokarmowych, znamy skład produktów kupowanych w sklepach, dzięki temu,
że producenci zobowiązani są do obowiązkowego ich zamieszczania na opakowaniach. Znamy wartości kaloryczne spożywanych potraw. W każdej księgarni znaleźć można szereg publikacji dotyczących zasad zdrowego odżywiania.
Oczywiście pożywienie odegra właściwą rolę, gdy będzie higienicznie przygotowane, odpowiednio przyrządzone - tak, by zachować jak najwięcej cennych składników pokarmowych, smacznie i estetycznie podane oraz spożywane o odpowiednich porach.
Autorka programu chciałaby uświadomić uczniom, jak ważne jest prawidłowe odżywianie. Może szkolne zajęcia kulinarne pomogą jakiemuś uczniowi zatrzymać się w życiu na chwilę
i pomyśleć, że prawdziwa mądrość człowieka zaczyna się w kuchni. Jedzenie ma przecież wpływ na jakość naszego życia dziś i za kilka lat. Decyduje o naszym zdrowiu i jakości naszego życia.
Wprowadzenie do szkół wiadomości z zakresu ochrony zdrowia, zasad zdrowego odżywiania będzie wartościowe wychowawczo. Gotowanie, nauczanie z zakresu ochrony zdrowia pod względem żywieniowym z powodzeniem powinno być stosowane w szkole w większym zakresie niż dotychczas. Dobrze przemyślana i ciekawa lekcja lub zajęcia popołudniowe z wykorzystaniem wiadomości z zakresu zdrowego odżywiania przyniesie bezsprzeczne korzyści wychowawczo – dydaktyczne.
Dużą satysfakcję dają uczniom lekcje gotowania, przygotowywania zdrowych posiłków. Dają im pole do popisu, widzą praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy. Aby uniknąć standardowego prowadzenia zajęć, warto wprowadzić cykl ciekawych warsztatów z zakresu gotowania.


ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE


Program „Tropimy tradycje kulinarne naszego miasta” adresowany jest do uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum, upośledzonych w stopniu lekkim i umiarkowanym, członków Koła Miłośników Miasta Bydgoszczy. Na realizację programu przewidziano około dziesięciu spotkań obejmujących od 1 do 3 jednostek lekcyjnych w przeciągu semestru nauki.
Zajęcia odbywać się będą w formie warsztatów kulinarnych, wycieczek np.do punktów gastronomicznych w Bydgoszczy, prezentacji multimedialnych i pogadanek z uczniami.
Spotkania promować mają zdrowy styl życia, uczyć zasad zdrowego odżywiania, krzewić polskie tradycje kulinarne, uczyć planowania posiłków pod względem jakościowym i ilościowym, przeciwdziałać marnotrawieniu produktów żywnościowych.
Na zajęciach wykorzystam dostępne materiały promocyjne ogólnopolskich akcji krzewienia zdrowego odżywiania, np. marki Winiary „Żyj smacznie i zdrowo”, fundacji Medicover „Po zdro!”, materiały z akcji „Wybieram wodę”.
Układ treści programowych ma charakter otwarty, a przedstawiony scenariusz zajęć jest jedynie propozycją jednego ze spotkań.
Realizacja programu odbywać się ma na zajęciach pozalekcyjnych Koła Miłośników Miasta Bydgoszczy w II semestrze roku szkolnego 2015/2016. Sporadycznie wycieczki mogą odbywać się w czasie trwania zajęć szkolnych i wynikać z przyczyn niezależnych od opiekunów koła.
Treści programowe mają sprzyjać rozwojowi uczniów, ich usamodzielnianiu się
i zdobywaniu nowych, przydatnych w życiu wiadomości i umiejętności.
Program realizowany będzie przez dwóch opiekunów koła.


CELE NAUCZANIA


Cel główny:

Głównym celem spotkań jest krzewienie polskich tradycji kulinarnych, rozwijanie zainteresowań kulinariami jako interesującej i pożytecznej formy spędzania czasu wolnego w ścisłym związku
ze zdrowiem.


