Zaczarowany ołówek - program pracy koła plastycznego

PROGRAM PRACY
KOŁA PLASTYCZNEGO
„ZACZAROWANY OŁÓWEK”

Program przeznaczony jest dla uczniów ze zdolnościami i zainteresowaniami plastycznymi.

MOTTO:

„Twórczość dziecka ma swoistą wartość,
która może stanowić żyzne podłoże dla nauczania
i wychowania".

Celestyn Freinet

I. WSTĘP
„W każdym dziecku kryją się zdolności, siła wyobraźni i kreatywność, trzeba je tylko ożywić, rozwijać i wspierać”.

Twórczość plastyczna jest jedną z ważniejszych form działalności dziecka w wieku przedszkolnym. Pozwala mu bowiem uzewnętrzniać swoje marzenia i pragnienia, rozwijać twórczą inicjatywę. Wyrabia u dzieci poczucie ładu, porządku i estetyki. Pobudza rozwój umysłowy i emocjonalny, stwarza możliwość wielorakich doświadczeń. Jest ona także niezmiernie bogatym źródłem satysfakcji.
Poprzez organizowanie różnorodnych form aktywności plastycznej dzieci pozbywają się zahamowań i poczucia niepewności. Uczą się wiary we własne siły i możliwości twórcze. Dlatego tak ważną sprawą jest zapewnienie dzieciom stałego dostępu do sztuki oraz możliwości jak najczęstszego wypowiadania się poprzez twórczość plastyczną. Dostrzegając powyższe wartości postanowiłam opracować program koła plastycznego, który pozwoli dzieciom tworzyć, rozwijać swoje zainteresowania i zdolności, poznawać nowe techniki plastyczne oraz ciekawie spędzać czas.

II. ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Program „Zaczarowany ołówek” został napisany zgodnie z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego z dnia 23 grudnia 2008r. (Dz. U. Nr 4, poz. 17 z 2009r.). Zgodnie z podstawą programową celem wychowania przedszkolnego jest, między innymi wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowaniu czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji oraz wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne. Program „Zaczarowany ołówek” odzwierciedla treści z programu edukacji przedszkolnej „Nasze Przedszkole” autorstwa Małgorzaty Kwaśniewskiej, Wiesławy Żaby-Żabińskiej. Uwzględnia on możliwości rozwojowe dzieci przedszkolnych.
Program „Zaczarowany ołówek” skierowany jest do dzieci 5-letnich. Będzie realizowany w ramach kółka plastycznego poza godzinami pracy dydaktycznej w wymiarze 45 minut, raz w tygodniu. Wezmą w nim udział dzieci, które wykazują zainteresowania
i uzdolnienia plastyczne, (grupa nie powinna przekraczać 10 osób). Udział w zajęciach będzie dobrowolny. Zajęcia prowadzone będą społecznie, nieodpłatnie. Plan pracy- przykładowe działania twórcze dzieci- podzielony jest na miesiące i ma charakter otwarty, można go modyfikować i dostosowywać do potrzeb i możliwości i kreatywności dzieci.
a) KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROGRAMU:
- KORZYŚCI DLA PLACÓWKI:
- promowanie przedszkola w środowisku poprzez poszerzoną ofertę edukacyjną;
- KORZYŚCI DLA NAUCZYCIELA:
- rozwijanie kreatywności;
- samorealizacja dająca poczucie satysfakcji;
- inspiracja dla twórczych rozwiązań;
- zapewnienie atrakcyjności oferty edukacyjnej;
- KORZYŚCI DLA DZIECKA:
- kształcenie i rozwijanie umiejętności artystycznych u dzieci;
- inicjowanie działań wspomagających rozwijanie pozytywnego obrazu samego
siebie;
- wyrażanie własnej kreatywności;
- kształtowanie umiejętności współdziałania w zespole;
b) PROGRAM ZAWIERA:
- główne cele edukacyjne oraz wskaźniki osiągnięcia założonych celów;
- metody i formy pracy;
- zadania nauczyciela;
- sposoby rozwijania ekspresji plastycznej dzieci i warunki realizacji;
- techniki plastyczne zastosowane w programie;
- plan pracy - przykładowe działania twórcze z dziećmi (tematy, techniki);
- materiały i środki dydaktyczne potrzebne do zajęć plastycznych;
- sposoby ewaluacji realizacji programu; ankieta dla ucznia i jego rodzica;
- propozycje literatury pomocnej w organizacji zajęć plastycznych;

III. CEL GŁÓWNY PROGRAMU I CELE SZCZEGÓŁOWE

Głównym celem tego programu jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka w zakresie:
- jego wrodzonych możliwości twórczych;
- poznawania i wyrażania siebie w formie ekspresji plastycznej;
- kształtowania twórczej postawy;
Z celów i zadań ogólnych wynikają cele i zadania szczegółowe, które ukierunkowują działalność nauczyciela oraz odpowiadają potrzebom i oczekiwaniom rozwojowym dziecka działającego w sposób aktywny i twórczy.
Do celów szczegółowych należą:
- uwrażliwianie na piękno otaczającego świata;
- wzbudzanie przeżyć estetycznych;
- wspieranie aktywności plastycznej poprzez wyposażanie dzieci w różne środki wyrazu;
- wyrażanie przeżyć i wiedzy o otaczającym świecie za pomocą różnych środków
i technik plastycznych;
- wzbogacanie przeżyć i wyzwalanie emocji dzieci;
- stwarzanie swobodnej, akceptującej i twórczej atmosfery;
- odkrywanie przez dzieci własnych możliwości twórczych;
- rozwijanie wrażliwości estetycznej;
- rozwijanie umiejętności odbierania przedmiotów i zjawisk w sposób polisensoryczny;
- rozwijanie dyspozycji psychicznych – samodzielności, wytrwałości, umiejętności planowania, dokonywania właściwych wyborów;
- obcowanie ze sztuką;
- obcowanie z przyrodą w różnych porach roku;
- poznawanie różnych technik plastycznych;

