Co tak ładnie pachnie? Scenariusz zajęć

Temat: Co tak ładnie pachnie? Lekcja w gimnazjum. Klasa 3
Prowadzący: Andrzej Bezmian
Lekcja chemii w klasie III gimnazjum
Pomoce: patyczki i kubeczek, kolorowe kartki- żółta, zielona, czerwona, kartki ABCD, ocet, etanol, kwas siarkowy (VI), palnik, zapałki, zestaw probówek, zimna woda, szalka Perttiego, modele atomów, karty pracy
Powiązanie z wcześniejszą wiedzą: nauczyciel odwołuje się do wcześniejszej lekcji chemii, na której uczniowie poznali wzory sumaryczne i strukturalne wyższych kwasów tłuszczowych oraz ich zastosowania. Nauczyciel nawiązuje do budowy cząsteczki kwasu octowego jako przykładu niższego kwasu karboksylowego.
Nawiązuje także do tego, że umiejętność liczenia lub odczytywania wartościowości węgla, tlenu i wodoru pozwala na konstrukcję wzorów przestrzennych czyli strukturalnych związków chemicznych. Od stopnia wartościowości zależą właściwości fizyczne i chemiczne substancji. Najczęściej nowe smaki i zapachy produktów spożywczych otrzymuje się w wyniku reakcji prostego kwasu organicznego i alkoholu, a związki te –to estry. Reakcje te zachodzą pod wpływem katalizatora.
Do naszych obliczeń za pewnik przyjmujemy, że wartościowość tlenu wynosi II, wodoru I, węgla IV.
Nauczyciel przedstawia uczniom zasady obowiązujące na zajęciach:
1. jesteśmy aktywni;
2. pracujemy w parach;
3. używamy kolorowych kartek;
4. używamy kartek ABCD do prezentacji wyników;
5. nie zgłaszamy się do odpowiedzi przez podniesienie ręki.
Metoda: odpytywania, modelowania, patyczki z numerem ucznia wg dziennika, eksperyment.
NaCoBezu (na co będę zwracać uwagę?): a. wykonasz model wzoru strukturalnego estru; b. napiszesz reakcję powstawania estru; c. poznasz związki chemiczne nadające zapachy środkom spożywczym, kosmetykom, lekom.
Cele lekcji: Modelowanie struktury estru, umiejętność czytania układu okresowego dot. symboli, nazw pierwiastków chemicznych oraz odczytywania ich wartościowości, umiejętność zapisywania doświadczenia chemicznego, prezentacja wyników pracy zespołu.
Na dzisiejszej lekcji poznacie strukturę przestrzenną estrów oraz ich zapachy.
Przebieg lekcji (metody i aktywności):
1. „Burza mózgów” : z jakim związkiem chemicznym kojarzy Wam się termin- zapach? Uczniowie zapisują skojarzenia na karcie pracy- zadanie 0.
2. Pytanie kluczowe- od czego zależy zapach? Jak wygląda wzór estru? Uczniowie podczas lekcji zastanawiają się nad odpowiedzią, pod koniec lekcji nauczyciel wraca do pytań.
3. Nauczyciel przeprowadza reakcję syntezy (łączenia) kwasu octowego z etanolem przy udziale katalizatora kwasu siarkowego(VI)- a następnie poleca zapisać w zeszytach przebieg doświadczenia oraz w zeszytach ćwiczeń zadanie 2b/32 - zadanie 3. Uczniowie wybierają odpowiedź na kartach ABCD pokazując ją.
4. Uczniowie rozwiązują zadanie 1/77 z podręcznika oraz prezentują odpowiedzi na kartach ABCD.
5. Uczniowie wykonują model estru- octanu etylu (podręcznik strona 75) przy pomocy modeli atomów- modelowania. Prezentują odpowiedzi na kartach ABCD.
6. Powrót do pytania kluczowego- od czego zależy zapach? Jak wygląda wzór estru?- odpowiedź uczniowie wpisują w karcie pracy, a nauczyciel losuje patyczek z imieniem ucznia odpowiadającego na pytanie.
7. Nauczyciel poleca uzupełnić schemat : 1. Zapach; 2 odpowiadająca zapachowi nazwa związku chemicznego- na karcie pracy ucznia.
8. Powrót do pytania kluczowego- Dlaczego wosk pszczeli pachnie?- odpowiedź uczniowie wpisują w karcie pracy, a nauczyciel losuje patyczek z imieniem ucznia odpowiadającego na pytanie. Podręcznik strona 77.
Samoocena ucznia. Po wykonaniu zadania uczniowie oceniają swoją pracę przy pomocy kolorowych kartek. Żółta- mam wątpliwości, zielona- rozumiem, czerwona- niczego nie rozumiem.
Ewaluacja.
Rozwiązanie zadania podsumowującego- zadanie 4/33 w zeszycie ćwiczeń WSiP, oraz odpowiedź na karcie ABCD.
Uzupełnij zdanie- dzisiaj dowiedziałem/am się........................................
Praca domowa:
Wypisz znane ci produkty spożywcze, napoje, lekarstwa i kosmetyki posiadające zapachy jabłek.

