Eksperymentuj z nami - program własny kółka fizyczno - chemicznego

Program własny koła fizyczno-chemicznego

Tytuł: „EKSPERYMENTUJ Z NAMI”

Autor: Monika Zgolak

Wstęp:

Adresatami programu pt. „Eksperymentuj z nami” są uczniowie gimnazjum i zasadniczej szkoły zawodowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Malborku, którzy chcą rozwijać swoje zainteresowania i pogłębiać wiedzę z zakresu chemii oraz fizyki.
Program zajęć koła fizyczno-chemicznego jest zgodny z podstawą programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, a niektóre zagadnienia ją rozszerzają.
Realizowany będzie od września 2013r. do czerwca 2015r. w ramach dodatkowej godziny wynikającej z art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela.

Cele główne:

- Rozwijanie zainteresowań uczniów chemią i fizyką,
- Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów,
- Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów,
- Opanowanie czynności praktycznych.

Cele szczegółowe. Uczeń:

- opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych oraz zjawisk fizycznych,
- zna związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływ na środowisko naturalne,
- posługuje się zdobytą wiedzą chemiczną i fizyczną w życiu codziennym w kontekście dbałości o własne zdrowie i ochrony środowiska naturalnego,
- projektuje i przeprowadza proste doświadczenia,
- opisuje przebieg i wynik przeprowadzanego doświadczenia,
- wyciąga wnioski z otrzymanych wyników,
- rozróżnia wielkości dane i szukane,
- odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w tabeli,
- wykonuje pomiary za pomocą odpowiednich narzędzi,
- bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem, w tym laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi,
- rozwija umiejętność samodzielnej pracy z podręcznikami i książkami popularnonaukowymi oraz programami multimedialnymi,
- popularyzuje wiedzę fizyczną i chemiczną na terenie szkoły.

Środki dydaktyczne:
- literatura fachowa,
- przeglądarka Internetowa,
- edukacyjne programy komputerowe,
- filmy instruktażowe.

Metody pracy:

- opis,
- pogadanka,
- praca z książką,
- praca z komputerowymi programami edukacyjnymi i stronami internetowymi,
- pokaz,
- projekt uczniowski,
- ćwiczenia laboratoryjne,
- zajęcia praktyczne.

Formy pracy:

- praca indywidualna
- praca w grupach


Treści programu:

Właściwości materii
Substancje i ich właściwości
Powietrze i inne gazy
Woda i roztwory wodne
Kosmetyki
Środki czystości

Szczegółowy plan nauczania

Treści programowe Lp. Temat Metody pracy Środki dydaktyczne Termin
1. Zajęcia organizacyjne - pogadanka
- zapisanie członków koła
- przedstawienie głównych celów pracy koła oraz form pracy
- zapoznanie uczestników z programem pracy na rok 2013/2014, uwzględnienie w planie pracy koła propozycji uczniów
- przypomnienie regulaminu pracowni fizyczno-chemicznej - szczegółowy plan pracy koła
- regulamin pracowni
Wrzesień 2013
2. Szkło laboratoryjne - opis
- pokaz
- praca z komputerowymi programami edukacyjnymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- edukacyjne programy komputerowe
3. Sprzęt laboratoryjny - opis
- pokaz
- praca z komputerowymi programami edukacyjnymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- edukacyjne programy komputerowe
Właściwości materii
4. STANY SKUPIENIA CIAŁ - Ciecz nienewtonowska (świecąca w ciemności) - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- zakreślacz np. zielony, miska z wodą, mąka ziemniaczana
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-ciecz-nienewtonowska-swiecaca-w-ciemnosci

5. GĘSTOŚĆ CIECZY - Ocean w butelce - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- mała butelka, niebieski barwnik spożywczy, oliwka dla dzieci, woda
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-ocean-w-butelce
Październik 2013
6. GĘSTOŚĆ GAZÓW - Lewitujące bańki mydlane - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- płyn do baniek mydlanych, głęboka, szklana miska, gaz z zapalniczki
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-lewitujace-banki

7. GĘSTOŚĆ CIAŁ W RÓŻNYM STANIE SKUPIENIA -
Jajko w stanie nieważkości - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- jajko, lejek, słoik, sól, woda
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-jajko-w-stanie-niewazkosci

8. TERMOMETR I SKALA TEMPERATUR –
Wodny termometr
- pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- szklana butelka, przezroczysta słomka, zimna woda, lód, barwnik spożywczy, plastelina, pojemnik na gorącą wodę, cienkopis
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-wykonac-doswiadczenie-wodny-termometr

9. ZMIANA STANU SKUPIENIA –
Tonąca woda - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- oliwka dla dzieci, olej roślinny, kostka lodu, barwnik spożywczy, słoik
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-wykonac-doswiadczenie-z-tonaca-woda

10. TEMPERATURA TOPNIENIA –
Wulkan w kubku - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- palnik lub kuchenka, zlewka, piasek, wosk, woda
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-wulkan-w-kubku
Listopad 2013
11. NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE - Woda na monecie - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- monety, pipeta, woda, szklanka, żyletka, igła
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-przeprowadzic-pokaz-z-woda-i-moneta

