Kształtowanie charakteru dziecka

Czym jest charakter? Pojęcie „charakter” określane jest jako „wewnętrzna wiedza, uczucia i wartości, którymi kierujemy się w życiu, prowadzące nas do osiągnięcia wyznaczonych celów”.
Pomimo tego, że człowiek rodzi się z pewnymi predyspozycjami, co do cech charakteru, to charakter kształtowany jest przez całe życie poprzez edukację i gromadzone doświadczenia. Szczególnie ważną rolę w kształtowaniu charakteru odgrywają pierwsze lata życia dziecka, kiedy jest ono najbardziej podatne na wpływy najbliższego otoczenia.

Aby modelować charakter dziecka należy mu zapewnić:
- wiedzę i zrozumienie,
- równowagę (między dyscypliną a wolnością) i stabilizację,
- bezwarunkową miłość (którą należy okazywać poprzez swoje zachowanie) i akceptację (dziecka, nie jego zachowania),
- więzi rodzinne i społeczne.
Bez tych podstaw niemożliwe jest osiągnięcie celu, jakim jest ukształtowanie charakteru.

Najważniejszymi cechami charakteru, które powinniśmy u dziecka kształtować są:
- osobisty potencjał – szacunek dla siebie, odwaga, pewność siebie, wytrwałość, optymizm. Chcąc pomóc dziecku odkryć osobisty potencjał należy ocenić jego mocne i słabe punkty, a potem wyzwolić te umiejętności, które pozwolą przezwyciężyć słabości;
- samoświadomość – radzenie sobie z emocjami, wejrzenie w głąb siebie, ekspresja, intuicja. Uczenie tej cechy polega na dzieleniu się swoimi uczuciami, myślami, codziennych rozmowach wzbogacających „słownik uczuć”;
- umiejętność porozumiewania się z innymi, życia w grupie, społeczeństwie i pracy w zespole. Najlepszą metodą wychowywania jest bycie wzorem skutecznego porozumiewania się i pozytywnych zachowań społecznych;
- wrażliwość – świadome podejmowanie decyzji moralnie słusznych oraz niezależne myślenie. Kształtowanie tej umiejętności najlepiej rozpocząć od uczenia dokonywania wyborów;
- radość życia – radość, humor, radzenie sobie ze stresem, odnalezienie spokoju wewnętrznego. Aby dziecko rozwinęło w sobie radość życia musi ją otrzymywać od najbliższych, zaś zyskuje na tym całe społeczeństwo;
- twórcze myślenie – rozwiązywanie problemów i konfliktów, radzenie sobie w sytuacjach krytycznych. Należy dać dziecku szansę spontanicznego doświadczania otaczającego je świata przy użyciu wyobraźni i własnych odkryć (nie tylko podczas zaplanowanych zajęć);
- humanitaryzm – empatia, szacunek, wdzięczność, tolerancja. Chcąc uczyć humanitarnych zachowań trzeba dziecku pokazać, jak ważni są dla nas inni ludzie.
Wszystkie w/w cechy przeplatają się w procesie uczenia.

Ukształtowanie charakteru wymaga przede wszystkim czasu i cierpliwości. Najlepsze rezultaty uczenia osiąga się poprzez zabawę. Zadaniem rodzica i nauczyciela jest wymyślanie zabaw, które będą wyrabiały konkretne cechy charakteru. Szereg zabaw pomocnych w kształtowaniu i wzmacnianiu cech charakteru proponują autorzy książki pt. „Co dzień mądrzejsze. 365 gier i zabaw kształtujących charakter, wrażliwość i inteligencję emocjonalną dziecka”. Ważne jest, aby to, czego oczekujemy od dziecka było zgodne z jego wiekiem i indywidualnymi możliwościami rozwojowymi. Trzeba pamiętać, że każde dziecko jest jedyne w swoim rodzaju, posiada swoje mocne strony, talenty, a także słabości.


Literatura:
D. Chapman Weston, M. S. Weston, „Co dzień mądrzejsze. 365 gier i zabaw kształtujących charakter, wrażliwość i inteligencję emocjonalną dziecka”