Program edukacyjno - wychowawczy "Bawimy ucząc - uczymy bawiąc"

I. WSTĘP

ROLA ZABAWY W ROZWOJU I WYCHOWANIU DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Zabawą jest każda aktywność, której dziecko oddaje się dla samej przyjemności, jaką ta czynność za sobą niesie, a nie dla jakichkolwiek końcowych rezultatów . Bawimy się dla samej zabawy. Na tym właśnie polega różnica między pracą a zabawą , że nieistotne są jej ostateczne efekty. Zabawa jest podstawową formą aktywności dziecka w wieku przedszkolnym. Służy zaspokojeniu jego potrzeby ekspresji i twórczości. Dostarcza dziecku radosnych przeżyć związanych z doznawanymi wrażeniami, z osiągnięcia celu, z odtwarzania, przekształcania rzeczywistości. Jest niezbędna dla jego prawidłowego rozwoju. W zabawie dziecko wyraża swoje uczucia i pragnienia, daje upust swojej wyobraźni i fantazji, rozwija zdolności twórcze. W zabawie dziecko przejawia wiele poczucia odpowiedzialności, a jego wytwory są często oryginalne i twórcze. Zabawa umożliwia dziecku zdobywanie doświadczeń oraz umiejętności w działaniu. Zabawa zajmuje tak znaczną część życia dziecka, że często nie dostrzegamy jej znaczenia. Odgrywa ona ogromną rolę w następujących płaszczyznach rozwoju:
- fizycznej : wspomaga rozwój mięśni i sprawności manualnej oraz umożliwia wyładowaniu energii , która- jeśli będzie zablokowana – wywoła napięcie i rozdrażnienie ,
-społecznej : uczy określonych form zachowania , współpracy , dzielenia się z innymi i przyjaźni ,bez których dziecko staje się samolubne i dominujące,
-poznawczej : uczy postrzegania kształtów , kolorów , rozmiarów i struktury przedmiotów .
„ Wartość wychowawcza zabawy jest w dużej mierze zależna od rodzaju zabawki. Odpowiednio dobrane pobudzają dziecko do działalności zabawowej, nadają jej określoną formę i treść, wywołując różne sytuacje, które korzystnie mogą wpłynąć na uspołecznienie dziecka...”
Nieświadoma zabawa dzieci, staje się powolnym wkraczaniem w dorosłe życie. Dzieci identyfikują się z różnymi postaciami, co często wpływa później na wybór szkoły, czy w dalszej przyszłości podjęcia zawodu.
Zabawa ma bezpośrednie korzenie społeczne, gdyż potrzeby, jakie dziecko w zabawie urzeczywistnia, rozwijają się w jego kontakcie ze środowiskiem społecznym. Ponadto ingerencja wychowawców i rodziców w zabawy dziecka i współdziałanie z nim pozwalają na przekazywanie treści społecznych i wzorów zachowań. Ingerencja ta ma przeważnie – a przynajmniej powinna mieć – charakter współdziałania, ewentualnie dyskretnego kierowania czynnościami dziecka, a także stwarzania mu odpowiednich warunków do zabawy.
Każda z zabaw musi być w aspekcie pedagogicznym odpowiednio sterowana przez rodziców , nauczycieli w przedszkolu a potem w szkole . Najważniejszą grupę zabaw obejmują zabawy o charakterze dydaktycznym oraz dotyczące ról społecznych . Zabawy w rolę rozwijają zdolności naśladowania , pomysłowość , wyobraźnię , umiejętność kojarzenia wiadomości i faktów , logicznego rozumowania , przerzucania się myślą od przeszłości do teraźniejszości i przyszłości stanowią wdzięczne pole do własnych , twórczych pomysłów dziecka . W zabawach tych wciela się jak gdyby w różne postacie – jest mamą, tatą , lekarzem , policjantem czy żołnierzem . Przybrane role odtwarza wiernie lecz również wzbogaca i rozbudowuje według własnych pomysłów .

