Doświadczenia i eksperymenty w oddziale przedszkolnym

Eksperymenty i doświadczenia
Podjęte przedsięwzięcie „Eksperymenty i doświadczenia w oddziale przedszkolnym” zakładało rozwijanie aktywności poznawczej dziecka przez organizowanie warunków do: prowadzenia działań badawczych, rozwijania zainteresowań poznawczych, czerpania radości w odkrywaniu świata. Jego realizacja umożliwiła dzieciom poszerzenie i pogłębienie wiadomości zgodnie z indywidualnymi możliwościami, przy wykorzystaniu różnorodnych środków, form i metod pracy. Dzieci wykonywały własne eksperymenty lub obserwowały prowadzone przez nauczyciela. Przygotowane doświadczenia i eksperymenty przeprowadzane były raz na dwa tygodnie w czasie głównych zajęć dydaktycznych.

Cele ogólne:
- rozbudzenie zainteresowań fizycznymi, chemicznymi i przyrodniczymi zjawiskami oraz ich lepsze zrozumienie,
- tworzenie sytuacji edukacyjnych umożliwiających dziecku rozwijanie postawy twórczej,

Cele szczegółowe:
- rozwijanie funkcji informacyjnej języka (wyjaśnienie, formułowanie wniosków);
- kształcenie umiejętności zgodnego współdziałania w grupie;
- rozwijanie umiejętności logicznego myślenia oraz wnioskowania w oparciu o prze-prowadzone eksperymenty, doświadczenia i zabawy badawcze;
- poszerzanie zasobu wiadomości dotyczących świata przyrody i techniki;
- nabywanie umiejętności obserwowania, wywoływania zaciekawienia zjawiskami mającymi miejsce w przyrodzie;
- czerpanie korzyści i radości podczas odkrywania nieznanych zjawisk przyrodniczych i technicznych;

Realizowane zagadnienia:
Eksperymenty z wodą np.:
• „Chmurka w butelce” (plastikowa butelka, gorąca woda, kostka lodu)
• ,,Co pływa a co tonie?” (woda, zakręcony słoik, słoik bez zakrętki, kamień, moneta, pia-sek, korek, magnes, gumowa zabawka itp.)
• „Kolorowa łódeczka” (woda, łódeczka z plasteliny, kulka z plasteliny, kapsel)
• „Rozpuszczanie substancji w wodzie” (sól, cukier, mąka, kawa, ryż, piasek, sześć szklanek z wodą)
• „Mieszamy ciecze” (woda, olej, barwnik)
• „Mikstura z bąbelkami” (10 łyżek octu, łyżka sody)
• „Pienisty potwór” (plastikowa butelka, ocet, płyn do mycia naczyń, soda, miska)
W laboratorium dźwięku np.:
• „Czy dźwięk można zobaczyć?” (plastikowe pudełko, gumka recepturka, folia, nasiona, sól, pieprz)
• „Gitara w uchu” (miękki sznurek, papierowy kubek, gwóźdź, spinacz)
• „Telefon” (dwa plastikowe kubeczki, cienki sznurek, nożyczki)
Zabawy ze światłem np.:
• „W cieniu” (zaciemnione pomieszczenie, latarka, szklanka z wodą, kawałek przezroczystego plastiku, szybka, dowolny przedmiot z kolorowego plastiku)
• „Krążek Newtona” (płyta CD, kolorowe części koła, ołówek)
• ,,Bańki mydlane” (kubeczki, słomki, płyn do naczyń, szczypta cukru)
• „Kolorowe światło” (płyta CD, latarka)
Doświadczenia z powietrzem np.:
• „Czy powietrze może podnieść książkę?” (plastikowa reklamówka, książka)
• „Ile waży powietrze?” (listewka, pinezki, gumka recepturka, nitka, baloniki)
• „Ciepłe powietrze unosi do góry” (suszarka, nadmuchany balonik)
Czary – mary np.:
• „Jak oddzielić sól od pieprzu?” (sól, pieprz, plastikowa łyżka)
• „Jak nadmuchać balon w butelce?” (butelka, balonik, słomka)
• „Bariera z tkaniny” (szklanka z wodą, gumka recepturka, zmoczona chusteczka lub kartka papieru)
Niezwykłe jajka np.:
• „Jajko w butelce” (butelka z dużym otworem, ugotowane jajko, gorąca woda)
• „Czy jajka rosną?” (surowe jajko, szklanka octu, szklanka wody)
• „Pływające jajko” (surowe jajko, woda, dwie łyżeczki soli)
Czarodziejskie baloniki np.:
• „Balon jak magnes” (balony, łyżeczka cukru, małe kawałeczki papieru, puszka)
• „Pompowany balonik” (ocet, soda, butelka, balonik)
• „Rakieta” (cienka linka, balon, taśma klejąca, słomka)
Ostrożne doświadczenia z ogniem:
• „Czego potrzebuje ogień?” (świeczka, szklanka)
• „Znikająca woda” (podstawka, szklanka, świeczka, woda)
• „Gaszenie ognia” (świeczka, woda)
Eksperymenty ze śniegiem:
• „Topnienie lodu, śniegu” (talerzyk, śnieg)
• „Czy śnieg jest czysty?” (talerzyk, śnieg, gaza)
• „Śnieg i sól” (śnieg, sól)
Zabawy z wykorzystaniem magnesu:
• „Co przyciąga magnes?” (magnes, różne przedmioty w sali)
• „Tańcząca Pani Szpilka” (szpilka, kartka, magnes)
• „Zgubiony przedmiot” (szklanka z wodą, igła magnes)
Jedzenie pod lupą:
• „Pleśń” (owoce potarte o wykładzinę, obserwacja)
• „Skaczące chrupki” (miseczka, plastikowa folia, gumka recepturka, chrupki)
• „Konserwowanie żywności” (kostka bulionowa, ocet, sól, 3 szklanki, gorąca woda)
• „Żelkowe misie” (szklanka z wodą, żelkowy miś)
W świecie barw:
• „Uzyskiwanie barw” (mazak, pasek papieru, szklanka, ocet)
• „Zmiana barwy” (wywar z czerwonej kapusty, soda, kwasek cytrynowy)
• „Powstawanie barw pochodnych” (farby: czerwona, niebieska, żółta, kartka papieru lub szklanki z wodą)
Fizyka w przedszkolu:
• „Co spadnie szybciej?” (kamień, piórko)
• „Zjawisko tarcia” (klocek drewniany, klocek pokryty flanelą, klocek pokryty papierem ściernym)

