Bezpieczny przedszkolak - program profilaktyczny dla dzieci czteroletnich kształtujący postawę odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne oraz innych

„Bezpieczny przedszkolak”
Program profilaktyczny dla dzieci czteroletnich
kształtujący postawę odpowiedzialności
za bezpieczeństwo własne oraz innych

Opracowała:
Marta Komsta

Radom
2014/2015

Spis treści

Wstęp........................................3
1. Charakterystyka programu........................................6
2. Cele główne programu........................................9
3. Cele szczegółowe - etapy osiągania umiejętności w ramach wybranych obszarów edukacyjnych........................................10
4. Metody pracy........................................14
5. Istota współpracy z rodzicami........................................15
6. Harmonogram działań profilaktycznych........................................18
7. Ewaluacja programu profilaktycznego – pytania badawcze.................26
8. Narzędzia badawcze........................................27
9. Załączniki........................................27
Bibliografia........................................28

Wstęp

Bezpieczeństwo to hasło niezwykle ważne. W celu unikania zagrożeń dla zdrowia i życia dzieci i ludzi dorosłych należy tą problematyką zainteresować dzieci już w wieku przedszkolnym.
Naszym zadaniem jest wyposażenie dziecka już od najmłodszych lat
w kompetencje umożliwiające mu stosowanie w praktyce przyswojonych zasad, a tym samym bezpieczne funkcjonowanie w najbliższym środowisku. Przede wszystkim należy uświadomić dziecku, że świat zewnętrzny atrakcyjny i tajemniczy - z punktu widzenia dziecka - często także dostępny na wyciągnięcie ręki - nie zawsze bywa przyjazny, kryje w sobie, bowiem różnorodne zagrożenia. Stają się one realnym niebezpieczeństwem zwłaszcza wtedy, gdy nie przestrzega się zasad mających temu bezpieczeństwu służyć. Niewłaściwe zachowania to efekt braku wiedzy, wyobraźni, świadomości i umiejętności myślenia przyczynowo - skutkowego.
Im dziecko młodsze tym wrażliwszy jest jego układ nerwowy na oddziaływanie środowiska zewnętrznego. W psychice dziecka w wieku przedszkolnym znajdują odzwierciedlenie wszystkie wpływy pozytywne i negatywne środowiska zewnętrznego.
Naturalnej ciekawości świata i chęci przeżycia szczególnych wrażeń i przygód - powinna, zatem towarzyszyć świadomość różnorodnych zagrożeń, umiejętność zapobiegania im bądź unikania niebezpiecznych sytuacji. Wiele do życzenia pozostawia nie tylko wybór miejsca, ale również sposób zabawy i rodzaj użytych do niej akcesoriów - zarówno poza domem jak i w domu. Statystyki niezmiennie wskazują, że ofiarami wypadków na drodze (także pożarów i zatruć) są w głównej mierze dzieci. Dlatego też poza pracą dydaktyczno - wychowawczą placówek oświatowo - wychowawczych
w zakresie edukacji związanej z bezpieczeństwem, ogromnie ważne jest współdziałanie rodziców, ich wpływ, świadomość, postawy i przykłady właściwych zachowań.

Stymulując rozwój funkcji symbolicznej u dzieci, dorosły powinien stwarzać wiele takich sytuacji, w których konieczne będzie posługiwanie się różnego rodzaju symbolami i znakami. Sytuacje te powinny wiązać się z dotychczasowym doświadczeniem dziecka, mieć bogatą reprezentację wyobrażeniową w jego umyśle.
Dostarczanie dziecku odpowiednich wzorców zachowań warto potraktować jako przejaw troski, zainteresowania i miłości rodzicielskiej. Niekiedy jednak wzorce postępowania rodziców są nieprawidłowe, a nawet niebezpieczne. Warto, więc i należy włączyć rodziców w proces edukacyjny.
Edukację przedszkolaka należy rozpocząć od najbliższego środowiska dostępnego jego poznaniu. Pozostawiając dziecku margines swobody powinno się go przekonać do konieczności stosowania reguł i zasad, które w pewnym sensie ograniczają swobodę, ale w efekcie przygotowują dziecko do życia we współczesnym otoczeniu społeczno - technicznym.
Naturalne przejawy zaciekawienia każą pamiętać o pracy indywidualnej
z dziećmi oraz o konieczności organizowania i wykorzystywania warunków i sytuacji wyzwalających ich własną aktywność.
W zamian za to oferujemy dziecku poczucie bezpieczeństwa - tak ważne dla jego higieny psychicznej. Samo uczucie zagrożenia, nieumiejętności radzenia sobie
w trudnych sytuacjach, naturalna bezradność - budzi u dzieci lęk i wywołuje zazwyczaj nieodpowiednie reakcje. Natomiast świadome przestrzeganie zasad bezpieczeństwa wyposaża dziecko w nawyki, które dając mu poczucie bezpieczeństwa wzmacniają jego wiarę w siebie i budują pozytywny obraz własnego "ja". Nabiera również znaczenia stosunek dziecka do innych ludzi i do otoczenia, w którym żyje. Wzmocnieniu ulega więź ze społeczeństwem. Należy, więc pracę w tym obszarze rozumieć jako wspomaganie rozwoju w sferze intelektualnej, fizycznej, emocjonalnej i społecznej. Chodzi, bowiem
o kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne życie i zdrowie, ale także życzliwej i partnerskiej postawy wobec innych , kultury osobistej oraz zrozumienia,
a tym samym również w przyszłości odpowiedzialności za życie i zdrowie innych.
Wiek przedszkolny to okres kształtowania się pierwszych postaw moralnych. Zdobywanie informacji o tym co dobre, a co złe odbywa się poprzez obserwacje innych ludzi i gromadzenie własnych doświadczeń w trakcie kontaktów społecznych.
Takie wartości jak dobro, prawda, uczciwość, prawość i odpowiedzialność powinny stać się regułami przestrzeganymi nie ze względu na dorosłych ale dla nich samych.
Obok powinności i obowiązków dziecko ma także swoje prawa, jak: prawo
do bycia wysłuchanym, prawo do miłości, szacunku, zaspokojenia potrzeb fizycznych, psychicznych, wyrażania niezadowolenia, własnego zdania, przeciwstawiania się temu co jest dla niego przykre i złe. Mając na uwadze wychowanie dziecka we współczesnym świecie, gdzie coraz częściej spotyka się ze społecznym złem, jakim jest alkoholizm, narkomania, także kontakty z osobami obcymi, należy podejmować w/w zagadnienia, traktując je bardzo poważnie. Spośród wielu wartości, które powinno zdobyć każde dziecko na szczególną uwagę zasługują: samodzielność, wiara w siebie, ograniczone zaufanie do osób nieznanych, odpowiedzialność, przyjaźń, tolerancja we współżyciu
z innymi. W związku z powyższym zajęcia o tej tematyce są potrzebne przedszkolakom.
Jak uczyć dzieci bezpiecznych zachowań, jak wykształcić w nich umiejętność unikania sytuacji stawania się ofiarą przestępstwa lub proszenia o pomoc w chwili zagrożenia
to częste dylematy nauczycieli.
Dziecko to mała istota, która się uczy – poznając, poznaje – ucząc się. Doznając uczuć, wrażeń i dostrzegając otaczający je świat, tworzy jego obraz. My – nauczyciele, terapeuci, rodzice, przyjaciele – kształtując tę małą osobowość, mamy ogromny wpływ na to, jakim będzie człowiekiem, kim się stanie.
W naszym przekonaniu zaistniała potrzeba, aby wszystkie zagadnienia wyżej przytaczane usystematyzować i ująć w nowy program profilaktyczno-wychowawczy. Jego realizacja da gwarancję wpłynięcia na postawę naszych wychowanków, dając im szansę opanowania "sztuki unikania zagrożeń". Jest to sztuka niełatwa, ale właśnie my nauczyciele korzystając z własnych doświadczeń, wiedzy i umiejętności oraz z tego programu, możemy uczynić dla naszych dzieci bardzo dużo.

