Akademia z okazji 3-go maja

Witam wszystkich zgromadzonych gości na uroczystym apelu z okazji dwieście dwudziestej trzeciej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3- go maja.
Do hymnu...
Po hymnie...

„Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja obchodzili polscy patrioci uroczyście już podczas rozbiorów, pomimo represji i sprzeciwu zaborców.
Szczególnie doniosłe uroczystości odbywały się pod koniec XIX wieku w Galicji, gdzie Polacy posiadali szeroką autonomię.
Wielkim świętem państwowym , rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja była w okresie międzywojennym. Po II wojnie światowej, w nowej rzeczywistości politycznej i ustrojowej, zaprzestano obchodzenia tej rocznicy.
Dopiero 6 kwietnia 1990 roku Sejm Rzeczpospolitej Polskiej zdecydował przywrócić jako święto państwowe dzień 3 maja tj. rocznicę uchwalenia pierwszej polskiej Konstytucji w 1791 roku”.

Opowiedz nam, moja Ojczyzno,
jak matka dzieciom ciekawym,
o latach znaczonych blizną,
na wieki chwały i sławy.

Wytłumacz nam, tak jak umiesz,
skąd czerwień i biel sztandarów,
niech ludzie żyją tu w dumie,
że taki wydał ich naród!

A jeśli wielka historia
i dla nas ma trochę miejsca,
bądź z wiernych mi najwierniejsza
i mnie weź sobie do serca!

„Po pierwszym rozbiorze Polski dążenie do reform stawało się coraz silniejsze oraz ogarniało znaczne kręgi społeczeństwa szlacheckiego.
Obóz propagujący reformy, zwany patriotycznym, dążył do przeprowadzenia pewnych reform ustrojowych, zniesienia kurateli caratu, poprawy stanu obronności państwa drogą powiększania armii.
Przeciwny tym zamierzeniom obóz opozycji magnackiej był wrogi wszelkim reformom i zamierzał nadal opierać się na protekcji rosyjskiej. Król i stronnictwo dworskie dążyło do wzmocnienia władzy królewskiej i powiększenia sił zbrojnych, ale w oparciu o carat.
Walka pomiędzy tymi stronnictwami miała się rozegrać na Sejmie, który rozpoczął obrady w 1788 roku.

Ojczyzno moja, na końcuś upadła!
Zamożna kiedyś i w sławę , i w siłę!...
Ta, co od morza aż do morza władała,
Kawałka ziemi nie ma na mogiłę...
Jakże ten wielki trup do zalu wzrusza!
W tym ciele była milionów dusza...

ROTA
1. Nie rzucim ziemi skąd nasz ród,
nie damy pogrześć mowy.
Polski my naród, polski ród,
królewski szczep piastowy.
Nie damy by nas zgnębił wróg.
Tak nam dopomóż Bóg !
Tak nam dopomóż Bóg !

2. Do krwi ostatniej kropli z żył,
bronić będziemy ducha,
aż się rozpadnie w proch i w pył
krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg.
Tak nam dopomóż Bóg !
Tak nam dopomóż Bóg !

3. Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz,
ni dzieci nam germanił.
Orężem stanie hufiec nasz,
duch będzie nam hetmanił.
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg.
Tak nam dopomóż Bóg !
Tak nam dopomóż Bóg !

Czegóż się błędny uskarżasz, narodzie,
Los twój zwalając na obce uciski?
Szukaj nieszczęścia w twej własnej swobodzie
I bolej na jej opłakane zyski.
Żaden kraj cudzej potęgi nie zwabił
Który sam siebie pierwej nie osłabił.
Stargawszy węzeł pokoju i zgody
Niegdyś w najwyższej władzy osadzony.

Rozbiegliście się jako liche trzody,
Bez wodza, rządu, rady i obrony.
Ostygło dobra publicznego serce,
Albo pochlebcę, alboście oszczercę.

„Prace Sejmu Czteroletniego uwieńczyło uchwalenie nowej konstytucji w dniu 3 maja 1791 roku. Choć połowiczna w kwestiach społecznych, stanowiła poważny krok naprzód w dziele reformy państwa. Wiele jej postanowień, znoszących zacofane wolne elekcje, konfederacje, rokosze i liberum veto, było zdecydowanie postępowych.
Nic dziwnego, że mocarstwa zaborcze potraktowały ja jako groźny dla nich przejaw „zarazy rewolucyjnej” ciągnącej od Francji, która w tym czasie przeżywała wielką rewolucję burżuazyjną.
Ustawę majową ostro zwalczała opozycja magnacka w kraju, gdyż ograniczała poważnie jej wpływy na rządy w państwie”.

