Agresja i przemoc w szkole wiejskiej

Podczas sierpniowej Rady Pedagogicznej w roku 2007/2008, jednogłośnie zostałam wybrana na szkolnego koordynatora ds. bezpieczeństwa. Obecnie pełnię tę funkcję w wiejskiej Szkole Podstawowej w Kani od dwóch lat, a pracuję już 27 rok. W pierwszym rzędzie jestem odpowiedzialna za stworzenie warunków zapewniających uczniowi bezpieczeństwo w szkole oraz za stworzenie atmosfery sprzyjającej rozwiązywaniu trudnych, konfliktowych sytuacji.
Zgodnie z programem działań przeciwstawiających się złu, zagrożeniom i patologii w szkole, realizuję zadania powierzone mi przez dyrektora szkoły - panią Beatę Radgowską. W minionym roku dochodziło do wielu zachowań agresywnych wśród uczniów. Zachowania te rzadko wynikały z cech osobowościowych danej jednostki – były raczej uwarunkowane dysfunkcjami występującymi w środowisku rodzinnym jak i rówieśniczym. Najważniejszym czynnikiem odpowiadającym za obniżenie poziomu agresji w szkole jest pozytywny klimat, jaki stara się stworzyć zarówno dyrekcja, jak i nauczyciele i wychowawcy poszczególnych klas.
Ja jako szkolny koordynator ds. bezpieczeństwa współpracowałam z przedstawicielami rady pedagogicznej, radą rodziców, pedagogiem – panią Marią Pelechowicz z Chociwla, Komendą Policji w Chociwlu oraz Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną w Stargardzie Szczecińskim.
W celu wyeliminowania problemów, konfliktów, bójek i zachowań agresywnych wśród uczniów, podejmowałam działania profilaktyczne. Aby sprostać tym trudnym zadaniom nawiązywałam ścisłą współpracę z wychowawcami klas, bowiem stanowią oni źródło informacji o problemach pojawiających się w klasie. Wychowawcy założyli zeszyty zawierające pozytywne i negatywne zachowania uczniów. Ponadto w każdych sytuacjach, w których dochodziło do agresywnych zachowań ze strony uczniów, przeprowadzano na bieżąco rozmowy zmierzające do rozwiązania istniejących problemów wychowawczych.
Dnia 31.01.2008r. przeprowadziłam ankietę, pod hasłem „Agresja i przemoc w szkole”, z rodzicami uczniów Szkoły Podstawowej w Kani, której celem było przeciwdziałanie temu zjawisku. Poniżej przedstawiam ilościowe i jakościowe wyniki uzyskane po przeprowadzeniu badań. Z danych zawartych w tabeli wynika, że u 82% rodziców znane są przejawy agresji w szkole, natomiast reszta o takich sytuacjach nie słyszała.
Największa część, bo 43% dzieci sygnalizuje takiego rodzaju zdarzenia swoim rodzicom, około 39% uczniów raz, bądź dwa razy nadmieniło o zaistnieniu zachowań agresywnych w szkole, natomiast 18% dzieci o takich zachowaniach swoich rodziców nie informowało nigdy.
Według rodziców najczęściej agresja i przemoc w szkole przejawia się w formie oskarżania, ośmieszania i przezywania, bo aż w 45% przypadków. Duży procent rodziców dzieci uważa, że powszechne są objawy przemocy cielesnej w szkole (33%). 18% badanych respondentów obawia się zastraszania i grożenia ich dzieciom na terenie szkoły, a 4% uważa, że może dochodzić do znęcania się jednych uczniów nad drugimi. Zdaniem rodziców w szkole nie dochodzi do wyłudzeń i wymuszania pieniędzy.
Na przejawy agresji w szkole ponad połowa rodziców, czyli 52%, reaguje rozpoczęciem rozmowy z dzieckiem na tenże temat. 31% respondentów w takiej sytuacji nawiązuje kontakt z wychowawcą klasy, 13% wybiera bezpośredni kontakt z dyrektorem szkoły, natomiast 4% rodziców kontaktuje się z pedagogiem szkolnym.
Większość z badanych nie zaobserwowała u swoich dzieci przejawów agresji w rodzinnym domu. Takich rodziców jest aż 70%. Pozostała część, to jest 30% obserwuje takie przejawy u swoich dzieci. Są to przede wszystkim bezpośrednie objawy wzmożonej złości i brzydkiego wyrażania i odzywania się do innych członków rodziny.
Jeśli chodzi o przyczynę agresywnych zachowań z analizy ankiet wynika, że wszystkie wymienione czynniki są tego przyczyną. Według respondentów najczęściej jest to oddziaływanie rówieśników w szkole (37%), w dalszej kolejności wpływa na to atmosfera w domu rodzinnym (28%), dalej wpływ telewizji, prasy i gier komputerowych (26%) i na końcu oddziaływanie kolegów i koleżanek z poza szkoły (9%).
Jako środek zaradczy przeciwko agresji większość rodziców proponuje rozmowy i spotkania z dziećmi i rodzicami, z pedagogiem, psychologiem i dyrektorem szkoły oraz podejmowanie działań profilaktycznych. Część rodziców rozwiązanie problemu widzi w bezpośrednim karaniu dzieci poprzez wyczytywanie na apelach oraz przymusowe prace porządkowe. Niewielka część respondentów żąda ingerencji policji.
Wnioski, których dostarczyłam winny być zweryfikowane w dalszych badaniach, uwzględniających większą populację badanych, mających charakter ciągły, intensywny, biorących pod uwagę różne kategorie rodzin i dzieci, umożliwiających analizę porównawczą zróżnicowanych środowisk wiejskich. Badania powinny mieć charakter interdyscyplinarny i powinny przebiegać z udziałem przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Dzięki takim analizom możliwe jest utworzenie bardziej efektownych sposobów zwalczania i zapobiegania takiemu zjawisku.

Autorka artykułu:
Szkolny koordynator ds. bezpieczeństwa mgr Lidia Głowik.