Scenariusz apelu z okazji Święta Konstytucji 3 Maja

Występują:
Narrator I
Narrator II
Konstytucja
Prawo (jako służka konstytucji)
Małachowski
10 osób przedstawiających plansze z artykułami konstytucji

Narrator I
Spotykamy się dzisiaj na uroczystym apelu z okazji 219 rocznicy uchwalenia konstytucji 3 maja. Jest to jeden z najradośniejszych dni w historii Polski. Postaramy się teraz opowiedzieć wam, dlaczego każdy Polak powinien wiedzieć, co wydarzyło się w 3 maja 1791 roku i dlaczego wszyscy powinniśmy być dumni z osiągnięć naszych przodków.
Narrator II
Najpierw musimy dowiedzieć się co to właściwie jest konstytucja?
Konstytucja
Jestem najważniejszym dokumentem w państwie. Zwą mnie także ustawą zasadniczą. To ja decyduję jaki panuje ustrój, kto rządzi krajem i jakie ma kompetencje. Reguluję także najważniejsze prawa i obowiązki obywateli.
Narrator II
Witamy cię szlachetna pani. Czy zechcesz odpowiedzieć na kilka dręczących nas pytań? Skąd właściwie pochodzisz?
Konstytucja
Pochodzę ze Stanów Zjednoczonych. Tam wolny naród amerykański uchwalił konstytucję po raz pierwszy. Było to w 1787 roku.
Narrator II
A w jakich okolicznościach zawitałaś do Europy?
Konstytucja
W Europie po raz pierwszy zostałam uchwalona 3 maja 1791 roku w Rzeczypospolitej.
Narrator II
Czy to znaczy, że to Polacy byli pierwszym narodem w Europie posiadającym własną konstytucję?

Konstytucja
Owszem. Wam przypadł ten zaszczyt.
Narrator I
I jest to pierwszy powód do dumy. Pamiętajcie – Polacy jako pierwszy naród w Europie i drugi na świecie uchwalili konstytucję. Dzisiaj prawie każdy kraj posiada ustawę zasadniczą. Bez niej trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie demokratycznego państwa.
Narrator II
No dobrze a skąd właściwie biorą się konstytucje?
Prawo
Konstytucja, jak każdy dokument prawny, jest uchwalana przez parlament.
Narrator II
A kto uchwalił konstytucję 3 maja?
Narrator I
Żeby się tego dowiedzieć przenieśmy się na kilka minut do wieku XVIII. Naszym przewodnikiem będzie Stanisław Małachowski – człowiek szczególnie związany z reformą 3 maja.
Małachowski
O tak! Całym sercem włączyłem się w dzieło naprawy Rzeczypospolitej. Po pierwszym rozbiorze Polski, którego w 1772 roku zdradziecko dokonały Prusy, Austria i Rosja szlachta w końcu zaczęła dostrzegać konieczność przeprowadzenia reform ustroju państwa. W 1788 roku udało się nam, reformatorom zwołać i skonfederować sejm.
Narrator II
Co to znaczy skonfederować?
Małachowski
Znaczy to, że żaden z posłów nie mógł zerwać obrad sejmu zgodnie z zasadą liberum veto. Ta bardzo szkodliwa zasada paraliżowała życie państwa przez dziesiątki lat i stopniowo doprowadzała do jego ruiny.
Narrator I
Był pan marszałkiem tego sejmu. My, potomni zwiemy go Wielkim.
Małachowski
Owszem, przez cztery lata sprawowałem tę zaszczytną funkcję. Udało nam się uchwalić wiele ważnych ustaw. Ukoronowaniem naszej pracy było uchwalenie konstytucji.
Narrator II
Proszę nam opowiedzieć, jak przebiegały obrady tego pamiętnego dnia.
Małachowski
Przygotowania treści konstytucji odbywały się w tajemnicy. Obawialiśmy się reakcji przeciwników reform, którzy nie baczyli na to, że kraj chyli się ku upadkowi i dbali tylko o własne interesy.
Pamiętnego 3 maja 1791 roku zebraliśmy się w tajemnicy. O naszych planach wiedzieli tylko zaufani patrioci. Zamek królewski, gdzie obradowaliśmy był pilnie strzeżony przez gwardię księcia Józefa Poniatowskiego. Gdy król Stanisław August Poniatowski ogłosił chęć zaprzysiężenia ustawy zasadniczej, posłowie przyjęli konstytucję przeważającą liczbą głosów. Nigdy nie zapomnę jak radośnie zareagowały na to tłumy rodaków zebrane pod zamkiem. Owacjom nie było końca!
Narrator II
Jakie reformy wprowadzała konstytucja? Dlaczego Polacy tak bardzo się cieszyli?
Narrator I
Przyjrzyjmy się ustaleniom konstytucji.
/Wchodzą kolejni uczniowie z planszami/
1 osoba
Artykuł I stwierdzał dominującą rolę religii katolickiej w państwie, przyznawał też prawa innym religiom i obrządkom.

