Rozwój społeczny dziecka wieku 3-5 lat

Rozwój społeczny możemy rozpatrywać: jako integrowanie się dzieci w grupę społeczną-socjalizacja oraz kształtowanie się jednostki w grupie, czyli proces dochodzenia do indywidualnych wzorów przeżywania, myślenia i działania w różnych sytuacjach. Dla dziecka w wieku 3-5 lat szkołą społecznego uczenia się mogą być zabawy. Szczególnie ważne są zabawy w rolę, które pozwalają odkrywać reguły związane z daną rolą. Dzięki temu dziecko może poznać istotę danej roli. „To co jest dla dziecka niezauważalne w życiu, w zabawie staję się regułą zachowania” . Zabawa pomaga zrozumieć dziecku społeczne role dorosłych. Dzieci eksplorują w zabawie różne role społeczne: zawodowe i rodzinne „role zgodne z płcią”, a więc eksplorują „własną tożsamość płciową” . Dziewczynki najchętniej bawią się lalkami, naśladują swoje mamy i nauczycielki. Zaś chłopcy lubują się bawić samochodami, imponują im policjanci i strażacy.
W wieku przedszkolnym dzieci podejmują zwykle społeczne formy zabawy, ale najczęściej odgrywają swoje role nie troszcząc się o ustalenie związku granej przez siebie roli z innymi. Dopiero pod koniec okresu przedszkolnego dzieci zdolne są do zabaw zespołowych i mają wtedy wspólny cel i plan działania. Natomiast dzieci, które uczęszczają do przedszkola uczą się nawiązywać kontakty społeczne z dziećmi w tym samym wieku. Literatura podaje, że „liczba kontaktów jakie dzieci mają z innymi dziećmi” decyduje, jak będzie przebiegał rozwój społeczny w dzieciństwie. B. Hurlock (1985) twierdzi, że dzieci od swoich towarzyszy zabaw „uczą się również uprzejmości w stosunku do tych, którzy są inni lub dyskryminowania ich” .
W rozwoju społecznym dziecka bardzo ważną rolę odgrywa środowisko. Środowisko obejmuje ogół jednostek, kręgi, grupy inne zbiorowości, z którymi dziecko się styka i które wywierają wpływ na jego zachowanie. W okresie przedszkolnym najważniejszą instytucją uspołeczniająca jest rodzina. P.A. Osterrieth wyróżnia okres między 3 a 6 rokiem życia i nazywa go okresem rodzinnym. Jego zdaniem okres ten cechuje dominacja u dziecka obrazu matki oraz rozwój silnego personalizmu. „Wzajemne kontakty pomiędzy dzieckiem a rodzicami zależą od wielu czynników,
tj. postawy rodzicielskie, wiek i wykształcenie rodziców, cechy ich osobowości oraz normy wychowawcze charakterystyczne dla danej kultury”.
Wychowawcy obserwują u dzieci także negatywne zachowania jak brak posłuszeństwa i agresja. Agresja pojawia się w rozwoju dziecka kiedy zaczyna rozumieć co może osiągnąć ukazując ,że jest zmartwione. Rozróżniamy dwie formy agresji: instrumentalną i wrogą. Agresja instrumentalna, to dążenie do osiągania czegoś np. upragnionego przedmiotu, wymarzonego miejsca. Druga jest gdy dziecko popycha lub uderza inne dziecko – agresja zorientowana na osobę. Podsumowując możemy stwierdzić, że szereg zmian, jakie dokonują się w osobowości powodują, iż jednostka ta staje się zdolna do konstruktywnego uczestniczenia w życiu i działalności społeczeństwa”. Podczas zabawy dziecko uczy się rozumieć uczucia swoje i innych oraz kontrolować swoje zachowania.
Można stwierdzić, że dzieci w wieku od 3 do 5 lat stają się bardziej samodzielne, zaradniejsze, łatwiej przystosowują się do życia. Chętnie biorą udział w zabawach zespołowych, ale często popadają w konflikty ze swoimi rówieśnikami. Głównie charakteryzują się dużą wrażliwością, niestałością nastrojów, zmiennością uczuć, a nierzadko egocentryzmem. Musimy, więc zatem czuwać i kierować ich zabawą.