Teatr - furtką do świata autyzmu. Program Kółka Teatralnego

PROGRAM KÓŁKA TEATRALNEGO "Teatr - furtką do świata autyzmu.

"Powiedz mi, a na pewno zapomnę.
Pokaż, a jest szansa, że zapamiętam.
Pozwól przeżyć, a będę pamiętać całe życie".
Konfucjusz

I.WPROWADZENIE DO PROGRAMU.
W Zespole Szkół Specjalnych nr 97 uczą się dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Autyzm to przede wszystkim problemy z komunikacją, chęcią nawiązywania kontaktu z innymi osobami. Dzieci z autyzmem rzadko używają gestów, wykorzystują ekspresję mimiczną, żeby wspomóc komunikację. Często nie odpowiadają na sygnały do nich kierowane. Rzadko wykazują inicjatywę komunikacyjną. Osoby z autyzmem często mają zaburzenia zdolności naśladowania, nie potrafią generalizować. Można je wyuczyć gestów lecz dzieje się to bardzo powoli, krok po kroku.
Kiedy kółko teatralne zaczynało 4 lata temu swoją działalność w szkole, uczniowie wychodzili na scenę trzymani za rękę, wspierani fizycznie podczas występu przez nauczyciela lub asystenta. Trudność sprawiało im wiele czynników takich jak: głośna muzyka, inne zakłócające bodźce słuchowe i wzrokowe, założenie kostiumu scenicznego, występ przed publicznością. Często aktorzy występowali w niezupełnej części kostiumu, gdyż nie mogli znieść „obcej” części garderoby. Tylko nie liczni zakładali opaski na głowę, obecnie już prawie wszyscy członkowie koła występują w opaskach określoną ilość czasu. Teraz też występujemy na scenie uczeń – nauczyciel, chociaż krótko to coraz częściej udaje się tańczyć naprzeciw siebie, aktorzy naśladują proste układy taneczne. Podczas wyjazdów na przeglądy teatralne wydłużył się czas oczekiwania na swoją kolej.
Jeszcze dużo prób i wzajemnej nauki przed nami. Postępy może dla osób postronnych nie zauważalne, ale my widzimy jak duży krok do przodu zrobili uczniowie. Na pytanie, kto chce tańczyć, wołają ja! lub podnoszą
w górę rękę. Polubili próby teatralne, wyszukują w swoich książkach komunikacyjnych PCS-y oznaczające przedstawienie chcąc się wprosić na zajęcia. Taka inicjatywa ze strony naszych uczniów to bardzo duży ich sukces.
Wspólna praca, radość tworzenia, pokonywania trudności pobudza uczniów do przeżywania różnorodnych pozytywnych emocji. Uczą się pokonywać trudności i przeszkody. Podczas zajęć i występów przed publicznością aktorzy uczą się samokontroli i samodyscypliny. Wszystkie działania z tym przedsięwzięciem związane są wspomagane alternatywną metodą komunikacji AAC.
Opracowany program realizowany jest w czasie zajęć kółka teatralnego działającego w szkole. Zajęcia te prowadzone były w roku szkolnym 2012/2013 i będą prowadzone w przyszłym roku szkolnym 2014/2015 raz w tygodniu. W zajęciach uczestniczy 9 uczniów: Maksym Kroshkin, Mateusz Maślanka, Mateusz Dyliński, Jakub Wysocki, Wojciech Marzec, Artur Smaza, Mateusz Wieczorek, Jakub Sławiński, Oskar Skrypoczka. Zajęcia prowadzą Karolina Bućko, Anna Małyszek Zaprzał, Emilia Dziubak.

II. CELE PROGRAMU.
Cele główne:
- Rozwijanie zdolności artystycznych oraz zainteresowań uczniów;
- Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych i społecznych uczniów;
- Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem w sytuacji występu przed liczną publicznością;

Cele szczegółowe zajęć:
1. usprawnianie znajomości schematu własnego ciała oraz orientację przestrzenną;
2. usprawnianie planowania motorycznego;
3. rozwijanie umiejętności naśladowania i odgrywania ról;
4. kształtowanie określonych zachowań i postaw społecznych;
5. rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie;
6. doskonalenie mimiki, ekspresji, operowania ciałem;
7. rozwijanie wyobraźni, pobudzanie do aktywności;
8. kształtowanie, rozwijanie umiejętności rozmowy o uczuciach za pomocą symboli PCS.

Zajęcia teatralne w szkole specjalnej są szczególnie sprzyjające dla doskonalenia wszystkich tych umiejętności. Pomagają aktywizować dzieci,
a jednocześnie umożliwiają im kontrolę własnych emocji. Ułatwiają swobodną ekspresję, poszerzają zasób słownictwa, pozwalają na wypowiadanie się słowem, ruchem, gestem i mimiką. Tego typu zajęcia uczą wrażliwości, współdziałania i pomagają w usamodzielnianiu się. Stwarzają więzy między jego twórcami, uczą wzajemnej pomocy
i odpowiedzialności za wykonywaną pracę, a jednocześnie mają na celu rozwijać wiarę we własne siły.

III. METODY I FORMY PRACY.
Metody:
• drama, pokaz, praktycznego działania
• elementy metody Integracji Sensorycznej;
• elementy metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne;
• alternatywne i wspomagające metody komunikacji AAC.

Formy pracy:
- zajęcia indywidualne;
- zajęcia grupowe.