1. Charakterystyka programu

Zadaniem przedszkola jest wyposażenie wychowanków w kompetencje niezbędne do bezpiecznego funkcjonowania w środowisku przedszkolnym, najbliższym otoczeniu oraz takie, które są pożądane w chwili rozpoczynania edukacji w szkole. Podstawą prowadzenia celowej pracy z dziećmi jest ich poznanie, a także planowanie działań
w grupie tak, aby każde z dzieci mogło rozwijać się harmonijnie. Dokonując rozpoznania wzięłyśmy pod uwagę to, że wychowankowie naszej placówki pochodzą z różnych środowisk społecznych, a ich rozwój przebiega w indywidualnym tempie.
Opracowanie celów i założeń programu p.t.: „Bezpieczny przedszkolak” to efekt systematycznych obserwacji pedagogicznych, przeprowadzania analiz zawartych
w arkuszach obserwacji dzieci czteroletnich. Uzyskane w ten sposób informacje były także podstawą do planowania pracy indywidualnej z dziećmi, u których rozwój przebiega wolniej w określonych sferach. Jednocześnie przemyślałyśmy sposoby rozwijania zainteresowań i uzdolnień dzieci, które rozwijają się szybciej.
Do przedszkola dziecko przychodzi z rodzinnego domu, w którym ma poczucie bezpieczeństwa, miłości i szczęścia. Według jego najbliższych prawidłowo reaguje
na różne sytuacje życiowe. Niekiedy przekonania rodziców różnią się jednak od stanu faktycznego – wiele dzieci nie posiada umiejętności i wiadomości z szeroko pojętego bezpieczeństwa.
Dziecko musi poznać pomieszczenia, z których będzie korzystało, a więc swoją salę, łazienkę, szatnię, wreszcie cały budynek. Zapoznaje się z kolegami, nauczycielami oraz innymi pracownikami przedszkola. Wszystkie te zmiany mogą zachwiać jego poczucie bezpieczeństwa. Małe dziecko bardzo emocjonalnie odbiera wszelkie negatywne przeżycia, które w efekcie osłabiają jego aktywność umysłową i chęć
do działania.
Celem nadrzędnym programu profilaktycznego p.t.: „Bezpieczny przedszkolak” jest to, żeby dziecko było aktywne, coraz mniej zależne od dorosłych, coraz bardziej sprawne
i samodzielne. Poprzez indywidualne oddziaływanie i stopniowe, zgodne z propozycjami programu, wyrabianie określonych umiejętności i zachowań oraz przekazywanie wiadomości będzie sprzyjało właściwemu przygotowaniu do życia w zgodzie
z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa.
Treści zawarte w programie skierowane są do dzieci czteroletnich objętych wychowaniem przedszkolnym, uczęszczających do oddziałów: IV, VIII i IX
w Przedszkolu Publicznym nr 8, im. Króla Maciusia I w Radomiu.
Program profilaktyczny p. t.: „Bezpieczny przedszkolak” dla dzieci czteroletnich kształtujący postawę odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne oraz innych stanowi korelację z założeniami Rocznego Plany Pracy Przedszkola Publicznego nr 8 i zawiera cele i treści, metody i formy pracy zgodne z Rozporządzeniem MEN z dnia 27 sierpnia 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 997) w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół i w sposób spójny uzupełniają ją. Zawiera także dodatkowe treści wykraczający poza zakres ustalony w podstawie programowej wychowania przedszkolnego.
Program będzie także realizowany ponad czas przeznaczony na realizację treści podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
Po gruntownej analizie założeń programu doszłyśmy do przekonania,
iż uwzględnia on potrzeby i możliwości przedszkolnej społeczności, specyfikę placówki, warunki w jakich ona funkcjonuje oraz koncepcję pracy przedszkola. Szczególną uwagę zwróciłyśmy na zaplanowanie zajęć w plenerze i najbliższej okolicy z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz aktywność poznawczą i badawczą, działania na konkretach, spotkania z przedstawicielami zawodów użyteczności publicznej.
Na podstawie założeń programu opracowałyśmy harmonogram działań zaplanowanych od września 2014 roku do kwietnia 2015 roku z uwzględnieniem procesu ewaluacji zadań w maju 2015 roku.
Kształtowanie postawy odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne oraz innych zamierzamy realizować w ramach następujących tematów:
1. „Bezpieczne zabawy w przedszkolu”.
2. „Bezpieczni na ulicy”.
3. „Bezpieczni w domu – substancje niebezpieczne”
4. „Nie, dziękuję” – kształtowanie postaw asertywnych.
5. „W zdrowym ciele zdrowy duch”.
6. „Dzieci w sieci” – dziecko w świecie wirtualnym.
7. „Dbamy o higienę”.

Na szczególne wyróżnienie zasługują: temat dotyczący kształtowania umiejętności przestrzegania zasad bezpieczeństwa w kontaktach z substancjami niebezpiecznymi,
a także temat kształtujący postawy asertywne wśród dzieci oraz zagrożenia płynące
ze świata wirtualnego w temacie „Dzieci w sieci...”. Zagadnienia te stanowią strategiczny punkt planowania pracy opiekuńczo-dydaktyczno-wychowawczej we współczesnej rzeczywistości. Coraz więcej substancji niebezpiecznych, coraz więcej zagrożeń płynących ze strony nieodpowiedzialnych dorosłych, a także coraz więcej niebezpieczeństw czyhających na dzieci w wirtualnym świecie za sprawą niekontrolowanego korzystania przez dzieci z komputerów oraz innych zdobyczy naszej cywilizacji.
Nieumiejętność korzystania z „wolności w przestrzeni” prowadzi do zahamowań, poczucia zagrożenia, niechęci do nowych sytuacji, zasklepiania się w sobie i usztywnienia swoich zachowań, a w konsekwencji do izolacji od otoczenia.
Opracowując zadania dotyczące realizacji programu uwzględniłyśmy adekwatne
do tematów treści edukacyjne z proponowanym terminem realizacji, a także proponowane formy pracy w ramach poszczególnych działań, które to formy i sposoby realizacji zadań wynikających z założeń programu zostały szczegółowo scharakteryzowane w harmonogramie działań.

2. Cele główne programu

• nabywanie umiejętności radzenia sobie w różnych życiowych i zadaniowych sytuacjach
• poznawanie zasad bezpieczeństwa w przedszkolu i poza jego terenem
• kształtowanie czynnych postaw zmierzających do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych
• przewidywanie skutków własnych działań oraz wykorzystywanie zdobytych wiadomości i umiejętności w podejmowanych działaniach
• podejmowanie wysiłku fizycznego i doskonalenie sprawności ruchowej na miarę własnych możliwości
• poznawanie podstawowych zasad ruchu drogowego
• nabywanie umiejętności odczytywania i rozumienia znaczenia informacji zapisanych w formie symboli

3. Cele szczegółowe - etapy osiągania umiejętności w ramach wybranych obszarów edukacyjnych

W ramach wyodrębnionych w programie obszarów edukacyjnych przedstawiłyśmy etapy dochodzenia do określonych umiejętności, które powinny posiadać wszystkie starsze przedszkolaki (czterolatki). Określenie etapów pozwoli nam tworzyć plany pracy i realizować wybrane cele z uwzględnieniem poziomu umiejętności naszych wychowanków. W związku z tym zamierzamy tak zorganizować pracę w grupie,
aby w sposób przemyślany dobierać treści i środki dydaktyczne – dostosowując
je do możliwości dzieci tak, aby wszystkie mogły aktywnie uczestniczyć
w proponowanych działaniach.