12. ODDZIAŁYWANIA MIĘDZYCZĄSTECZKOWE - Tęczowy wir w mleku - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- mleko, płyn do naczyń, pipeta, patyczek z watą, barwniki spożywcze
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-kolorowy-wir-z-mleka

13. SKUTKI ODDZIAŁYWAŃ NA CIAŁA –
Żel balistyczny - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- zajęcia praktyczne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- pojemnik, woda, żelatyna, garnek, palnik lub kuchenka, łyżka, kości np. z kurczaka, lodówka
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-balistyczny-zel-jak-w-pogromcach-mitow

Substancje
i ich właściwości 14. WŁAŚCIWOŚCI BIAŁEK - Mleko czy plastik - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- mleko, ocet, garnek, miska, cylinder miarowy, łyżka, palnik lub kuchenka, sitko, ręczniki papierowe, forma do odlania masy
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zamienic-mleko-w-kamien
Grudzień 2013
15. WPŁYW KWASÓW NA BIAŁKA –
Gumowe jajko - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- jajka, szklanka octu, miseczka z wodą
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-odbijajace-sie-jajko

Powietrze
i inne gazy
16. SKŁADNIKI POWIETRZA - Gaszenie i zapalanie - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- cylindryczne pojemniki, miarki kuchenne, patyczek po lodach, zapalniczka, woda utleniona drożdże w proszku, soda oczyszczona
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-wykonac-sztuczke-z-chemii-gaszenie-i-zapalanie

17. WODÓR –
Balon z wodorem - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- miska, butelka szklana, woda, wodorotlenek sodu, folia aluminiowa, balon, waga
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-balon-z-wodorem-i-wlasne-mydlo
Styczeń 2014
18. REAKCJA KWASU OCTOWEGO I WODOROWĘGLANU SODU tj. uzyskanie dwutlenku węgla -
Wulkan - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- kuweta, ziemia, cylinder miarowy, ocet, soda, czerwona farba plakatowa, woda
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-wulkan-do-zabawy-dla-dzieci

19. CIŚNIENIE POWIETRZA - Chmura w butelce - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- plastikowa butelka, pompka, gumowy korek do wina, spirytus (salicylowy), taśma izolacyjna, okulary ochronne
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-chmure-w-butelce
Luty 2014
20. REAKCJA UTLENIANIA zjawisko tzw. Chemiluminescencji- Świecący słoik - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- słoik, główki zapałek, wybielacz, woda utleniona
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-swiecacy-sloik

21. UTLENIANIE SUBSTANCJI ORGANICZNYCH -Atrament sympatyczny - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- papier, pędzelki, szklanki, rozcieńczona cola, mleko, sok z cytryny, woda z mydłem, roztwór cukru, źródło ciepła
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Atrament_sympatyczny

Woda i roztwory wodne 22. WŁAŚCIWOŚCI WODY - Tańczący strumień wody - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- woda z kranu, plastikowa linijka, sweter wełniany
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-delikatnie-zmieniac-strumien-wody

23. SZYBKOŚĆ MIESZANIA SIĘ ROZTWORÓW –
Woda z atramentem - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- szklanka z zimną wodą, szklanka z gorącą wodą, atrament, pipeta
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-wykonac-sztuczke-z-woda-i-atramentem
Marzec 2014
24. MIESZANINA CIECZY I GAZÓW –
Mini tornado w butelce - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- 2 plastikowe butelki, 2 nakrętki od butelek, płyn do mycia naczyń, klej do plastiku, taśma silwer, okulary ochronne, nożyk do wycięcia dziur w nakrętkach, woda
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-wywolac-tornado-w-butelce

25. ROZTWORY PRZESYCONE - Ogrzewacz wielokrotnego użytku - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- ocet, wodorowęglan sodu tj. soda oczyszczona, miska, łyżka, garnek, wrząca woda, palnik, filtr z bibuły, mały, zasuwany woreczek plastikowy, większy, zasuwany woreczek plastikowy
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-rozgrzewajacy-oklad-wielokrotnego-uzytku

26. ROZDZIELANIE MIESZANIN –
Kolorowy kryształ - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- słoik, gorąca woda, boraks lub sól i barwnik spożywczy, sznurek, guzik, patyczek lub ołówek
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-krysztal-3

27. ODCZYN Ph ROZTWORU - Kameleon w szklance - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- ćwiczenia laboratoryjne - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- zlewki, łyżeczki, pipety, jodyna, olejek waniliowy, soda oczyszczona, herbata, cebula, przyprawa curry, wiśnie, buraki, cytryna, kisiel
-http://www.google.pl/#hl=pl&sclient=psyab&q=domowe+sposoby+okre%C5%9Blania+odczynu&oq=
domowe+sposoby+okre%C5%9Blania+odczynu&gs_l=
hp.3...16589.19424.1.19999.9.9.0.0.0.2.1467.3257.0j4j1j0j2j7-1.8.0...0.0...1c.1.12.psy-
ab.JffZzA8gG3Q&pbx=1&bav=on.2,or.r_
qf.&bvm=bv.46340616,d.ZWU&fp=22e1fab1d2a2f23d&biw=1067&bih=581
Kwiecień 2014
Kosmetyki 28. Domowe mydło - pogadanka
- praca z książką
- praca z komputerem
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- tłuszcz (oliwa, smalec, itp.), wodorotlenek sodu, olejek eteryczny, woda, waga, garnek, foremka po podgrzewaczu
- http://www.spryciarze.pl/zobacz/jak-zrobic-balon-z-wodorem-i-wlasne-mydlo