IV. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW.
Ujęte w programie cele zostaną zrealizowane poprzez różnorodną działalność muzyczną, plastyczną, ruchową. Każda z nich kształtuje inne dyspozycje i umiejętności, a dopiero stosowanie ich wszystkich przyczynia się do ogólnej wrażliwości, rozwijania twórczej aktywności uczniów i ich zainteresowań.
Zajęcia mają za zadanie rozwijać przede wszystkim wyobraźnię i twórcze myślenie. Przyczyniać się do lepszego samopoczucia dziecka w szkole
i podwyższać jego pozycję w grupie. Muszą także cieszyć i sprawiać uczniom przyjemność.
Podczas zajęć kółka teatralnego będziemy przygotowywać się do występów na scenie przed publicznością.
TEMATYKA ZAJĘĆ:
Uczniowie uczestniczący w zajęciach mają m.in. trudności z planowaniem motorycznym, z koncentracją uwagi, a tym samym z naśladowaniem trudnych pozycji dlatego zajęcia są w dużej mierze oparte na elementach metody integracji sensorycznej.
Ćwiczenia rozwijające autoorientację:
• świadomość własnego ciała
• orientacja w jego schemacie
• doskonalenie orientacji w najbliższym otoczeniu.
Ćwiczenia rozwijające umiejętności naśladowania:
• naśladowanie gestów, ruchów, mimiki;
• odtwarzanie odgłosów z otoczenia;
• naśladowanie schematów zachowań.
Ćwiczenia wzmacniające wiarę w swoje możliwości, kształtujące pozytywną samoocenę:
• prowokowanie do podjęcia aktywności własnej;
• ćwiczenie koncentracji uwagi;
• rozwijanie bądź usprawnianie percepcji słuchowej i koordynacji słuchowo – wzrokowo – ruchowej;
• tworzenie skojarzeń wzrokowo – ruchowych;
• odgrywanie ról.
Przykładowe zabawy, ćwiczenia, wycieczki:
Powitanie
Cele: świadomość istnienia innych osób; utrzymywanie uwagi;
Wszyscy siedzą w kręgu, na środku leżą odwrócone zdjęcia wszystkich uczestników zajęć, każdy po kolei bierze jedno zdjęcie i wita się
z wylosowaną osobą przez podanie ręki, pomachanie, przebicie „5” itp..
Niezidentyfikowana maszyna

Cele: koncentracja, techniki mimiczne, naśladownictwo.
Pierwsza osoba wstaje i wykonuje ruch, który stale powtarza, obok niej staje następna i wykonuje swój ruch, i tak dalej....
Przejażdżka w pudle
Cele: Oczekiwanie na swoją kolej, równowaga, współpraca, świadomość istnienia innych osób.
Do pudła wchodzi jedno dziecko reszta uczniów wspólnie pcha pudło lub ciągnie.
Tunel z nóg
Cele: Dopasowanie swojego ciała do przestrzeni różnej wielkości; przynależność do grupy; świadomość istnienia innych osób i dopuszczanie ich do swojej przestrzeni; ustawianie się w linii za innymi osobami; stopniowanie bodźców proprioceptywnych.
Nauczyciele lub starsze dzieci stają w rozkroku jeden za drugim i stworzą
w ten sposób tunel. Dzieci na czworaka mają przechodzić pomiędzy nogami dorosłych. Tunel można też zrobić z krzeseł, stolików.
Wijący się wąż
Cele: Wspólna uwaga, koordynacja oko – noga; stymulacja wzrokowo, proprioceptywna i przedsionkowa; wyobraźnia przestrzenna
Dzieci próbują nadepnąć na koniec poruszanej w różne strony liny. Lina poruszana jest wolno lub szybko, w zależności od potrzeb.
Wycieczka do Teatru Wielkiego
Podczas wycieczki uczniowie będą mogli obejrzeć kulisy Teatru Wielkiego – Opery Narodowej. Zwiedzimy widownię i scenę Sali Moniuszki, pracownie teatralne.
Lekcja Teatralna - teatr od kulis w Teatrze Studio
Podczas lekcji uczniowie dowiedzą się jak dużo przygotowań potrzeba zanim aktor spotka się z widzem, o czasochłonnych przygotowaniach przed spektaklem. W czasie trwania lekcji poznamy teatr od bufetu po pracownię akustyczną, dowiemy się co, gdzie i jak powstaje.
Rytmika z bębnami
Rozwijanie umiejętności wyrażania emocji poprzez ekspresję twórczą.
Malowanie buzi
Stymulacja dotykowa, rozwijanie wyobraźni, doskonalenie mimiki poprzez zabawę.
V. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW.
Po zakończeniu zajęć uczeń :
- w miarę możliwości zatańczy zgodnie w rytm melodii, będzie wyrażał emocje i uczucia poprzez gest, mimikę, ułożenie ciała,
- poprawi się u niego naśladownictwo,
- będzie chętnie uczestniczył w różnych formach aktywności kulturalnej,
- będzie używał rekwizytów zgodnie z ich przeznaczeniem na scenie,
- na miarę swoich możliwości będzie współpracował z grupie,
- wystąpi na scenie, odpowiadając za swoją część roli.
VI. OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW.
Regulatorem oceny poprzez obserwację będą:
 widoczne zainteresowania ucznia zajęciami;
 w miarę możliwości poziom samodzielnego wykonania zadania, estetyka prac;
 aktywność ucznia i jego ekspresja na scenie wspomagana gestem;
VII. EWALUACJA
Występ uczniów na „Międzyszkolnej Olimpiadzie Wiedzy o Świecie”.
• podczas występu uczniowie wzorowo odegrają swoje role,
• założą kostiumy,
• będą czekać na swoją kolej,
• zaprezentują ćwiczone układy taneczne.

Karolina Bućko