Sumienie i jego rodzaje - konspekt katechezy

KONSPEKT KATECHEZY
Sumienie i jego rodzaje
I. Założenia edukacyjne
1. Cel ogólny – Przedstawienie nauczania Kościoła na temat sumienia i jego rodzajów.
2. Cele szczegółowe
•Uczeń wie czym jest sumienie, jakie są jego rodzaje i potrafi je scharakteryzować
•rozumie jak ważne jest sumienie w życiu chrześcijanina
•potrafi kształtować swoje sumienie
3. Metody: mini-test, doświadczenie, prezentacja multimedialna, krzyżówka, rozmowa kierowana, analiza tekstu, praca z podręcznikiem, refleksja, metoda niedokończonych zdań.
4. Środki dydaktyczne: Pismo święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, podręcznik ucznia do klasy II „Z Tobą idę przez życie” ks. Paweł Makosz, płyta CD, komputer, rzutnik, ekran, karta pracy-krzyżówka, białe serwetki, kolorowa kreda

II. Przebieg katechezy
1. Czynności wstępne
• Przygotowanie podręczników i zeszytów
• Wyciszenie – zaproszenie do wspólnej modlitwy: Duchu święty...
• Sprawdzenie listy obecności modlitwy

2. Nawiązanie do poprzedniej katechezy
Katecheta w ramach powtórzenia materiału rozdaje mini-test-praca indywidualna (załącznik nr1) i pyta wybranego ucznia z dekalogu (praca domowa).

3. Sytuacja egzystencjalna
Na dzisiejszych zajęciach będziemy mówić o sumieniu, czym ono jest i dlaczego jest tak ważne w życiu człowieka.
Zapiszcie temat lekcji Sumienie i jego rodzaje.
→ Rozmowa kierowana
W społeczeństwie funkcjonują takie powiedzenia jak:
sumiennie wykonywać obowiązki, nie mieć sumienia, mieć coś na sumieniu, wyrzuty sumienia. Co one oznaczają?

Po wyjaśnieniu pytam uczniów: Czym jest sumienie? (pozwalam na wiele wypowiedzi)
→ Doświadczenie(z podręcznika metodycznego „Z Tobą idę przez życie”)
Katecheta pokazuje dwie białe serwetki, jedną brudzi, próbuje strzepnąć ale ślad zostaje. Podsumowanie: Podobnie jest z naszym sumieniem. Nawet najmniejszy grzech je brudzi i pozostawia ślad w postaci tzw. wyrzutów sumienia.

4. Wiara i życie Kościoła – Interpretacja
Katecheta wprowadza w temat:
Każdy człowiek w swoim życiu wybiera, podejmując pewne decyzje czasami mamy wrażenie, że „coś” nam podpowiada, aby daną decyzję podjąć albo skłania do zrezygnowania z jakiegoś planu. Po wykonaniu danej czynności możemy odczuwać radość albo smutek. Na dzisiejszej lekcji dowiemy się jak się nazywa ten mechanizm
a) Wykład o sumienie (czym jest sumienie, rodzaje sumienia)

DEFINICJA SUMIENIA
Zgodnie z Katechizmem Kościoła Katolickiego (Youcat, 295): „Sumienie jest to wewnętrzny głos w człowieku, który wzywa go do tego, aby bezwzględnie czynił dobrze i bezwzględnie unikał zła. Jest zarazem zdolnością odróżnienia jednego od drugiego”.
W sumieniu Bóg mówi do człowieka.
Sumienie dzielimy, ze względu na czas jego działania na:
1) Sumienie przeduczynkowe – działa najpierw przed popełnieniem danego czynu
2) Sumienie towarzyszące – towarzyszy nam w momencie jak opowiadamy się za lub przeciw dobru w danej sytuacji
3) Sumienie pouczynkowe – działa także po dokonaniu danego czynu

WYPACZENIA SUMIENIA:
a) SKRUPULANCKIE
Dostrzega grzech także tam, gdzie go nie ma. Człowieka nieustannie dręczą wyrzuty sumienia, dotyczące nawet mało znaczących sytuacji.
b) SZEROKIE
Przyzwyczajenie się do grzechu i zagłuszanie w sobie głosu sumienia, które jest niewrażliwe moralnie
c) FARYZEJSKIE
Napomina ono w błahych rzeczach, a milczy w poważnych.

Aby nasze sumienie było prawe, czyli takie, które potrafi odróżnić dobro od zła i postępować według dobra należy je formować i kształtować.

b) → Praca w grupach
Odszukaj fragment i zastanów się nad pytaniem:

Dlaczego mamy formować sumienie?
Grupa 1 Kpł 19,2 jesteśmy powołani do świętości
Grupa 2 1Kor 8, 12 aby nie grzeszyć przeciwko samemu Chrystusowi