Podsumowanie:
Podstawowym celem przedsięwzięcia było zaciekawienie dzieci zachodzącymi zjawiskami w otaczającym ich świecie. Dzieci odkrywały, oglądały, obserwowały, badały, eksperymentowały i wnioskowały poprzez aktywne uczestnictwo w różnorodnych zabawach, eksperymentach i doświadczeniach zaproponowanych przez nauczyciela. Dzięki takim zabawom w sposób czynny i samodzielny zdobywały nowe doświadczenia, poznały zależności przyczynowo-skutkowe między badanymi zjawiskami w wyniku których, podejmowały próby dochodzenia do własnych wniosków i rozwiązań. Zapoznały się ze zjawiskami: grawitacji, parowania, skraplania, topnienia, przewodnictwa cieplnego, przyciągania elektrostatycznego, rozpuszczalności substancji. Dzieci dowiedziały się między innymi jak otrzymać naturalne barwniki oraz jak różne ciecze zmieniały kolor po dodaniu wywaru z czerwonej kapusty. Sprawdziły jakie przedmioty pływają po wodzie, a jakie w niej toną. Zobaczyły jak balon może przyciągać lekkie przedmioty. Badały czy woda jest dobrym rozpuszczalnikiem dla innych związków chemicznych, tworzyły zagadkowe płyny.
Rozszerzeniem przedszkolnego przedsięwzięcia był udział w pokazie eksperymentów fizycznych „Otwórz głowę, włącz myślenie” przeprowadzonych przez naukowców z Fundacji Aleksandra Jabłońskiego. Dzieci miały okazję zobaczyć m.in. doświadczenia z wybuchającą mąką, z pieprzem i wodą, poznały ciecz nienewtonowską oraz działanie kuli plazmowej.
W oddziale przedszkolnym stworzony został kącik badawczy, który pobudzał ciekawość dzieci oraz zachęcał do przeprowadzania własnych badań naukowych. Dzięki pomocy rodziców wyposażony został w lupy, wagi, magnesy, lusterka, kompas, lornetkę, latarki, zlewki. Wszystkie zgromadzone w nim przedmioty były do dyspozycji dzieci w czasie samo-dzielnych zabaw pod nadzorem nauczyciela.
Postawienie dzieci w roli badacza okazało się wspaniałą zabawą, dostarczającą im wielu nowych doznań, wrażeń, emocji i radości a wiedza i umiejętności nabyte podczas zajęć ukazały dzieciom współzależności między człowiekiem i otaczającym go światem przyrody.