Obszar 1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych
Etapy osiągania umiejętności w zakresie uświadamiania własnej osoby – To ja:
• wie, że nie należy opowiadać o sobie obcym
• rozumie, że można podać informacje dotyczące miejsca zamieszkania tylko za zgodą bliskich osób lub w sytuacjach dla dziecka trudnych, np. gdy się zgubi
Etapy osiągania umiejętności w zakresie budowania pozytywnych relacji w kontaktach społecznych:
• wyraża swoje życzenia i racje w kontaktach
z innymi dziećmi
• rozumie, że nie wolno brać rzeczy innych bez pozwolenia
• respektuje uwagi nauczycielki i rodziców dotyczące sposobu zachowania się w określonych sytuacjach
• próbuje samodzielnie radzić sobie w trudnych sytuacjach
• rozumie znaczenie pojęć: dobro i zło
• radzi sobie w sytuacjach konfliktowych
bez stosowania agresji
Etapy osiągania umiejętności w zakresie kształtowania społecznie akceptowanych postaw:
• potrafi używać zwrotów grzecznościowych
w kontaktach z dziećmi i dorosłymi
• zachowuje się grzecznie w miejscach publicznych
• rozpoznaje właściwe formy zachowania
• rozumie znaczenie mowy ciała: gestów i mimiki
Etapy osiągania umiejętności w zakresie kształtowania społecznie akceptowanych postaw:
• określa własne potrzeby i nazywa uczucia
• rozpoznaje i nazywa stany emocjonalne ludzi
w różnych sytuacjach
• rozróżnia emocje pozytywne i negatywne

Obszar 2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku
Etapy osiągania umiejętności w zakresie kształtowania nawyków higienicznych: • korzysta prawidłowo z przyborów podczas wykonywania czynności higienicznych
• myje samodzielnie ręce zgodnie z kolejnymi etapami tej czynności
• przestrzega zasady mycia rąk przed każdym posiłkiem
• potrafi poprawnie umyć zęby
• używa chusteczek higienicznych w razie potrzeby
Etapy osiągania umiejętności w zakresie wykonywania czynności samoobsługowych: • pomaga w nakrywaniu do stołu i sprzątaniu
po posiłku
• umie w spokoju zjeść posiłek przy stole
• posługuje się w trakcie jedzenia łyżką i widelcem
• korzysta z urządzeń sanitarnych w sposób właściwy
• wie, że należy pilnować rzeczy osobistych,
a w razie potrzeby przekazuje je pod opiekę osobom dorosłym
Etapy osiągania umiejętności w zakresie przyzwyczajania do utrzymywania w porządku rzeczy i otoczenia: • przestrzega ustalonych zasad korzystania
z zabawek
• porządkuje zabawki po skończonej zabawie
• dba o wykonane przez siebie prace

Obszar 3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci
Etapy osiągania umiejętności w zakresie porozumiewania się: • dostosowuje wypowiedź w kontaktach
z dorosłymi i rówieśnikami do danej sytuacji
• formułuje samodzielnie zdania na określony temat
• wyraża śmiało swoje myśli, opowiada o uczuciach
• umie dzielić się swoimi spostrzeżeniami
• zadaje pytania, aby ustalić ogólne prawa i zasady
Etapy osiągania umiejętności w zakresie stosowania poprawnych form gramatycznych: • różnicuje zdania oznajmujące, pytające, wykrzyknikowe, modelując głosem
• umie opisać przedmioty i osoby podając ich cechy charakterystyczne
• formułuje prawidłowo wypowiedzi w czasie przeszłym i przyszłym
• potrafi wypowiadać się całymi zdaniami o prostej konstrukcji
Etapy osiągania umiejętności w zakresie kształtowania poprawności wymowy:
• stara się mówić wyraźnie

Obszar 4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia
Etapy osiągania umiejętności w zakresie przewidywania czynności manipulacyjnych
i łączenia przyczyny ze skutkiem:
• obserwuje zmiany zachodzące w przedmiotach w toku działania i ocenia, które są odwracalne, a które nie
• wie, co trzeba zrobić w określonych sytuacjach
• dostrzega logiczny związek w odniesieniu do sytuacji przedstawianych w historyjkach obrazkowych

Obszar 5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej
Etapy osiągania umiejętności w zakresie dbałości
o zdrowie:
• zna zasady mające wpływ na zdrowie
• orientuje się w zasadach zdrowego żywienia
• dostrzega związek między chorobą i leczeniem
Etapy osiągania umiejętności w zakresie rozwijania sprawności ruchowej:
• porusza się swobodnie, dostosowując sposób ruchu do określonych warunków
• korzysta ze sprzętu przeznaczonego dla dzieci w ogrodzie przedszkolnym oraz sali
• umie sprawnie się poruszać
• podskakuje i przeskakuje przeszkody
• uczestniczy w zajęciach ruchowych organizowanych przez nauczycielki

Obszar 6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych
Etapy osiągania umiejętności w zakresie zachowania bezpieczeństwa podczas zabaw: • przestrzega zasad zabawy w wyznaczonych pomieszczeniach i na określonym terenie
• stosuje się do obowiązujących reguł w zabawach i grach sportowych
• korzysta z zabawek i sprzętu w sali i w ogrodzie zgodnie z ich przeznaczeniem
• korzysta z urządzeń elektrycznych tylko w obecności dorosłych
• wie, że nie wolno samodzielnie zażywać lekarstw, i stosuje się do tego zakazu
• nie używa samodzielnie środków chemicznych
Etapy osiągania umiejętności w zakresie przestrzegania zasad bezpieczeństwa na drodze:
• wie, że dziecko może poruszać się po ulicy tylko pod opieką osoby dorosłej
• rozpoznaje oznaczenia przejść dla pieszych: znak drogowy, sygnalizator i pasy
• rozumie rolę policjanta w ruchu drogowym
Etapy osiągania umiejętności w zakresie bezpiecznego korzystania ze środków transportu:
• potrafi bezpiecznie zachowywać się podczas jazdy samochodem
• stosuje się do poleceń osoby dorosłej w czasie jazdy środkami transportu
Etapy osiągania umiejętności w zakresie właściwego zachowania się w sytuacjach zagrożenia:
• zna przyczyny powstawania pożarów
• wie, jak należy zachować się w sytuacji zagrożenia
• zgłasza nauczycielce każdą nietypową sytuację
Etapy osiągania umiejętności w zakresie właściwego zachowania się wobec obcych osób:
• zachowuje rezerwę wobec obcych ludzi
• wie, że nie należy przyjmować podarunków od nieznajomych
• nie opowiada o sobie i swojej rodzinie obcym osobom
• nie odchodzi z miejsca zabawy z nieznaną osobą pod żadnym pretekstem

Obszar 10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez budzenie zainteresowań technicznych
Etapy osiągania umiejętności w zakresie rozumienia znaczenia pracy ludzi różnych zawodów:
• wie, na czym polega praca informatyka
Etapy osiągania umiejętności w zakresie poznawania świata techniki:
• potrafi wyodrębnić spośród różnych urządzeń elementy informatyczne (komputer, mysz, monitor, tablet, telefon komórkowy itp.)
• wie, że może samodzielnie korzystać ze sprzętu elektronicznego i komputerowego w obecności i za pozwoleniem dorosłych
• rozumie, że podczas korzystania z w/w sprzętu należy zachować szczególną ostrożność

