Pojęcie mowy w literaturze przedmiotu

Pojęcie mowy nie jest jednakowo określane. W literaturze przedmiotu można odnaleźć dwa stanowiska. Przedstawicielami pierwszego są: Maruszewski M. (1970), Milewski T. (1975), Kaczmarek L. (1986), czy Minczakiewicz E. M. (1997). Definicję mowy tych autorów rozszerza Grabias S. (2000), ukazując jej odmienny aspekt.
Maruszewski M. (1970) określa, że mowa jest zbiorem czynności, z których składa się proces porozumiewania. Autor zalicza do nich nadawanie i odbiór mowy. Maruszewski dookreśla, że podstawowym środkiem, który służy porozumiewaniu się jest język. Jego reguły realizowane są przez człowieka w akcie mowy poprzez przekazywane do odbiorcy informacje. Podobne podejście ukazuje Milewski T. (1975). Według niego mowa jest dźwiękowym porozumiewaniem się dwóch osób. Dochodzi do niej wówczas, kiedy nadawca chce powiadomić o czymś odbiorcę. Tę samą definicję przyjmuje Kaczmarek L. (1986). Podążając za Maruszewskim M. autor wyodrębnia w akcie mowy czynności jej nadawania i rozumienia. Jednakże dodaje, że wytworem mówienia i rozumienia jest tekst. O mowie pisała również Minczakiewicz E. M. Autorka stwierdza, że jest ona aktem w procesie słownego porozumiewania się, w którym uczestniczą jednocześnie co najmniej dwie osoby, umownie nazwane nadawcą i odbiorcą (Minczakiewicz E. M., 1997, s. 13).
Odmienne podejście do definicji prezentuje Grabias S. (2000). Według autora mowa to nie tylko foniczna forma porozumiewania się ludzi, ale także pozbawiony postaci dźwiękowej tekst pomyślany (tamże, s.8). W jej obrębie Grabias S. wyróżnia dwojakie zachowania językowe. Pierwsze z nich odbywa się w mowie wewnętrznej i nie posiada postaci fonicznej. Służy ono organizowaniu wiedzy o otoczeniu w umyśle nadawcy. Drugie zachowanie odbywa się w mowie wewnętrznej, która przyjmuje formę dźwiękową (Grabias S., 2000). Niniejsze objaśnienie pojęcia mowy ukazuje pełniejszy aspekt złożonych czynności ośrodkowego układu nerwowego odpowiedzialnego za tworzenie mowy człowieka.

Bibliografia:
Maruszewski M., 1970, Mowa a mózg: zagadnienia neuropsychologiczne, Warszawa, PWN
Milewski T., 1975, Językoznawstwo, Warszawa, PWN
Kaczmarek L., 1986, Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin, Wydawnictwo Lubelskie
Minczakiewicz E. M., 1997, Mowa. Rozwój. Zaburzenia. Terapia, Kraków, Wydawnictwo Naukowe WSP
Grabias S., 2000, Mowa i jej zaburzenia [w:] Logopedia, nr 28, s.8-9, Lublin, Polskie Towarzystwo Logopedyczne