Program pracy z uczniem zdolnym

Szkoła Podstawowa w Sierakowie

PROGRAM PRACY Z UCZNIEM ZDOLNYM
W RAMACH GAZETKI SZKOLNEJ
KAKTUS

Autor programu
Maria Błaszak

Spis treści:
I. Wstęp.

II. Charakterystyka programu.

III. Cechy ucznia zdolnego.

IV. Cele pracy z uczniem zdolnym.

V. Sposób realizacji.

VI. Metody i formy pracy z uczniem zdolnym.

VII. Środki dydaktyczne.

VIII. Treści programu.

IX. Przewidziane osiągnięcia ucznia zdolnego.

X. Wnioski końcowe.

XI. Ewaluacja.

XII. Literatura.

I. Wstęp

Reforma systemu oświaty przeprowadzona w latach 90. ubiegłego wieku w szkolnictwie polskim sprzyja kształceniu osób zdolnych, pozwalając na bardziej elastyczne podejście do procesu edukacji.
W potocznym rozumieniu ludzie zdolni uczą się szybko i efektywnie, dzięki czemu mają więcej szans na osiągnięcie sukcesu w życiu.
Jest to prawda, ale tylko częściowo, sukces bowiem – jak wynika z badań i obserwacji osób wybitnie uzdolnionych – nie zawsze jest związany z posiadanymi zdolnościami, a częściej z odpowiednią strukturą osobowości i motywacji, pozwalającą na długotrwały wysiłek i pracę. Uzdolnienia ułatwiają osiągnięcie założonych celów, ale tego nie gwarantują.
Współcześnie przyjmuje się dwojakie rozumienie zdolności: wąskie, elitarne, związane z wybitnymi talentami, odnoszące się do około
3-5% populacji, oraz znacznie szersze, egalitarne, dotyczące około
25-30% wszystkich osób. To ostatnie podejście pozwala na przyjęcie założenia, że co trzeci lub co czwarty uczeń jest osobą zdolną.
Im bogatsze doznania ma dziecko we wczesnym okresie rozwoju, tym większa szansa na szybsze ujawnienie się jego uzdolnień.
Jane Piirto w swojej koncepcji „Piramida Rozwoju Talentu” przyjęła, że identyfikacja zdolności powinna się odbywać przy wykorzystaniu wielu metod, tym bardziej że jak twierdzi autorka, tyle jest rodzajów zdolności, ile różnych aktywności człowieka.
Istnieje wiele koncepcji kształcenia uczniów zdolnych, jednak aby uzyskać rezultaty w tym zakresie, konieczne jest opracowanie projektu uwzględniającego systemową i kompleksową współpracę nauczycieli, rodziców i samych uczniów. Stąd moja propozycja programu, który ma wzbogacić kształcenie ucznia zdolnego, rozwinąć jego wiedzę, kompetencje, myślenie twórcze i ciekawość.

II. Charakterystyka programu.

Program pracy z uczniem zdolnym zakłada jednolitość działań nauczyciela wspierającego oraz rodziców. Praca z dzieckiem szczególnie utalentowanym powinna być planowa, uporządkowana, systematyczna i celowa. Rzeczą niezwykle istotną jest to, aby wszystkie działania zmierzające
do wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia zdolnego były ściśle powiązane z działaniami związanymi z podnoszeniem jakości pracy szkoły.
Rozpoznanie i określenie uzdolnień uczniów jest czynnością niezwykle trudną, gdyż często uzdolnienia uczniów nie ujawniają się w sposób czytelny
dla nauczyciela. Aby osiągnąć zamierzony cel nauczyciel powinien zaplanować swoje działania zmierzające do ujawnienia talentów uczniów, a potem ustalić sposób realizacji działań mający na celu rozwój tych talentów.
Program pracy z uczniem zdolnym zakłada, że identyfikacja uzdolnień może nastąpić poprzez analizę wytworów pracy dziecka, rozmowy z rodzicami, innymi nauczycielami, a także analizę dotychczasowych osiągnięć ucznia. Wśród działań mających na celu rozwijanie uzdolnień uczniów szczególny nacisk kładzie się na:
- twórcze działania uczniów,
- zachęcenie uczniów do korzystania z dodatkowych źródeł wiedzy,
- wykonywanie przez dzieci dodatkowych, długoterminowych prac,
- pobudzenie w nich wiary we własne możliwości,
- stosowanie w pracy z uczniem zdolnym metod aktywizujących,
- stworzenie możliwości rozwoju uzdolnień w ramach zajęć pozalekcyjnych,
- inspirowanie twórczości literackiej,
- ukazywanie ważnej funkcji czasopisma w edukacji kulturalnej.