Obszar 14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania
Etapy osiągania umiejętności w zakresie rozumienia informacji przedstawionych w formie symbolu:
• rozpoznaje napis oznaczający swoje imię
• rozumie znaczenie prostych znaków drogowych, np. przejścia dla pieszych, światła sygnalizatora itp.
• odczytuje wyrazy wprowadzone do czytania globalnego w powiązaniu z obrazkiem
lub przedmiotem
• podejmuje próby odgadnięcia znaczenia schematycznego rysunku lub znaku, np. popularne oznaczenia na niebezpiecznych środkach chemicznych

Obszar 15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne
Etapy osiągania umiejętności w zakresie rozbudzania zainteresowania regionem: • zna i podaje nazwę miejscowości, w której mieszka
• dostrzega zmiany zachodzące w miejscowości i okolicy
• wie, gdzie znajduje się przedszkole, i zna jego otoczenie
• potrafi wskazać drogę z przedszkola do domu
• rozpoznaje po stroju osoby pełniące ważne funkcje: strażaka, policjanta, lekarza

4. Metody pracy

Program profilaktyczny p.t.: „Bezpieczny Przedszkolak” przewiduje wykorzystanie metod, które w sposób aktywny zachęcą dzieci do działania. Odpowiedni dobór metod uatrakcyjni zajęcia, zmotywuje dzieci do działania, dzięki czemu zdobędą potrzebne wiadomości, umiejętności i nawyki. Należy nadmienić,
iż aktywizacji i rozwijaniu zainteresowań sprzyjają metody aktywizujące.
Aby proces kształtowania postaw dbałości o własne zdrowie i bezpieczeństwo pozwolił odnieść sukces w realizacji wytyczonych celów konieczne jest stosowanie odpowiednich metod.

W realizacji tego programu wykorzystane będą następujące metody:
1. Metody czynne - samodzielnych doświadczeń, kierowania własną aktywnością, zadań stawianych do wykonania, ćwiczeń utrwalających.

2. Metody percepcyjne –obejmujące, obserwację i pokaz zjawisk, czynności
na których nauczyciel chce skupić uwagę dzieci, osobisty przykład nauczycie
i innych dorosłych jako wzór postępowania.

3. Metody słowne - rozwijające procesy poznawcze i poszerzające zasób wiadomości dziecka. Objaśnienia i instrukcje będą towarzyszyć dzieciom
w trakcie nabywania różnego typu umiejętności i sprawności. Są zwykle stosowane przy stawianiu dzieciom różnych zadań wpływając na postępowanie, przekazując ustalone zasady, pobudzając procesy poznawcze, działając
na wyobraźnię i motywację dzieci.

4. Metody twórczego rozwiązywania problemów - pozwalają dzieciom łączyć wiedzę z doświadczeniem, dyskutować, wyrażać i uzasadniać własne poglądy oraz w sposób twórczy rozwiązywać problemy.

5. Istota współpracy z rodzicami

Przedszkole i rodzina to dwa środowiska, które w szczególny sposób oddziałują na dziecko. Skuteczność tego oddziaływania uwarunkowana jest wzajemnym i ścisłym współdziałaniem.
Ważna jest również współpraca z rodzicami. Współdziałanie nauczycieli, specjalistów i rodziców powinno przebiegać w atmosferze zaufania, prowadzącego
do ujednolicenia oddziaływań wychowawczych.
Ścisła współpraca nauczycieli z rodzicami przyczyni się do osiągnięcia zamierzonych celów. Rodzice, dbający o bezpieczeństwo dzieci mają poczucie
i świadomość, że dziecko jest bezpieczne podczas pobytu w przedszkolu, jak również poznaje zasady bezpieczeństwa w życiu codziennym.
Współpraca z rodzicami w zakresie realizacji programu
„Bezpieczny przedszkolak” będzie opierała się na następujących zasadach:
1. Przedstawienie rodzicom założeń programu.
2. Wzajemna wymiana informacji na temat pogłębienia się świadomości dzieci w zakresie bezpieczeństwa.
3. Zaproszenie na zajęcia a także poprowadzenie zajęć przez rodziców wykonujących zawód:
• policjanta - na temat bezpiecznego poruszania się na drodze, ograniczonego zaufania do obcych, sposobów informowania o niebezpiecznym zdarzeniu;
• lekarza lub pielęgniarki - na temat zapobiegania wypadkom domowym, profilaktyki chorób, prawidłowej postawy ciała, racjonalnego odżywiania;
• strażaka - na temat przeciwdziałania bezmyślnym zabawom: wodą, zapałkami, urządzeniami mogącymi wywołać pożar (zapalniczką, kuchenką gazową
lub elektryczną, grzejnikiem);
• psychologa lub pedagoga - na temat zagrożeń ze strony dorosłych
• chemika - na temat zagrożeń płynących z korzystania ze środków czystości
i substancji niebezpiecznych;
• informatyka, który przybliży dzieciom i rodzicom zagrożenia płynące
z nieograniczonego dostępu dzieci do Internetu.
4. Pedagogizacja rodziców w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa z udziałem psychologa-specjalisty (pogadanka, prelekcja).
5. Dostarczenie rodzicom materiałów edukacyjnych dotyczących bezpieczeństwa.
6. Umieszczanie w kąciku dla rodziców informacji dotyczących działań profilaktycznych związanych z bezpieczeństwem.

Naszym zadaniem, jako nauczycielek i wychowawczyń dzieci jest na bieżąco informować rodziców o postępach ich dziecka, problemach czy szczególnych zdolnościach, które warto rozwijać. Jeśli wychowankowie będą przekonani,
że są rozumiani przez najbliższe osoby, że mogą liczyć na ich wsparcie i uznanie, poczują się pewniej w dążeniach poznawczych utrwalając pozytywne postawy, chętnie podejmując wysiłek, aby wykonać zadania.
Bez względu na swój stan psychiczny, fizyczny i emocjonalny dziecko jest małym człowiekiem, któremu należy stworzyć jak najlepsze warunki do rozwoju, na miarę jego możliwości, potrzeb i zainteresowań.
Rodzice i opiekunowie dziecka stanowią najistotniejszą pomoc w realizacji dążeń do osiągania przez dzieci optymalnych umiejętności w zakresie ochrony siebie oraz dbałości o własne bezpieczeństwo. Szczególnie dotyczy to form niebezpieczeństw,
na jakie narażone są dzieci we współczesnym świecie. W programach wychowania przedszkolnego treści kształcenia w zakresie dbałości o bezpieczeństwo koncentrują się głównie na umiejętności poruszania się po drogach, uświadamiania
im niebezpieczeństw ze strony zwierząt. Jest to jednak tylko kropla w morzu potrzeb – od wielu lat nasilają się bowiem zagrożenia ze strony dorosłych wykorzystujących dziecięcą ufność i naiwność. Najczęściej są to uprowadzenia dla okupu, dla zaspokojenia dewiacyjnych potrzeb lub w celu wejścia do mieszkania pod nieobecność opiekunów
i dokonania rabunku.
Trzeba organizować sytuacje, w których dziecko będzie miało okazję zgromadzić pewne doświadczenia, a potem (we właściwym momencie i w naturalny sposób)należy kierować dziecięcą świadomość tam, gdzie trzeba.
Dlatego należy korzystać z przekazu sytuacyjnego i niewerbalnych sposobów komunikowania, a więc z gestów, mimiki, doznań ruchowych i dotyku. Zadaniem słów jest głównie nazwanie tego, co dziecko już dostrzegło i odczuło.
Niestety, rodzice rzadko uczą dzieci, że dorosły którego nie znają może stanowić zagrożenie. Dzieci są zbyt ufne i słabo wychwytują sygnały grożącego
im niebezpieczeństwa ze strony ludzi, dlatego postanowiłyśmy rozszerzyć cele i treści
o częste przejawy zagrożeń społecznych ze zwróceniem uwagi na pedagogizację rodziców prowadzoną przez psychologa, który jako specjalista przedstawi specyfikę takich zagrożeń oraz sposoby ich unikania.
Jeżeli dorośli – rodzice, nauczyciele – chcą, aby dziecko czegoś się nauczyło, muszą zorganizować sytuację (najlepiej ciąg sytuacji), w której może ono zgromadzić odpowiednią porcję doświadczeń. Mają to być jednak dokładnie te doświadczenia (budulec), które są dziecku w danej chwili potrzebne do budowania schematu.
Osobistych doświadczeń nie da się zastąpić ani przekazem werbalnym ani niewerbalnym. Najbardziej wskazane są doświadczenia zdobywane aktywnością bezpośrednią dziecka.

