Program rozwoju wokalnego utalentowanych członków chóru

PROGRAM ROZWOJU WOKALNEGO NIEKTÓRYCH CZŁONKÓW CHÓRU PG NR 3
UCZNIÓW O DUŻYCH MOŻLIWOŚCIACH SŁUCHOWYCH I WOKALNYCH W OKRESIE: WRZESIEŃ 2005 – CZERWIEC 2008

Program rozwoju wokalnego uczniów o dużych możliwościach wokalnych daje możliwość rozwijania zainteresowań, kształtowania głosu oraz prezentowania własnego talentu na uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych. Śpiew, czyli odpowiednio wydobywany głos ludzki, jest naturalną, najbardziej powszechną i dostępną forma uprawiania muzyki. Jest on niezbędny w procesie wychowania muzycznego w szkole.

Praca z uczniem zdolnym muzycznie to proces ciągłych poszukiwań metod i form pracy. Inaczej pracuje się z dzieckiem w młodszym wieku szkolnym, inaczej, z młodzieżą czy też z ludźmi dorosłymi. Nie ma jednoznacznej recepty na osiągnięcie sukcesu. W każdym jednak przypadku potrzebny jest talent, ciężka praca i dobry nauczyciel.

Opracowany przeze mnie program pracy z uczniem zdolnym muzycznie ma wskazać nauczycielowi drogę postępowania i pomóc przygotować warsztat młodego wokalisty do dalszej pracy. W ramach działalności w chórze i na zajęciach indywidualnych z nauczycielem, dziecko uczy się jak prawidłowo pracować nad emisją głosu, rozwija swoje zdolności muzyczne, ma możliwość obcowania z muzyką, w pełnym tego słowa znaczeniu. Zwieńczeniem pracy jest udział uczniów w konkursach wokalnych, festiwalach muzycznych czy okolicznościowych występach dla społeczności lokalnej. Każdy występ to źródło ogromnych emocji, ale także nowych doświadczeń. Na pewno uczy krytycznego spojrzenia na siebie, ale daje też wiele satysfakcji w momencie udanego występu.

Osiągnięcia w nauce i działaniach pozalekcyjnych sprawiają, że zdolne dzieci z entuzjazmem angażują się w dodatkowe prace, przyjmują rolę asystentów nauczyciela, nauka przychodzi im z łatwością; często podejmują zadania ponadprogramowe, mają szeroki zakres wiedzy ogólnej, a przede wszystkim predyspozycje psychiczne sprzyjające rozwojowi zdolności.
Zajęcia dodatkowe w PG 3 nie powinny być jednak jedynymi zajęciami szlifującymi i ustawiającymi głos dziecka. Szkoła nie dysponuje w pełni odpowiednimi warunkami: brak bazy technicznej (studia nagrań), brak możliwości lokalowych (napięty plan zajęć szkolnych i problem z wolnymi salami lekcyjnymi), praktycznie brak dostępu do ćwiczeń ze sprzętem nagłaśniającym w sali gimnastycznej, która ma zresztą bardzo złą akustykę.
Jeżeli uczeń i jego rodzice decydują się na systematyczne, profesjonalne zajęcia wokalne, proponuję zgłoszenie się do odpowiednich, działających na terenie miasta instytucji: Dom Kultury „Eureka”, Dom Kultury „Piast” oraz MOK, gdzie wykwalifikowani nauczyciele wokalistyki pracują z dziećmi i młodzieżą uzdolnioną.

Zasady identyfikowania uczniów uzdolnionych muzycznie:
- obserwacja uczniów podczas zajęć,
- rozmowa z nauczycielami mającymi zajęcia z dzieckiem,
- śledzenie osiągnięć,
- ocena umiejętności,
- wywiad z rodzicami,
- przesłuchanie mające na celu sprawdzenie głosu, słuchu muzycznego, poczucia rytmu i dykcji,
- rozmowa z dzieckiem mająca na celu określenie jego zainteresowań.

