Raport z ewaluacji wewnętrznej uczniów szkoły podstawowej

I.Ewaluację wewnętrzną w obszarze: „ Czytanie ze zrozumieniem” prowadził zespół powołany przez dyrektora szkoły. Badania przeprowadzono za pomocą testu techniki czytania Konopnickiego oraz testów czytania ze zrozumieniem „W krainie zawijasów” i „Od abaka do palmtopa”. Badania przeprowadzono w okresie od grudnia 2014 r. do lutego 2015 r. Badaniami objęto 48 osób z klas III-VI. W marcu 2015r. zespół ds. ewaluacji dokonał analizy wyników.

II. Cele ewaluacji:

1. Badanie umiejętności czytania ze zrozumieniem wśród uczniów klas III–VI.
2. Badanie biegłości i płynności czytania wśród uczniów klas III-VI.
3. Określenie wniosków wnikających z badań.

III. Opis ewaluowanego obszaru - pierwszy semestr roku szkolnego 2014/15.

1. Wybranie obszaru podlegającego ewaluacji w roku szkolnym 2014/2015
w oparciu o wytyczne wynikające z rozporządzenia w sprawie planu nadzoru pedagogicznego.
2. Ustalenie wskaźników spełnienia wymagań dot. wybranego obszaru ewaluacji,
w oparciu o podstawę programową.
3. Dobór narzędzi ewaluacyjnych służących badaniu tempa czytania i stopnia zrozumienia treści.
4. Wnioski i wskazania do dalszej pracy.

Zespół ds. ewaluacji ustalił pytania badawcze:

1. Z jaką płynnością i biegłością czytają uczniowie?
2. Czy uczniowie posiadają umiejętność czytania ze zrozumieniem?
3. Czy istnieje związek pomiędzy szybkością i poprawnością czytania a poziomem rozumienia czytanych treści?

Ad. 1. Badając biegłość i płynność czytania ustalono wskaźniki:
- uczniowie czytają tekst biegle i płynnie, zgodnie z normą określoną w teście Konopnickiego,
- nauczyciele na bieżąco dokonują oceny czytania głośnego i czytania cichego ze zrozumieniem,
- nauczyciele w klasach I-II prowadzą tabelę codziennego czytania.

Ad. 2. Badając poziom umiejętności czytania ze zrozumieniem ustalono wskaźniki:
- uczniowie posiadają umiejętność czytania tekstów ze zrozumieniem określoną na podstawie skonstruowanego testu,
- nauczyciele stosują metody i formy pracy mające na celu doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem.
Ad. 3. Badając związek pomiędzy tempem i poprawnością czytania, a poziomem rozumienia czytanych treści określono następujący wskaźnik:
- prawdopodobnie istnieje korelacja pomiędzy tempem i poprawnością czytania a poziomem rozumienia treści.

III. Opis próby badawczej – diagnozie podlegała grupa 48 uczniów klas III–VI oraz dokumentacja szkoły. Całość przebadano Testem tempa czytania ze zrozumieniem Konopnickiego oraz testami badającymi poziom rozumienia czytanych treści
(„W krainie zawijasów” i „Od abaka do palmtopa”- wyd. Nowa Era).

IV. Wyniki
Test techniki czytania Konopnickiego (dostosowany do poszczególnych grup wiekowych uczniów)
Ad. 1. W grupie 12 uczniów z klas III 1 osoba czyta na poziomie określonym testem, poniżej normy wiekowej czyta 7 osób, natomiast 4 osoby czytają powyżej normy.
W grupie 36 uczniów z klas IV–VI 4 osoby czytają na poziomie swojej grupy wiekowej, poniżej normy czyta 18 osób, natomiast powyżej normy znalazło się 14 uczniów.
Badając dokumentację szkolną stwierdzono, że nauczyciele dokonują systematycznej kontroli czytania głośnego i czytania ze zrozumieniem. Na bieżąco oceniają powyższe umiejętności.
W klasach I-II wychowawcy sprawdzają technikę czytania i umiejętność czytania ze zrozumieniem poprzez prowadzenie zeszytów lektur oraz tabel codziennego czytania. Doboru środków dokonuje nauczyciel w oparciu o indywidualne potrzeby uczniów zespołu klasowego. Analiza czytelnictwa dokonywana jest także na podstawie comiesięcznych sprawozdań biblioteki szkolnej.