Cele szczegółowe:

1. Kształtowanie nawyków zdrowego odżywiania;
2. Nabywanie i rozwijanie umiejętności posługiwania się sprzętem AGD;
3. Wdrażanie zasad higieny osobistej podczas przyrządzania potraw;
4. Nabywanie umiejętności współdziałania w zespole;
5. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa;
6. Sporządzanie potraw różnymi metodami;
7. Wdrażanie do samodzielności w przygotowaniu posiłków, kultywowanie tradycji kuchni regionu kujawsko – pomorskiego;
8. Zaznajomienie z nazwami, wyglądem i przeznaczeniem sprzętów kuchennych;
9. Wyrabianie umiejętności poszukiwania przepisów i dostosowywania ich do własnych możliwości;
10. Rozwijanie fantazji kulinarnych;
11. Nauka dekorowania potraw;
12. Wyrabianie umiejętności estetycznego podawania posiłków;
13. Wyrabianie umiejętności przygotowywania posiłków na różne okazje;
14. Wdrażanie do oszczędnego gospodarowania posiadanymi produktami, narzędziami, energią elektryczną i wodą.


TREŚCI PROGRAMOWE


Luty:
1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Święto Naleśnika – 2.02
2. Główne składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne. Święto Chleba – fantazyjne kanapki lub żurek w chlebie.
3. Dobre maniery przy stole – galaretka z owocami.
Marzec:
1. Konsekwencje złego żywienia. 1.03 – Dzień Kompotów Owocowych – przygotowanie kompotu.
2. Zasady żywienia dzieci i młodzieży. 7.03- Dzień Płatków Śniadaniowych – przygotowanie owsianki.
3. Dzień Gofrów – 11.03, 25.03, Światowy Dzień Wody – 22.03 – pijemy Ostromecką!
4. Pieczemy babkę wielkanocną. Uroczyste spotkanie koła przed świętami. Kulinarne obrzędy Świąt Wielkanocnych.
Kwiecień:
1. Śniadanie obowiązkowym posiłkiem dnia – Regionalne potrawy z jajek: „Coś na ząb”.
2. Zdrowe drugie śniadanie. Wizyta na targowisku, potrawa z nowalijek.
3. Z wizytą na Frymarku Bydgoskim – jarmarku produktów ekologicznych i regionalnych.
Maj:
1. Smaczny i pożywny obiad ( Moje Studio Zupy – pamięci Tomasza Górskiego – zwycięzcy Kujawsko-Pomorskich Potyczek Kulinarnych).
2. Podwieczorek i kolacja. (Podwieczorek „Na Wyspie Młyńskiej”- posiłek w plenerze).
3. Zalecenia dotyczące zdrowego odżywiania. 25.05 – Dzień Mleka – przygotowanie koktajli owocowych.
4. Dekorowanie stołu i potraw. Desery owocowe.
Czerwiec:
1. Przeciwdziałanie marnowaniu żywności. Dzień Ziół i Przypraw – 10.06 – grillowanie
z firmą Gzella.
2. Sposoby składania serwetek. 18.06 – Międzynarodowy Dzień Pikników – piknik na boisku lub nad Balatonem



Harmonogram może ulec zmianie jeżeli stan psycho-fizyczny uczniów nie pozwoli
na realizację tematyki zaplanowanych zajęć, członkowie koła wezmą udział w innych imprezach
na terenie szkoły lub nastąpią inne przyczyny niezależne od opiekunów koła.


METODY I FORMY PRACY


Metody:

praktycznego działania,
aktywizujące,
wycieczek szkolnych,
podające (objaśnianie i opis),
pogadanka,
pokaz


Formy pracy:

praca zespołowa,
praca w grupach,
praca indywidualna.


OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW


Uczeń w miarę własnych możliwości psychofizycznych powinien:

znać zasady zdrowego odżywiania,
być przekonanym o konieczności czytania etykiet i weryfikowania reklam,
być przekonanym o konieczności spożywania 5 posiłków dziennie,
być przekonanym o negatywnym wpływie głodówki i podjadania na zdrowie i poziom energii,
być przekonanym o wyższości produktów nieprzetworzonych nad przetworzonymi,
znać tradycje kulinarne Świąt Wielkanocnych,
rozumieć potrzebę zdrowego stylu życia,
przestrzegać zasad higieny podczas przygotowywania posiłków,
potrafić obsługiwać prosty sprzęt AGD,
różnicować posiłki,
ułożyć prosty jadłospis uwzględniając piramidę żywienia.


