Kinezjologia Edukacyjna stymulująca psychofizyczny rozwój dziecka

Ruch - to drzwi do świata uczenia się.
Paul E. Dennison

Kinezjologia Edukacyjna zajmuje się ruchami bardzo specyficznymi, takimi, których wykonanie aktywizuje i stymuluje odpowiednie obszary mózgu, powodujące zwiększanie ilości połączeń nerwowych między prawą i lewą półkulą, dzięki czemu poprawia się jakość pracy mózgu jako całości. W języku greckim kinesis oznacza ruch, logos - nauka, zatem jest to nauka o ruchu, o tym jak rozwija się dziecko a także osoba dorosła gdy wykorzystuje ruch.
Kinezjologia Edukacyjna, oparta na badaniach klinicznych prowadzonych przez dr Paula Dennisona i jego żonę Gail Dennison oraz ich współpracowników, jest metodą wspierającą proces uczenia się. To praktyczny program, przybliżający naturalny
i psychofizyczny rozwój dziecka. Wyjaśniając zasadę działania Kinezjologii Edukacyjnej, Dennison opisuje funkcjonowanie mózgu w trzech wymiarach: lateralności, ześrodkowania, koncentracji.
▪ Wymiar lateralności to możliwość skoordynowanego działania obu półkul jednocześnie, szczególnie w linii pola środkowego. Ta funkcja ma fundamentalne znaczenie dla umiejętności czytania, pisania, komunikacji, dla płynności ruchów całego ciała jednocześnie i możliwości uczenia się i poruszania jednocześnie.
▪ Wymiar ześrodkowania jest możliwością koordynacji górnych i dolnych części mózgu. Ta zdolność jest związana z emocjami, ich ekspresją, odczuwaniem, relaksacją. Odpowiada za poczucie bezpieczeństwa, organizuje działania.
▪ Wymiar koncentracji to skoordynowane działanie przednich i tylnych części mózgu. Jest związany z uczestnictwem, skupieniem uwagi, zrozumieniem naszych informacji
w kontekście poprzednich doświadczeń. Ludzie pozbawieni tej zdolności mają zaburzoną uwagę i trudności w rozumieniu.
Gimnastyka Mózgu integruje mózg we wszystkich trzech wymiarach, co pozwala na swobodny przepływ informacji ze zmysłów do pamięci, a następnie na pojawienie się nowego uczenia. Umożliwia to jednostce funkcjonowanie całego fizycznego i umysłowego potencjału. Każda sytuacja uczenia się posiada takie same etapy: wkład sensoryczny, czyli informacje
z otoczenia przekazywane do mózgu za pomocą narządów zmysłów- integracja, asymilacja oraz działanie.
Specyficzne ruchy Gimnastyki Mózgu, aktywizujące mięśnie obu stron ciała, uaktywniają sieci nerwowe w całym mózgu, w obu półkulach jednocześnie, wspomagając każdy z w/w etapów. Ćwiczenia są efektywne dla każdego: dla dzieci i dla dorosłych. Integrując mózg poprawiają efektywne uczenie się i wyniki we wszystkich poznawczych przedsięwzięciach. Wpływają na poprawę komunikacji, usprawniają pamięć, koncentrację
a przede wszystkim obniżają poziom stresu i w ten sposób mają związek z ogólnym stanem zdrowia [Hannaford, 1998].

Poniżej przedstawiono przykładowe ćwiczenia:
▪ Ruchy naprzemienne – w pozycji stojącej dotykanie prawą ręką uniesionego lewego kolana i na przemian lewą ręką prawego kolana. Może być też wykonywana w pozycji leżącej. Ćwiczenie to wzmaga aktywność organizmu, poprawia koordynację wzrokowo-ruchową, aktywizuje jednocześnie lewą i prawą półkulę mózgową.
▪ Leniwe ósemki – kreślenie kciukiem, płynnym ruchem poziomej ósemki, zaczynając od punktu środkowego na wysokości oczu w lewo. Ćwiczenie to koordynuje pracę obu półkul mózgowych. Poprawia płynność czytania, zapamiętywanie, myślenie.
▪ Rysowanie oburącz – rysowanie, bazgranie linii, figur, kształtów, z których każda rysowana jedną ręką jest zwierciadlanym odbiciem drugiej, rysowanej w tym samym czasie drugą ręką. Może być w powietrzu lub na dużej płaszczyźnie. Ćwiczenie poprawia pisanie, rysowanie, powoduje rozwój twórczego myślenia i zdolności plastycznych.
▪ Słoń – ręka wyciągnięta w przód grzbietem dłoni do góry, głowa przytulona uchem do ramienia, wzrok podąża ponad wierzchem dłoni za poruszającą się ręką. Pozycja stojąca, w małym rozkroku. Rysowanie ręką „Leniwych ósemek”. Ćwiczenie rozluźnia mięśnie szyi, oczu, poprawia pamięć, pomaga lepiej słuchać, aktywizuje zmysł równowagi, rozwija zdolności matematyczne, ułatwia wypowiadanie się.
▪ Pozycja Dennisona - pozycja siedząca, nogi skrzyżowane w kostkach, kolana lekko ugięte, ręce splecione, oczy zamknięte, język na podniebieniu. Ćwiczenie wpływa na poprawę koncentracji, stabilności emocjonalnej, wzmacnia poczucie własnej wartości.
▪ Punkty pozytywne - lekko dotyka się palcami punktów położonych na wypukłościach czoła, między brwiami a linią włosów, w połowie tej odległości. Ćwiczenie wpływa na racjonalne myślenie, odpręża, odblokowuje pamięć, ułatwia uczenie się, poprawia samopoczucie.
▪ Punkty na myślenie - kciukiem i palcem wskazującym, zgodnie z ruchem wskazówek zegara wykonuje się masaż punktów położonych poniżej i nieco na zewnątrz początku obojczyka (dwustronnie). Druga ręka w tym czasie powinna masować okolice pępka. Ćwiczenie to powoduje dotlenienie mózgu, dotyk pępka przywraca równowagę i stabilizację całego ciała, ułatwia czytanie.
▪ Punkty równowagi - palcami prawej ręki należy dotknąć punktu za uchem, tuż poniżej wyrostka sutkowego, drugą rękę położyć na pępku, głowa prosto. Wykonujemy je 30 sekund. Potem zmiana rąk. Ćwiczenie ułatwia podejmowanie decyzji, koncentrację, myślenie skojarzeniowe, wyostrza zmysły. Poprawia umiejętność uczenia się, samopoczucie, poczucie równowagi, umiejętności potrzebne do gier sportowych.
▪ Aktywna ręka - wyciągniętą w górę przy głowie ręką stawia się opór naciskowi drugiej ręki, nacisk następuje przy wydechu w czterech kierunkach: do przodu 3x, do tyłu 3x, w kierunku głowy 3x, w kierunku przeciwnym 3x. Ćwiczenie odpręża mięśnie barków, pobudza zdolność działania mięśni ramion, wzmacnia koncentrację, poprawia charakter pisma, ułatwia rysowanie (Dennison i Dennison, 2003).


Bibliografia:

Dennison, P.E., Dennison, G., 2003, Kinezjologia Edukacyjna dla dzieci. Podstawowy podręcznik dla rodziców i nauczycieli, Polskie Stowarzyszenie Kinezjologów, Warszawa.
Hannaford, C., 1998, Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł. Podstawy Kinezjologii Edukacyjnej, Oficyna Wydawnicza Medyk, Warszawa.