Metamorfozy - czyli wariacje na temat szafki i nie tylko. Innowacja pedagogiczna o charakterze programowo - metodycznym

Autor: Katarzyna Kurczewska nauczyciel Gimnazjum im. ks. Jana Twardowskiego w Chwiramie

Chwiram 2011

Wstęp
Biorąc pod uwagę założenia nowej Podstawy Programowej chciałam stworzyć program zajęć artystycznych atrakcyjny dla młodzieży. Z przeprowadzonego wśród uczniów wywiadu wywnioskowałam, że otoczenie, w którym przebywają ma dla nich bardzo duże znaczenie. Najczęściej ze względów ekonomicznych nie mogą spełnić tych marzeń i zrealizować swych projektów.
Program zajęć artystycznych „Metamorfozy- czyli wariacje na temat szafki i nie tylko” dla klas drugich w gimnazjum został stworzony, by zainspirować młodzież do tworzenia własnych stylizacji i aranżacji miejsca zamieszkania- pokoju. Jest on oparty o koncepcję twórczego myślenia i działania ucznia. Jest nowoczesną formą nauczania na etapie gimnazjalnym – prowokuje uczniów do poznawania, odkrywania i tworzenia. Zawiera szeroki wybór możliwości niekonwencjonalnych, przez co jest atrakcyjny dla młodzieży. Jest to program który nie posiada barier, może go realizować każda grupa uczniów, nie wymaga dużych nakładów finansowych i opiera się na pomysłowości i kreatywności młodzieży. Jego założeniem jest wykonanie „czegoś z niczego” jednym słowem renowacja starych niepotrzebnych przedmiotów codziennego użytku w taki sposób by były one atrakcyjne dla młodych ludzi.
Program inspiruje do poszukiwań w obrębie sztuki współczesnej oraz podkreśla jej rolę w życiu publicznym, a także każdego z nas. Wartość tego programu polega także na wzmacnianiu rozwoju emocjonalno-intelektualnego młodzieży poprzez wchodzenie w bezpośrednią relację ze sztuką jako jej współtwórców, uczestników i widzów zarazem. Uwzględnia rolę sztuki współczesnej i ludowej w naszym codziennym życiu. Daje możliwości obcowania z dziełami sztuki w ich różnorodnych formach, pomaga w szukaniu informacji oraz zachęca do czynnego udziału w życiu kulturalnym i przygotowuje do świadomej percepcji i recepcji dzieł sztuki w życiu dorosłym.
Poprzez charakter zajęć i metody pracy uczy młodzież autorefleksji, obiektywnej i subiektywnej obserwacji oraz umiejętności szukania rozwiązań i odnoszenia się do nich poprzez postawy społeczne i wytwory artystyczne.
Ważnym elementem programu jest również koncepcja tworzenia wspólnego projektu plastycznego w zespole, zdobywania umiejętności planowania, współdziałania, podejmowania decyzji oraz prezentacji własnej pracy poprzez wystawy. Pobudza uczniów do rozwoju umiejętności interpersonalnych, twórczego działania i myślenia poprzez możliwość wyjścia z własnym działaniem artystycznym poza wąską grupę klasy do społeczności szkolnej i pozaszkolnej, do wyjścia w przestrzeń publiczną, dając im poczucie zadowolenia i satysfakcji z doznań estetycznych. Program zwraca szczególna uwagę na rozwój umiejętności manualnych, kompozycyjnych, estetycznych, rozszerza możliwości realizacji plastycznej o nowe, ciekawe i niekonwencjonalne techniki plastyczne.
Treści edukacyjne pozwalają na pracę z uczniami o różnym poziomie wiedzy o sztuce, doświadczeniu pracy twórczej oraz możliwościach intelektualnych. Program kładzie nacisk na rozwój indywidualności młodzieży, daje szansę rozwijania umiejętności plastycznych, a także adresowany jest do ucznia o przeciętnym zainteresowaniu przedmiotem. Dostarcza nauczycielowi konkretne pomysły na realizację, a także otwiera pole do poszukiwań własnych rozwiązań.
Program zachęca do obcowania i spotkań ucznia ze sztuką bezpośredni- w czasie wystaw muzealnych i jak również pośrednio – za pomocą technologii komputerowej, książki i albumu oraz spotykania jej w sposób twórczy w przestrzeni publicznej. Propaguje twórcze poszukiwania wiedzy i możliwości realizacji plastycznych oraz uczestniczenie w szeroko rozumianym życiu kulturalnym.
Proponowane tematy i techniki wykonania prac są podporządkowane procedurom osiągania zamierzonych celów edukacyjnych, dzięki którym uczeń zdobędzie określoną wiedzę, umiejętności, kompetencje i postawy życiowe.Kładzie nacisk na rozwój twórczy, intelektualny i społeczny ucznia, kreując go na osobę poszukującą, wrażliwą i oryginalną.