IV. WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘCIA ZAŁOŻONYCH CELÓW
Dziecko:
- jest aktywne, chętnie podejmuje działania, tworzy i wyraża siebie;
- wyraża swoje przeżycia i wiedzę za pomocą różnych środków wyrazu;
- zna swoje możliwości twórcze;
- zna różne techniki plastyczne;
- jest samodzielne i wytrwałe;
- jest pomysłowe i oryginalne;
- jest pełne inicjatywy i inwencji;
- stosuje wiele kolorów i kształtów;
- prawidłowo posługuje się różnymi przyborami plastycznymi;
- umiejętnie planuje pracę;
- pracuje z ochotą i radością;
- ogląda, dostrzega i analizuje różne zjawiska, odtwarza je w pracach rysunkowych
i malarskich;
- podejmuje samodzielną pracę - jest wytrwałe w dążeniu do określonego celu;
- potrafi pracować w grupie;
- ogląda, dostrzega i analizuje dzieła plastyczne.

V. METODY PRACY
- pokaz, obserwacja;
- objaśnienia, instrukcja;
- doświadczenia, eksperymentowanie;
- działań praktycznych;
- zadań stawianych do wykonania;
- ekspresyjna;

VI. FORMY REALIZACJI
- praca indywidualna;
- praca w grupach;
- praca w zespołach;

VII. ZADANIA NAUCZYCIELA
Nauczyciel w czasie pobytu dziecka w przedszkolu tak powinien planować czas, aby miała miejsce swobodna działalność dziecka. Dzieci powinny mieć czas na doświadczenie, eksperymentowanie. Rola nauczyciela musi sprowadzać się do zachęcania wychowanka do tworzenia, odkrywania, wypowiadania się na swój dziecięcy sposób.
Wspierająca działania dzieci rola nauczyciela powinna polegać na:
- budowaniu poczucia bezpieczeństwa;
- budowaniu poczucia swobody pracy;
- inspirowaniu do pracy twórczej poprzez wyzwalanie ciekawości i aktywności;
- tworzeniu klimatu sprzyjającego pracy twórczej;
- zaspokojeniu potrzeby bezpieczeństwa, akceptacji, uznania, przynależności;
- tworzeniu sytuacji edukacyjnych sprzyjających rozwiązywaniu problemów plastycznych w sposób twórczy;
- organizowaniu miejsca pracy do działań plastycznych, zawierające różnorodne materiały;
- zachęcaniu do samodzielnego myślenia i rozwiązywania zadań;
- motywowaniu dzieci, rozbudzaniu ich ciekawości, wyobraźni, zachęcaniu do samodzielnego generowania oryginalnych pomysłów;
- zapewnieniu dziecku pozytywnych przeżyć;
- docenianiu wkładu pracy poszczególnych dzieci;
- podążaniu za grupą w sensie bycia otwartym na potrzeby grupy.
Nauczyciel powinien mieć świadomość celu prowadzonych zajęć, być autentycznym w kontaktach z dziećmi, przez cały czas obserwować grupę, dobierać ćwiczenia umożliwiające nabywanie nowych doświadczeń w pracy, nowych wrażeń. Powinien być wrażliwy
i empatyczny w stosunku do dzieci, mieć elastyczne podejście do proponowanych dzieciom zajęć.
Aby prowadzone zajęcia przyniosły efekt w postaci rozwiniętej wyobraźni twórczej
i pomysłowości, nauczyciel powinien prowadzić je systematycznie.
Dzieciom potrzebny jest nauczyciel przyjacielski, łagodny i sprawiedliwy, pragnący im pomóc w rozwiązywaniu problemów, interesujący się tym co rysują, ale nie zakładający nigdy z góry, jak powinien wyglądać rysunek, koncentrujący się na pobudzaniu ich do poszukiwań, a nie za nie myślący.
Nauczyciel na zajęciach plastycznych wchodzi razem z dzieckiem w świat sztuki i jej wartości, będąc przewodnikiem i współtowarzyszem poszukiwań – wychowuje przez sztukę.