Warunki i czynniki sprzyjające rozwojowi ucznia uzdolnionego muzycznie

- Otoczenie szczególną opieką ucznia zdolnego muzycznie.
- Zwrócenie uwagi na jego potrzeby, umiejętności i zainteresowania.
- Współpraca z rodzicami ( lub prawnymi opiekunami dziecka).
- Możliwość udziału w przeglądach międzyszkolnych, konkursach i festiwalach piosenki dziecięcej.
- Dobór repertuaru stosowny do możliwości i zainteresowań.
- Dobór odpowiednich form i metod wpływających na rozwój stopnia umuzykalnienia, ze szczególnym zwróceniem uwagi na umiejętności wokalne.
- Ćwiczenia prowadzone na zajęciach mają być nie tylko ciężką pracą, ale przede wszystkim zabawą i miłą formą spędzania wolnego czasu.

Cele pracy

- Doskonalenie sprawności intonacyjnej w zakresie interwałów, skal i akordów.
- Nauka prawidłowej emisji głosu.
- Nauka umiejętności improwizacji wokalnej oraz tworzenia drugich głosów.
- Praca nad przekazem semantycznym i emocjonalnym tekstu literackiego.
- Nauka samodzielnego miksowania głosu poprzez właściwe operowanie mikrofonem.
- Dostarczanie radości ze śpiewania a także pozytywnych przeżyć związanych z występami oraz możliwością wykazania się talentem i umiejętnościami.
- Wytwarzanie trwałych i wartościowych estetycznie nawyków kontaktu z muzyką różnego typu.
- Ułatwienie kontaktu z muzyką oraz podniesienie kultury muzycznej środowiska.
- Kształtowanie głosu i umiejętności posługiwania się nim.

Metody pracy

- Rozmowa kierowana.
- Elementy dyskusji.
- Pokaz.
- Metoda praktycznego działania
- Umiejętność posługiwania się mikrofonem.
- Ruch sceniczny.
- Praca w oparciu o teksty i muzykę opracowane i aranżowane przez nauczyciela.

Formy pracy
- Indywidualna.
- Grupowa.
- Grupowa zróżnicowana.

Efekty pracy:

- Umiejętność wykonywania ćwiczeń kształtujących:
a) oddech
b) słuch wysokościowy, barwowy, harmoniczny
c) rozszerzające skale głosu
d) poczucie rytmu
e) wrażliwość na tempo, dynamikę, artykulację

- Umiejętność samodzielnego wykonania z poprawną dykcją, czystą intonacją, dobrym podparciem oddechowym, właściwą postawą śpiewaczą i prawidłową artykulacją:
f) pieśni artystycznych,
g) pieśni patriotycznych,
h) pieśni ludowych polskich i obcych krajów,
i) młodzieżowych i popularnych,
j) wybranych tematów z literatury muzycznej,
k) wybrane piosenki z akompaniamentem instrumentów,
l) wybrane gamy i trójdźwięki triady harmonicznej śpiewanych piosenek,
m) ćwiczenia emisyjne przygotowujące do prawidłowego śpiewu.
- Umiejętność samodzielnego dobierania drugiego głosu oraz improwizacji w ramach struktury harmonicznej.
- Umiejętność samodzielnego miksowania głosu poprzez właściwe operowanie mikrofonem.
- Wprowadzanie ciekawej interpretacji śpiewanych utworów, z zastosowaniem środków artystycznych.
- Reprezentowanie kulturalnej i szlachetnej postawy w środowisku szkolnym i poza nim.
Ewaluacja programu

- Nauczyciel obserwuje postępy umiejętności ciekawego artystycznie wykonania utworów, prezentowanych na występach w szkole i poza szkołą.
- Nauczyciel systematycznie sprawdza osiąganie postępów poprzez zadania kontrolujące umiejętność czytania linii melodycznej z użyciem metody relatywnej czytania nut oraz z tabulatur.
- Nauczyciel kontroluje umiejętność samodzielnego dobierania drugiego głosu oraz improwizacji w ramach struktury harmonicznej.
- Nauczyciel przeprowadza wywiady z dyrektorem szkoły, nauczycielami, rodzicami i uczniami na temat działalności zdolnych uczniów PG 3.
- Nauczyciel kontaktuje się z nauczycielami, pracującymi z uczniem w instytucjach kulturalnych na terenie miasta, w celu koordynacji pracy ze zdolnym uczniem przez szkołę i w/w instytucje (np. udział w występach lub konkursach pozaszkolnych).
- Nauczyciel kontynuuje kontakt z uczniem, nawet po zakończeniu nauki w gimnazjum, obserwuje jego ewentualne postępy i działalność muzyczną.