Ad. 2.
Test czytania ze zrozumieniem „W krainie zawijasów” i „Od abaka do palmtopa” (wyd. Nowa Era)

W klasach III 8% uczniów czyta ze zrozumieniem na poziomie niskim, 59% na poziomie średnim a 33% osiągnęło poziom wysoki.
W klasach IV 42% uczniów osiągnęło wynik niski a 58% poziom średni, nikt nie czyta na poziomie wysokim.
W klasach V 42% uczniów czyta ze zrozumieniem na poziomie niskim, 33% na poziomie średnim a 25% na poziomie wysokim.
W klasach VI 8% uczniów czyta ze zrozumieniem, 55% na poziomie średnim a 42% na poziomie wysokim.
Na podstawie badania dokumentacji szkolnej i rozmów z gronem pedagogicznym stwierdzono, że nauczyciele stosują różnorodne metody i formy pracy mające na celu doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem. Przykładami są m.in.:
- rozwiązywanie zadań otwartych i zamkniętych na podstawie tekstu źródłowego,
- rozwiązywanie zadań z treścią,
- głośne czytanie testu ze zrozumieniem,
- drama,
- inscenizacja,
- metaplan,
- czytanie treści map, planów, wykresów,
- lekcje elektroniczne.

Ad. 3.
Test techniki czytania Konopnickiego (dostosowany do poszczególnych grup wiekowych uczniów)
Test czytania ze zrozumieniem „W krainie zawijasów” i „Od abaka do palmtopa” (wyd. Nowa Era)
W grupie badawczej 48 uczniów nie stwierdzono wyraźnej korelacji między tempem i poprawnością czytania a poziomem rozumienia treści. Jedynie w przypadku 19% uczniów istnieje wyraźny związek.

V. Podsumowanie:
Analizując uzyskane wyniki zespół ds. ewaluacji sformułował odpowiedzi na pytania badawcze zawarte w pkt. III - opisie ewaluowanego obszaru:

Ad. pytanie badawcze nr I
Z jaką płynnością i biegłością czytają uczniowie?

W klasach IV i VI poziom tempa czytania jest zadowalający, natomiast w klasach III i V uczniowie czytają zdecydowanie wolniej. Najniższy poziom tempa czytania odnotowano w klasach V. W klasach III obniżone tempo czytania prawdopodobnie wynika z faktu, iż dzieci dopiero uczą się biegłego czytania, a jego automatyzacja w odpowiednim tempie jeszcze się nie ukształtowała.

Ad. pyt. badawcze nr II
Czy uczniowie posiadają umiejętność czytania ze zrozumieniem?

W klasach III i VI osiągnięte wyniki wskazują na wysoki poziom zrozumienia czytanego tekstu. Klasy IV i V uzyskały wyniki niezadowalające, co może być spowodowane przejściem z nauczania zintegrowanego na nauczanie przedmiotowe charakteryzujące się wyższym poziomem trudności i różnorodnością treści. W klasach III i VI osiągnięte wyniki mogą wskazywać na zależność pomiędzy przygotowaniami do Sprawdzianu po klasie III i VI a wysokim poziomem zrozumienia tekstu.

Ad. pyt. badawcze nr III
Czy istnieje związek pomiędzy szybkością i poprawnością czytania, a poziomem rozumienia czytanych treści?