Harmonogram działań profilaktycznych
w roku szkolnym 2014/2015

Temat
Treści edukacyjne
Termin realizacji
Proponowane formy pracy

„Bezpieczne zabawy
w przedszkolu”
• poznawanie i przestrzeganie zasad warunkujących bezpieczeństwo na terenie przedszkola (budynek oraz jego okolice z przedszkolnym placem zabaw)
• wdrażanie do zachowania bezpieczeństwa podczas zabaw
• kształtowanie umiejętności właściwego zachowania się w sytuacjach zagrożenia
• zapoznanie dzieci z rozkładem pomieszczeń w placówce oraz zasadami poruszania się po nich
• zapoznanie dzieci z pracownikami przedszkola oraz pełnionymi przez nich funkcjami
• zapoznanie dzieci z formą bezpiecznego korzystania z zabawek, przyborów
i urządzeń znajdujących się w ogrodzie przedszkolnym oraz zasadami bezpieczeństwa
• opracowanie i wdrażanie ustalonych reguł i zasad w formie kontraktów i umów w poszczególnych oddziałach
• wdrażanie do bezpiecznego korzystania z zabawek
• zwrócenie uwagi na przyprowadzanie
i odbieranie dzieci z przedszkola wyłącznie przez osoby dorosłe i upoważnione
• wdrażanie i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas pobytu i zabaw
w ogrodzie przedszkolnym oraz korzystania ze sprzętów i urządzeń ogrodowych przeznaczonych dla dzieci
• wdrażanie do przestrzegania ustalonych zasad bezpieczeństwa podczas spacerów i wycieczek
• kształtowanie umiejętności właściwego zachowania w przypadku urazów, zranień – sygnalizowanie zauważonego niebezpieczeństwa
• ustalenie zasad efektywnej współpracy z rodzicami na spotkaniu organizacyjnym (zebranie z rodzicami) z ustaleniem możliwości współpracy
z przedstawicielami różnych zawodów
• budowanie pozytywnych relacji w kontaktach społecznych
• kształtowanie społecznie akceptowanych postaw
• doskonalenie percepcji wzrokowej, słuchowej
• doskonalenie umiejętności korzystania z książek
• kształtowanie umiejętności rozumienia informacji przedstawionych w formie symbolu

Wrzesień
2014 r.

Cały rok
• czynności porządkowe stanowiące okazję do wprowadzania i utrwalania nowych nazw, poznawaniu właściwości przedmiotów
• zabawy ruchowe prowadzone w formie zabaw naśladowczych
• przekaz literacki rozwijające wyobraźnię, pamięć, mowę, pobudzający do przewidywania, co może się zdarzyć, prowokujący do udzielania wypowiedzi na temat przygód ze wskazaniem przyczyn i skutków
• praca z wykorzystaniem obrazka przypominając i utrwalająca znajomość nazw przedmiotów i ich cech
• historyjki obrazkowe rozwijające wyobraźnię i myślenie, pozwalające na zauważenie i określanie związków przyczynowo-skutkowych
• rozmowy na temat czynności wykonywanych przez dzieci w czasie zabawy pomagające dzieciom dostrzec, które zmiany są odwracalne, a które nie
• opracowanie i wdrożenie kontraktów warunkujących bezpieczeństwo dzieci
• dyżury uczące odpowiedzialności, kształtujące świadomość, że podlegamy ocenie za wykonywane zadania czy powierzone obowiązki
• prace zespołowe uczące współpracy i współdziałania w planowaniu
i realizowaniu wspólnie wytyczonego celu
• gry dydaktyczne wymagające dostosowania się w zabawie do reguł, dyscyplinujące dzieci i uczące przestrzegania ustalonych zasad
• rozmowy podsumowujące wiadomości na temat obowiązujących zasad w bliższym i dalszym otoczeniu społecznym
• zawieranie umów dotyczących zasad zachowania bezpieczeństwa
w czasie pobytu w przedszkolu, spacerów i wycieczek prowadzące do zrozumienia konieczności przestrzegania umów, uczące dostrzegania i unikania zagrożeń
• scenki dramowe pozwalające przećwiczyć określone postawy w bezpiecznym otoczeniu bez poczucia zagrożenia
• gry dydaktyczne doskonalące percepcję słuchową i wzrokową, stwarzające okazję do wprowadzania umownych oznaczeń oraz do zapisywania w formie symboli wybranych treści (umieszczenie symboli wykonanych przez dzieci na przedszkolnym korytarzu oraz w salach)
• gry, loteryjki doskonalące spostrzegawczość wzrokową oraz umiejętność odczytywania symboli, wdrażające do przestrzegania obowiązujących reguł

„Bezpieczni na ulicy”
• poznawanie zasad ruchu drogowego dla pieszych
• zapoznanie dzieci z wybranymi znakami drogowymi informacyjnymi
i ostrzegawczymi
• wdrażanie do systematycznego korzystania z elementów odblaskowych
• poznanie zawodu oraz specyfiki pracy policjanta (angażowanie rodziców, jako przedstawicieli zawodu policjanta)
• zrozumienie roli policjanta w ruchu drogowym
• wdrażanie do poznawania i przestrzegania zasad bezpieczeństwa podczas podróży samochodem osobowym oraz komunikacją miejską
• uświadamianie wychowankom zagrożeń, jakie mogą wystąpić w najbliższym otoczeniu
• wskazanie sposobów zapobiegania powstawaniu zagrożeń oraz pokazanie, jak radzić sobie w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych
• wprowadzenie koniecznych zakazów i nakazów, które muszą być bezwzględnie respektowane przez dzieci
• uczenie dzieci pożądanych zachowań poprzez przyzwyczajanie
do przestrzegania ogólnych zasad bezpieczeństwa, przewidywania biegu wydarzeń
• usamodzielnianie i kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne postępowanie
• radzenie sobie w sytuacji trudnej i odważne proszenie o pomoc
• uświadamianie, że dziecko samo nie może przebywać na ulicy, jedynie pod opieką osoby dorosłej
• kształtowanie umiejętności rozpoznawania oznaczenia przejścia dla pieszych: znak drogowy i pasy
• kształtowanie umiejętności rozpoznawania oznaczeń sygnalizatora świetlnego dla pieszych
• rozbudzanie zainteresowania regionem
• kształtowanie umiejętności przestrzegania zasad bezpieczeństwa na drodze
• kształtowanie umiejętności bezpiecznego korzystania ze środków transportu oraz właściwego zachowania się w sytuacjach zagrożenia
• wdrażanie umiejętności właściwego zachowania się wobec obcych, zwierząt i roślin

Październik
2014 r.