VIII. SPOSOBY ROZWIJANIA EKSPRESJI PLASTYCZNEJ DZIECI
I WARUNKI REALIZACJI
Rozwijanie ekspresji plastycznej dziecka w przedszkolu polega na:
- kształtowaniu zaangażowanej postawy wobec otaczającego świata oraz uwrażliwianiu na piękno i wzbudzaniu przeżyć estetycznych;
- pobudzaniu inicjatywy i inwencji w spontanicznej twórczości plastycznej poprzez oddziaływanie na wyobraźnię, fantazję, sferę uczuciowo-intelektualną oraz dostarczaniu różnorodnych środków wyrazu;
- subtelnym i sugestywnym stawianiu dziecku zadań plastycznych i zachęcaniu go do swobodnego rozwiązywania.
Dziecko może osiągnąć dobre rezultaty w twórczości plastycznej wtedy, gdy jego wysiłek wypływać będzie z wewnętrznej potrzeby wyrażania swoich przeżyć emocjonalnych, wyobrażeń, spostrzeżeń, których często nie byłoby w stanie wyrazić słowami.
Podczas tworzenia dziecko przeżywa wrażenia wywołane harmonią barw, kształtem, linią, ich układem, fakturą. Przeżycia te dopingują dziecko w czasie tworzenia, a także wzbogacają jego doświadczenia plastyczne.
W celu uzyskania jak najlepszych wyników w twórczej pracy dziecka, należy zwracać uwagę na to, aby:
- zajęcia odbywały się w atmosferze zachęty, życzliwości, spokoju;
- każde dziecko miało swobodę pracy, bez przymusu, ingerencji, narzucania woli dorosłego;
- osoba dorosła, zarówno na początku, jak i w trakcie zajęć, powinna inspirować dziecko – różnymi środkami (materiał, narzędzia, opowiadania, piosenka) wspierać je w pracy, dodawać pewności;
- dziecko miało możliwość dokończenia swojej pracy bądź odpoczynku, jeśli tego potrzebuje.
Zatem planując zajęcia plastyczne należy uwzględnić fakt, że nie mogą one być oderwane od codziennego toku pracy, od tego co się wokół dzieje, od treści programowych i programu pracy przedszkola.
Techniki plastyczne stosowane podczas zajęć muszą być różnorodne, a pomoce do zajęć atrakcyjne, estetyczne, zaś same zajęcia muszą przypominać wspaniałą zabawę.
Aby zajęcia były owocne, istotna jest odpowiednia motywacja do podjęcia zadania przez dziecko. Należy w nim wzbudzić zaufanie do własnych sił oraz przekonać je o słuszności wyrażania się wybranymi przez siebie formami.
Wokół twórczych skłonności każdego dziecka trzeba stwarzać dobrą atmosferę, w której początkowo nikłe i nieśmiałe wypowiedzi przybierać będą coraz to wspanialszą formę.
Dziecka nigdy nie należy zmuszać. Nie może również pracować „pod dyktando”. Wszelki przymus stwarzać będzie konflikt między własną a cudzą intuicją. Nauczyciel w tym momencie nie może być mentorem, który wie jak wykonać zadanie, lecz powinien wczuwać się w okoliczności, jakie sprzyjają dziecięcej aktywności.
Aby uzyskać dobre wyniki w zaplanowanej dla dziecka działalności plastycznej, należy wybrać odpowiedni sposób wykonania pracy. Decyzja zależy od wieku i sprawności manualnej dziecka. Również od tego, czy będzie to praca samodzielna, pod kierunkiem, czy zespołowa.
Należy przewidzieć, ile czasu, potrzebne będzie na wykonanie zadania. Mali twórcy pracują w różnym tempie, zgodnie z ich własnymi potrzebami i możliwościami oraz chęcią tworzenia. Przyspieszanie i popędzanie prowadzi do zniechęcenia dziecka, do realizacji powierzchownych, nieoryginalnych działań, skłania do naśladowania.
Dobrze, jeżeli dziecko i dorosły wspólnie uznają pracę za skończoną, bądź uzgodnią, że dziecko powróci do niej w innym czasie (jeżeli pracę można podzielić na kilka etapów). Niektóre dzieci szybko się męczą, nudzą, ale nigdy nie należy ich zachęcać do ukończenia pracy.
Nauczyciel może sprzyjać rozwojowi spontanicznej działalności dzieci, między innymi przez:
- Zorganizowanie w sali kącika plastycznego, w którym zgromadzone będą różnorodne materiały, przybory i narzędzia potrzebne do prowadzenia zajęć. Materiały te powinny być dostępne dzieciom w ciągu całego dnia ich pobytu w przedszkolu.
- Prowadzenie przez nauczyciela zajęć z wybraną grupą dzieci w zorganizowanej przez niego sali do zajęć. Odbywać mogą się one po zajęciach zorganizowanych dla całej grupy. Udział w nich będą brały dzieci, którym nauczyciel zaproponuje wspólną zabawę lub same wyrażą chęć udziału w niej.
- Stwarzanie dzieciom swobody w wyborze tematu pracy, materiału potrzebnego do realizacji, także w doborze kolegów, z którymi będą współpracować oraz miejsca wykonywania pracy (stół, podłoga, sztalugi).
- Czas potrzebny do wykonywania pracy plastycznej powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka i jego zaangażowania.
- Nie powinno się oceniać prac dzieci.
Jedynie oceniamy wszelkie dokonania plastyczne dzieci, ich pomysły i próby rozwiązań, wysiłek, dążenie do celu, zmaganie z opornym tworzywem i środkami wyrazu plastycznego, ciekawe, niebanalne pomysły, stosowanie wielu kolorów, kształtów, indywidualne traktowanie tematu.
Pozytywne opinie potęgują starania dziecka, wyposażają je w motywację do działania, utrwalają zainteresowania. Należy tak prowadzić zajęcia, taką stworzyć atmosferę, aby dzieci poczuły się swobodne, rozluźnione i nabrały ochoty do pracy. Trzeba pokazać, jak prawidłowo wykonać trudne czynności, chwalić i zachęcać do ponawiania prób, jeśli się coś nie udaje. Jednocześnie należy uczyć przyjmowania uwag krytycznych i rozumnego ich wykorzystania. A kiedy dziecko samo z zapałem szuka właściwego tematu, rozwiązania, sposobu wykonania – nie należy narzucać swojej woli.
Ważną funkcją oceny jest jej działanie motywacyjne. Serdeczna zachęta i uznanie, pozwoli dziecku nabrać wiary we własne siły i podejmować nowe zadania. Negatywne uwagi mogą być stosowane w przypadku niesamodzielnego wykonania pracy, ale należy dociec dlaczego dziecko nie pracuje samodzielnie. Spontaniczne, samodzielne działanie jest najbardziej wartościowe z punktu widzenia rozwoju dziecka.
Sztuka małego dziecka jest zbliżona sztuce współczesnej, dlatego trzeba się na niej znać choć odrobinę, by nie wyrządzić krzywdy dziecku i nie żądać tego, czego nie potrafi. Dziecku trzeba pozwolić myśleć, mieć oryginalne pomysły. Nie wolno tłumić jego inicjatywy, zmuszać do schematycznego myślenia, do szablonowego sposobu działania. Twórczość plastyczną dziecka należy traktować z szacunkiem i powagą, oceniać na miarę jego psychiki
i możliwości.