II. ODBIORCY PROGRAMU

Program skierowany jest do rodziców i dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Wiek ten to okres, w którym zabawa jest dominującą formą aktywności dziecka, stanowi ona ważny środek wspomagania rozwoju poznawczego dziecka, zaspokaja szereg potrzeb psychicznych, wyzwala wiarę we własne siły, przyzwyczaja do wytrwałości. Dzieci mają wrodzoną potrzebę eksperymentowania, a repertuar ich zabaw stanowi źródło okazji do uczenia się. Zabawa jest neutralnym sposobem uczenia i stanowi także okazję do odreagowania minionych przykrości i złych doświadczeń. Czas spędzony z rodzicami na zabawie jest dla dziecka bardzo ważny, dzieci są wówczas zachwycone i szczęśliwe, a chyba o to chodzi rodzicom. Podczas zabawy można zaobserwować pomysłowość dziecka, zaciera się granica między wyobraźnią, inteligencją, poczuciem humoru. W czasie zabawy sprawdzają i rozwijają swoje zdolności, kształtują tożsamość i budują konieczny w życiu szacunek do samego siebie. Są to początki późniejszego dorosłego świata. Podczas wspólnej zabawy z dzieckiem można szybko i skutecznie zakomunikować dziecku, jak bardzo jest kochane, gdyż zabawa jest jednym z najlepszych sposobów komunikowania miłości między rodzicami a dziećmi. Realizacja programu ma na celu pokazanie, jak zaspokoić silną u dzieci potrzebę bliskości i kontaktu fizycznego z rodzicami, a większość zabaw umożliwia nawiązanie takiego kontaktu. Podczas wspólnej zabawy rodzic ma możliwość modelowania zachowań swojego dziecka, uczenia go samodzielnego podejmowania decyzji oraz stwarzania warunków do rozwoju społeczno-emocjonalnego dziecka i kształtowanie charakteru oraz wrażliwości moralnej.

III. CELE GŁÓWNE
1. Wspieranie ogólnego rozwoju dziecka.
2. Wdrażanie rodziców do wspólnej zabawy z dzieckiem.
3. Rozwijanie aktywności i kontaktów społecznych.
4. Zaspokajanie potrzeby bliskości.
5. Wspomaganie rozwoju poznawczego.
6. Kształtowanie charakteru, wrażliwości moralnej.
7. Wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka
zgodnie z jego potencjałem i możliwościami rozwojowymi.

IV. CELE SZCZEGÓŁOWE.
- zaspokaja swoje potrzeby,
- kształci osobowość,
- poznaje siebie i innych,
- poznaje swoje możliwości i zainteresowania,
- uczy się samoakceptacji i akceptacji innych,
- uczy się wyrażać swoje uczucia,
- uczy się współpracy w grupie,
- wdraża się w role społeczne,
- wyrabia nawyk słuchania i dostosowywania się do poleceń wydawanych
przez rodziców,
- usprawnia małą i dużą motorykę,
- rozwija wyobraźnię i fantazję,
- poprawia werbalizację i komunikację,
- uczy się radzenia sobie z problemami i emocjami,
- zdobywa nowe doświadczenia,
- uczy się efektywniej i może więcej osiągnąć.

V. SPOSÓB REALIZACJI

Podczas realizacji każdego tematu przeprowadzone zostaną zabawy dydaktyczne, ruchowe, umuzykalniające. Ze względu na różnorodność metod i form oraz stosowanych środków dydaktycznych, a także indywidualizację zajęcia zostaną szczegółowo opisane w scenariuszach opracowanych do poszczególnych tematów. Zabawy te będą skorelowane z treścią zajęć. W niniejszym programie przedstawiamy jedynie główne treści i cele, jakie będą realizowane.

ZABAWY RUCHOWE:
1. Orientacyjno – porządkowe.
2. Bieżne.
3. Rozwijające zmysł równowagi.
4. Rozwijające koordynację wzrokowo – ruchową.
5. Rozwijające zwinność.
6. Ćwiczące duże grupy mięśniowe.
7. Ćwiczenia stóp, ramion, grzbietu.
Ćwiczenia ruchowe:
- Chodzenie, bieganie w rozsypce,
- Skakanie obunóż w miejscu,
- Marsz, marsz w kole,
- Chodzenie na czworakach,
- Marsz z unoszeniem kolan,
- Skoki w pozycji podpartego przysiadu,
- Formowanie koła wiązanego,
- Podskoki z nogi na nogę,
- Ćwiczenia i zabawy rozwijające duże grupy mięśniowe,
- Skoki, rzuty woreczkami, piłką, ćwiczenia z obręczami, szarfami,
- Ćwiczenia stóp: chodzenie na palcach, piętach, wewnętrznych i zewnętrznych krawędziach stopy,
- Zabawy orientacyjno-porządkowe,
- Wyrabianie szybkiej reakcji ruchowej,
- Formowanie rzędu, koła, par,
- Ćwiczenia wyrabiające sprawność rąk,
- Skoki, podskoki, krok dosuwny w przód, cwał w ustawieniu swobodnym,
- Rzuty, chwytanie, toczenie i odbijanie piłki,
- Zabawy oparte na treści piosenek, wierszy, obserwacji otoczenia,
- Improwizacje ruchowe na zadany temat,
- Hamowanie i pobudzanie ruchu na dany sygnał słowny, dźwiękowy, wzrokowy.
Ćwiczenia słuchowe:
- Rozpoznawanie dźwięków niskich i wysokich,
- Rozpoznawanie kontrastów cicho, głośno,
- Rozpoznawanie kontrastowego tempa szybko – wolno,
- Rozpoznawanie odgłosów z otoczenia,
- Klaskanie miarowe w wolnym i szybkim tempie,
Odróżnianie trzech rodzajów muzyki: do biegania, do maszerowania, do spania,
- Różne sposoby wykonywania prostych ruchów: klaskanie w ręce, kolana, pukanie,
- Ćwiczenia emisyjne i ortofoniczne,
- Zagadki słuchowe z wykorzystaniem płyt,
- Naśladowanie głosów ptaków, zwierząt, odgłosów pojazdów, itp.