III. Cechy ucznia zdolnego:
• pracuje samodzielnie,
• potrzebuje tylko niewielkiego wsparcia nauczyciela,
• uzyskuje wysokie wyniki w przedmiotach szkolnych,
• ujawnia zdolności językowe i muzyczne,
• posiada bogate słownictwo,
• ma dużą wiedzę zdobytą samodzielnie,
• potrafi wnikliwie obserwować rzeczywistość,
• charakteryzuje się bardzo dobrą pamięcią,
• ma dobrze rozwinięte myślenie abstrakcyjne, analityczne
i logiczne,
• ma wysoki poziom inteligencji,
• wykazuje szczególną wrażliwość percepcyjną,
• posiada zdolności twórcze,
• charakteryzuje go otwartość, niezależność i wytrwałość
w działaniu,
• posługuje się fantazją i emocjami,
• dąży do zmian i nowości,
• wykazuje dużą tolerancję wobec informacji dwuznacznych,
• jest niezwykle ruchliwy, pełny energii,
• ma rozwiniętą wyobraźnię i intuicję,
• cechuje go pracowitość, samodyscyplina, silna wola,
• jest ciekawy świata,
• przejawia wiarę w siebie i pewność działania,
• charakteryzuje się wewnętrzną samokontrolą,
• ma wysoką samoocenę,
• bierze odpowiedzialność za własne działania, za sukcesy i porażki,
• lepiej przystosowuje się do nowych warunków,
• uczenie się sprawia mu radość,
• pracuje samodzielnie albo z kolegami o podobnym poziomie zdolności,
• jest bardziej dojrzały i zrównoważony,
• sprawnie przetwarza informacje,
• wykazuje silną motywację i obowiązkowość,
• posiada umiejętność łatwego wypowiadania się,
• ma niekonwencjonalne pomysły w rozwiązywaniu zadań.

IV. Cele pracy z uczniem zdolnym:

CELE GŁÓWNE:
• podniesienie jakości pracy szkoły,
• stworzenie warunków dla rozwijania zdolności, talentów oraz zainteresowań uczniów,
• wzbogacenie własnego warsztatu pracy dydaktyczno – wychowawczej.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
• rozwijanie indywidualnych zainteresowań i uzdolnień,
• wzbogacenie języka i kształcenie sprawności językowej,
• kreowanie pozycji ucznia w grupie,
• poznanie różnych form pracy dziennikarskiej,
• kształcenie umiejętności pracy w zespole redakcyjnym,
• poszerzenie treści programowych,
• nauka samodyscypliny,
• umiejętność selekcji wypowiedzi,
• posługiwanie się językiem dziennikarskim,
• nauka brania odpowiedzialności za słowo pisane.

V. Metody i formy pracy z uczniem zdolnym:
MATODY PRACY Z UCZNIEM ZDOLNYM:
- poszukująca,
- burza mózgów,
- giełda pomysłów,
- wywiad,
- dyskusja,
- poglądowość operatywna,
- prezentowanie własnych poglądów,
-kształcenie umiejętności argumentacji,
-wykorzystywanie wiedzy w praktyce.

FORMY PRACY Z UCZNIEM ZDOLNYM:
- praca w grupie,
- praca w parach,
- praca indywidualna.