IX. TECHNIKI PLASTYCZNE ZASTOSOWANE W PROGRAMIE

Program „Zaczarowany ołówek” uwzględnia” tylko niektóre techniki plastyczne. Wykorzystanie ich, wzbogacanie, łączenie z innymi uzależnione jest od inwencji
i pomysłowości tak nauczyciela, jak i dzieci. Proponuję następujące techniki plastyczne:
- COLLAGE
Collage jest techniką polegającą na komponowaniu obrazów z różnych materiałów i tworzyw naklejanych na płótnie lub papierze. Niektóre fragmenty kolażu można dorysować lub domalować farbami.
- COLLAGE ZE STRUŻYN KREDEK
Wykorzystamy cienkie, skrawane wióry, które powstają podczas ostrzenia drewnianych oprawek ołówków lub kredek. Z drewnianych wiórek tworzymy kompozycje na powierzchni kartki. Przyklejamy je stosując klej roślinny. Pracę można urozmaicić, dorysowując do kompozycji kredkami świecowymi lub pastelami dodatkowe elementy. Drewnianymi wiórkami możemy także pokrywać wycięte, pokryte klejem szablony o dowolnych kształtach.
- DEKALKOMANIA - OBRAZEK Z KLEKSA
Prace wykonane w tej technice są najczęściej dziełem przypadku. Na kartkę z bloku rysunkowego lub technicznego wylewamy niewielką ilość tuszu lub atramentu. Składamy kartkę na pół lub nakrywamy ją drugą i delikatnie gładzimy palcami (zabezpieczamy miejsce pracy starymi gazetami, gdyż tusz „lubi” wyciekać spomiędzy kartek), po czym kartki rozkładamy. Plama z tuszu powinna się rozprzestrzeniać, tworząc dwa symetryczne wzory. Po wyschnięciu można wzbogacić pracę, domalowując lub doklejając dowolne elementy.
W ten sposób można wykonać barwne, fantazyjne plamy, wykorzystując zamiast tuszu farby klejowe, olejne lub rozcieńczone plakatówki.
- DECOUPAGE
Ozdabianie przedmiotów techniką serwetkową, oryginalna dekoracja, która wygląda jak malowana ręcznie. Powierzchnię przedmiotu należy pomalować farbą akrylową, wyciąć z serwetki wybrany motyw i usunąć spodnie warstwy serwetki. Miejsca w których planujemy przykleić wycięty motyw smarujemy jajkiem z kurzego jaja, przyklejamy a następnie delikatnie wygładzamy palcami, tak, by dokładanie przylgnął do podłoża. Po wyschnięciu dla zabezpieczenia powierzchnię malujemy lakierem (błyszczącym lub matowym) zależnie od pożądanego efektu.
- KOMPOZYCJE Z PAPIEROWYCH KÓŁ Z ELEMENTAMI TECHNIKI ORIGAMI
Z białych lub kolorowych kartek papieru wycinamy kółka różnej wielkości. Koła tworzą „bazę kół,” z których zostaną wykonane prace. Kolejne etapy wykonania pracy:
- wybranie kółek o odpowiedniej wielkości;
- składanie kółek – w pierwszym etapie składamy koła na połowę (koła można składać w dowolny sposób – pojedynczo lub wielokrotnie, ilość złożonych kół w danej pracy jest dowolna);
- ułożenie kompozycji;
- przyklejanie kolejnych elementów kompozycji na kartkę;
- drobne elementy można dorysować mazakami, kredkami lub wyciąć z papieru kolorowego;
- MANDALA
Mandala to obraz, diagram tworzony w kształcie koła. Do pracy twórczej wykorzystuje się, oprócz pisaków i kredek, także plastelinę, ryż, wycinki gazet, kolorowy papier i farby, materiał przyrodniczy itp. Należy jednak pamiętać, że praca nad mandalą powinna odbywać się w ciszy i skupieniu, można włączyć spokojną lub powiązaną z tematem rysunku muzykę.
- MALOWANIE NA CHUSTECZKACH HIGIENICZNYCH
Chusteczkę higieniczną rozkładamy na kartce. Delikatnie pokrywamy ją farbą przy pomocy dowolnego narzędzia malarskiego: wypełnionego balonika, wacika, gałganka, miękkiego pędzla. Należy uważać aby nie rozerwać chusteczki. Po wyschnięciu delikatnie odrywamy chusteczkę od kartki i naklejamy ją na inną kartkę w dowolnym kolorze. Brzegi kartki zawijamy na szerokość jednego centymetra. W ten sposób powstanie ramka obrazka. Na tak przygotowanej chusteczce naklejamy dowolne, przygotowane wcześniej elementy z kolorowego papieru lub innego materiału. Podczas malowania chusteczki, przenikająca przez nią farba pokrywa znajdującą się pod spodem kartkę. Tworzy na niej ciekawe wzory odbite przez chusteczkę- można ją wykorzystać jako tło do innej pracy plastycznej.
- MALOWANIE NA CUKRZE
Na tackę wysypujemy cukier najlepiej gruboziarnisty i rozprowadzamy go w taki sposób aby równomiernie pokrył całą powierzchnię. Z brystolu wycinamy szablon o określonym kształcie (np. jabłko, gruszka, serce, parasol). Szablon smarujemy dokładnie klejem i posmarowaną stroną kładziemy na powierzchni cukru. Po wyschnięciu powierzchnię pokrywamy farbami plakatowymi.
- MALOWANIE NA WILGOTNYM PAPIERZE (MOKRE W MOKRYM)
Arkusz białego papieru mocno zgniatamy i moczymy w wodzie. Wyciągamy, rozkładamy
i malujemy akwarelami. Kolory powinny się zlewać i łączyć ze sobą, tworząc jednocześnie ciekawe wzory. Obrazek po wyschnięciu ma bardzo delikatne barwy.
- MALOWANIE NA PODKŁADZIE Z KASZ
Kartkę grubego papieru - kartonu smarujemy bardzo dokładnie klejem roślinnym, po czym szybko posypujemy ją kaszą manną, której nadmiar po kilku minutach zsypujemy z kartki.
Po zaschnięciu malujemy na tym podkładzie farbami plakatowymi lub akwarelami.
- METODA PALUSZKOWA
To rodzaj stemplowania palcami, polega na delikatnym zanurzeniu „poduszki” palca w farbie plakatowej, a następnie na przeniesieniu farby na papier. W zależności od siły nacisku, odbitki będą słabsze lub bardziej wyraziste. Podczas tworzenia pracy można wykorzystać kilka kolorów, pamiętając podczas zmiany farby o oczyszczeniu palca z farby wcześniej stosowanej.
- MOZAIKA Z MAKARONU
Gromadzimy drobne makarony o różnych kształtach i kolorach. Na przygotowanym kartonie (białym lub kolorowym) układamy dowolną kompozycję i przyklejamy mocnym klejem. Makarony układamy gęsto i dociskamy dłonią do podłoża. Kompozycję możemy również mocować na podłożu z plasteliny i uzyskać dodatkowo kolorowe tło. Fragmenty pracy można pomalować plakatówką lub akwarelą.
- MASA PAPIEROWA
Masę papierową wykonujemy mieszając miękki papier (mogą to być papierowe ręczniki)
z mąką pszenna i wodą. Nakładamy ją następnie na karton, balon, słoik a po wyschnięciu malujemy farbami. Można wykonać wspaniałe maski oblepiając nadmuchany balon masą, a następnie po zaschnięciu należy zdjąć „skorupę”, pomalować ją i ozdobić np. kawałkami włóczek, brokatem, cekinami; z masy można kształtować również konstrukcje architektoniczne na słoikach lub butelkach.
- NAKRAPIANE OBRAZY
Z papieru wycinamy różne kształty, układamy szablony na papierze, następnie rozprowadzamy kolorową, rozcieńczoną farbę za pomocą szczoteczki do zębów i grzebienia, pocierając zamoczoną w farbie szczoteczkę o grzebień.
- POSYPYWANE OBRAZKI
Na papierze lub kartonie (białym bądź kolorowym) szkicujemy obrazek, a następnie malujemy klejem po liniach naszego rysunku potem piaskiem lub kaszą posypujemy obrazek. Dociskamy drobinki dłońmi do podłoża i strząsamy nadmiar materiału.
- MALOWANIE PATYCZKAMI KOSMETYCZNYM
Na przygotowanym na kartce szkicu za pomocą patyczka do uszu stemplujemy
- „kuleczkujemy” obraz. Na kolorowej kartce dobrze wygląda obraz wykonany białą farbą, zaś na białej kartce można używać wszystkich barw. Można „malować” również na kartce, którą wcześniej samemu się zamalowało na wybrany kolor.
- PRACE Z MASY SOLNEJ
Modelowanie dowolnych form: po wysuszeniu prac można malować w dowolne wzory farbami plakatowymi.
Przepis na masę solną:
•400g mąki pszennej
•400g sól (drobnoziarnista)
•250 ml wody
można dodać trochę oleju
Składniki mieszamy w równych proporcjach stopniowo dodając wodę. Masa ma być plastyczna, dobrze wyrobiona.
uwagi:
•do masy solnej można dodać 4 łyżki kleju do tapet (rozrobionego wcześniej w niewielkiej ilości wody),
•masę solną można zabarwić na dowolny kolor pigmentem, który należy dodać podczas jej wyrabiania,
•po wyschnięciu modele można pomalować w dowolne wzory farbami plakatowymi.


