Program rozwoju wokalnego chóru

PROGRAM ROZWOJU WOKALNEGO CHÓRU PG NR 3 W BIAŁEJ PODLASKIEJ
W OKRESIE WRZESIEŃ 2005 – CZERWIEC 2008

Młodzież w wieku gimnazjalnym charakteryzuje wzrost zainteresowań otaczającym światem, wzmożony krytycyzm i duże poczucie tożsamości. Często jednak zainteresowania kulturą, muzyką bywają jednostronne i powierzchowne.

Zajęcia pozaszkolne powinny kształcić odbiorców muzyki i amatorów sztuki muzycznej. Nauczanie powinno więc przede wszystkim rozbudzać zainteresowania, potrzebę kontaktu z muzyką i chęć jej aktywnego uprawiania.

Program rozwoju wokalnego chóru szkolnego daje możliwość rozwijania zainteresowań uczniów, kształtowania głosu oraz prezentowania własnego talentu na uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych. Śpiew, czyli odpowiednio wydobywany głos ludzki, jest naturalną, najbardziej powszechną i dostępną forma uprawiania muzyki. Jest on niezbędny w procesie wychowania muzycznego w szkole. Każdy głos ludzki może być poddany procesowi szkolenia technicznego, każdy uczący się może osiągnąć mniej lub bardziej doskonały stopień technicznego opanowania swego instrumentu głosowego.

Nic tak nie zbliża uczniów do siebie jak wspólne zabawy, konkursy i przeżycia artystyczne, które poprzez wywołany entuzjazm, rozładowują napięcia i likwidują bariery. Aktywne uczestnictwo w uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych umożliwi uczniom wykazanie talentu, zaangażowania społecznego, rozwinie w nich odwagę, odpowiedzialność, obowiązkowość, co jest tak ważne w życiu każdego człowieka.

Program jest propozycją realizowania edukacji muzycznej wśród młodzieży gimnazjum w formie zajęć pozalekcyjnych. Daje możliwość rozwijania uzdolnień muzycznych, kształcenia zainteresowań muzycznych, przygotowuje do świadomego i aktywnego uczestnictwa w kulturze muzycznej. Młodzież, swoje umiejętności i wiedzę, zaprezentuje w formie występów w uroczystościach szkolnych i muzycznych konkursach.
Realizacja programu przyczyni się do rozwijania umiejętności muzykowania w zespole, rozbudzi twórcze postawy oraz wpłynie na wrażliwość estetyczną, uczniów, kształtując ich jako świadomych odbiorców sztuki.

Cele szczegółowe:

• Poznanie budowy i zasady działania aparatu wokalnego.
• Poznanie podstawowych pojęć z dziedziny muzyki.
• Poznanie różnych rodzajów i gatunków muzycznych.
• Wiedza z zakresu notacji muzycznej.
• Wiedza z zakresu zasad muzyki.
• Nauka prawidłowej emisji głosu.
• Ukazanie różnych funkcji sztuki – estetycznej, poznawczej, wspólnotowej, emocjonalno – terapeutycznej, religijnej.
• Poznanie reprezentantów polskiej i obcej piosenki – wykonawców i twórców.
• Znajomość zagadnień związanych ze współczesnym życiem muzycznym, jak prawa autorskie i wykonawcze, przemysł rozrywkowy, media itp.
• Znajomość tradycji i życia muzycznego własnego regionu.
• Opanowanie różnorodnego repertuaru związanego z kalendarzem imprez szkolnych.

Cele kształcące:

• Kształtowanie głosu i umiejętności posługiwania się nim.
• Kształtowanie słuchu muzycznego oraz rozwijanie wrażliwości intonacyjno – emisyjnej,
w zakresie interwałów, skal i akordów.
• Kształcenie umiejętności współżycia w zespole oraz odpowiedzialności za poziom i
wyniki jego działalności.
• Wyrabianie umiejętności artystycznego wykonywania pieśni chóralnej i kształcenie
umiejętności nadawania pieśni indywidualnego wyrazu interpretacyjnego.
• Rozwinięcie i pogłębienie zainteresowań muzyką poprzez naukę pieśni ludowych,
patriotycznych oraz słuchanie utworów klasycznych i rozrywkowych.
• Ćwiczenie dykcji i pamięci.
• Przygotowanie zespołu do udziału w różnego rodzaju konkursach szkolnych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich.
• Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień muzycznych uczniów.
• Kształcenie umiejętności pracy i współżycia w zespole oraz odpowiedzialności za poziom i wyniki jego działalności.
• Rozbudzanie potrzeb kulturalnych uczniów.
• Rozwijanie uczuć patriotycznych poprzez prawidłowy dobór i wykonywanie repertuaru.
• Wdrażanie uczniów do aktywności twórczej i kulturalnego wykorzystywania czasu wolnego.
• Rozwijanie wrażliwości estetycznej, nauka tolerancji i szacunku dla dzieł muzycznych.
•Przygotowanie uczniów do występów przed publicznością.
•Radość i satysfakcja z własnych osiągnięć twórczych oraz osiągnięć szkoły.
•Nauka szlachetnej rywalizacji.