PAŹDZIERNIK

TEMAT: Jesień – warzywa i owoce

Cel:
1. Poznawanie cech charakterystycznych dla pory roku.
2. Poznawanie bogactwa warzyw i owoców i ich wartości dla prawidłowego żywienia.

Przebieg zajęć:
1. Jesień – wprowadzenie, pogadanka odwoływanie się do doświadczeń ze spacerów i wycieczek z mamami. Jesień w sadzie – opowiadanie z cyklu „ poczytajmy sobie razem mam słowa – ja obrazek.”
2. Zajęcia plastyczne warzywa i owoce obrysowywanie i wycinanie sylwetek różnych warzyw i owoców, naklejanie wycinanki z papieru kolorowego (pomoc mam)
3. „Na straganie”– słuchanie wiersza J. Brzechwy inscenizowanego za pomocą wykonanych sylwetek.
4. Słuchanie piosenek „Witaminki”, „Ogórek”, „Cebula”
5. „Wpadła gruszka” – nauka wiersza.
6. Przygotowanie przez mamy surówki z marchwi i jabłka – współna degustacja.

Zadanie dla mam:
Spacer do parku – zbieranie kasztanów, żołędzi, kolorowych liści, zasuszenie liści.

TEMAT: Jesień w lesie i parku

Cel: Zapoznanie ze środowiskiem przyrodniczym las, park (rośliny, zwierzęta).

Przebieg zajęć:
1. „Tajemniczy dzwoneczek” – opowiadanie w oparciu o opowiadanie zapoznanie ze środowiskiem przyrodniczym las, park (rośliny, drzewa liściaste, zwierzęta itp.)
2. Zajęcia plastyczne:
„Dywan pani Jesieni” – wykorzystanie materiału przyrodniczego (zasuszonych liści) i plastycznego do wykonania kompozycji na dużym formacie praca w grupach.
3. „Ola i liście” – nauka krótkiego wiersza
4. Słuchanie piosenek „Jesień” – jesienna orkiestra
„Kasztanki” – wspólne śpiewanie refrenu, fragmentu
5. Zajęcia plastyczne do wykonania samodzielnego z mamami „Kasztanowe ludziki”, „Jesienny bukiet” – dla mam różyczki z liści.


LISTOPAD

TEMAT: Zwierzęta znane i nieznane

Cel: Poznawanie bogactwa świata zwierząt.

Przebieg zajęć:
1. Oglądanie ilustracji różnych zwierząt, nazywanie i wskazywanie cech charakterystycznych, wykorzystanie albumu „Cuda przyrody”.
2. Słuchanie wierszy J. Brzechwy ze zbioru „ZOO”, nauka na pamięć wiersza „Miś”.
3. Zajęcia plastyczne:
„Zwierzęta” – wyklejanie sylwetek zwierząt włóczką i materiałem o różnej fakturze.
4. Piosenki do słuchania „Kundel bury”, „Cztery słonie”.
5. Opowiadanie „Marzenia Oli” i wiersz „W zoologicznym ogrodzie” z serii „poczytajmy sobie razem: mama słowa – ja obrazek”.
6. Zadanie dla mam: czytanie dzieciom fragmentów opowiadania „Puc, Bursztyn i goście” Grabowskiego, zgromadzenie tekturowych opakowań po różnych produktach: pasta do zębów, proszek do prania, zapałki itp.

