Co to znaczy być asertywnym? Scenariusz zajęć świetlicowych

KONSPEKT ZAJĘĆ

„Co to znaczy być asertywnym?”


I CELE DYDAKTYCZNE
1. Cele poznawcze
- zapoznanie wychowanków z pojęciem asertywności
- poznanie zachowań asertywnych, agresywnych i uległych
- poznanie obszarów własnej asertywności

2. Cele kształcące
- kształtowanie postaw asertywnych
- kształtowanie umiejętności odróżniania zachowań asertywnych od agresywnych
- kształtowanie umiejętności bardziej otwartego komunikowania się, lepszego wzajemnego poznania i zrozumienia

3. Cele wychowawcze
- kształtowanie umiejętności wyjaśniania innej osobie przyczyny swojego odmiennego zdania w taki sposób, aby nie urazić rozmówcy

4. Cele rewalidacyjne
- usprawnianie myślenia abstrakcyjnego (słowno-pojęciowego)
- usprawnianie wyobraźni

II METODY PRACY

- rozmowa kierowana
- mini wykład
- „burza mózgów”

III FORMY PRACY
- indywidualna
- grupowa
- praca z tekstem

IV ŚRODKI DYDAKTYCZNE

- karty pracy z zadaniami dla wychowanków
- karty z informacjami
- flamastry


V PRZEBIEG ZAJĘĆ

1. Powitanie uczestników i podanie tematu zajęć.
2. Mini wykład na temat asertywności, zachowań uległych i agresywnych.

Asertywność to umiejętność, dzięki której ludzie otwarcie wyrażają swoje myśli, uczucia i przekonania nie lekceważąc uczuć i poglądów swoich rozmówców. W sytuacjach konfliktowych umiejętności asertywne pozwalają osiągnąć kompromis bez poświęcania własnej godności i rezygnacji z uznawanych wartości. Ludzie asertywni potrafią też powiedzieć „nie” bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku. Być asertywnym – znaczy domagać się swoich lub czyichś praw lub występować w ich obronie, nie ograniczając przy tym praw kogoś innego. Asertywność jest umiejętnością kluczową, kiedy trzeba oprzeć się różnym naciskom m.in. w sprawie alkoholu czy narkotyków.
Asertywność wykazuje 3 właściwości:
- Dobrze pojęty własny interes – oznacza to, że potrafisz ocenić, co jest warte twojego czasu
i uwagi.
- Uczciwe postępowanie - mówisz to, co myślisz w taki sposób, by nikogo nie urazić.
- Poszanowanie praw – uznanie swojego prawa do wyrażenia opinii, uwagi czy obawy , tak by nie naruszyć przy tym praw innych ludzi.