- TECHNIKA STEMPLOWANIA
Technika polega na odbijaniu stempli o różnych wzorach na papierze lub innym materiale.
Do stemplowania można wykorzystać różne nietypowe przedmioty: gumki frotki, korki, balony nadmuchane niewielką ilością powietrza lub wypełnione różnymi materiałami (mąką, solą, mąką ziemniaczaną itp.), wzory wycięte z ziemniaka.
- WYCINANKI
Dzieci umieszczają na płaszczyźnie kartki elementy wycięte z papieru i swobodnie je malują.
Tworzą kompozycje nadając im własne nazwy.
Wybrane rodzaje wycinanek:
•z papieru kolorowego o jednej barwie
•z papieru kolorowego o różnych barwach
•ze starych gazet i czasopism: czarno- białych i kolorowych
•o kształtach dowolnych
•o kształtach wybranych figur geometrycznych – jednego lub kilku rodzajów (kwadraty, wielokąty itp.)
•z wykorzystaniem światła (symetryczne, asymetryczne)
•łączenie wycinanki z farbami, tuszem, kredkami
- WYCINANKA Z PAPIERÓW MALOWANYCH
Malujemy dowolnymi farbami kartki papieru rysunkowego. Można malować jednym lub wieloma kolorami, w pasy, w kratkę, smugami lub gładko. Po wysuszeniu papierów wycinamy z nich dowolne elementy, układamy kompozycję i naklejamy na kartkę papieru (czystą lub z namalowanym tłem) Dzieci młodsze mogą wykorzystać szablony (owoców, zwierząt, itp.), które przed wycięciem odrysują na zamalowanym wcześniej papierze. Podobną wycinankę można m. in. wykonać z papierów barwionych w technice frotażu kredkami świecowymi.
- WYDZIERANKI
To technika plastyczna, która pozwala dzieciom na ćwiczenie sprawności palców i dłoni. Rozwija wyobraźnię i zachęca do twórczego działania. Istnieje wiele sposobów tworzenia wydzieranek, np.
•z papieru kolorowego o jednej barwie
•z papieru kolorowego o różnych barwach
•ze starych gazet i czasopism: czarno- białych i kolorowych
Na wycięty szablon (przedstawiający, np. owoce, zwierzęta, itp.) nanosimy kawałki wydarte z kolorowego papieru, które przyklejamy klejem. W ten sposób wypełniamy całą powierzchnię szablonu. Podczas działań można stosować wiele różnorodnych materiałów, dzięki czemu efekty mogą być zaskakujące.
- WYDRAPYWANKA NA PLASTELINIE
Na kartkę z bloku technicznego nakładamy kawałki plasteliny (najlepiej w jednym kolorze, raczej ciemnym) i rozprowadzamy je palcami w różnych kierunkach, aż do uzyskania jednolitej powierzchni. Po zapełnieniu całej kartki wydrapujemy w plastelinie za pomocą zapałek, wykałaczek lub przyciętych patyczków dowolne wzory. Całość można utrwalić lakierem bezbarwnym.
- WYKLEJANKA Z BIBUŁY
Z karbowanej bibuły wycinamy paski o szerokości 1 centymetra. Odrywamy kawałki bibuły
a następnie palcami formujemy z nich kulki które umieszczamy w przygotowanych wcześniej pojemnikach (w każdym pojemniku inny kolor). Przygotowany szablon pokrywamy klejem, następnie wypełniamy powierzchnię kulkami o odpowiednich kolorach.
- WITRAŻE PAPIEROWE
Polegają na wycięciu pewnych elementów rysunku i podklejeniu tych miejsc kolorową gładką bibułą. Jest to technika trudna. Wymaga dokładności i cierpliwości.
- ZABAWA W DOMALOWYWANIE
Technika ta polega na „współpracy” z fotografem. Połowa obrazka jest zrobiona z pociętych fotografii pochodzących z czasopism, drugą domalowuje dziecko. Technika ta uczy wyczucia proporcjonalności. Zmusza do mieszania kolorów i dopasowywania odcieni do tych na zdjęciu.
- Rysowanie i malowanie inspirowane muzyką, literaturą, własnymi przeżyciami,
z zastosowaniem różnych form i technik.
- Projektowanie i wykonywanie elementów dekoracji, np. do uroczystości przedszkolnych i akcesoriów, np. do teatrzyków i inscenizacji.
- Wykonywanie prac zespołowych – wspólne uzgadnianie treści pracy, planowanie, podział pracy, wybór niezbędnych materiałów.
- Oglądanie albumów dzieł plastycznych znanych twórców. Poznawanie najsłynniejszych dzieł w dziedzinie sztuk plastycznych i ich autorów.
- Oglądanie tematycznych wystaw organizowanych dla dzieci przez muzea, lokalne ośrodki kultury.



