Program nauczania języka angielskiego dla klas I-III

PROGRAM NAUCZANIA
JĘZYKA ANGIELSKIEGO
DLA KLAS I-III
zgodny z
Podstawą Programową
- Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r.
DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO
(GIMNAZJUM)
POZIOM III.1
dla uczniów kontynuujących naukę języka angielskiego

SPIS TREŚCI

1. CHARAKTERYSTYKA ORAZ GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU..................3
2. ODBIORCY PROGRAMU ........................................3
3. WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU........................................4
4. CELE NAUCZANIA JĘZYKA ANGIELSKIEGO W GIMNAZJUM ........................5
5. TREŚCI NAUCZANIA – WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE ....................................5
6. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW........................................9
7. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW – METODY, FORMY I TECHNIKI PRACY ........................................10
8. SPOSOBY OCENIANIA I EWALUACJA ........................................12

1. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim obowiązuje ta sama podstawa programowa, co uczniów z normą intelektualną. Realizuje on ten sam program nauczania , który obowiązuje w danej grupie, jednak z dostosowaniem do jego indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych.
Niniejszy program jest przeznaczony do realizacji w klasach I-III gimnazjum. Odpowiada wymogom reformy oświaty, w szczególności podstawie programowej kształcenia ogólnego (dla szkół podstawowych i gimnazjów), będącej załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej. Rozporządzenie to zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17.
Praca z uczniami na poziomie III.1 polega na utrwaleniu i poszerzeniu nabytych wiadomości i umiejętności oraz na zachęceniu uczniów do większej samodzielności i aktywności. Istotne jest również promowanie umiejętnego wykorzystywania poznanych już strategii komunikacyjnych, jak również zachęcanie do poznawania i stosowania nowych.
2. ODBIORCY PROGRAMU
Odbiorcą programu jest uczeń z lekkim upośledzeniem umysłowym. Nauczyciel na podstawie wiedzy o możliwościach i potrzebach dziecka może decydować o metodach i środkach najbardziej użytecznych w procesie kształcenia oraz dokonywać modyfikacji treści zawartych w programie nauczania. Zaburzenia rozwojowe uczniów z upośledzeniem umysłowym są przyczyną wielu trudności w procesie uczenia się.

U uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim można zauważyć następujące symptopmy obniżonych procesów orientacyjnych:
1. Spostrzeżenia uczniów są niedokładne, proces spostrzegania jest zwolniony i obejmuje bardzo wąski zakres.
2. Ich uwaga charakteryzuje się słabą podzielnością, koncentruje się na materiale konkretnym.
3. Myślenie logiczne występuje w bardzo uproszczonej formie. Wszelkie pojęcia abstrakcyjne są przynajmniej w części niezrozumiałe, co utrudnia uczenie się ze zrozumieniem oraz skutkuje wolnym tempem zapamiętywania treści. Lekcje powinny być urozmaicone, z wykorzystaniem wszystkich zmysłów w procesie uczenia się.
4. Uczniowie ci charakteryzują się znajomością małego zakresu słownictwa, stąd problemy z formułowaniem wypowiedzi. W swoich wypowiedziach używają najczęściej rzeczowników oznaczających konkretne przedmioty a także czasowników „być” i „mieć”, natomiast dosyć rzadko posługują się przymiotnikami i przysłówkami. Najlepiej znają przymiotniki określające cechy sensoryczne (rozmiary i barwy) oraz przysłówki, które prezentują kategorie sposobu i wykonania czynności.
5. Problemem jest także ograniczone rozumienie słów oraz trudności w dokonywaniu operacji myślowych opartych na ukladzie sygnałowym, t.j. porównania, różnicowania, uogólniania i abstrahowania a także trudniści w orientacji w miejscu i przestrzeni.
6. Tempo pracy jest wolne, bardzo słaby lub zupełny brak zdolności do efektywnego organizowania sobie pracy, szybkie zniechęcenie oraz zalamywanie chwilą występowania trudności (stąd konieczny stały nadzór oraz motywowanie do pracy, zachęty i pochwały, nakazy).
7. Uczniowie wkładają dużo wysiłku w powiązanie nowo zdobytych informacji z już posiadanymi oraz zastosowanie tych wiadomości i umiejętności w praktyce.