Nie odnotowano zdecydowanego związku pomiędzy szybkością i poprawnością czytania, a poziomem rozumienia czytanych treści. Prawdopodobnie jest to spowodowane odczytywanie tekstu w sposób mechaniczny, bez jego zrozumienia i analizy przez uczniów.
VI. Wyniki – mocne i słabe strony pracy szkoły w badanym obszarze:

Mocne strony:
1. Nauczyciele zauważają problem związany z niskimi wynikami czytania ze zrozumieniem oraz na bieżąco wprowadzają metody i formy pracy podnoszące jakość czytania (w tym także współpraca z biblioteką szkolną).
2. Nauczyciele na bieżąco dokonują kontroli i oceny postępów w zakresie tempa i czytania ze zrozumieniem wśród uczniów.
3. Wyniki badań sugerują, że w klasach kończących dany etap kształcenia (kl. III i kl. VI) następuje wzrost poziomu zrozumienia tekstu czytanego.

Słabe strony:
1. Wyniki osiągnięte w klasach czwartych wskazały na niski poziom rozumienia tekstu przez uczniów.
2. W klasach piątych zaobserwowano słaby poziom tempa czytania tekstu, co prawdopodobnie jest związane z niskim poziomem czytelnictwa wśród uczniów.
3. Zaobserwowano we wszystkich badanych klasach niski procent uczniów osiągających wysokie wyniki w zakresie rozumienia czytanego tekstu.

VII. Wnioski – realizacja w roku szkolnym 2015/16:

1. Zapoznać wszystkich nauczycieli z wynikami raportu.
2. Kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem powinno odbywać się z wykorzystaniem różnorodnych metod, form i narzędzi np. książki, gazety, mapy, wykresy, teksty źródłowe, zadania z tekstem, internet, notatki, fiszki, rozmowy, wywiady i inne.
3. Należy aktywizować dziecko podczas lekcji i zajęć pozalekcyjnych np. poprzez: inscenizacje, dramy, odgrywanie ról, prowadzenie dialogów, wygłaszanie wystąpień, prezentacje, w tym multimedialne, redagowanie gazetek, wykonywanie plakatów i albumów, czytanie lub prowadzenie blogów i inne,
4. Zobowiązać wychowawców do przeprowadzenia pogadanek dotyczących uświadomienia rodzicom istoty czytania ze zrozumieniem. Przeprowadzenie pogadanek należy udokumentować wpisem do dziennika.

VIII. Uwagi.
1. Czytaniu zawsze powinno towarzyszyć rozumienie, inaczej jest to czynność umysłowa pozbawiona sensu. Nauka czytania powinna być ukierunkowana na rozumienie czytanych tekstów (refleksja, krytyczne myślenie, pytania, pomysły). Jeśli uczeń nie rozumie czytanej treści rezygnuje z dalszej lektury lub uczy się na pamięć.
2. Na poziom czytania składa się rozumienie, technika i szybkość. Technika – opanowanie nawyku spostrzegania, rozpoznawania, wybrzmiewania znaków, które mają ułatwić rozumienie. Kształcenie zdolności rozumienia kładzie nacisk na takie czytanie, które umożliwia zdobywanie wiedzy o świecie (rozumienie), a nie tylko na samą umiejętność czytania (technika, szybkość).
3. Należy pamiętać jednak także o tym, że aby dziecko potrafiło czytać ze zrozumieniem
muszą zaistnieć trzy warunki (wg. Meterowej, Brzezińskiej i Malendowicz):
• biegłość w spostrzeganiu i rozróżnianiu znaków,
• posiadanie przez czytającego doświadczeń, pojęć i wiadomości z dziedziny czytanego tekstu,
• świeży umysł skupiony na odczytywanym tekście.
A. Brzezińska rozszerza definicję czytania włączając do niej trzy niezależne aspekty czytania:
• aspekt techniczny (technikę czytania)
• aspekt semantyczny (czytanie ze zrozumieniem)
• aspekt krytyczno – twórczy, refleksyjny.

Dziękujemy