Opis i analiza przypadku

„Przedstawienie teatralne klasy jako działanie angażujące i motywujące wszystkich uczniów”

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU
W roku szkolnym 2014 / 2015 zostały mi powierzone obowiązki wychowawcy klasy I gimnazjum. W klasie tej prowadziłam również lekcje języka angielskiego. Jest to klasa wprawdzie nieliczna (szesnaście osób), ale bardzo zróżnicowana pod względem zdolności, zainteresowań i temperamentu. Ponieważ uczę tę klasę języka angielskiego od szóstej klasy szkoły podstawowej ( wówczas grupy dziewięcioosobowej), znałam dobrze specyfikę pracy z częścią tego zespołu i byłam świadoma konieczności podjęcia wszelkich działań mających na celu integrację całego zespołu w nowym roku szkolnym.
Wiedziałam, że niełatwo będzie stworzyć taki model pracy wychowawczej, który zachęciłby wszystkich do wspólnego zaangażowania, pokazał mocne strony wszystkich uczniów, nie tylko tych najzdolniejszych, a tym samym ułatwiłby integrację całego zespołu uczniowskiego, ich wzajemną tolerancję oraz zrozumienie i akceptację obserwowanych różnic.
Jako jeden z pierwszych pomysłów nasunął się spektakl teatralny, gdyż do jego realizacji zazwyczaj potrzebnych jest wiele osób o bardzo różnych cechach. Postarałam się, by na lekcji wychowawczej podsunąć tę myśl uczniom i wpłynąć na ich zaciekawienie projektem. Po burzy mózgów dotyczącej wyboru tematu i formy zaczęliśmy pracę nad naszym pomysłem.


2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA
Klasę pierwszą, rozpoczynającą naukę w nowej szkole, trudno zwykle zachęcić do zaangażowania w życie placówki, której jeszcze nie znają. Uczniowie potrzebują czasu, aby znaleźć swoje miejsce w grupie rówieśniczej, pokazać swoje mocne strony ,nauczyć się nawiązywać odpowiednie relacje i rozwiązywać konflikty i spory. W tej klasie, oprócz kilku dziewcząt (Julia, Marcelina, Wiktoria, Marysia, Nela) angażujących się zazwyczaj w życie szkoły, a także żywo współpracujących na lekcjach języka angielskiego (zainteresowanych językami obcymi bądź chętnie biorących udział w różnych zabawach dydaktycznych na języku angielskim takich jak scenki, wcielanie się w role ), mogłam również dostrzec uczniów nieśmiałych, wycofanych (Bartek R., Karolina , Julia G.) lub niechętnych do jakiegokolwiek wysiłku, ostentacyjnie stroniących od jakiejkolwiek dodatkowej pracy( Przemek, Marcel , Kuba).
Szczególne wyzwanie stanowiła dla mnie Alicja, uczennica aktywna w działaniach na rzecz szkoły i szukające wciąż własnych ścieżek, często angażująca się we wspólne działania, ale także inicjująca konflikty i nie zawsze skłonna do podporządkowania się wspólnym planom i zamiarom. Widać było, że motywem jej działania były często próby zwrócenia na siebie uwagi innych, zarówno nauczycieli jak i uczniów. Uczennica ta ze wszystkich sił starała się zaznaczyć swą obecność w grupie i klasie, ważne więc było znalezienie sposobu, aby wykorzystać jej przebojowość w sposób pozytywny zarówno dla niej jak i całej klasy.

3. ZNACZENIE PROBLEMU
Czas spędzony w szkole powinien być twórczo i ciekawie wykorzystany. Szkoła w żadnym przypadku nie powinna się uczniom kojarzyć z monotonią lub bezproduktywnym czekaniem na zakończenie zajęć ( czyli przysłowiowy dzwonek).Powinna natomiast dać wszystkim uczniom, niezależnie od ich zdolności i umiejętności, szansę rozwoju ,pokazania swoich
talentów, mocnych stron, umiejętności pracy w grupie i akceptacji osób o odmiennym usposobieniu czy też temperamencie.
Rolą nauczyciela jest tak zorganizować czas zespołu, który mu został powierzony, by rozwinąć umiejętności, wiedzę lub zainteresowania uczniów. Szczególne wyzwanie stanowi zawsze integracja grupy osób, które dobrze się już znają z uczniami przyjętymi do szkoły od nowego roku szkolnego, gdyż wymaga to od nauczyciela kreatywności i wyczucia oraz wypośrodkowania potrzeb i oczekiwań swoich podopiecznych.
3. PROGNOZA
Najłatwiejszą dla prowadzącego formą integracji klasy byłaby seria lekcji wychowawczych poświęconych tematyce integracji i pożądanych relacji interpersonalnych wśród uczniów. Byłoby to także uzasadnione dydaktycznie, ale niekoniecznie skuteczne w praktyce .
Negatywna
W przypadku zaniechania oddziaływań:
• Uczniowie niechętnie będą nawiązywać relacje z nowymi uczniami
• Część osób z klasy będzie ignorować obecność nowych uczniów lub podkreślać swoją silną pozycję w zespole, co wywoła konflikty z wychowawcą, szkołą i rodzicami
• Negatywne nastawienie uczniów do innych wpłynie na negatywne odczucia związane z nauką w szkole – może obniżyć się ich motywacja do pracy i otwarcie na nowe wyzwania
• Uczniowie, których trudno zaangażować w działania na rzecz klasy i szkoły zmuszeni do udziału w czysto teoretycznego podejścia do problematyki integracji będą stwarzać dodatkowe problemy, pogarszając swój wizerunek w szkole i relacje z nauczycielami
Pozytywna
Podjęte działania mają doprowadzić do:
• Twórczego wykorzystania potencjału tkwiącego we wszystkich uczniach
• Zaangażowania całej klasy do wspólnego działania
• Integracji grupy i tolerancji wewnątrz zespołu przez udowodnienie, że każdy człowiek ma predyspozycje, które wzbogacić mogą pracę innych, pomóc przy realizacji projektu
• Wzbogacenia życia szkoły o dodatkowe przedstawienie teatralne
5. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ
• Poznać możliwości poszczególnych uczniów poprzez ćwiczenia i zabawy teatralne
• Przeprowadzić rozmowy z nauczycielem języka polskiego na temat poszczególnych uczniów, zwłaszcza tych, którzy niezbyt chętnie zabierają na lekcjach głos lub wyrażają swoją opinie w szkole (zdobyć dodatkowe informacje i uzyskać porady)
• Zmotywować uczniów do zaangażowania w budowanie przedstawienia teatralnego, przygotowanie dekoracji, oprawy dźwiękowej i prezentacji multimedialnej zawierającej tłumaczenie tekstu sztuki z języka angielskiego na język polski
• Wystawić sztukę na terenie szkoły w ramach Koncertu Noworocznego i Drzwi Otwartych ( promocji szkoły)