Propozycje dostosowani wymagań do ucznia z upośledzeniem lekkim podczas zajęć języka angielskiego:
• stosowanie indywidualizacji podczas procesu lekcyjnego,
• omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności oraz stosowanie krótszych i łatwiejszych ćwiczeń,
• pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie - wolniejsze tempo pracy,
• podawanie poleceń w prostszej formie,
• unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć,
• częste odwoływanie się do konkretu, przykładu,
• odrębne instruowanie co do zadań, udzielanie wskazówek w trakcie ich wykonywania oraz kontrolowanie ich efektów,
• stosowanie odpowiednich środków dydaktycznych,
• kształtowanie pozytywnej atmosfery pracy,
• współpraca z rodziną w celu wspomagania wysiłku dziecka na drodze ku usprawnieniu i rozwojowi,
• stosowanie wzmocnień pozytywnych i nagradzanie postępów.
3. WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU
Realizacja programu opierta jest na założeniu, iż uczeń miał wcześniej kontakt z językiem obcym, którego naukę będzie kontynuował oraz przewidziana na lekcje w całej klasie. Program został zaplanowany do wykorzystania na trzy jednostki lekcyjne 45-minutowe.
Terenem niezbędnym do przeprowadzenia zajęć jest sala lekcyjna, w której uczniowie spędzają inne swoje zajęcia. Teren ten jest uczniom dobrze znany, akceptowany i uczniowie czują się w nim bezpiecznie. Klasa musi mieć niezbędne wyposażenie: tablicę, magnetofon, podręczną biblioteczkę, pomoce wizualne (np. plansze, plakaty, karty do gier językowych, „flashcards”, itp.). Ważne jest, aby uczniowie mieli jak najlepsze warunki do wyszukiwania i
wykorzystywania informacji z różnych źródeł.
Jednym z priorytetów współczesnego nauczyciela powinno być rozwijanie u nastolatków autonomii w uczeniu się, przygotowanie ich do samokształcenia oraz świadomego i krytycznego selekcjonowania informacji docierających do nich z różnych źródeł.
4. CELE NAUCZANIA JĘZYKA ANGIELSKIEGO W GIMNAZJUM
Nadrzędnym celem Programu jest takie przygotowanie ucznia w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i wychowania na jakie pozwalają ku temu jego możliwości. Mając na uwadze, iż mamy przed sobą osoby dotknięte upośledzeniem procesów pamięci, zaburzonym procesem rozwoju mowy i upośledzeniem procesów myślenia staramy się o wszechstronny rozwój ucznia w oparciu o Podstawę Programową przewidzianą dla III etapu kształcenia.

I. Cele kształcenia – wymagania ogólne programu (wg. podstawy programowej)

1. Znajomość środków językowych
Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.

2. Rozumienie wypowiedzi
Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie i powoli, w standardowej odmianie języka, a także krótkie i proste wypowiedzi pisemne w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

3. Tworzenie wypowiedzi
Uczeń samodzielnie formułuje bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne i pisemne w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

4. Reagowanie na wypowiedzi
Uczeń uczestniczy w prostej rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
5. TREŚCI NAUCZANIA – WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
5.1. Kategorie pojęciowe