Metody i formy pracy:
•analityczno – percepcyjna - stosuje się przy pracy nad piosenką (zapamiętanie utworu ze słuchu). Istotą tej metody jest zaprezentowanie pewnego wzoru wykonania oraz przeprowadzenia z uczniem analizy słuchowej w celu świadomego zapamiętania
•ekspresji - jest to metoda zapewniająca uczniowi zetknięcie się z dziełem artystycznym ( np. wysłuchanie utworu, teledysku, itp.)
•organizowania i rozwijania działalności muzycznej uczniów - jest postępowaniem służącym integrowaniu różnych metod (występy muzyczne, prezentowanie osiągnięć).
•pogadanki, dyskusje, praca z tekstami, uczenie się przez współpracę.

Treści nauczania (kształcenia):

Program zakłada realizację następujących treści związanych z problematyką prawidłowego kształcenia i rozwoju głosu:

•Nauka piosenek i pieśni z zachowaniem naturalnego głosu.
•Stopniowe rozszerzanie skali głosu (a-f2).
•Systematyczne doskonalenie głosu i techniki śpiewania przez stosowanie specjalnie dobranych ćwiczeń emisyjnych.
•Kształcenie techniki zespołowego śpiewu przez ćwiczenia wyrównujące barwę samogłosek i poprawną dykcję.
•Doskonalenie intonacji przez ćwiczenia rozwijające wrażliwość słuchową na wysokość dźwięku.
•Stosowanie zmian dynamiki, tempa i różnorodnej artykulacji w śpiewie.
•Przygotowanie do śpiewu wielogłosowego poprzez kanony, proste układy dwu- i trzy głosowe.
•Śpiewanie ćwiczeń harmonicznych w różnych skalach i tonacjach ( w zależności od opracowanego repertuaru).
•Śpiewanie pieśni i piosenek w układzie trzy- i czterogłosowym na uroczystościach szkolnych i poza szkołą.
•Posługiwanie się zapisem nutowym podczas nauki piosenek.

Realizacja programu:
Zespół spotyka się przeciętnie trzy lub cztery razy w tygodniu w salach lekcyjnych. Zajęcia indywidualne dla solistów oraz zajęcia wyrównujące odbywają się systematycznie lub w miarę potrzeb. Przed występem zespół ćwiczy codziennie.

Rozkład materiału wg kalendarza imprez szkolnych:

Wrzesień
•Organizacja chóru, zapisy nowych członków, zapoznanie z programem i działalnością chóru, przydzielenie do poszczególnych głosów, ustalenie terminów prób.
•Początkowe ćwiczenia emisyjne, ustalenie słabych i mocnych stron zespołu, opracowanie metod optymalnego rozwoju wokalnego.
•Dobór repertuaru dla zespołu i solistów na uroczystość Dnia Nauczyciela.

Październik
•Ćwiczenia i próby poszczególnych głosów, całego zespołu i solistów do w/w uroczystości, wyrównanie braków, ćwiczenia bez akompaniamentu, z dyrygentem.
•Dopracowanie utworów na uroczystość Dnia Nauczyciela.
•Występ na akademii z okazji Dnia Nauczyciela.
• Omówienie z chórem wykonania po występie, ocena (ewentualne błędy, pochwała lub postanowienie zwiększenia pracy nad trudnym elementem).
•Opracowanie i dopasowanie repertuaru na akademie z okazji Święta Niepodległości, Patrona Szkoły i Ślubowania Klas Pierwszych.
•Realizacja ćwiczeń emisyjnych, poszerzających skalę głosu, poprawiających intonację, oraz ćwiczenia poprawiające współpracę z dyrygentem, zadania sprawdzające.
•Indywidualna praca z uczniami, mającymi problemy intonacyjne, techniczne i słuchowe.