TEMAT: Ruch drogowy. Środki lokomocji

Cel: poznawanie zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Przebieg zajęć:
1. „Czym podróżujemy” – oglądanie ilustracji, rozpoznawanie i nazywanie różnych środków lokomocji lód, woda, powietrze.
2. Zajęcia plastyczno – techniczne: przygotowanie elementów przestrzennych z wykorzystaniem opakowań tekturowych po różnych produktach, wykonywanie pojazdów, domów i makiety miasta, wykorzystanie makiety do zabawy.
3. Piosenki do słuchania „Uliczne sygnały”, „Indiańskim krokiem”.
4. Pogadanka na temat przestrzegania zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
5. „Tajemnica” wiersz W. Chotomskiej – opanowanie pamięciowe.
6. Zabawy ruchowe – naśladowcze przy piosenkach.
7. Zadanie dla mam: przeczytanie dzieciom wiersza „Lokomotywa” J. Brzechwy.


GRUDZIEŃ
TEMAT: Święta (realizacja w ciągu dwóch spotkań)

Cel: poznawanie tradycji i obrzędów związanych ze świętami Bożego Narodzenia.

Przebieg zajęć:
1. „O pewnym Mikołaju” słuchanie opowiadania, przybliżenie historii tradycji obdarowywania się prezentami, wyrabianie przekonania, że uśmiech, miłe słowo, dobry uczynek mogą być najbardziej wartościowym prezentem.
2. „Chodź do nas choinko” – wiersz J. Hilcha, opanowanie pamięciowe.
3. „Święta” – opowiadanie z cyklu „poczytajmy sobie razem mama słowa – ja obrazek” – na podstawie opowiadania poznawanie tradycji świątecznych, rozmowy z dziećmi, odwoływanie się do doświadczeń.
4. Piosenki do słuchania „Chłodno choince”, „Spotkanie z choinką”, kolędy i pastorałki.
5. Nauka fragmentu kolędy.
6. Zajęcia plastyczne:
- łańcuchy na choinkę z kolorowego papieru,
- aniołki – ozdoby choinkowe, papieroplastyka,
- choinka – duży format, ozdabianie według własnych pomysłów sylwetek choinki, wykorzystanie dowolnych materiałów plastycznych, wspólnie z mamami,
- kartki świąteczne – naklejanie gotowych elementów.
7. Zajęcia kulinarne:
Pieczenie pierniczków – wspólnie z mamami przygotowanie ciasta, wyciskanie foremkami różnych kształtów, pieczenie.
8. Zadanie dla mam:
- przygotowanie konturów obrazków z wykorzystaniem farbek żelowych,
- dokończenie pierników, lukrowanie, ozdabianie kolorową posypką,
- przeczytanie opowiadania „Świąteczne życzenia”,
- wypisanie życzeń świątecznych na przygotowanych kartkach, wycieczka na pocztę.


STYCZEŃ

TEMAT: Dzień Babci i Dziadka

Cel: kształtowanie postaw szacunku ukazywanie prawidłowych więzi rodzinnych.

Przebieg zajęć:

1. Wiersz „Nasza Babcia” M. Felikowskiej, opowiadanie „Mój Dziadek” A. Kamieńskiej, uważne słuchanie wiersza i opowiadania, rozmowa, odwoływanie się do doświadczeń dzieci.
2. Zajęcia plastyczne: „Laurka dla Dziadka” – wycinanka, naklejanka, „Korale dla Babci” – wykonanie korali z makaronu.
3. Piosenki do słuchania „U babci jest słodko”, „Nasza nowoczesna babcia”.
4. Wiersz do nauki: „Cóż Ci dam”, „Niechaj dziadzio z babunią”.
5. Zajęcia kulinarne: pieczenie kruchych ciasteczek – razem z mamami wyrabianie ciasta, wyciskanie foremkami różnych kształtów, pieczenie.
6. Przygotowanie uroczystości dla babci i dziadka, zaproszenie, poczęstunek, zaprezentowanie swoich umiejętności: śpiew, recytacja, wręczanie upominków, składanie życzeń.
7. Zadanie dla mam: przygotowanie z dziećmi masek i przebrań karnawałowych na bal przebierańców, udział w balu organizowanym w SOSW.

LUTY

TEMAT: Zima

Cel: poznawanie cech charakterystycznych dla tej pory roku.