Uczniowie znają i potrafią nazwać:
- kolory,
- liczby,
- części ciała,
- osoby wokół siebie (rodzina, przyjaciele, nauczyciele),
- przedmioty i zjawiska z otoczenia (dom, szkoła, sklep),
- informacje charakteryzujące ich samych oraz rodzinę, przyjaciół (imię, wiek, adres, narodowość, wygląd),
- zawody i podstawowe określenia z nimi związane,
- pojęcia globalne (świat, państwa, narodowości, flagi),
- przyrodę (zwierzęta i rośliny, kalendarz- pory dnia, roku, nazwy dni, miesięcy),
- pojęcia czasu (pory roku, miesiące, dni, data, podawanie pełnych i niepełnych godzin na zegarze),
- podstawowe czynności wykonywane codziennie oraz sposoby spędzania czasu wolnego, hobby (sport, rekreacja, wakacje, lektura, kino, telewizja),
- podstawowe uczucia im towarzyszące (radość, smutek),
- zjawiska kulturowe, obyczaje, święta - rodzime i z angielskiego obszaru kulturowego (np. New Year’s Eve, St. Patrick’s Day).
- cechy przedmiotów, ich wartość, rozmiar, wygląd.

5.2 Kategorie funkcjonalne

- powitania, pytania o samopoczucie, np. Good morning / afternoon / evening. Hello! How are you? Hi!
- pożegnania, np. Goodbye. Bye-bye. See you tomorrow/on Monday/soon.
- polecenia, np.: Close your book. Open the door, please.
- prośby, np. Can you say it slowly? Can you repeat that, please.
- stwierdzenia, np. That’s right. That’s wrong. Adam is absent today.
- zadawanie podstawowych pytań: What is your name.? Where are you from? How old are you? Do you speak English / Polish? Where is my notebook ?
- informowanie
- identyfikowanie osób i przedmiotów: This is a board. These are desks. It is my brother.
- prowadzenie rozmowy
- zgoda / niezgoda: Ali right. OK. l agree. No, thanks.
- upodobania / niechęć: / I like/love/don’t like/hate chocolate.
- sygnalizowanie niezrozumienia: Sorry, l don't understand.

5.3 Kategorie gramatyczne

Przedimki
- nieokreślone a, an oraz określony the,
Liczebniki główne
- Od 1 do 100
Spójnik
- and, but
Rzeczownik
- liczba mnoga rzeczowników regularnych i prostych nieregularnych,
- proste rzeczowniki policzalne i niepoliczalne
Czasownik
- to be, have got, can
- nazwy czynności codziennych,
Zaimek
- zaimki wskazujące (this/that, these/those),
- zaimki osobowe (I, my, ...),
Określniki
- a,an oraz the, some, any,
Przyimek
- W okolicznikach miejsca (at, in, on, under)
Zdania
- oznajmujące, pytające i rozkazujące

5.4 Kategorie tematyczne


1. Człowiek:
- dane personalne, udzielanie informacji o sobie i swojej rodzinie, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, emocje;
2. Dom:
- miejsce zamieszkania,
- opis domu, pomieszczeń, sprzętów;
3. Szkoła
- nazwy przedmiotów szkolnych,
- nazwy sprzętów,
4. Praca:
- nazwy zawodów i miejsc pracy.
5. Życie rodzinne i towarzyskie:
- członkowie rodziny, przyjaciele,
- czynności życia codziennego,
- zainteresowania, hobby.
6. Żywienie
- nazwy produktów żywnościowych,
- nazwy punktów gastronomicznych.
7. Zakupy i usługi
- nazwy sklepów,
- kupowanie i sprzedawanie,
- artykuły spożywcze.
8. Podróżowanie i turystyka:
- nazwy miast, państw,
- środki transportu,
- kierunki
- pory dnia, roku, miesiące, godziny.
9. Kultura:
- sławni ludzie,
- muzyka, programy telewizyjne, kino,
- święta i uroczystości,
- zwyczaje i tradycja krajów anglojęzycznych.
10. Sport:
- nazwy dyscyplin sportowych,
- imprezy sportowe.
11. Zdrowie:
- choroby,
- części ciała.
12. Nauka, technika i techniczne środki komunikacji:
- środki transportu,
- telefon, komputer.
13. Świat przyrody:
- pory roku, nazwy miesięcy, pogoda,
- zwierzęta i rośliny,
- krajobraz
- klęski żywiołowe,
- ochrona środowiska;
14. Życie społeczne:
- środki masowego przekazu,
- moi rówieśnicy w Polsce, w krajach anglojęzycznych, w Europie,
- kontakty międzyludzkie: przyjaźń, pomoc, opieka.

6. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Program zakłada osiągniecie przez uczniów następujących kompetencji językowych:

Słuchanie
Uczeń:
- rozumie proste pytania i polecenia i reaguje na nie,
- określa główną myśl tekstu,
- określa kontekst prostych wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników)
- rozumie intencje rozmówców,
- wyszukuje proste informacje szczegółowe w tekście słuchanym.
Czytanie
Uczeń:
- rozumie ogólny sens prostych tekstów,
- czyta samodzielnie ze zrozumieniem krótkie dialogi i teksty - zarówno drukowane, jak i pisane.
Mówienie
Uczeń:
- zadaje pytania dotyczących obrazka, przedmiotu, osoby (What is this?, Who is that? Where is a book ?) oraz udziela krótkich, prostych odpowiedzi,
- nazywa obrazki, przedmioty, osoby,
- prawidłowo reaguje w prostej sytuacji komunikacyjnej.
Pisanie
Uczeń:
- poprawnie odwzorowuje i wykorzystuje notatki,
- tłumaczy z języka polskiego na angielski i odwrotnie proste wyrazy i wyrażenia,
- rozwiązuje proste krzyżówki, porządkuje litery w wyrazach, uzupełnia luki w prostych zdaniach.
7. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW – METODY, FORMY I TECHNIKI PRACY
Uczniowie różnią się między sobą zdolnościami, umiejętnościami, zainteresowaniami, motywacją do nauki i preferowanymi stylami uczenia się. Ucząc się, w różny sposób postrzegają rzeczywistość, wykorzystując przy tym różne zmysły (słuch, wzrok, dotyk, węch) w charakterystycznym dla siebie zakresie.
Osiągnięcie zamierzonego przez nauczyciela celu jest więc możliwe poprzez zastosowanie odpowiednich metod i dobór odpowiednich technik w uczeniu języka angielskiego do wymagań, ćwiczonej sytuacji, potrzeb, umiejętności i możliwości uczniów, itp. Ważne jest, aby w odpowiedni sposób aktywizowały uczniów do pracy. Oto niektóre metody, formy i techniki pracy występujące najczęściej w strukturze lekcji.
7.1 Metody nauczania:
W pracy z uczniem z upośledzeniem lekkim warto stosować metody oparte na działalności praktycznej, metody oglądowe – oparte na obserwacji, pomiarze i pokazie, metody oparte na słowie jak i różnego rodzaju metody aktywizujące (np.: burza mózgów, tangramy, gry i zabawy ruchowe).
- METODA KOMUNIKACYJNA (The Communicative Approach) – zorientowana na komunikację pomiędzy nauczycielem a uczniami/uczennicami (stworzenie sytuacji w klasie, która jest pretekstem do komunikowania się), poprawne stosowanie leksyki i gramatyki. Ćwiczenia krótkiego dialogu mogą być użyte do pracy w parach i grupach. Ćwiczenia na lekcjach angielskiego powinny być zorientowane na mówienie, porozumiewanie się. Wiele zadań na lekcji powinno odbywać się w parach i grupach, tak aby stwarzać jak najwięcej sposobności do porozumiewania się w języku angielskim.
- METODA AUDIOLINGWALNA oparta na wielokrotnych powtórzeniach znanych zwrotów, odsłuchu w odtwarzacza CD w celu wyrobienia nawyków językowych oraz uczenia się na pamięć. Zakłada ona, iż najważniejszym elementem nauki języka obcego jest podejmowanie prób, nawet jeśli będą zakończone niepowodzeniem.
- METODA AUDIOWIZUALNA – wprowadza do nauczania liczne pomoce techniczne, filmy, komiksy. Podejmuje starania, by zanurzyć ucznia w nauczanym języku.
- DRAMA polega na odgrywaniu scenek, inscenizacji i improwizacji. Dzięki ćwiczeniom uczniowie operują językiem podczas odgrywania scenek, a także uczą się stosować właściwą intonację i tempo wypowiedzi, mimikę i gestykulację.
- GRY I ZABAWY /piosenki/ polega na wprowadzeniu ćwiczeń językowych w formie gry lub piosenki. Jest bardzo pomocna do zapamiętywania utartych zwrotów, słów, zdań, z którymi uczniowie mogą mieć problemy.
- BURZA MÓZGÓW – polega na zgromadzeniu w krótkim czasie jak największej ilości pomysłów na rozwiązanie danego problemu. W metodzie tej możemy wyróżnić trzy etapy: wytwarzanie pomysłów, ocenę i analizę zgłoszonych pomysłów oraz zastosowane pomysłów i rozwiązań w praktyce.