6. WDROŻENIE DZIAŁAŃ

Praca z klasą I gimnazjum odbywała się zgodnie z założeniami przez dwa i pół miesiąca. Po wstępnych zajęciach poświeconych wyborowi tematu przedstawienia i zebraniem pomysłów na scenariusz dwie uczennice (Julia i Marysia) zgłosiły się do napisania scenariusza. Grupa zajęła się ćwiczeniami teatralnymi, a scenariusz powstawał poza lekcjami na spotkaniach w domu jednej z uczennic.
Następnie tekst został przedstawiony i poprawiony na wspólnym spotkaniu, po czym nastąpiło przydzielanie ról. Wspólnie zdecydowano, że najlepszy tytuł dla naszego przedstawienia będzie brzmiał„ Londyńska przygoda, czyli spotkanie z Anną Boleyn”. Oczywiście nie wszyscy uczniowie chcieli pojawiać się na scenie, ale chętnie widzieli się w roli charakteryzatorki (Karolina) czy też członków zespołu odpowiedzialnego za zaprojektowanie i wykonanie dekoracji ( skromny Przemek i pomysłowy Kuba). Nieśmiała Ola zobowiązała się nagrać odpowiednie efekty dźwiękowe ( odgłos starych drzwi skrzypiących przy otwieraniu komnaty czy tez fanfary oznajmiające pojawienia się króla Henryka). Julia , która wykazuje zdolności językowe, przygotowała prezentację multimedialną z tłumaczeniem poszczególnych kwestii wypowiadanych przez „ aktorów” w języku angielskim, aby umożliwić zrozumienie tekstu przedstawienia wszystkim widzom, nawet tym , którzy nie znają języka angielskiego Przedsięwzięcie odsłoniło też skrywane pragnienia młodych „aktorów”, jak w przypadku Bartosza R., który zawsze bardzo nieśmiały i zamknięty, bardzo entuzjastycznie podszedł do swojej roli strażnika Tower i miał własne pomysły na temat ruchu scenicznego swojej postaci.
Uczniowie sami przygotowali kostiumy, dekoracje, rekwizyty, nagrali efekty dźwiękowe i obmyślili ruch sceniczny.Wszyscy bardzo chętnie brali udział w próbach, dbali o dyscyplinę na zajęciach, by wykorzystać jak najlepiej czas. Skończyły się nieporozumienia i konflikty, których nie brakowało na początku roku szkolnego, lub znacznie zmniejszyła się ich ilość. Mogłam natomiast częściej obserwować sytuacje świadczące o większej dojrzałości wielu uczniów i próby podejmowania współpracy lub samodzielnego rozwiązania spornych kwestii.

Przedstawienie, które było współczesnym spojrzeniem na historię Anny Boleyn- drugiej żony króla Henryka VIII, uwięzionej w twierdzy Tower- zostało pokazane w czasie charytatywnego Koncertu Noworocznego w lutym 2015r. oraz w czasie Promocji Szkoły w marcu 2015r. i spodobało się widzom, o czym świadczyły zarówno oklaski jak i opinie widzów. Przyniosło ono także wiele satysfakcji uczniom klasy I, którzy chętnie wracają do tego tematu a nawet proponują, aby w przyszłym roku wystawić nowa sztukę

7. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ

• Zgodnie z zamierzeniem zrealizowałam z klasą I gimnazjum przedstawienie teatralne wystawione dla uczniów naszego gimnazjum, liceum oraz szkoły podstawowej
• W przedstawienie zaangażowałam wszystkich uczniów klasy, bez wyjątku
• Uczniowie brali chętnie udział w pracach
• Także ci, którzy przysparzają na ogół kłopotów i nie angażują się ani w życie szkoły, ani klasy, spełnili z zaangażowaniem swoje role
• Uczniowie nieśmiali odnaleźli się w pełnionej przez siebie roli, znaleźli pole, na którym mogli wykazać się swoją praktycznością i pomysłowością; ich innowacje były przychylnie przyjęte przez klasę, co wyraźnie poprawiło jego samoocenę
• Uczniowie wykazali się w pracy kreatywnością i potencjałem twórczym, co pozytywnie wpłynęło na ich samoocenę