EWALUACJA


Ewaluacja to systematyczne gromadzenie różnorodnych informacji, które są pomocne
w określaniu, w jakim stopniu zamierzone cele edukacyjne są realizowane. Obiektami ewaluacji przedstawionego programu będą uczniowie. Obserwacja zachowań uczniów w czasie zajęć i ich zaangażowanie będzie stanowić informację zwrotną dla terapeuty
Zakłada się systematyczne monitorowanie programu przy wykorzystaniu narzędzi służących do ewaluacji:
bezpośredniej obserwacji,
rozmowy z rodzicami,
rozmowy z uczniami,
analizy prac i potraw uczniów.


PRZYKŁADOWY SCENARIUSZ ZAJĘĆ


TEMAT: Jak zdrowo się odżywiać? Ostromecka – nasza regionalna woda do picia.

HASŁO PROGRAMOWE:2 Troska o zdrowie – Uczeń zna zasady prawidłowego odżywiania.

CELE GŁÓWNE:
- Poznanie zasad zdrowego odżywiania,
- Uświadomienie konieczności właściwego odżywiania się dla własnego zdrowia,
- Promowanie zdrowego sposobu odżywiania.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
- Podział produktów na roślinne i zwierzęce,
- Pogłębienie wiedzy na temat zdrowego odżywiania,
- Kształtowanie postaw prozdrowotnych,
- Kształtowanie umiejętności układania jadłospisu,
- Uświadomienie potrzeby aktywności fizycznej i jej wpływu na zdrowie.

UCZEŃ WIE:
- Wymienia składniki pokarmowe,
- Określa znaczenie składników pokarmowych,
- Wymienia pokarmy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego,
- Rozróżnia produkty zdrowe i szkodliwe w żywieniu,
- Wymienia zasady prawidłowego odżywiania się,
- Wie, jak należy przechowywać żywność.

UCZEŃ ROZUMIE:
- Objaśnia, co rozumie pod pojęciem produkty zdrowe i szkodliwe,
- Formułuje zasady zdrowego odżywiania się,
- Wskazuje pokarmy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

UCZEŃ POTRAFI:
- Układać puzzle,
- Przestrzega higienicznych warunków przyrządzania i spożywania posiłków.

POMOCE:
- Piramida zdrowego żywienia,
- Puzzle,
- Prezentacja multimedialna: Zasady zdrowego żywienia,
- Dowolna gazetka reklamowa.

METODY:
Podająca,
Działań praktycznych.


FORMY PRACY:
- Indywidualna.


PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat:
- Jak należy się zdrowo odżywiać?,
- Jakie znają złe nawyki żywieniowe?,
- Jakie znają choroby wynikające z nieprawidłowego żywienia?,
- Co wpływa na to, jakie produkty kupujemy?,
- Jakie jedzą posiłki w ciągu dnia i co się na nie składa?,
- Jakie znają produkty roślinne i zwierzęce?
2. Układanie produktów wyciętych z gazetki reklamowej na 2 części: roślinne i zwierzęce.
3. Obserwacja piramidy żywieniowej, omówienie jej; układanie piramidy żywieniowej
z wyciętych produktów żywnościowych z gazetki reklamowej. Przypomnienie zasad przechowywania żywności, ich spożywania ( 5 posiłków dziennie w niewielkich porcjach).
4. Układanie puzzli – piramidy zdrowego odżywiania. Zwrócenie uwagi na konieczność picia 2 litrów wody dziennie. Degustacja wody regionalnej – Ostromeckiej.
5. Odpowiadanie na pytania:
- czy masz wpływ na to, co jesz?,
- czy robisz przemyślane zakupy?,
- co to jest niedowaga?,
- co to jest nadwaga?
6. Oglądanie prezentacji multimedialnej: zasady prawidłowego odżywiania.
7. Rozmowa na temat obejrzanej prezentacji, utrwalenie zasad zdrowego odżywiania.
8. Zabawa w dokończ zdanie:
- chleb, bułki kupimy w...,
- jabłka, banany, ziemniaki kupimy w...,
- po kiełbasę, szynkę, mięso pójdziemy do...,
- mleko, sery, jogurt kupimy w....,
- wszystkie te produkty kupimy w...
9. Rozwiązywanie zagadek:
- Zdrowe, rodzą je drzewa owocowe? /owoce/,
- Z chorobą wygrywa, kto zjada...../warzywa/,
- Jest białe jak mąka i prosto od krowy? /mleko/,
- Może być żółty lub biały, produkuje się go z mleka? /ser/,
- Znosi je kura.../jajka/,
- Podobno nie mają głosu, łowi je wędkarz? /ryba/,
- Jest nim masło, olej, margaryna, smalec? /tłuszcz/.
10. Ćwiczenia paluszkowe: kroimy owoce, sypiemy zioła, mieszamy zupę, lepimy pierogi.
11. Utrwalenie wiadomości, uzupełnianka wyrazowa.