3. Po przekazaniu wiadomości na temat asertywności prowadzący rozdaje tabelę (załącznik nr 1) z opisami zachowań agresywnych, uległych i asertywnych w celu rozróżnienia przez wychowanków poszczególnych typów zachowań. Następnie wspólnie omawiamy tabelę.
4. Uczestnicy wypełniają indywidualnie karty ćwiczeń : „Rozpoznajemy zachowania asertywne”. Następnie omawiamy wspólnie, a prowadzący wskazuje prawidłowe odpowiedzi (załącznik nr 2).
5. W celu poznania własnego poziomu swobody w różnych sytuacjach, co ma pomóc
w zmianie zachowania i pozwolić na swobodne stosowanie umiejętności asertywnych uczestnicy zajęć wypełniają indywidualnie „Mapę asertywności” (załącznik nr 3).
6. Teoria asertywności oparta jest na przekonaniu, że każda osoba posiada pewne podstawowe prawa. Oto pięć, bardzo przydatnych w codziennej praktyce praw:
• Masz prawo do robienia tego, co chcesz — dopóki twoja działalność nie rani kogoś innego.
• Masz prawo do zachowania swojej godności poprzez asertywne zachowanie — nawet jeśli rani to kogoś innego — dopóki twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne.
• Masz prawo do przedstawiania innym swoich próśb — dopóki uznajesz, że druga osoba ma prawo odmówić.
• Istnieją takie sytuacje między ludźmi, w których prawa nie są oczywiste. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania i wyjaśnienia problemu z drugą osobą.
• Masz prawo z korzystania ze swoich praw. Jeśli z nich nie korzystasz, to godzisz się na odebranie ich sobie.
Prawa zostają umieszczone na tablicy.
7. Na zakończenie zajęć uczestnicy odgrywają scenki w celu zastosowania zachowań asertywnych:
Scenki do odegrania:
1. Koleżanka kolejny raz chce pożyczyć książkę, pomimo, że ma już kilka twoich książek i nigdy nie oddaje. Tym razem nie chcesz jej pożyczyć.
Odegraj scenkę zachowując się asertywnie.
2. Koleżanka z klasy prosi cię, żebyś dała jej odpisać prace domową
z j. polskiego. Bardzo napracowałaś się i poświęciłaś dużo czasu przy odrabianiu i nie chcesz, żeby ktoś z ciebie spisywał.
Odegraj scenkę zachowując się asertywnie.
Omówienie ćwiczenia.
8. Podsumowanie.
Asertywność nie musi być stosowana w każdym przypadku sprzeczności interesów; czasami wręcz nie należy jej stosować. Asertywność nie stanowi gwarancji sukcesu, ale daje satysfakcje z wyrażania własnych uczuć. Zachowanie asertywne przydaje się także, gdy
z jakichś powodów nie chcemy spełnić czyjejś prośby lub żądania, jednocześnie nie chcąc obrazić drugiej strony.
Asertywność to stanowczość, która nie rani.

ZAŁĄCZNIK NR 1

AGRESYWNOŚĆ

Zachowania:
- bronimy własnych praw lekceważąc prawa innych
- dominujemy nad innymi, czasami ich upokarzając
- nie słuchamy innych
- podejmujemy decyzje nie uwzględniające praw innych
- przyjmujemy postawy wrogie lub obronne

Przekaz brzmi:
- ja tak uważam- a ty jesteś głupi, skoro myślisz inaczej
- takie są moje odczucia- twoje się nie liczą
- tak oto wygląda ta sytuacja. Nie obchodzi mnie jak ty to widzisz

ULEGŁOŚĆ

Zachowania:
- lekceważymy własne prawa, pozwalając innym je naruszać
- nie przedstawiamy własnych potrzeb, poglądów i odczuć
- zachowujemy się nieuczciwie- nasze działania nie pokrywają się ze słowami, co powoduje nagromadzenie się złości i urazów

Przekaz brzmi:
- liczy się to, co ty myślisz, nie to co ja myślę
- liczą się twoje odczucia nie moje
- ważne jest jak ty widzisz tę sytuację

ASERTYWNOŚĆ

Zachowania:
- bronimy własnych praw, uznając jednocześnie prawa innych
- wyrażamy swoje potrzeby, poglądy i odczucia
- nasze stosunki z innymi ludźmi cechuje wiara w siebie

Przekaz brzmi:
- takie jest moje zdanie
-tak to odczuwam
- tak oto widzę te sytuacje
- chciałabym usłyszeć, jak się z tym czujesz. Może uda się nam znaleźć rozwiązanie zadowalające nas oboje

ZAŁĄCZNIK NR 2

Rozpoznajemy zachowania asertywne

Poniższe reakcje na opisane
Sytuacje oznacz odpowiednio:
AS – jeśli reakcja jest, twoim
zdaniem asertywna
U – jeśli reakcja jest uległa
AG – jeśli reakcja jest agresywna

Sytuacja Reakcja

1. Podczas lekcji kolega prosi cię, byś Ty ciągle coś wyłudzasz
pożyczył mu kartkę
2. Ktoś ci przerywa, kiedy mówisz Przepraszam, ale chciałbym skończyć
swoją wypowiedź
3. Mama prosi cię żebyś pomogła jej w pracach No dobrze, co prawda właśnie
domowych. Akurat odrabiasz lekcje. odrabiałam pracę domową, ale...