VI. Środki dydaktyczne:
• komputer,
• łącze internetowe,
• czasopisma młodzieżowe,
• prasa lokalna,
• słownik języka polskiego,
• słownik wyrazów obcych,
• prace uczniowskie,
• encyklopedie.
VII. Sposób realizacji:
Program pracy z uczniem zdolnym, w ramach gazetki szkolnej „Kaktus”, jest przeznaczony dla uczniów z klas V i VI wyróżniających się uzdolnieniami polonistycznymi. Program będzie prowadzony
w formie zajęć pozalekcyjnych przez nauczycieli przedmiotów humanistycznych. Spotkania odbywać się będą raz w tygodniu
w wymiarze 1 godziny lekcyjnej, od roku szkolnego 2015/2016.
Przy realizacji programu potrzebna będzie współpraca z biblioteką szkolną( korzystanie z księgozbioru i dostępu do komputerów).

STRUKTURA ORGANIZACYJNA GAZETKI:

SEKCJE:
- dziennikarska – autorzy artykułów i innych tekstów, reporterzy, przeprowadzający wywiady, graficy, autorzy krzyżówek,
- redakcyjna – osoby zajmujące się redakcją materiałów dostarczonych przez sekcję dziennikarską, osoby odpowiadające za dobór materiału, wizję i kształt gazetki,
- edytorsko-poligraficzna – czyli tzw. zaplecze techniczne redakcji, osoby odpowiedzialne za ostateczny kształt gazety, za jej powielenie
i kolportaż.

DZIAŁY:
- kalendarium szkolne – najważniejsze wydarzenia, konkursy,
- nasza twórczość - wiersze, opowiadania, baśnie i inne utwory pisane przez uczniów,
- wkładka okolicznościowa - dotycząca Dnia Edukacji Narodowej, Bożego Narodzenia, Walentynek, Wielkanocy itp.,
- savoir-vivre – zasady dobrego zachowania się w różnych sytuacjach,
- wywiad ze znaną postacią – rozmowy z ludźmi, którzy swą osobowością mogą zainteresować społeczność uczniowską,
- to watro wiedzieć – ciekawostki ze świata ludzi, zwierząt i roślin,
- rusz głową – krzyżówki, rebusy,
- kącik dobrego humoru – dowcipy,
- sprawy bieżące – artykuły, recenzje, opinie, apele.
VIII. Treści programu:
Treści programu będą dostosowane do pracy z uczniem zdolnym, rozwijając
w szczególności jego aktywność twórczą. Wybór treści programu odpowiada potrzebom pracy zespołu redakcyjnego gazetki szkolnej. Tematyka spotkań koła redakcyjnego:
1. Spotkanie organizacyjne:
- omówienie planu pracy koła,
-ustalenie terminów spotkań,
- zapoznanie się z wcześniejszymi numerami gazetki.
2. Tworzymy i wydajemy naszą gazetkę:
- ustalenie stałych działów czasopisma szkolnego,
- przydział zadań,
- prace redakcyjne.
3. Prace nad kolejnymi numerami gazetki:
- przydział zadań do opracowania wspólnego i samodzielnego,
- planowanie kolejnych numerów i zawartości ich treści,
- dyskusja nad formułą czasopisma,
- planowanie bieżącego wydania,
- redagowanie artykułów zgodnie z zasadami ( piszemy krótko, zwięźle, zrozumiale; unikamy banału; poprawiamy samych siebie; nigdy nie dostarczamy tekstu bez tytułu; dozujemy wiedzę;
przytaczamy poglądy odmienne od naszych; starannie oddzielamy fakty od komentarza; jeżeli robimy wywiad, musimy zdawać sobie sprawę, dlaczego wybieramy tego, a nie innego rozmówcę).
- „obróbka” tekstu przed oddaniem do druku,
- drukowanie i kserowanie,
- składanie i kolportaż.
4. Posługiwanie się terminologią dziennikarską:
- czasopisma i ich rodzaje,
- historia czasopiśmiennictwa w Polsce,
- formy wypowiedzi prasowej: artykuł prasowy, notatka prasowa,
sprawozdanie, wywiad, reklama,
- pojęcia: czołówka, szpalta, łamy, winieta, kolumna,
- najwybitniejsi dziennikarze polscy.
5. Artykuł prasowy i jego przygotowanie:
- selekcja materiału,
- obiektywizm prasowy,
- czytanie przykładowych artykułów.
6. Przygotowujemy notatkę prasową:
- poznanie cech notatki prasowej,
- próby redakcyjne.
7. Prasowe tytuły znaczą wiele:
- tytuł jako zapowiedź ciekawego artykułu,
- określenie adresata,
-informowanie o częstotliwości ukazywania się kolejnych numerów gazetki,
8. Krytyczny przegląd prasy czytanej w domu:
- analiza przyniesionych materiałów,
- obiektywizm i subiektywizm zamieszczonych tekstów.
9. Sprawozdanie jako forma wypowiedzi:
- cechy sprawozdania,
- sprawozdanie w prasie.
10. Wywiad jako forma wypowiedzi:
- zasady przeprowadzania wywiadu,
- kultura słowa,
- samodzielne próby redakcyjne,
- dyskusja na temat opracowanych tekstów.
11. Prasa regionalna:
- zapoznanie się z prasą wydawaną na terenie naszego powiatu,
ich tytułami i częstotliwością ukazywania się,
- wyszukiwanie informacji o naszym mieście.