Listopad
•Ćwiczenia utworów w poszczególnych głosach, próby z podkładem muzycznym i a capella, zadania sprawdzające.
•Przygotowania solistów (zajęcia indywidualne), korygowanie błędów, przygotowanie i podbudowa psychiczna przed występem.
•Udział w uroczystościach z okazji Święta Niepodległości, Patrona Szkoły i Ślubowania Klas Pierwszych.
•Omówienie z chórem wykonanych utworów, ocena (ewentualne błędy, pochwały lub postanowienie zwiększenia pracy nad trudnym elementem).
•Ćwiczenia z utalentowanymi solistami, przygotowania do ewentualnych konkursów lub występów na bialskich imprezach.
•Opracowanie i omówienie repertuaru kolęd na szkolne jasełka i występy w kościołach parafialnych.
•Przydział kolęd lub ich części solistom, zapoznanie z tekstami.
•Omówienie trudnych elementów i sprawdzenie skali poszczególnych głosów (szczególnie najwyższego i najniższego) w celu korekty zapisu nutowego.

Grudzień
•Próby poszczególnych głosów w celu utrwalenia linii melodycznych.
•Próby całego zespołu oraz indywidualne solistów i wyrównujące braki.
•Realizacja ćwiczeń emisyjnych, poszerzających skalę głosu, poprawiających intonację, oraz ćwiczenia poprawiające współpracę z dyrygentem, zadania sprawdzające.
•Ćwiczenia utworów w poszczególnych głosach, próby z podkładem muzycznym i a capella, zadania sprawdzające.
•Ćwiczenia sprawdzające pamięciowe opanowanie melodii i tekstów, omówienie elementów trudnych i praca nad nimi, zadania sprawdzające.
•Dopracowanie repertuaru na uroczyste jasełka, próby z nagłośnieniem.
•Występ chóru i solistów na szkolnych jasełkach.
•Omówienie ewentualnych niedociągnięć i braków, pochwała uczniów za pracę.

Styczeń
•Przygotowania do wieczoru kolęd, przeznaczonego dla rodziców uczniów PG 3 oraz do występów w kościołach bialskich parafii.
•Dopracowanie i utrwalenie kolęd.
•Występy chóru i, ocena i omówienie ewentualnych niedociągnięć.
•Przygotowanie kilku utworów z chórem lub solistami (zależnie od ustaleń) na Apel Podsumowujący II semestr roku szkolnego.

Luty
•Realizacja ćwiczeń emisyjnych, poszerzających skalę głosu, poprawiających intonację, oraz ćwiczenia poprawiające współpracę z dyrygentem.
•Ćwiczenia z utalentowanymi solistami, przygotowania do ewentualnych konkursów lub występów na bialskich imprezach.
•Ćwiczenia z uczniami o mniejszych możliwościach artystycznych, jednak chętnymi do pracy nad polepszeniem swojego słuchu muzycznego i emisją głosu, zadania sprawdzające.
•Przygotowania solistów i ewentualnie grupy wokalnej na imprezę walentynkową, jeśli jest uwzględniona w kalendarzu imprez szkolnych.
•Ustalenie repertuaru i przygotowanie utworów na uroczystą akademię z okazji Dnia Kobiet, jeśli jest uwzględniona w kalendarzu imprez.

Marzec
•Próby i przygotowania do ewentualnej akademii z okazji Dnia Kobiet lub Pierwszego Dnia Wiosny.
•Występy na akademiach i omówienie stron mocnych i słabych po występach.
•Realizacja ćwiczeń emisyjnych, poszerzających skalę głosu, poprawiających intonację, oraz ćwiczenia poprawiające współpracę z dyrygentem, zadania sprawdzające.
•Ćwiczenia z utalentowanymi solistami, przygotowania do ewentualnych konkursów lub występów na bialskich imprezach.
•Ćwiczenia zespołowe z uczniami o mniejszych możliwościach artystycznych, jednak chętnymi do pracy nad polepszeniem swojego słuchu muzycznego i emisją głosu.

Kwiecień
•Przygotowanie repertuaru utworów i praca nad nimi na akademię z okazji Dnia Ziemi, jeśli jest uwzględniona w kalendarzu szkolnych imprez.
•Przygotowanie repertuaru utworów na akademię z okazji Rocznicy Konstytucji 3 Maja, przydział poszczególnych głosów oraz przydział pieśni lub ich części solistom.
•Realizacja ćwiczeń emisyjnych, poszerzających skalę głosu, poprawiających intonację, oraz ćwiczenia poprawiające współpracę z dyrygentem, zadania sprawdzające.
•Poznanie melodii w poszczególnych głosach, tekstów pieśni patriotycznych, omówienie trudnych elementów i praca nad nimi, poprzez realizację odpowiednich ćwiczeń.
•Próby indywidualne i zespołowe, utrwalające poznane pieśni, ćwiczenia z podkładem muzycznym i a capella.
•Dopracowanie repertuaru na akademię z okazji Rocznicy Konstytucji 3 Maja i próby ze sprzętem nagłaśniającym i całościowe, z zespołem recytującym.