X. PLAN PRACY - PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA TWÓRCZE Z DZIEĆMI
(TEMATY, TECHNIKI)
Podane propozycje działań twórczych mają wskazać kierunek pracy i jej istotne znaczenie dla rozwijania wszechstronnej, w tym twórczej osobowości dziecka oraz pomóc nauczycielowi w zorganizowaniu inspirujących wyobraźnię zajęć plastycznych bez szczególnych nakładów finansowych.

TERMIN REALIZACJI PROPOZYCJE TEMATÓW I TECHNIK
DO WYKORZYSTANIA
WRZESIEŃ - Sprawdzenie umiejętności manualnych dzieci oraz zainteresowania plastyką.
- Zachęcanie dzieci do uczestnictwa w zajęciach dodatkowych.
- Utworzenie listy chętnych dzieci do uczestniczenia w zajęciach kółka plastycznego.

PAŹDZIERNIK - „Jesienne bukiety” - college z użyciem materiału
przyrodniczego.
- „Grzyby jadalne i trujące” - forma przestrzenna, wycinanka, wydzieranka, malowanie na podkładzie z kaszy.
- „Dary jesieni - owoce” - malowanie na cukrze.
- „Odbijanki” - kompozycja z zastosowaniem różnego rodzaju liści drzew (technika stemplowania).

LISTOPAD - „Jarzębinowa wiewiórka” - wyklejanka z kulek bibuły.
- „Jesienna mozaika” - układanie na podkładzie z plasteliny mozaiki z materiału przyrodniczego- można wykorzystać technikę zwaną mandala, wyszukiwanie mandali w otoczeniu (architekturze, przyrodzie).
- „Dynie z talerzy” - nawiązanie do Halloween
- wycinanie i ozdabianie dyni z tekturowych talerzy.
- „Lampion” -ozdabianie szklanych słoiczków farbami do
malowania na szkle.