2 osoba
Artykuł II dotyczył pozycji stanu szlacheckiego w Rzeczypospolitej
„ Stanowi szlacheckiemu wszystkie swobody, wolności, pierwszeństwa w życiu prywatnym i publicznym zapewnimy”

3 osoba
Artykuł III zapewniał ogółowi mieszczan w miastach królewskich wolności osobiste i prawa obywatelskie.

4 osoba
Artykuł IV Zawierał postanowienia o objęciu opieką prawa i rządu najliczniejszej
grupy - chłopów, nie zniesiono jednak poddaństwa.

5 osoba
Artykuł V głosił, że wszelka władza początek swój bierze z woli narodu.

6 osoba
Artykuł 6 poświęcony był organizacji Sejmu, składać się miał on z 2 izb: poselskiej i senatorskiej, zniesiono liberum veto i odtąd wszystkie decyzje miały zapadać większością głosów.
7 osoba
Artykuł 7 stwierdzał, że władza wykonawcza należy do króla i rządu który nazywał się Straż Praw.

8 osoba
Artykuł 8 powierzał sprawowanie wymiaru sprawiedliwości niezależnym sądom. Nie wprowadzono jednak zasady równości wszystkich wobec prawa.

9 osoba
Artykuły 9 i 10 objęły problem następstwa tronu. Zniesiono szkodliwą dla kraju wolną elekcję, Rzeczpospolita miała zostać monarchią dziedziczną.

10 osoba
Artykuł 11 głosił „ Wojsko nic innego nie jest tylko wyciągnięta siła obronna z ogólnej siły narodu. Jego liczebność miała zostać zwiększona do 100 tysięcy”.
Narrator II
Tak więc zniesiono najbardziej szkodliwe dla kraju zasady: liberum veto i wolną elekcję. Wprowadzono monteskiuszowską zasadę trójpodziału władzy, która obecnie stanowi fundament wszystkich demokracji. Zadbano o obronność państwa zwiększając liczbę żołnierzy. Bardzo ważne było również przyznanie praw mieszczanom i wzięcie pod opiekę rządu chłopów. W ten sposób zaczęło się tworzyć nowoczesne społeczeństwo. Naród, który obejmował nie tylko szlachtę, ale wszystkie stany.
Narrator I
Konstytucja 3 maja obowiązywała tylko przez rok. W 1792 roku została obalona przez Rosję i zdrajców targowiczan. Polski nie udało się uratować – padła łupem trzech zaborców: Rosji, Austrii i Prus i zniknęła z mapy Europy na 123 lata.
Mimo to święto 3 maja jest dniem bardzo radosnym, bo przypomina nam o wielkim osiągnięciu naszych przodków i o tym, że nawet w najtrudniejszych momentach historycznych Polacy potrafią się zjednoczyć i działać dla dobra ojczyzny.