Karta pracy ucznia.
Temat: Co tak ładnie pachnie?
1. Wpisz skojarzenia- z jakim związkiem chemicznym kojarzy Ci się?
Zapach (produktów spożywczych, kosmetyków i lekarstw)
2. Rozwiązując zadania zastanów się nad pytaniami kluczowymi: - od czego zależy zapach? Jak wygląda wzór estru?
3. Zaobserwuj eksperyment . Nauczyciel przeprowadza reakcję syntezy (łączenia) kwasu octowego z etanolem przy udziale katalizatora kwasu siarkowego(VI)- a następnie poleca zapisać w zeszytach przedmiotowych przebieg doświadczenia. Napisz reakcję w zeszycie ćwiczeń- zadanie 2b/32 na podstawie informacji w podręczniku na stronie73. Zaprezentuj odpowiedzi na karcie ABCD, a następnie dokonaj samooceny- karta zielona (rozumiem), karta żółta (mam wątpliwości), karta czerwona (nie rozumiem).
4. Rozwiąż zadanie 1/77 z podręcznika oraz zaprezentuj odpowiedzi na kartach ABCD dokonując samooceny- karta zielona (rozumiem), karta żółta (mam wątpliwości), karta czerwona (nie rozumiem).
5. Wykonuj model estru- octanu etylu (podręcznik strona 75) przy pomocy modeli atomów- kolorowych kulek i rurek czyli modelowania. Zaprezentuj odpowiedzi na kartach ABCD, a następnie dokonaj samooceny- karta zielona (rozumiem), karta żółta (mam wątpliwości), karta czerwona (nie rozumiem).
6. Wpisz odpowiedź w zeszycie na pytanie kluczowe. Od czego zależy zapach? Jak wygląda wzór estru?
........................................

7. Uzupełnij schemat : 1. zapach; 2 odpowiadająca zapachowi nazwa związku chemicznego. Informacje odszukaj w podręczniku na stronie 74, wpisz wyniki do zeszytu.
E s t e r

zapach nazwa związku chemicznego
8. Powrót do pytania kluczowego- Dlaczego wosk pszczeli pachnie?- udziel ustnej odpowiedzi na podstawie informacji zawartej w podręczniku na stronie 77.

9. Rozwiązanie zadania podsumowującego- zadanie 4/33 w zeszycie ćwiczeń , oraz odpowiedź na karcie ABCD.
Uzupełnij zdanie- dzisiaj dowiedziałem/am się........................................
Praca domowa:
Wypisz znane ci produkty spożywcze, napoje, lekarstwa i kosmetyki posiadające zapachy jabłek.