Jak formować sumienie?
Grupa 3 Podręcznik, s.60 „Z Tobą idę przez życie”
Modlić się do Ducha Świętego, słuchać słowa Bożego i poznawać moralne nauczanie Kościoła. Zawarte jest ono przede wszystkim w nauczaniu Chrystusa, w przykazaniach Dekalogu, błogosławieństwach ewangelicznych i przykazaniach kościelnych. Ważne są także wypływające z nich i sformułowane przez Kościół tzw. cnoty, uczynki miłosierdzia co do duszy i ciała oraz grzechy główne. Jednoznacznie określają one, które czyny są dobre, a które złe. Każdy katolik ma obowiązek ich poznania. Oprócz wiedzy ważne jest także to, żeby często porównywać swoje postępowanie z poznanymi zasadami moralnymi, czyli przeprowadzać rachunek sumienia. Ważna jest także modlitwa, która wyprasza Bożą pomoc w prawidłowej ocenie postępowania. Najważniejszym jednak sposobem kształtowania sumienia jest regularne korzystanie z sakramentu pokuty i pojednania. Wówczas spowiednik w imieniu Chrystusa i Kościoła może pomóc właściwie ocenić nasze czyny, udziela rozgrzeszenia oraz wskazuje sposoby rozwijania dobra i unikania zła w przyszłości.
Grupa 4 KKK 1785
W formowaniu sumienia słowo Boże jest światłem na naszej drodze; powinniśmy przyjmować je przez wiarę i modlitwę oraz stosować w praktyce. Powinniśmy także badać nasze sumienie, wpatrując się w krzyż Pana. Jesteśmy wspierani darami Ducha Świętego, wspomagani świadectwem lub radami innych ludzi i prowadzeni pewnym nauczaniem Kościoła.

Po wypowiedziach uczniów w jaki sposób kształtować sumienie katecheta podsumowuje:
Kształtowanie sumienia jest bardzo ważne, aby człowiek nie zszedł z drogi prawdy ale, aby dążył do świętości. Przykładem osób, które kształtowały sumienie są święci, nasi patroni. Jeżeli jest nam trudno żyć według wskazówek jaki daje nam Kościół to ich można zawsze poprosić o pomoc, wierząc w świętych obcowanie, mamy pewność, że nasza modlitwa będzie wysłuchana.

5. Zastosowanie życiowe
Teraz posłuchajcie piosenki, która wprowadzi nas w rachunek sumienia
Piosenka : Royal Rap Tylko prawda

→ pytania do refleksji
Jakie jest moje sumienie?
Czy nie zagłuszam głosu sumienia? Czy postępuję w życiu zgodnie z sumieniem?
Co mi utrudnia postępować zgodnie z sumieniem? (może osoba, rzecz do której jestem za bardzo przywiązana, a może nieznajomość prawd wiary a może samego Boga?)
Czy kształtuję swoją wiarę, czy ją umacniam i rozwijam nie dlatego, że ktoś mi karze tylko dlatego, że sam tego pragnę?
Czy pragnę kształtować sumienie?
Czy staram się żyć w prawdzie? Czy potrafię przyznać się do swojego błędu?

Naszym zadaniem jest postępować według prawdy, którą jest Chrystus-to On jest dla nas wzorem, Jego mamy naśladować i żyć według Jego wskazówek.

6. Podsumowanie treści
→ Krzyżówka (Załącznik nr 2)
Odszukajcie takich poleceń w krzyżówce, które dotyczą treści dzisiejszej katechezy.

Sumienie prawe i prawdziwe to głos Boga w sercu człowieka zachęcający do czynienia dobra a unikania zła. Człowiek wierzący zobowiązany jest do stałej troski o kształtowanie swojego sumienia. Pomocą w jego formowaniu są: częsty rachunek sumienia, częste przystępowanie do sakramentu pokuty, modlitwa, czytanie Pisma Świętego, znajomość zasad moralnych, otwarcie na dary Ducha Świętego.

7. Notatka
Metoda niedokończonych zdań
Każdy chrześcijanin na obowiązek postępować zgodnie z sumieniem, ponieważ...
Być człowiekiem sumienie oznacza...
Kształtowanie prawidłowego sumienia dokonuje się przez..

8. Praca domowa: Rachunek sumienia z dzisiejszego dnia

9. Modlitwa: o czyste i prawe sumienie: Zdrowaś Mario


Załącznik nr 1

1. Przymierze Boga z narodem izraelskim zostało zawarte...

a) w czasie wygnania babilońskiego
b) za czasów proroka Izajasza
c) podczas panowania króla Salomona
d) po wyjściu z niewoli egipskiej

2. Wybrał go Bóg na pośrednika przymierza.
a) Jozue
b) Aaron
c) Mojżesz
d) Abraham

3.Góra, na której Bóg zawarł przymierze z Izraelem
a) Góra Tabor
b) Góra Synaj
c) Góra Moria
d) Góra Oliwna

4. Dekalog oznacza inaczej

a)10 przykazań Bożych
b) 10 przykazań kościelnych
c) 5 słów
d) przymierze

5. Przykazania Dekalogu zostały zapisane na...
a) Dwóch kamiennych tablicach
b) Trzech kamiennych tablicach
c) Na dwóch glinianych tabliczkach
d) Na zwoju papirusu

Załącznik nr 2
Krzyżówka
1. Czynisz go przed spowiedzią: ............sumienia
2.Świadome i dobrowolne odwrócenie się od Boga
3. Sumienie, które wybiera dobro a unika zła
4. Sumienie, które
napomina człowieka
w błahych rzeczach, a milczy
w sprawach poważnych
5. Wewnętrzny głos w człowieku, który wzywa go do tego, by bezwzględnie czynił dobrze i bezwzględnie unikał zła.
6. Niezbędna przy formowaniu sumienia
7. Sumienie, które dostrzega grzech także tam, gdzie go nie ma
8. Sumienie, które zagłusza Boży głos, nie reaguje na upomnienia i człowiek przyzwyczaja się do grzechu

Odpowiedzi:
1.rachunek
2.grzech
3.prawe
4.faryzejskie
5.sumienie
6.modlitwa
7.skrupulanckie
8.szerokie