Jak motywować sześciolatki do nauki?

,, Jak motywować sześciolatki do nauki?”
Już niedługo wszystkie sześciolatki znajdą się w szkole. Fakt ten budził i budzi dużo emocji. Wielu nauczycieli zadaje sobie pytanie, na czym polega właściwa motywacja dziecka sześcioletniego. Postanowiłam poszukać odpowiedź na to pytanie. Przeglądając rożne źródła natknęłam się na bardzo interesującą metodę pracy z uczniami zwaną metodą daltońską, która jest bardzo pożyteczna podczas pracy z dziećmi sześcioletnimi.
Plan daltoński polega na metodzie indywidualnej pracy uczniów a więc zrywa z tradycyjnym sztywnym klasowo lekcyjnym systemem nauczania. Twórczynią tego systemu jest amerykańska nauczycielka Helena Parkhurst, która chciała, aby nauczanie masowe w klasie zastąpić samodzielnym uczeniem się dzieci w szkole. Twierdziła, że należy pozwolić dzieciom uczyć się we własnym tempie, według własnych zainteresowań oraz zachęcać do współpracy podczas nauki.
Metoda daltońska pomaga motywować sześciolatki do pracy gdyż przy jej realizacji na plan pierwszy wysunęły się dwie zasady: wolność i odpowiedzialność. Rozpoczynając pracę z sześciolatkami musimy spojrzeć na szkołę i naukę z ich perspektywy. Naturalną potrzebą dziecka jest rozwój, więc nauczyciele nie muszą specjalnie motywować lub przymuszać do nauki sześciolatka, kluczowe natomiast jest kreowanie pozytywnego wizerunku szkoły w oczach dziecka. Bardzo istotne jest również wspieranie dziecka w każdej sytuacji oraz uważne wysłuchanie tego, co ma do powiedzenia. Ponadto dzieci w klasie różnią się pod względem tempa rozwoju, radzenia sobie z emocjami oraz sposobów ekspresji własnego ‘ja’ niemniej jednak ta różnorodność jest priorytetowym elementem wszechstronnego rozwoju i przystosowania do życia we współczesnym społeczeństwie. To ona uczy dzieci jak poradzić sobie z nieprzewidywalnymi sytuacjami, które napotkają w dorosłym życiu. Zadaniem nauczyciela jest rozpoznanie i wykorzystanie różnych talentów, które posiadają uczniowie i pokierować procesem dydaktycznym tak, aby dziecko poszukiwało wiedzę samodzielnie lub z innymi uczniami.
Oczywiście sześciolatki tak jak każde dziecko w innym wieku potrzebują norm, zasad oraz zaspokojenia takich potrzeb jak spokój i porządek w miejscu nauki, odpowiednie warunki higieniczno sanitarne oraz wcześniej przygotowane materiały niezbędne do pracy. Czas zajęć powinien być dostosowany do możliwości dziecka i nie powinien przekraczać 40 minut oraz lekcja powinna być przygotowana z wykorzystaniem różnych metod aktywizujących. Co więcej sześciolatki mają ogromną potrzebę akceptacji, zrozumienia i zainteresowania ich życiem. Oczywiście są również potrzeby wyższe mające ogromny wpływ na motywację do nauki, które również powinny być zaspokojone takie jak własne zainteresowania czy ambicja.
Nauczyciele mogą zaspokajać te potrzeby, przez co również zwiększać motywację do nauki poprzez:
- wzmocnienia pozytywne – nagroda /pozytywny wynik,
- kara - osłabienie niepożądanych zachowań przez niemiłe następstwa.
Przy stosowaniu kar kluczowa jest konsekwencja. Dla dziecka ważniejsze jest to, że kara mniejsza lub większa jest nieuchronna. Karanie dziecka przynosi mniej korzyści niż nagroda, ponieważ eliminuje ona tylko niepożądane zachowania natomiast nagroda pomaga utrwalić pożądane zachowania. Z nagród dziecko czerpie satysfakcję oraz radość. W metodzie daltońskiej pojawia się sygnalizacja świetlna, która bardzo pomaga w nagradzaniu oraz utrzymaniu dyscypliny podczas zajęć oraz motywuje uczniów do nauki.
Jeżeli chodzi o pracę z uczniem sześcioletnim bardzo ważny jest również dobór zadań oraz jasność celu. Nauczyciele powinni rozbudzać chęci do nauki poprzez powiązanie zdobywanej wiedzy z praktycznym jej zastosowaniem. W tym celu możemy wykorzystać gry i zabawy. Dziecko najlepiej przyswaja wiedzę podczas zabawy, ponieważ nie skupiają się na przyswajaniu wiedzy, ale na przyjemnych czynnościach, które wykonują. Co więcej powinniśmy pobudzać wszystkie zmysły podczas nauki, gdyż możliwość samodzielnego poznawania otaczającego ich świata np. dotykanie, wąchanie, smakowanie, stukanie, poruszanie wpływa niezwykle motywująco na dzieci.
Możemy również wprowadzać wierszyki, piosenki, wyliczanki lub rymowanki, które porządkują wiedzę i rozwijają pamięć dziecka. Co więcej należy wprowadzać gry planszowe i komputerowe wymagające współdziałania z innymi, bo dzięki nim dzieci uczą się znosić porażki, planować działania i świętować sukces.
Metoda daltońska zakłada również konieczność wprowadzania obowiązków pozwalających poznawać, doświadczać i ćwiczyć różne role społeczne: dyżurny klasowy, szef grupy zadaniowej, nauczyciel innych dzieci, zabawy w inscenizacje z podziałem na role.
Przestrzeń w klasie oraz pozycja, w której uczeń przyswaja wiedzę może być również priorytetowa, jeśli chodzi o zachęcanie dziecka do nauki. Powinniśmy tworzyć okazje do sprawdzenia jak najwygodniej pracuje się uczniom przez np. zmiany aranżacji klasy i rozmieszczenia stolików i krzesełek.
Podsumowując jest wiele czynników wpływających na motywację dzieci sześcioletnich do nauki. Zadaniem nauczyciela jest organizacja zajęć w taki sposób, aby zaspokoić potrzeby naszych uczniów oraz zindywidualizować nauczanie, ponieważ takie lekcje na pewno będą angażujące dla naszych podopiecznych.
Opracowała: Magdalena Schulz


Bibliografia:
Harmin, M. (2005). Duch klasy. Jak motywować uczniów do nauki?: Biblioteka Akademii SUS.
Brzezińska, A. ,J. Matejczuk, (07/ 2013). Sześciolatek w szkole. Jak uczą się dzieci?: Biblioteka Entuzjastów Edukacji.
Roel Rohner, Edukacja daltońska w przedszkolach, Plan Daltoński, opublikowano 21, luty 2011, [dostęp: 15 października 2012], dostępny w Internecie:
< http://www.plandaltonski.pl/publikacje/79-edukacja-daltoska-w-przedszkolach >.