4. Czekasz w kolejce w sklepie, kiedy ktoś Nie mówisz nic, tylko głośno
„wskakuje” przed ciebie i zostaje obsłużony wzdychasz
przed tobą

5. Kolega ma pewien problem i prosi cię o radę Skąd mam wiedzieć, co zrobić? To
jest twoja sprawa.

6. Akurat wtedy, gdy jest nadawany twój ulubiony Dobrze, oglądaj co chcesz. Ja mogę
program TV, ktoś z kolegów chce oglądać zająć się czymś innym.
inny program

7. Miesiąc temu pożyczyłaś koledze płytę i do Przykro mi, że do tej pory nie
tej pory nie oddał jej, chociaż obiecał zwrócić oddałeś mi płyty. Możesz mi ją
po 2 tygodniach zwrócić jutro?

8. Zauważasz, że ostatnio mama często bierze Ciągle coś łykasz! Co ci właściwie
przepisane przez lekarza tabletki uspokajające. jest?

9. Jeden z graczy twojej drużyny piłkarskiej Sądzę, że jesteś niesprawiedliwy.
oskarża cię, że nie wysiliłeś się zbytnio podczas Wydawało mi się, że gram dobrze.
ostatniego meczu.

10. Na przyjęciu ktoś częstuje cię koktajlem, Spływaj nie tknę tego
mówiąc, że nie zawiera on alkoholu.
Uważasz, że to nieprawda.

ZAŁĄCZNIK NR 3

MAPA ASERTYWNOŚCI

Mapa asertywności pomoże Ci sprawdzić, w jakich sytuacjach korzystasz ze swojego prawa do asertywnego zachowania, a jakich masz z tym kłopot. Jak –
w różnych sytuacjach – radzisz sobie z wyrażaniem siebie i uwzględnianiem praw innych.
Wstaw krzyżyk do odpowiedniej kratki, przyjmując, że pierwsza oznacza „Tak – raczej tak”, a druga „Nie – raczej nie”.

I. Obrona swoich praw w sytuacjach społecznych

Tak Nie
raczej tak raczej nie

1. Czy zdarza Ci się kupić jakąś rzecz, na którą
właściwie nie masz ochoty, tylko dlatego, że
trudno ci było odmówić sprzedawcy?
2. Czy wahasz się przed zwróceniem towaru do
sklepu, nawet jeśli jest on najwyraźniej
wadliwy i nieużyteczny?

3. Jeśli ktoś rozmawia głośno podczas filmu,
sztuki teatralnej lub koncertu – czy prosisz
go, aby był cicho?

4. Jeżeli ktoś potrąca, lub stuka w Twoje krzesło,
w kinie, teatrze itd. – czy prosisz tę osobę,
aby przestała?

5. Jeżeli przeszkadza Ci, gdy ktoś pali papierosa
blisko Ciebie, czy potrafisz to powiedzieć?

6. Jeśli sprzedawca niesłusznie obsługuje kogoś
bez kolejki - czy zwracasz głośno uwagę ?

II. Obrona swoich praw w kontaktach osobistych


7. Jeżeli ktoś zachowuje się wobec Ciebie w Tak
sposób niesprawiedliwy lub krzywdzący –
czy zwracasz na to uwagę?

8. Jeżeli ktoś pożyczył od Ciebie pieniądze
(lub jakąś rzecz) i od dłuższego czasu zwleka
z oddaniem – czy wspominasz mu o tym?

9. Jeżeli ktoś prosi Cię o przysługę, która wiąże
się z poniesieniem przez Ciebie (w Twoim
odczuciu) nadmiernego trudu lub niewygody –
czy odmawiasz spełnienia jego prośby?

10... Czy masz wrażenie, że inni ludzie mają tendencje
do wykorzystywania Ciebie lub rządzenia Tobą?

11... Czy często zdarza Ci się robić coś, na co nie
masz ochoty, tylko dlatego, że nie potrafisz
przeciwstawić się otoczeniu?

Tam, gdzie są trzy kropki i zaznaczyłeś tak raczej tak i tam, gdzie nie ma kropek ,a zaznaczyłeś nie raczej nie to obszary Twoich trudności.