GRUDZIEŃ - „Zimowy pejzaż”- posypywany obrazek (ryżem, kaszą),
naklejanie sylwet wyciętych z białego papieru.
- „Świąteczna kartka” - projektowanie kartek - collage.
Wykorzystanie kolorowych kartonów, elementów ze
świątecznego papieru pakowego, sznurków, brokatu.
Dzieci projektują kompozycje i przyklejają na wybranym
formacie złożonego papieru, w środku przyklejają napisane
na kartce życzenia.
- „Kiermasz Bożonarodzeniowy”- wykonanie ozdób
i stroików różnymi technikami.
- „Ptaszki w karmniku” -wycinanka z papierów malowanych.
- „Bałwankowa rodzinka” - modelowanie z masy solnej lub plasteliny.
STYCZEŃ - „Pingwiny” - kompozycje z papierowych kół z elementami
techniki orgiami.
- „Zimowe pejzaże” - wykonanie techniką „mokre w
mokrym”( malowanie na wilgotnym papierze).
- „Prezent dla babci i dziadka” - flakonik - praca
plastyczna wykonana techniką decoupage- ozdabianie
techniką serwetkową.
- „Wyczarowane z drewnianej łyżki” -wykonanie kukiełek,
zwierzątek i innych postaci z drewnianych łyżek różnej
wielkości.
LUTY - „Maski” -wycinanie i składanie elementów według wzoru.
- „Moja walentynka” - wydzieranka z kolorowego papieru.
- „Rozdmuchany obrazek”- praca plastyczna, rozdmuchiwanie plam z kolorowej farby lub tuszu przy pomocy słomki.
„Wyczarowane z papierowej tacki” -żabki- forma przestrzenna, technika mieszana, orgiami, wycinanka.
MARZEC - „Ptaszki za oknem” -wycinanka witrażowa.
- „Kolorowe parasole” - wykonanie techniką puentylizm (malowanie patyczkami kosmetycznymi).
- „Podwodny świat - rybka z płyty CD” - wykorzystanie materiałów wtórnych do prac plastycznych. Forma przestrzenna, technika mieszana, orgiami, wycinanka, wydzieranka.
- „Bociany na łące” - kompozycje z papierowych kół
z elementami techniki orgiami.
KWIECIEŃ - „Koszyczek wielkanocny” -wydzieranka z gazet i papieru.
- „Kurczak z tekturowej tacki” - wycinanie i ozdabianie elementów z tekturowej tacki.
- „Baranek”- wyklejanie sylwety watą.
- „Tulipan” - praca z wykorzystaniem strużyn z kredek drewnianych.
MAJ - „Kolorowe motyle” - witraże papierowe.
- „Wiosenne kwiaty” - malowanie na cukrze.
- „Laurka dla mamy i taty” -wykonanie techniką nakrapiania.
- „Afrykańska biżuteria” - wykonanie naszyjników na wzór afrykańskiej biżuterii; ozdabianie mazakami makaronu (różne wzory) i nawlekanie na sznurek.
CZERWIEC
- „Moje plany wakacyjne” - wykonanie pracy techniką collage.
- „Papiero -zwierzaki” -przy pomocy szablonów dzieci odrysowują na kartonach wzory zwierząt, następnie ozdabiają je przy pomocy papierów, doklejają ruchome oczy.
- „Dama z łasiczką”- Leonardo da Vinci - wydzieranka z kolorowego papieru (wydruk szkic);
- „Moje akwarium” -wykonanie pracy plastycznej
z wykorzystaniem różnych elementów (słoik z wodą, muszle,
bursztyny, piasek, rybki, niebieski barwnik, itp.).
XI. MATERIAŁY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE
Ważną sprawą w uatrakcyjnieniu zajęć plastycznych jest częsta zmiana materiałów z których dzieci wykonują prace. Nowe tworzywa i materiały wpływają na twórczą wyobraźnię ucznia, inspirują i zachęcają do podejmowania działań plastycznych.
W programie koła plastycznego „Zaczarowany ołówek” zaplanowałam wykorzystanie podczas zajęć różnorodnego materiału, np.
- farby plakatowe, akwarelowe, akrylowe,
- kredki drewniane, świecowe, pastelowe
- miękki ołówek
- tusz czarny i kolorowy
- plastelina
- stemple wykonane z ziemniaka, korka, gąbki, zmiętej gazety
- papier kolorowy
- bibuła gładka
- materiał przyrodniczy, np. liście świeże, ususzone, suszone kwiaty, gałązki, trawy,
nasiona, ziarna zbóż, itp.
- kolorowy papier do ksero
- karton, arkusze szarego papieru
- pasta do zębów
- klej biurowy, roślinny, wikol
- nożyczki
- materiały tekstylne o różnej fakturze
- płótno
- lakier bezbarwny do włosów
- serwetki papierowe, chusteczki higieniczne
- kolorowe flamastry
- ryż, kasza manna, mąka pszenna i ziemniaczana, cukier gruboziarnisty, sól, drobne makarony o różnych kształtach i kolorach, olej roślinny
- balony
- brokat, kolorowe cekiny
- patyczki kosmetyczne
- zapałki
- szczoteczka do zębów
- grzebień
- pocięte fotografie pochodzące z różnych czasopism
- gumki do włosów, frotki, itp.
Wykorzystywane w programie środki dydaktyczne to m.in.:
- albumy z reprodukcjami dzieł sztuki – malarstwa, rzeźby;
- albumy o tematyce przyrodniczej;
- wiersze nawiązującej do pór roku;
- wybrane płyty z płytoteki przedszkolnej;
- reprodukcje, fotografie, przeźrocza, programy multimedialne, filmy;
- sprzęt audio- wideo, komputer;
- plansze poglądowe (koło barw);