Przebieg zajęć:

1. „Zimowa przygoda Kubusia Puchatka” – uważne słuchanie opowiadania, poznawanie cech charakterystycznych dla tej pory roku, rozmowa.
2. „Zimowy obrazek” malowanie farbami plakatowymi, pastą do zębów, kredą, naklejanie waty.
3. Piosenki do słuchania „Zima, zima”, „Biały walczyk”.
4. „Hej na sanki” – wierszyk do nauki.
5. Zadanie dla mam: „Bałwanek” – przygotowanie masy solnej i wykonanie figurki bałwanka, kolorowanie po wyschnięciu, łączenie z innym materiałem plastycznym.

TEMAT: Poznajemy pracę ludzi w różnych zawodach.

Cel: Poznanie pracy ludzi w różnych zawodach.

Przebieg zajęć:

1. „Tyle kobiet dookoła”- wiersz.
„Wszyscy dla wszystkich” – wiersz. W oparciu o wiersze poznanie pracy ludzi w różnych zawodach, nazywanie, określanie różnych czynności, przyrządy, maszyny, strażak, kucharz, krawcowa, murarz, itd.
2. Zajęcia plastyczne: „Kim chciałbym zostać, jak dorosnę” – rysowanie kredkami świecowymi.
3. Zabawy tematyczne: sklep, lekarz, zakład fryzjerski, nauczyciel, kierowca, policjant.
4. Piosenki do słuchania: „Pośpieszny pociąg”, „Idzie górnik drogą”, „Być kierowcą”.
5. Zadanie dla mam:
Zajęcia plastyczno – techniczne: wykonanie nakrycia głowy dla różnych zawodów i organizacja tematycznych kącików zabawowych dla dzieci.


MARZEC

TEMAT: Wiosna

Cel: poznawanie cech charakterystycznych dla tej pory roku.

Przebieg zajęć:

1. „Wiosenny krajobraz” – na podstawie opowiadania zapoznanie z cechami charakterystycznymi dla tej pory roku.
2. Zajęcia plastyczne: „Wiosenny obrazek” wycinanka z kolorowych czasopism, „Tęcza” – malowanie farbami plakatowymi na dużym formacie.
3. Piosenki do słuchania „Bociek”, „Wiosna tuż, tuż”.
4. „Witaj wiosenko” – wiersz N. Kuczyńskiej, opanowanie pamięciowe.
5. Zadanie dla mam: przygotowanie kukły „Marzanny”.

TEMAT: Święta

Cel: poznawanie tradycji i obrzędów świątecznych.

Przebieg zajęć:

1. „Kot z pisankami” – wiersz W. Grudzieńskiej, uważne słuchanie wiersza, rozmowa na temat tradycji i obrzędów świątecznych.
2. Zajęcia plastyczne: „Kolorowa pisanka” – wykonanie pracy plastycznej dowolną techniką na dużym formacie. „Świąteczny koszyczek” – papieroplastyka.
3. Piosenki do słuchania „Wiosenny mazurek”, „Zielone piosenki”.
4. Zadanie dla mam: „Śmigus-dyngus” opowiadanie do czytanie przez mamy.
Zajęcia plastyczne – przygotowanie stroika świątecznego.


MAJ

TEMAT: Dzień Matki

Cel: kształtowanie uczucia szacunku, przywiązanie i miłości do matki.

1. „Dwie Dorotki” – na podstawie opowiadania wdrażanie do pomocy w podstawowych pracach domowych, odwoływanie się do doświadczeń dzieci.
2. „Oczy mamy” – wiersz do nauki na pamięć.
3. „Pomogę mamusi” – piosenka do słuchania, „Wianek” piosenka do nauki, zabawa taneczna przy piosence.
4. Zajęcia plastyczne: „Moja mama” – rysowanie kredkami świecowymi portretu mamy. „Kwiatek dla mamy” – papieroplastyka, składanie kwiatka według wzoru.
5. Składanie życzeń mamom, wręczanie upominków.

TEMAT: Dzień Dziecka

Cel: kształtowanie prawidłowych postaw, uczenie grzeczności, życzliwości i przyjaznego stosunku do innych dzieci.

Przebieg zajęć:
1. „Dziecięce marzenia” – swobodne wypowiedzi dzieci na temat marzeń (pomoc, pytania ukierunkowujące).
2. „Murzynek Bambo” – słuchanie wiersza czytanego przez nauczyciela.
3. Piosenki do słuchania „Święto dzieci”, „Bal w przedszkolu”.
4. Podsumowanie cyklu zajęć, zorganizowanie wystawy prac dzieci i wykonanie albumu ze zdjęciami z zajęć i imprez.