Maj
•Występ na uroczystej akademii z okazji Rocznicy Konstytucji 3 Maja.
•Omówienie ewentualnych niedociągnięć i braków, ocena i pochwała uczniów za pracę.
•Przygotowania repertuarowe i emisyjne do występu na Szkolnym Festiwalu Nauki, jeśli jest uwzględniony w kalendarzu imprez szkolnych.
•Przygotowanie solistów lub grupy wokalnej do udziału w szkolnej Gimnazjadzie.
•Realizacja ćwiczeń emisyjnych, poszerzających skalę głosu, poprawiających intonację, oraz ćwiczenia poprawiające współpracę z dyrygentem, zadania sprawdzające.
•Ćwiczenia z utalentowanymi solistami, przygotowania do ewentualnych konkursów lub występów na bialskich imprezach.
•Ćwiczenia z uczniami o mniejszych możliwościach artystycznych, jednak chętnymi do pracy nad polepszeniem swojego słuchu muzycznego i emisją głosu, zadania sprawdzające.
•Praca nad utworami na szkolne imprezy: Festiwal Nauki i Gimnazjadę, dopracowanie utworów pod względem emisyjnym, pamięciowym i wzmacniające współpracę z dyrygentem.
•Występy na imprezach, omówienie stron mocnych i słabych, ocena występów.

Czerwiec
•Przygotowania do udziału w Apelu Podsumowującym Rok Szkolny, Uroczystym Zakończeniu Roku Szkolnego Klas III i Zakończeniu Roku Szkolnego całej szkoły, omówienie repertuaru dla chóru i solistów.
•Opracowanie i przydział utworów dla poszczególnych głosów i solistów na w/w uroczystości.
•Realizacja ćwiczeń emisyjnych, poszerzających skalę głosu, poprawiających intonację, oraz ćwiczenia poprawiające współpracę z dyrygentem, zadania sprawdzające.
•Próby całego zespołu, indywidualne i wspólne z zespołem recytującym, doskonalenie i utrwalenie repertuaru.
•Występy na w/w uroczystościach, omówienie i ocena występów.
•Zakończenie rocznej pracy z chórem, podziękowanie i zachęta do uczestnictwa w roku następnym.

Efekty nauczania:

•Znajomość rodzajów głosu ludzkiego, jego poprawnego użytkowania aparatu wokalnego i jego prawidłowego rozwoju.
•Znajomość ćwiczeń wokalnych, oddechowych, dykcyjnych, skalowych i intonacyjnych oraz ich poprawnego zastosowania.
•Znajomość gatunków muzyki wokalnej (pieśń artystyczna, piosenka rozrywkowa, piosenka literacka, poezja śpiewana).
•Umiejętność wykonania z zespołem utworów 2, 3 i czterogłosowych,
poprawnie technicznie i artystycznie.
•Rozszerzenie skali głosu, właściwe dla sopranu I i II, altu I i II oraz kontraltu lub tenoru, jeśli uczniowie dysponują takimi możliwościami.
•Sprawna intonacja w zakresie interwałów, skali i akordów.
•Umiejętność współpracy z zespołem oraz duża wrażliwość na gesty dyrygenta, opanowanie dynamiki, artykulacji i interpretacji artystycznej utworów.
•Udział solistów i grup wokalnych w konkursach lokalnych, prezentacja chóru na uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych.

Ewaluacja osiągnięć uczniów będzie mieć charakter kształcący tzn. będzie ich wspierać w procesie kształcenia i wychowania. Młodzież będzie oceniana przez pracowników szkoły, pozostałych uczniów i zaproszonych na występy gości, podczas programów artystycznych. Przez cały czas będzie prowadzona ewaluacja wspierająca, dzięki której program będzie doskonalony.

Sposoby mierzenia efektów:

•Zadania kontrolujące umiejętność poprawnego śpiewu ze słuchu, czytania linii melodycznej z użyciem metody relatywnej czytania nut oraz z tabulatur.
•Zadania kontrolujące sprawną intonacja w zakresie interwałów, skali i akordów.
•Zadania kontrolujące znajomość gatunków muzyki wokalnej.
•Wypełnienie ankiety sondażowej na koniec I semestru i na koniec roku szkolnego.
•Wywiad z dyrektorem szkoły, nauczycielami, rodzicami i uczniami na temat działalności chóru szkolnego.