XII. EWALUACJA REALIZACJI PROGRAMU
Ewaluacja realizacji programu kółka plastycznego obejmować będzie:
- systematyczną ekspozycję prac plastycznych dzieci (organizowanie wystawki prac);
- udział w konkursach plastycznych: wewnętrznych i zewnętrznych;
- oprawa plastyczna uroczystości – prezentacja elementów dekoracyjnych;
Ewaluacja końcowa programu przeprowadzona będzie w oparciu o:
- zgromadzone prace plastyczne dzieci;
- opinie rodziców o uczestnictwie ich dziecka w zajęciach (ankieta);
- wywiad/ankietę dla dzieci w postaci uśmiechu (zadowolone z zajęć - rysunek miny
uśmiechniętej; niezadowolone - rysunek miny smutnej);
- własne obserwacje osiągnięć dzieci;
- dyplom dla dzieci za udział w zajęciach plastycznych;

ANKIETA EWALUACYJNA
WYWIAD DLA DZIECKA UCZĘSZCZAJĄCEGO NA ZAJĘCIA PLASTYCZNE

1) Czy lubisz chodzić na zajęcia plastyczne?
(Proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).
a) tak
b) nie

2) Jakiego typu zajęcia lubisz najbardziej?(Proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).
a) wyklejanie
b) rysowanie
c) malowanie
d) wycinanie
e) lepienie
f) wydzieranki
g) inne........................................
........................................
3) Wskaż odpowiednią minkę, która najczęściej towarzyszy ci na zajęciach
plastycznych.

ANKIETA DLA RODZICA
DZIECKA UCZĘSZCZAJĄCEGO NA ZAJĘCIA PLASTYCZNE

1) Czy Państwa dziecko chętnie uczęszcza na zajęcia plastyczne?
(Proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).

a) tak
b) nie

2) Jak Państwo oceniacie poziom prowadzonych zajęć?
(Proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).

a) bardzo dobry
b) zadowalający
c) niewystarczający

3) Czy Państwo uważają, że tego typu dodatkowe zajęcia są potrzebne?
(Proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).

a) tak
b) nie


XIII. PROPOZYCJE LITERATURY
DO ORGANIZACJI ZAJĘĆ PLASTYCZNYCH

- Cybulska-Piskorek J., Twórczość plastyczna dziecka w wieku przedszkolnym, WSIP 1976.
- Dziamska D., Kropki, kreski, owale, wiązki, WSIP 2004.
- Daszyńska M., Malarskie techniki dekoracyjne, WSIP 1992.
- Daszyńska M., Papieroplastyka, WSIP 1994.
- Gloton - Clero C., Twórcza aktywność dziecka, WSIP 1988.
- Grodzicka-Łada A. ABC...Program wychowania przedszkolnego XX wieku, WSIP 2000.
- Kisslinger - Dąbrowska E., Jak inspirować przedszkolaka do twórczości?,
w: Edukacja w Przedszkolu, Raabe, 1999.
- Landau E., Twoje dziecko jest zdolne, Instytut wydawniczy Pax 2003.
- Lewicka J., 100 technik plastycznych, N.K. 1973.
- Marcinkowska K., Michejda-Kowalska K., Wydzieranki, wycinanki, WSIP 1993.
- Michejda-Kowalska K., O dziecięcej wyobraźni plastycznej, WSIP 1993.
- Misiurska A., Kalendarz plastyczny w przedszkolu, WSIP 1993.
- Natorff A., Wychowanie plastyczne w przedszkolu, WSIP 1990.
- Nowak - Grobecka K., Pilecka B., Jestem częścią świata. Program wychowania przedszkolnego wspomagający rozwój aktywności twórczej dzieci, Kartex 2000.
- Opiłowska T., Ekspresja i percepcja plastyczna i jej rola w kształtowaniu
osobowości dzieci, w: Życie Szkoły, 1985/ nr 7 – 8.
- Ostrowski S., Malowanie akwarelą, WSIP 1993.
- Ostrowski S., Malowanie pastelami i kredkami, WSIP 1995.
- Samoraj M., Artystą być w przedszkolu w: Edukacja w przedszkolu, Raabe 1999.
- Trojanowska A., Dziecko i plastyka, WSIP 1988.
- Wojciechowska I., Twórcza aktywność plastyczna dziecka w: Edukacja w przedszkolu, Raabe 2001.

XIV. PODSUMOWANIE

Mam ogromną nadzieję że uczniowie objęci programem pracy kółka plastycznego „Zaczarowany ołówek” zgłębioną na zajęciach wiedzę i umiejętności plastyczne będą potrafili wykorzystać w życiu dorosłym i to nie tylko w przypadku wyboru zawodu plastyka. Uzdolnienia i wrażliwość plastyczna mogą się wyrażać na wiele sposobów w życiu codziennym, np. wykorzystaniem właściwości barw, form, faktur w urządzaniu własnego mieszkania czy w prezentowanym ubiorze. Amatorskie rysowanie, malowanie, tkanie, modelowanie jako forma rozrywki, hobby, zabawy, wypoczynku mogą stanowić dopełnienie życia zawodowego i realizacją własnych zamiłowań. Aktywne uczestnictwo w życiu kulturalnym: oglądanie wystaw plastycznych, zwiedzanie zabytków, muzeów, galerii, zaspakajanie potrzeb plastycznych i estetycznych, pasji poznawczej, to dążenie które niezależnie od wieku człowieka wzbogaca jego osobowość czyniąc go bardziej światłym i interesującym.