Opis zasad innowacji
I. Wstęp

Innowacja „Metamorfozy- czyli wariacje na temat szafki i nietylko” jest ona skierowana do uczniów klas drugich, w wieku 14 lat. Okres realizacji- jeden semestr, dla grupy maksymalnie 28 uczniów, którzy zdeklarują chęć uczestnictwa. Innowacja wdrażana cyklicznie. Innowacja ta jest nastawiona na rozwijanie aktywności artystycznej uczniów i poczucia estetyki w ich najbliższym otoczeniu. Stwarza również możliwość eksponowania wytworów własnej pracy i tworzenia życia kulturalnego szkoły. W innowacji wykorzystywane będą przedmioty codziennego użytku, które na podstawie opracowanego przez uczniów planu pracy z wykorzystaniem różnorodnych technik plastycznych- również niekonwencjonalnych ulegną renowacji. Uczniowie będą pracować w grupach 5-6 osobowych, a zajęcia będą odbywać się blokowo 2h/ tygodniowo.

II. Cele ogólne:
• Tworzenie wypowiedzi- ekspresja przez sztukę.
• Kształtowanie poczucia estetyki.
• Tworzenie życia kulturalnego i artystycznego szkoły.

Cele szczegółowe:
Uczeń:
• Realizuje projekty w sferze sztuk wizualnych, służące kształtowaniu poczucia estetyki (aranżacja miejsca zamieszkania i pracy) oraz na rzecz popularyzacji wiedzy (o sztuce i zjawiskach artystycznych) w społecznościach szkolnej i lokalnej.
• Posługuje się różnorodnymi technikami plastycznymi.
• Świadomie wykorzystuje środki wyrazu plastycznego.
• Planuje pracę, właściwie stosuje i oszczędnie wykorzystuje narzędzia i materiały.
• Prawidłowo eksponuje, oprawia, zabezpiecza przed zniszczeniem wykonana przez siebie prace.
• Dba o estetyczny wygląd otoczenia.
• Wykazuje sie umiejętnością twórczego myślenia, pomysłowością, realizuje oryginalne pomysły.
• Rozwija własna kreatywność i twórcze myślenie.
• Definiuje rzemiosło artystyczne i sztukę ludową.
III. Szczegółowy opis zasady innowacji
Innowacja zakłada renowacje i stylizację przedmiotów codziennego użytku co ma wykształcić wśród uczniów poczucie estetyki twórczego myślenia. Innowacja zaplanowana jest na 30 godzin lekcyjnych zajęć artystycznych w klasie drugiej gimnazjum. Metodą realizacji będzie forma warsztatowa. Efektem końcowym szkolna wystawa przygotowana przez uczniów dla społeczności szkolnej i lokalnej. Przy ocenianiu uczniów zgodnie z zaleceniami Ministra Edukacji Narodowej będą brane: potencjalne zdolności plastyczne uczniów oraz ich możliwości. Ocena będzie uwzględniać przede wszystkim stosunek ucznia do przedmiotu oraz wysiłek wkładany w realizację wymagań. Innowacja stwarza możliwość publicznego prezentowania efektów pracy uczniów. Ponadto ważnym elementem oceny będą: umiejętność pracy w grupie, umiejętność komunikowania się i wkład pracy w zadania zespołowe. Warunkiem rozpoczęcia realizacji innowacji jest przygotowanie klasopracowni (klasa z małą ilością ławek) i zaplecza (potrzebne do bezpiecznego przechowywania prac uczniów, narzędzi i materiałów).

IV. Treści:
1. Rzemiosło artystyczne- definicja dziedziny twórczości- meblarstwo. Sztuka ludowa – definicja dziedziny twórczości ludowej, ceramika, wycinanki, zdobnictwo mebli, decoupage, relief, szablon.
2. Szklane koraliki i złocenia- sztuka odnawiania małych przedmiotów codziennego użytku.
3. Dekoracje (nie)szablonowe- szablon na drewnie i murze, sposoby wykonania , możliwości zastosowania.
4. Wariacje na temat szafki- sposoby odnawiania starych mebli (decoupage, wszędobylska gazeta, kwiatki bez rabatki), renowacja antyków w teorii.
5. Szkoła reliefu- ścienne płaskorzeźby.
6. Dookoła lustra- renowacja ramy lustra.
7. Dobry kamuflaż- aranżacja starego okna.
8. Wieszak z duszą- w pokrowcu ozdobnej tkaniny.
9. „Metamorfozy- czyli wariacje na temat szafki i nie tylko”- przygotowanie wystawy.
V. Metody i formy pracy
• Warsztaty
• Ekspozycja
• Wyjaśnienie
• Tworzenie planu pracy
• Wystawa
VI. Ewaluacja
Ewaluacja będzie odbywała się na podstawie narzędzi diagnostycznych opracowanych przez autora w postaci:
• kwestionariusza ankiety
• wywiadu.