BIBLIOGRAFIA


1) Bothe E., 499 porad dla Ciebie, domu i rodziny, Świat Książki, Warszawa 2003.
2) Burchacka I., Sekrety roślin, Oficyna Wydawniczo- Poligraficzna i Reklamowo- Handlowa Adam, Warszawa 1992.
3) Carper J., Przestań się starzeć od dziś, czyli jak zachować młodość i powstrzymać proces starzenia, ISBN, Warszawa 1997.
4) Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka, PWN, 2004.
5) Cramm D., Kuchnia wegetariańska, Oficyna wydawnicza MAK, Wrocław 1996.
6) Czy wiemy, co jeść? Co pomaga, a co szkodzi, pod red. Sandres T., Wydawca: Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2001.
7) Dębski H., Bukiet z warzyw, Wydawnictwo Watra, Warszawa 1988.
8) Dobra kuchnia, pod red. Chomicz A., Wydawnictwo Watra, Warszawa 1990.
9) Domowy poradnik medyczny, pod red. K. Janickiego, PZWL, Warszawa 1990.
10) Gawęcki J., Hryniewiecki L., Podstawy nauki o żywieniu człowieka, PWN, 2009.
11) Gumowska I., Dom bez tajemnic, Wydawnictwa Alfa, Warszawa 1990.
12) Kunachowicz H., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, PZWL, Warszawa 2007.
13) Medycyna naturalna, pod red. K.Janickiego, PZWL, Warszawa 1990.
14) Nowoczesna kuchnia malucha, pod red. Audycka- Szatrawska T., Edipresse, nr 3/2010.
15) Pyszkowska K., Przetwory w gospodarstwie domowym, Wydanie VIII, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1988.
16) Sarwa J., Lecznicze smakołyki, Agencja Wydawniczo- Księgarska KS, Warszawa 1993.
17) Szczepańska B, Tarnowska K, Obiady na cztery pory roku, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1989.
18) Zalewski S., Podstawy technologii gastronomicznej, Wydawnictwa Naukowo – Techniczne, Warszawa 2003.
19) Zawistowska Z. Kuchnia domowa, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1986.

DOSTĘP INTERNETOWY

1 ) http//www.bankizywnosci.pl
2 ) http//www.docent.toborek.info
3) http//www.grasmakow.pl
4 ) http//www.izz.waw.pl
5 ) http//www.kuchniaplus.pl
6 ) http//www.liczpunkty.pl
7 ) http//www.maluchy.pl
8 ) http//www.magazynsztuki.pl
9 ) http//www.mojegotowanie.pl
10 ) http//www.nourishinteractive.com
11 ) http//www.sieradzka.zgora.pl
12 ) http/www.smak-zdrowia.blogspot.com
13) http//www.wasze-zdrowie.blogspot.pl
14) http//www.wyborcza.pl
14 ) http//www.zdrowylink.pl
15 ) http//www.zdrowezywienie.w.interia.pl