29. Dwufazowy płyn do demakijażu - pogadanka
- praca z książką
- praca z komputerem
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- buteleczka, strzykawka, miseczka, oliwa z oliwek, hydrolat najlepiej oczarowy, można też dodać olej rycynowy, waciki
- http://czarszka.blogspot.com/2011/10/dwufazowy-pyn-do-demakijazu-d.html

30. Balsam do ust - pogadanka
- praca z książką
- praca z komputerem
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- masło kakaowe, olej ze słodkich migdałów, kapsułka witaminy E, olejek eteryczny, pojemniczek np. po podgrzewaczu
- http://czarszka.blogspot.com/2011/10/pachnacy-balsam-do-ust-domowej-roboty-d.html
Maj 2014
31. Musujący pył do kąpieli - pogadanka
- praca z książką
- praca z komputerem
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- soda oczyszczona, kwasek cytrynowy, mleko w proszku, olej ze słodkich migdałów, cynamon, olejek pomarańczowy, olejek cynamonowy, słoiczek, mikser, miska, pipeta, waga, łyżka
- http://lawendowydom.blogspot.com/2011/10/100-natural-czyli-domowe-kosmetyki.html

32. Musujące kostki do kąpieli - pogadanka
- praca z książką
- praca z komputerem
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- kwasek cytrynowy, soda oczyszczona, skrobia kukurydziana, cukier trzcinowy, barwnik spożywczy, olejki eteryczne, butelka z atomizerem, pipeta, pojemnik na kostki lodu, słoiczek
- http://www.tipy.pl/artykul_11181,jak-zrobic-musujace-kule-do-kapieli.html

33. Krem do rąk - pogadanka
- praca z książką
- praca z komputerem
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- filmy instruktażowe
- lanolina w płynie, masło kakaowe, olej ze słodkich migdałów lub oliwa z oliwek, garnki do kąpieli wodnej, palnik, pojemniczek
- http://www.wyspa-kobiet.pl/kosmetyka_naturalna/ekstra/1035.html

Środki czystości
34. Ekologiczne sprzątanie łazienki - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- ocet, soda oczyszczona, cytryna, olejki eteryczne, butelka ze spryskiwaczem, miseczka, ściereczka z mikrofibry, gąbka
- http://dziecisawazne.pl/przepisy-na-domowe-srodki-czystosci/
Czerwiec 2014
35. Sprzątanie kuchni - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- ocet, soda oczyszczona, cytryna, olejki eteryczne, butelka ze spryskiwaczem, miseczka, ściereczka z mikrofibry, gąbka
- http://dziecisawazne.pl/przepisy-na-domowe-srodki-czystosci/

36. Usuwanie plam - pogadanka
- praca z książką
- praca z stronami internetowymi
- projekt uczniowski - literatura fachowa
- przeglądarka Internetowa
- kawałki materiałów z plamami z ziemi, owoców, win, krwi, rdzy, tłuszczu, długopisu, ocet, soda oczyszczona, cytryna, olejki eteryczne, butelka ze spryskiwaczem, miseczka, ściereczka z mikrofibry, gąbka
- http://dziecisawazne.pl/przepisy-na-domowe-srodki-czystosci/

37. Podsumowanie pracy koła - pogadanka
- podsumowanie pracy koła fizyczno-chemicznego.
- ewaluacja zajęć koła.
- propozycje zajęć na rok szkolny 2014/2015. - ankiety

Ewaluacja:

- Porównanie osiągnięć uczniów na semestr (zestawienie zbiorcze z fizyki i chemii),
- Wyniki konkursów z fizyki oraz chemii,
- Ocena realizacji projektów uczniowskich (klasy zawodowe),
- Ankiety dla uczniów,
- Frekwencja na zajęciach,
- Ocenie podlegać będzie zaangażowanie uczniów.

Podczas oceny należy uwzględnić samodzielność oraz kreatywność uczniów, a czynnikiem mobilizującym powinna być pochwała i umożliwienie zaprezentowania swoich umiejętności szerszemu gronu odbiorców.

Realizacja programu:

Zachowanie kolejności realizowanych treści programowych nie jest obowiązkowe. W zależności od zainteresowania oraz zdolności percepcyjnych danej grupy uczniów możliwe jest pominięcie pewnych treści przy jednoczesnym rozszerzeniu innych. Program jest nastawiony na własną inwencję uczniów podczas wyboru pokazów i eksperymentów, które będą wykonywane na zajęciach, po zapoznaniu się przez nich z literaturą fachową lub informacjami zawartymi na stronach internetowych itp.
Praca z programem nie wymaga nakładów finansowych.

Opracowała: Monika Zgolak