Zgoda Sejmu to sprawiła,
Że nam wolność przywróciła.
Wiwat, krzyczcie wszystkie stany,
Niechaj żyje król kochany.
Taka jest narodu wola:
Za twych braci i za króla
Obywatel każdy, wszędzie,
Życie swoje łożyć będzie.
Wiwat Sejm i naród cały!
Dziś nam nieba żywot dały.
Wiwat krzyczcie wszystkie stany,
Niechaj żyje król kochany!

Staliśmy ongiś na rozstaju,
Wielu minionych, błędnych dróg –
Tyś wywiódł nas, o Trzeci Maju,
Na prawy próg.

Myśl nasza rwała się w rozterce,
W zamęcie chceń, w chaosie prób –
Tyś zbudził prawe, wielkie serce,
Złu wyrwał łup.

I dusza polska dzięki tobie
Rozkwitła pięknem wiernych tchnień...
Więc zawsze, w szczęściu czy w żałobie –
Ten pominiesz dzień.

Więc, gdy oto zajaśniał
Blask promienny, majowy,
Niechaj wszystkie czczą serca
Ten dzień wielki, godowy.

Niechaj okrzyk narodu
W świat daleki poleci:
- Wolność, równość niech żyją,
Niechaj żyje maj trzeci!

WITAJ MAJOWA JUTRZENKO
1. Witaj, majowa jutrzenko,
świeć naszej polskiej krainie,
uczcimy ciebie piosenką
Przy hulance i winie.

Ref. Witaj Maj, Piękny Maj,
Dla Polaków błogi raj! X2

2. Ucisk braci naszych cisnął,
niemoc w ręku króla spała,
a wtem Trzeci Maj zabłysnął
i cała Polska powstała.

Ref. Wiwat, Maj, piękny Maj,
Dla Polaków błogi raj. X2

27 kwietnia 1792 roku przedstawiciele opozycji magnackiej podpisali w Petersburgu akt konfederacji, który potem ogłosili w miasteczku Targowica na Ukrainie pod fałszywą datą 14 maja.
Akt ten unieważniał Konstytucję 3 maja i całą działalność Sejmu oraz oficjalnie wzywał carową do udzielenia zbrojnej pomocy celem przywrócenia dawnej formy rządów w Rzeczpospolitej. 18 maja 1792 roku wojska carskie przekroczyły granice Korony i Litwy.
Pomimo stawienia oporu wojskom rosyjskim pod Zieleńcami i Dubienką, nastąpił ogólny odwrót wojsk polsko – litewskich w stronę Wisły.
Król jednak od początku traktował wojnę jako demonstrację wojskową i 24 lipca przystąpił do konfederacji targowickiej oraz nakazał zaprzestania działań wojennych. Konsekwencją przegranej Polaków był II rozbiór Polski w 1793 roku, a następnie w 1795 roku III rozbiór, który zlikwidował niepodległe państwo polskie na 123 lata!”

Oj, Targowiczanie
Dobrze się nazwali!
Jak Judasz, za srebrniki,
Polskę stargowali!

Stargowali Polskę
I tę wolność bratnią!
Zagasili nad Ojczyzną
Gwiazdę jej ostatnią!

Zagasili blaski
W tej polskiej koronie,
Podeptali orły białe,
I Litwy pogonie!

„ Dzieło jednak Konstytucji 3 Maja nie zginęło. Przeszła ona do historii jako druga na świecie, po konstytucji amerykańskiej z 1787 roku a pierwsza w Europie przed konstytucją francuską z 1791 roku, demokratyczna ustawa zasadnicza XVIII wieku”.
Dzisiaj żyjemy już w wolnym niepodległym kraju i jednoczącej się Europie. Polska – na zawsze pozostanie dla nas wielkim, zbiorowym obowiązkiem.
BOŻE COS POLSKĘ
Boże, coś Polskę przez tak liczne wieki
Otaczał blaskiem potęgi i chwały,
Coś ją osłaniał tarczą swej opieki
Od nieszczęść, które przygnębić ją miały!

Przed Twe ołtarze zanosim błaganie:
Ojczyznę wolną pobłogosław Panie! x2

Ty, któryś potem tknięty jej upadkiem
Wspierał walczących za najświętszą sprawę,
I chcąc świat cały mieć jej męstwa świadkiem
W nieszczęściach samych pomnażał jej sławę.

Ref.: Przed Twe ołtarze...