7.2 Formy pracy:
W celu urozmaicenia lekcji, w trakcie procesu lekcyjnego można zastosować odpowiednio zróżnicowane oraz dostosowane do nauczanego materiału formy pracy t.j.:
- praca z całą klasą (lockstep);
- praca indywidualna (kierowana przez nauczyciela lub samodzielna);
- praca w parach otwartych lub zamkniętych (open pairs - dwóch uczniów występuje przed klasą / closed pairs wszyscy uczniowie pracują w parach);
- praca w zespołach;
- projekt.
Na początkowym etapie zachęcamy do wypowiedzi grupowych lub powtarzania za nauczycielem. Ułatwi to zadanie uczniom nieśmiałym.

7.3 Przykładowe techniki nauczania:
Słuchanie / czytanie:
- technika wielokrotnego wyboru sprawdzającą zrozumienie ogólnego sensu wypowiedzi;
- zadania typu true / false (prawda / fałsz) w czytanym/słuchanym zdaniu, wyrazie, tekście;
- zaznaczanie słów-kluczy;
- wybieranie właściwego obrazka lub elementu na ilustracji;
- znajdowanie różnic pomiędzy obrazkami lub tekstami;
- dopasowywanie pytań do odpowiedzi;
- numerowanie obrazków;
- zakreślanie w akapitach słów-kluczy;
- test wyboru (wybieranie właściwej odpowiedzi do pytań związanych z tekstem);
- zaznaczanie danych z tekstów na diagramach, mapach, planach, rysunkach.

Mówienie:
- powtarzanie za wzorem (indywidualne i chóralne), szczególnie przydatne przy ćwiczeniu
wymowy i intonacji (metoda audiolingwalna – drilling);
- budowanie dialogów w oparciu o wzór;
- zgadywanie słów z obrazka;
- śpiewanie piosenek;
- pytania i odpowiedzi w relacji uczeń-uczeń, nauczyciel-uczeń (TPR);
- gry i zabawy słowne;
- technika dramy (inscenizowanie scenek).

Pisanie:
- przepisywanie wyrazów, krótkich zdań, tekstów;
- dopasowywanie połówek zdań;
- porządkowanie zdań, ustawianie ich zgodnie z kolejnością i logiką tekstu;
- wypełnianie luk, uzupełnianie dymków w historyjkach komiksowych;
8. SPOSOBY OCENIANIA I EWALUACJA
Integralną częścią nauczania jest ocenianie, które polega na bezustannym zbieraniu informacji o przebiegu procesu nauczania / uczenia się. Jest to również swojego rodzaju sposób na zachęcanie i stymulowanie uczniów do ich dalszego rozwoju. Różnice jakie występują w indywidualnych możliwościach poznawczych oraz uwarunkowaniach psychicznych uczniów z upośledzeniem umysłowym powodują trudności w osiągnięciu wielu założonych przez nauczyciela celów.
Należy pamiętać, iż ocena wystawiana uczniom z orzeczonym upośledzeniem powinna również pełnić funkcję rewalidacyjną. Dlatego doceniać i chwalić trzeba każdy, nawet najmniejszy postęp czyniony przez uczniów a ocenianie powinno być oparte na kilku fundamentalnych zasadach:

1. Przy ocenie uczniów obowiązuje zasada indywidualizacji;
2. Uczniowie powinni być poinformowani o kryteriach oceniania nakreślonych w Przedmiotowym Systemie Oceniania (PSO) i o wszystkich obszarach aktywności, jakie będą podlegały ocenie.
3. Bierzemy pod uwagę aktywność na zajęciach oraz zaangażowanie na zajęciach pozalekcyjnych, np. wyrównawczych, wkład i staranność oraz samodzielność włożoną w wykonanie pracy.


Ogólnie, postępy nauczania i osiągnięcia uczniów można ocenić na podstawie:

- prac klasowych: testów osiągnięć – np. na zakończenie rozdziału;
- kartkówek – sprawdzających stopień opanowania materiału podzielonego na krótkie partie;
- prac domowych;
- odpowiedzi ustnych;
- prac projektowych (oceniając zarówno proces ich powstawania, jak i sam produkt);
- aktywności na zajęciach;


Szcegółowe kryteria oceniania:

Ocena celująca
Uczeń:
• spełnia kryteria na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykonuje wiele dodatkowych ćwiczeń, pomoce do nauki języka angielskiego (gazetki, plakaty, projekty), bierze udział w konkursach związanych z językiem angielskim.

Ocena bardzo dobra
Uczeń:
• używa szerszego zakresu słownictwa oraz potrafi operować większością prostych struktur;
• z powodzeniem operuje strukturami objętymi programem;
• potrafi z łatwością zrozumieć pytania i polecenia;
• czasami w naturalny sposób umie zabrać głos w rozmowie;
• czyta płynnie i bezbłędnie, jego wypowiedzi są zrozumiałe , opanował poprawną wymowę;
• rozumie ogolny sens i szczegółowe informacje zawarte w tekście;
• wykazuje aktywną postawę na lekcji.

Ocena dobra
Uczeń:
• na ogół używa szerokiego zakresu słownictwa;
• potrafi przekazać wiadomość, ale z trudnościami, odpowiada zdaniami;
• w większości prawidłowo wymawia i zapisuje słownictwo;
• czyta w miarę płynnie poprawnie wyuczony tekst;
• rozumie większość tekstu czytanego/pisanego;
• potrafi bez większych problemów zrozumieć zasłyszanie pytania lub polecenia;
• próbuje napisać tekst zawierający pełne zdania, proste struktury i słownictwo – w większości niespójny, lecz zrozumiały.

Ocena dostateczna
Uczeń:
• reaguje na proste pytania i polecenia , odpowiada wyrazami lub prostymi zdaniami z pomocą nauczyciela;
• dysponuje średnim zakresem słownictwa;
• zazwyczaj rozumie usłyszane pytania lub polecenia;
• czyta wolno, w trakcie czytania popełnia błędy wynikające ze slabej znajomości zasad czytania;
• potrafi napisać proste zdanie według wzoru;
• rozumie niektóre fragmenty tekstu pisanego/czytanego;
• w wypowiedziach popełnia liczne błędy.

Ocena dopuszczająca
Uczeń:
• dysponuje bardzo małym zakresem słownictwa;
• rozumie proste pytania i polecenia, często poparte gestem;
• podejmuje próby konstruowania prostych wypowiedzi, choć popełnia wiele błędów;
• najczęściej ma duże klopoty ze zrozumieniem tekstu czytanego/pisanego;
• systematycznie prowadzi zeszyt i w miarę możliwości odrabia prace domowe.

Ocena niedostateczna
Uczeń:
• nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą;
• nie potrafi wykonać prostych zadań, nawet z pomocą nauczyciela;
• nie prowadzi zeszytu przedmiotowego oraz nie odrabia prac domowych;
• nie podejmuje proby poprawy ocen niedostatecznych.