Cały rok
• spacery i wycieczki umożliwiające dzieciom poznanie najbliższego otoczenia (n.p.: instytucji użyteczności publicznej), utrwalające znajomość obowiązujących zasad bezpieczeństwa, stwarzające okazję do bezpośredniej obserwacji ruchu ulicznego, sposobów bezpiecznego poruszania się pieszych po ulicy, wdrażające do zachowania ostrożności
• zajęcia plastyczne dające możliwość wyrażeniu myśli, przeżyć i uczuć
• zabawy dydaktyczne kształtujące umiejętność postępowania zgodnie
z oczekiwaniami dorosłych w sytuacjach nowych
i wymagających zachowania szczególnej ostrożności oraz konieczności stosowania się do obowiązujących nakazów i zakazów
• zabawy tematyczne uczące korzystania z pomocy nauczycielki jako pośrednika w sytuacjach trudnych oraz respektowania uwag nauczycielki i rodziców dotyczące sposobów zachowania się w określonych sytuacjach (szczególnie na drodze)
• zabawy i gry dramowe ukazujące konieczność stosowania zwrotów grzecznościowych w kontaktach z dorosłymi i dziećmi oraz grzecznego zwracania się do innych w domu, przedszkolu i na ulicy, kulturalnego zachowania się
w miejscach publicznych, rozpoznawania właściwych form zachowania
• zawieranie umów dotyczących zasad zachowania bezpieczeństwa
w czasie pobytu na drodze, ulicy, podczas spacerów i wycieczek prowadzące do zrozumienia konieczności przestrzegania umów, uczące dostrzegania i unikania zagrożeń
• spotkania z osobami dbającymi o bezpieczeństwo ludzi
i udzielającymi pomocy, dzięki którym dzieci dowiadują się, jak należy zachować się w sytuacjach zagrożeń
• praca z wykorzystaniem ilustracji i historyjek obrazkowych pomagająca rozumieć przyczyny i skutki przedstawionych sytuacji, kształtująca umiejętność dokonywania oceny zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa i przewidywania konsekwencji określonych zachowań

„Bezpieczni w domu – substancje niebezpieczne” – poznajemy NAPO

• przestrzeganie zakazu brania do rąk nieznanych, znalezionych przedmiotów i substancji
• unikanie spożywania napojów i potraw bez pozwolenia opiekuna
• przestrzeganie zakazu dotykania przypadkowo napotkanych zwierząt
• przestrzeganie zakazu zrywania i próbowania owoców i roślin bez zgody dorosłych
• zwrócenie uwagi na substancje niebezpieczne znajdujące się w domu (środki owadobójcze, środki czystości, lekarstwa i medykamenty)
• uświadomienie dzieciom konsekwencji spożycia i kontaktu z substancjami niebezpiecznymi (dla zdrowia i życia człowieka – w tym również alkoholu)
• uświadomienie, kto i kiedy może się nimi posługiwać
• uczenie dzieci pożądanych zachowań poprzez przyzwyczajanie
do przestrzegania ogólnych zasad bezpieczeństwa, przewidywania biegu wydarzeń
• wprowadzenie koniecznych zakazów i nakazów, które muszą być bezwzględnie respektowane przez dzieci
• angażowanie rodziców do aktywnej współpracy z przedszkolem w ramach zapobiegania sytuacjom niebezpiecznym związanym z kontaktem dziecka
z niebezpieczną substancją
• kształtowanie umiejętności łączenia przyczyny ze skutkiem oraz orientacji
o odwracalności niektórych zmian
• zapoznanie dzieci z wybranymi symbolami oznaczającymi niebezpieczne substancje
• zapoznawanie dzieci z koniecznością przestrzegania podstawowych zasad poszanowania przyrody związanych z niepozostawianiem po sobie śmieci zanieczyszczających wodę i glebę (w wyniku skażenia niebezpiecznymi substancjami)
• wdrażanie do przestrzegania i respektowania zakazu dotykania lekarstw i środków chemicznych
• przestrzeganie zakazu zabawy zapałkami
i zbliżania się do ognia, np. palnika gazowego, zapalonej świeczki
• kształtowanie umiejętności zgłaszania nauczycielowi każdej nietypowej sytuacji z udziałem obcej osoby
• wdrażanie do przestrzegania zakazu samodzielnego zażywania lekarstw
i stosowania się do niego
Listopad 2014 r.
• zabawy ruchowe prowadzone w formie zabaw naśladowczych
• zabawy z elementem dramy
• przekaz literacki (opowiadania, baśnie) rozwijające wyobraźnię, pamięć, mowę, pobudzające do przewidywania, co się może wydarzyć
• praca z wykorzystaniem obrazka przypominająca i utrwalająca znajomość nazw przedmiotów i ich cech oraz zagrożeń
• historyjki obrazkowe rozwijające wyobraźnię i myślenie, pozwalające na zauważanie i określanie związków przyczynowo-skutkowych
• zabawy dydaktyczne sprzyjające wyodrębnianiu cech przedmiotów
• zabawy badawcze z udziałem nauczycielki pozwalające na uważną obserwację i wyciąganie wniosków z przeprowadzonych doświadczeń
• zabawy konstrukcyjne uświadamiające dzieciom, które zmiany są odwracalne, a które nie
• czynności porządkowe prowadzone według słownego instruktażu
i pokazu nauczycielki są okazją
do wprowadzania i utrwalania nowych nazw oraz poznania środków czystości stwarzających potencjalne zagrożenie
• pokaz uczący kolejności wykonywania poszczególnych czynności
• spacery i wycieczki rozbudzające emocjonalny stosunek do przyrody poprzez ukazanie jej znaczenia dla życia człowieka
• rozmowa sprzyjająca ukierunkowaniu obserwacji
• filmy edukacyjne dostarczające informacji pośredniej