IX. Przewidywane osiągnięcia ucznia zdolnego:
• umiejętność samodzielnego twórczego myślenia i działania,
• zdobycie wiedzy i umiejętności wykraczających poza zakres programu danej klasy,
• osiągnięcia w konkursach przedmiotowych,
• uzyskanie wysokiej sprawności posługiwania się językiem w mowie
i piśmie,
• świadome odbieranie informacji zawartych w prasie
• uzyskanie wysokich wyników ze sprawdzianu po klasie VI.

X. Wnioski końcowe:
Literatura fachowa jednoznacznie określa potrzeby dziecka zdolnego. Odnoszą się one do trzech sfer: dydaktycznej, psychologicznej oraz społecznej. Zadaniem nauczyciela jest w miarę wczesne ich odkrycie i wyznaczenie kierunku wspierania ucznia. Uczniowie uzdolnieni są dziećmi wymagającymi od swego „przewodnika” atrakcyjności działań, nie rutyny i nudy. Mobilizują oni swojego „mistrza” do wejścia na drogę perfekcjonizmu i działań niekonwencjonalnych. Tak więc praca z uczniem zdolnym jest dla nauczyciela wielkim wyzwaniem. Uczeń wymaga od niego nie tylko wsparcia, opieki, cierpliwości, tolerancji,
ale również poczucia humoru i miłej atmosfery.

XI. Ewaluacja:
Ewaluacja programu kształcenia uczniów zdolnych stanowi jeden
z ważnych etapów planowania działań oraz podejmowania decyzji.
To ona pozwala na zbieranie informacji potrzebnych do sprawdzenia osiągnięć uczniów, efektywności programu i jego modyfikacji.
Ewaluacja obejmuje:
• obserwację uczniów podczas zajęć,
• wytwory pracy literackiej,
• gromadzenie i selekcje materiałów do gazetki szkolnej,
• zastosowanie ankiety jako formy wypowiedzi ucznia o jego satysfakcji wynikającej z brania udziału w zajęciach - ewaluacja sumująca.


XII. Literatura:
• Limont W. „Uczeń zdolny”, GWP Sopot 2012.
• Partyka M. „Zdolni, utalentowani, twórczy”, CM PPP Warszawa 1999.
• Sękowski A.E. „Osiągnięcia uczniów zdolnych”, Towarzystwo Naukowe KUL 2000.