Pieśń o żołnierzach z Westerplatte - scenariusz lekcji

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KL. VI

T: „A lato było piękne tego roku...” – uroda świata i tragizm bohaterów w wierszu K.I. Gałczyńskiego Pieśń o żołnierzach z Westerplatte.

Cele lekcji:
Uczeń:

- dostrzega różnicę między relacją świadka a poetyckim opisem wydarzeń
- określa nastrój wiersza
- wskazuje środki artystyczne (epitety, przenośnie, porównania, uosobienia) oraz ich funkcje
- wyjaśnia znaczenie metafor

Metody pracy:
-impresyjno-eksponująca
-hipotezy interpretacyjnej
-problemowa
-przekładu intersemiotycznego

Środki dydaktyczne: mapa Polski, tekst źródłowy nt. obrony Westerplatte, płyta z melodią „Jesień” Vivaldiego jako podkład muzyczny do wiersza (cykl „Cztery pory roku”)


PRZEBIEG LEKCJI:

1. Wskazanie na mapie Polski miejsc, z którymi wiąże się lekcja – Gdańsk, Zatoka Gdańska.
2. Odwołanie się do wiedzy uczniów na temat Westerplatte (z czego i kiedy zasłynęło to miejsce).
3. Wyeksponowanie na stoliku słownika języka polskiego, słownika ortograficznego, encyklopedii powszechnej i słownika wyrazów bliskoznacznych.
4. Zadaniem uczniów jest wypisanie na kartkach, z czego skorzystają, chcąc dowiedzieć się więcej o Westerplatte (uczniowie zapisują na kartkach i podnoszą je do góry), a następnie wyszukują hasło
5. Wspólne przypomnienie, w jakim przypadku korzysta się z poszczególnych wydawnictw.
6. Odczytanie uczniom fragmentu relacji uczestnika wydarzeń na Westerplatte 1939 – S. Górnikiewicz "Owiana legendą" (przedstawia moment walki, wyczerpanie żołnierzy, ich stan liczebny).
8. Rozmowa na temat relacji – co uczniów poruszyło, w jaki sposób opowiada uczestnik?
9. Cicha lektura wiersza K.I. Gałczyńskiego Pieśń o żołnierzach z Westerplatte"
10. Głośne, wzorowe odczytanie wiersza przez nauczyciela z podkładem muzycznym („Jesień” Vivaldiego)
11. Faza wrażeń:
- nastrój panujący w klasie podczas czytania utworu
- znaczenie podkładu muzycznego (co zyskał wiersz dzięki podkładowi, jakie uczucia wyeksponował?)

12. Analiza wiersza metodą hipotezy interpretacyjnej:
- rozdanie grupom uczniów kierowanych przez lidera kartek z poleceniami:

I Zdania w nawiasach bezpośrednio informują czytelnika o..............(upalnym, urodzajnym lecie, pięknie krajobrazu)

II Zdania w nawiasach pośrednio mówią o ......... (pięknym lecie i smutku, wojnie, śmierci – wskazują na kontrast)

III Czym różni się wiersz od tekstu historycznego pod względem przekazu informacji?
(1. faktyczne dane, nazwy własne miejsc na Westerplatte; 2. poetycka wizja walki, uczucia i emocje żołnierzy – wytrwałość w boju, poczucie misji)

12. Nawiązaniem do kontrastowości obrazów w tym wierszu będą narysowane na tablicy dwa kręgi – radości i smutku (skojarzenia pozytywne i negatywne)

- uczniowie podchodzą do tablicy i zapisują w odpowiednie koła wyrazy z wiersza:

skojarzenia pozytywne skojarzenia negatywne

13. Rozdanie uczniom pozostającym w tych samych grupach kartek z wypisanym metaforami, np.

„wypełniły się dni”, „prosto do nieba czwórkami szli”, „gdy wiatr zimny będzie dął (...)/ w środek Warszawy spłyniemy w dół”, „staliśmy jak mur, gwiżdżąc na szwabską armatę”

- zadaniem uczniów jest próba wyjaśnienia przenośnych znaczeń i wyeksponowanie ich na kartkach A4.
- następnie efekty pracy grupowej przypinam do tablicy i wraz z klasą oceniamy ich trafność, używając wypisanych na tablicy sformułowań:

tak być może mało prawdopodobne sprzeczne z treścią wiersza

14. Zapisanie tematu lekcji – podsumowanie zajęć:

T: „A lato było piękne tego roku...” – uroda świata i tragizm bohaterów w wierszu K.I. Gałczyńskiego Pieśń o żołnierzach z Westerplatte".

Praca domowa:
1. Naucz się wzorowo recytować wiersz, pamiętając o odpowiednim wyeksponowaniu uczuć.
2. Narysuj ilustrację – „Pamiętajmy o obrońcach Ojczyzny!” (rysunek opatrz hasłem skierowanym do współczesnej młodzieży).