„Nie, dziękuję” – kształtowanie postaw asertywnych
• kształtowanie umiejętności unikania opowiadania o sobie obcym osobom
• zrozumienie, że można podawać informacje o sobie tylko za zgodą bliskich osób lub w sytuacjach dla dziecka trudnych (zagubienie)
• kształtowanie cech i postaw dziecka, pozwalających w przyszłości na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym
• kształtowanie umiejętności samodzielnego radzenia sobie w trudnych sytuacjach
• kształtowanie umiejętności odczytywania i reagowania na gesty kierowane
do dziecka przez dorosłych
• stosowanie zwrotów grzecznościowych w mowie potocznej
• kształtowanie umiejętności rozpoznawania właściwych form zachowania, rozumienia znaczenia mowy ciała: gestów i mimiki
• kształtowanie umiejętności w zakresie porozumiewania się, gdzie dziecko zadaje pytania w celu uzyskania informacji ułatwiających podjęte działania
i określających jego skutki, wyraża śmiało swoje myśli, stara się mówić wyraźnie, używa w słowniku czynnym nazw poznanych przedmiotów, osób i zwierząt
• kształtowanie sprawności ruchowej poprzez aktywny udział w zabawach ruchowych organizowanych przez nauczycielkę oraz swobodnych
• kształtowanie umiejętności poruszania się dostosowując sposób ruchu do określonych warunków (chodzenie po trawie, piasku, zwężonej przestrzeni)
• kształtowanie umiejętności sprawnego poruszania się, biegania, chodzenia
na palcach, między przeszkodami
• kształtowanie umiejętności zgłaszania nauczycielowi każdej nietypowej sytuacji z udziałem obcej osoby
• poznawanie numerów telefonów alarmowych oraz rozpoznawanie sytuacji, w których trzeba z nich skorzystać
• kształtowanie umiejętności zwracania się o pomoc w szczególnych sytuacjach (do kogo?) – personel sklepu, policjant, osoba z dzieckiem, starsza pani
• kształtowanie umiejętności zachowania się wobec obcych osób, gdzie dziecko wie, co oznacza zwrot obca osoba
• nie przyjmowanie słodyczy i podarunków od osób nieznanych
• nieoddalanie się z obcą osobą z zachowaniem rezerwy wobec nieznajomych
• wdrażanie do nieopuszczania miejsca zabawy z nieznaną osobą pod żadnym pretekstem
• kształtowanie umiejętności grzecznego odmawiania obcej osobie
• wdrażanie do poznawania różnych rodzajów zagrożeń ze strony obcych osób (zły dotyk, przemoc, agresja)
• wdrażanie do rozbudzania zainteresowania najbliższym regionem i otoczeniem – rozpoznawania okolicy (kształtowanie orientacji w najbliższej okolicy dającej poczucie bezpieczeństwa w sytuacji zagubienia)
Grudzień 2014 r.
• zabawy indywidualne pozwalające dokonywać oceny swoich możliwości w porównaniu z innymi, budzą wiarę we własne siły, rozwijają odwagę
• scenki sytuacyjne kształtują pozytywne postawy społeczne
• zabawy tematyczne stwarzają okazję do nawiązywania kontaktów, odtwarzania ról społecznych, wzmacniania pozytywnych zachowań
• zabawy dydaktyczne utrwalają wiadomości o środowisku społecznymi wskazują obowiązujące w nim zasady zachowania
• zabawy prowadzone metodą pedagogiki zabawy oddziałują na sferę emocjonalną dziecka, sprzyjają wyzwalaniu pozytywnych uczuć, wzmacniają poczucie akceptacji i bezpieczeństwa
• słuchanie opowiadań stwarza okazję do poznawania różnych sytuacji
z życia społecznego, formułowania ocen i wyciągania wniosków
• scenki dramowe pozwalają na odgrywanie określonych sytuacji
i przedstawianie różnych emocji
• rozmowy podsumowują wiadomości na temat obowiązujących zasad
w bliższym i dalszym otoczeniu społecznym
• udział w inscenizacjach sprzyja nabieraniu pewności siebie, śmiałości i wiary we własne możliwości, nabywania odwagi
• układanki obrazkowe, rymowanki, zagadki słowno-obrazkowe, zabawy dydaktyczne, tworzenie neologizmów rozwijające słownictwo, utrwalające nazwy oraz cechy przedmiotów, osób i czynności
• wycieczki, zabawy badawcze rozmowy prowadzone przy obrazkach i ilustracjach pobudzają do wymiany myśli, kształtują społeczny charakter mowy, uczą uważnego słuchania i rozumienia wypowiedzi dorosłych
• zabawy ruchowe prowadzone
w formie zabaw naśladowczych
• zabawy z elementem dramy
• przekaz literacki (opowiadania, baśnie) rozwijające wyobraźnię, pamięć, mowę, pobudzające
do przewidywania, co się może wydarzyć – np. „Czerwony Kapturek”
• praca z wykorzystaniem obrazka przypominająca i utrwalająca znajomość nazw przedmiotów i ich cech oraz zagrożeń
• historyjki obrazkowe rozwijające wyobraźnię i myślenie, pozwalające na zauważanie i określanie związków przyczynowo-skutkowych
• zabawy ruchowe uwzględniające różne formy ruchu
• ćwiczenia poranne i gimnastyczne
z uwzględnieniem zasady indywidualnych możliwości dzieci
• zawody i gry sportowe
na powietrzu, na śniegu hartujące organizm
• zawieranie kontraktów i umów uczących dostrzegania i unikania zagrożeń
• wykonywanie prac plastycznych
na określony temat

„W zdrowym ciele zdrowy duch”
• pedagogizacja rodziców na zebraniu, omówienie dalszej współpracy oraz angażowanie rodziców aktywnego uczestnictwa w działaniach profilaktycznych zawartych w harmonogramie programu p.t.: „Bezpieczny przedszkolak”
• kształtowanie umiejętności dbałości o zdrowie oraz przyzwyczajania się
do zdrowego stylu życia
• poznawanie zasad zdrowego odżywiania się
• dostrzeganie związków pomiędzy chorobą a leczeniem
• poznanie zasad mających wpływ na zdrowie )przestrzeganie ustalonego rytmu dnia, uświadamianie, iż ruch i przebywanie na świeżym powietrzu sprzyja zdrowiu
• rozwijanie sprawności ruchowej
Styczeń/Luty
2015 r.
• zabawy ruchowe uwzględniające różne formy ruchu
• ćwiczenia poranne i gimnastyczne
z uwzględnieniem zasady indywidualnych możliwości dzieci
• zawody i gry sportowe
na powietrzu, na śniegu hartujące organizm
• zabawy ruchowe doskonalące orientację w przestrzeni, utrwalające orientację w schemacie własnego ciała
• improwizacje ruchowe
Rudolfa Labana rozwijające inwencję twórczą, kształtujące świadomość własnego ciała, ciężaru, czasu przestrzeni, ucząca adaptacji ruchów własnych do ruchów partnera i grupy
• zabawy ruchowe prowadzone według metody „Pracy szkolnej” Karola Orffa rozwijające sprawność ruchową w powiązaniu z muzyką
i słowem oraz ekspresją twórczą
• zabawy ruchowe prowadzone metodą „Ruchu rozwijającego” Weroniki Sherborne pozwalające
na poznanie przestrzeni swojego ciała, uczące koncentracji oraz kontroli zachowania
• zabawy ruchowe uwzględniające różne formy ruchu
• zawody i gry sportowe na powietrzu mobilizujące do podejmowania wysiłku, uczące współzawodnictwa, rozwijające ambicję i wytrwałość
• ćwiczenia poranne i gimnastyczne prowadzone z uwzględnieniem podstawowej zasady dostosowania zadań do możliwości dzieci, przechodzenie od ćwiczeń łatwiejszych do wymagających większego wysiłku, rozpoczynanie ćwiczeń od dużych grup mięśniowych, po intensywnych czynnościach prowadzenie zabaw
o małym natężeniu ruchu

„Dzieci w sieci” – dziecko w świecie wirtualnym
• uświadamianie zagrożeń związanych
z dostępem do Internetu (np.: wirtualny przyjaciel, oszust, złe samopoczucie, alienacja społeczna – brak koleżanek
i kolegów w realnym świecie)
• rozumienie znaczenia pracy ludzi różnych zawodów (spotkanie z nauczycielem informatyki)
• zapoznanie dzieci z technicznym aspektem komputeryzacji oraz świata wirtualnego
• korzystanie z Internetu tylko za zgodą
i akceptacją rodziców lub opiekunów
• kształtowanie świadomego korzystania
z komputera (ograniczenie czasowe)
• rozpoznawanie świata realnego
od wirtualnej rzeczywistości
(gry komputerowe) – rozróżnianie dobra od zła
• unikanie agresywnych zachowań
oraz przemocy zawartej w grach komputerowych
• uświadamianie edukacyjnej roli komputera oraz Internetu ze wskazaniem
na interesujące programy edukacyjne
oraz ich pozytywny wpływ na rozwój myślenia, pamięci, kojarzenia i wyobraźni, a także pogłębiania wiedzy, wzmocnienia poczucia własnej wartości
• wykształcenie umiejętności skutecznego radzenia sobie w sytuacji zagrożenia
Marzec
2015 r.
• zabawy dydaktyczne mające charakter poznawczy, służące utrwalaniu poznanych wiadomości
i praktycznemu wykorzystaniu zdobytych informacji. Poznawanie budowy komputera oraz schematu działania Internetu, zapoznanie dzieci z popularnymi nośnikami danych (pen driver, CD)
• zajęcia zorganizowane przez nauczycielkę umożliwiające bezpośredni kontakt z komputerem, tabletem z wykorzystaniem programów i gier edukacyjnych
• zabawy tematyczne i scenki dramowe pozwalające
na odgrywanie ról dorosłych i dzieci w trudnych sytuacjach
• zabawy konstrukcyjne uczące projektowania i planowania działań kształtujące wyobraźnię i postawy twórcze, rozwijające umiejętność współdziałania, przygotowujące
do życia w społeczeństwie
• wycieczki umożliwiające obserwację obiektów (n.p.: kafejka internetowa, sklep komputerowy, pracownia informatyczna w szkole), wyzwalające aktywność poznawczą przejawiającą się w zadawaniu wielu pytań i wymianie spostrzeżeń
• słuchanie opowiadań i wierszy wpływające na wzbogacanie dziecięcych zabaw głównie tematycznych i konstrukcyjnych, uczące wyciągania wniosków
• historyjki obrazkowe uczące odkrywania istniejących zależności oraz logicznego kojarzenia faktów
• zagadki wymagające takich operacji umysłowych, jak przypomnienie, porównanie, rozwijające pamięć, uwagę, wyobraźnię, spostrzegawczość
• zabawy ruchowe doskonalące orientację w przestrzeni, utrwalające orientację w schemacie własnego ciała
• zabawy badawcze i eksperymenty dające dzieciom możliwość bezpośredniego działania w celu poznawania właściwości przedmiotów
• udział w konkursie plastycznym p.t.: „Ja i komputer”

„Dbamy o higienę”
• kształtowanie nawyków higienicznych
• kształtowanie umiejętności wykonywania czynności samoobsługowych
• kształtowanie umiejętności przyzwyczajania do utrzymywania
w porządku rzeczy i otoczenia
• respektowanie prawa do zachowania intymności w trakcie załatwiania potrzeb fizjologicznych
• kształtowanie umiejętności systematycznego stosowania prawidłowego oświetlenia
(dbanie o higienę wzroku)
• kształtowanie umiejętności prawidłowego modulowania głosem (unikanie krzyku
i hałaśliwego zachowania)
• wdrażanie do codziennego zachowywania higieny osobistej
• rozwijanie umiejętności dbałości o zdrowie
Kwiecień 2015 r.
• pokaz i instruktaż słowny uczący kolejności wykonywania poszczególnych czynności zarówno higienicznych, jak i porządkowych
• wdrożenie „Kodeksu przedszkolaka”
• praktyczne wykonywanie czynności pozwalające na osiągnięcie określonych sprawności, służące kształtowaniu nawyków higienicznych
• śpiewanie piosenek utrwalające kolejność czynności, zachęcające
do samodzielnego podejmowania wysiłku
• przekaz literacki dostarczający prawidłowych wzorców postępowania, zachęcający
do dbałości o czystość i estetyczny wygląd, wpływający na świadomość i rozumienie znaczenia utrzymywania porządku w bliższym i dalszym otoczeniu
• wyliczanki i rymowanki utrwalające kolejność poznanych czynności, sprzyjające kształtowaniu prawidłowych nawyków

Ewaluacja działań profilaktycznych programu p.t.: „Bezpieczny przedszkolak”
• ocena efektów realizacji programy profilaktycznego p.t.: „Bezpieczny przedszkolak” obok bieżącego monitorowania na półrocznej i końcowej radzie pedagogicznej
• określenie podstawy dla formułowania ocen realizacji programu takich, jak:
- wnioski z obserwacji zachowań dzieci
- rozmowy z rodzicami
- rozmowy z nauczycielami
- analiza dokumentów
- badania ankietowe (wygenerowanie ankiety dla nauczycieli)
Maj
2015 r.
Realizacja programu wymaga:
• wykorzystania interesujących środków dydaktycznych wspomagających proces rozwoju dzieci
• zorganizowania wycieczek
• wdrożenia pracowników przedszkola do realizacji założeń programu
• nawiązania współpracy z rodzicami
• zorganizowanie pedagogizacji rodziców
• nawiązanie współpracy z fundacjami, Policją, Strażą Pożarną
• zorganizowanie spotkań i pogadanek z pielęgniarką, lekarzem oraz przedstawicielami pogotowia ratunkowego

6. Ewaluacja programu profilaktycznego – pytania badawcze

Ewaluacji programu profilaktycznego p.t.: „Bezpieczny przedszkolak”, poza monitorowaniem bieżącym, dokonamy w maju 2015 roku oraz na radzie pedagogicznej analityczno-oceniającej rok szkolny 2014/2015. Podstawę
do formułowania ocen z realizacji działań będą stanowiły:
• wnioski z obserwacji dzieci
• rozmowy z rodzicami lub prawnymi opiekunami dzieci
• rozmowy i wymiany poglądów z nauczycielami
• bieżąca analiza dokumentów takich, jak: dzienniki zajęć, miesięczne plany pracy opiekuńczo-wychowawczo-dydaktycznej, wytwory dzieci, szczególne osiągnięcia wychowanków, analiza arkuszy obserwacji dzieci czteroletnich
• badania ankietowe przeprowadzone na określonej próbie respondentów

Planowana ewaluacja będzie realizowana w trybie ex-post, tj. bezpośrednio
po zrealizowaniu poszczególnych założeń programu.
W badaniu ewaluacyjnym zastosowane zostaną zarówno metody jakościowe,
jak i ilościowe. Spośród metod o charakterze jakościowym wykorzystamy analizę dokumentacji, natomiast w ramach metod ilościowych ankietę wygenerowaną
do respondentów.
Głównym celem ewaluacji będzie dokonanie analizy oraz ocena programu profilaktycznego pod kątem jego adekwatności do potrzeb odbiorców, skuteczności
w osiąganiu zaplanowanych celów i rezultatów, efektywności realizacji, a także użyteczności i trwałości osiągniętych efektów oraz ich oddziaływania na szerszą społeczność (tj. osoby spoza grona bezpośrednich uczestników, czyli dzieci).
Informacje zebrane w toku badania ewaluacyjnego umożliwią identyfikację mocnych oraz słabych stron realizowanego programu profilaktycznego, wskazanie dobrych praktyk w tym zakresie, a także sformułowanie wniosków i rekomendacji dotyczących sposobu wdrażania programu w przyszłości.

W odniesieniu do założeń ewaluacyjnych sformułowałyśmy następujące pytania badawcze:
1. W jakim stopniu w programie p.t.: „Bezpieczny przedszkolak” realizowanym w roku szkolnym 2014/2015 osiągnięto zaplanowane cele i rezultaty?
2. Czy w wyniku realizacji programu osiągnięto również dodatkowe rezultaty, niezakładane w celach głównych?
3. Jakie czynniki wpływały na trwałość osiągniętych efektów?

7. Narzędzia badawcze wykorzystane w procesie analizy działań zawartych w programie – ankieta wygenerowana do nauczycieli oraz rodziców lub prawnych opiekunów dzieci

Metoda ta ma charakter ilościowy i umożliwia poznanie skali badanego kryterium dzięki obliczeniu rozkładów procentowych odpowiedzi respondentów
i polega na zebraniu ich opinii w formie sondażu realizowanego przy pomocy kwestionariusza ankiety zawierającego w pytania zamknięte i otwarte.

8. Załączniki

8.1. Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli
8.2. Kwestionariusz ankiety dla rodziców


Bibliografia

1. Bogdanowicz M., Kisiel B., Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka, WSiP, Warszawa 1996
2. Franczyk A., Krajewska K., Skarbiec nauczyciela-terapeuty, oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006
3. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Program wspomagania rozwoju, wychowania
i edukacji starszych przedszkolaków, Nowa Era, Warszawa 2010
4. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych..., WSiP, Warszawa 2004
5. Jaworska R., Poradnik wychowania zdrowotnego dzieci w wieku 3-6 lat, Zakład Wydawnictw i Reklamy „Iwanowski”, Płock 1995
6. Kielar-Turska M., Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata, WSiP, Warszawa 1992
7. Lipina S., Kształtowanie pojęć dzieci w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1984
8. Tokarska E., Kopała J., Zanim będę uczniem, Wyd. Edukacja Polska Sp. z o. o., Warszawa 2009