"Język ciała i ruchu" autorski program z wykorzystaniem Metody Weroniki Sherborne

"JĘZYK CIAŁA I RUCHU"
program z wykorzystaniem
metody Weroniki Sherborne



"Powiedz mi a zapomnę
Pokaż mi a zapamiętam
Pozwól mi działać a zrozumiem"











Program zawiera:
*Wprowadzenie
*Adresaci i miejsce realizacji
*Ogólne założenia programu
*Podstawa programowa
*Wybrane treści programu "Razem w przedszkolu"
*Sposób realizacji
*Zasady dla terapeuty prowadzącego zajęcia
*Literatura

Opracowały:
Magdalena Bojarska
Anna Maćkiewicz
Julita Dziczek
Danuta Krajza

Sposób realizacji:
 Zabawy ruchowe
 Ćwiczenia gimnastyczne
 Zabawy ruchowe z muzyką
 Zabawy poranne
 Zabawy paluszkowe
 Joga z dziećmi
 Wierszyki z pokazywaniem
 Zabawy KLANZA
 Zabawy z chustą animacyjną
 Zabawy z kocem
 Wierszyki na dziecięce masażyki

WPROWADZENIE
Inspiracją do napisania i realizacji programu była główna idea metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne:
posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju.
Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego jak ważny jest ruch, jego rola w przyrodzie. Nie jest przesadzone stwierdzenie, że bez ruchu nie byłoby istnienia. Ruch towarzyszy życiu człowieka od narodzin do śmierci, ujawniając się w różnych formach jego aktywności. Jest to na przykład ruch "użytkowy" związany z życiem codziennym i zaspokajaniem różnych potrzeb człowieka, ruch "profesjonalny" wykonywany w uprawianym zawodzie, ruch "ekspresyjny" za pomocą którego człowiek wyraża swoje emocje, jak też ruch, który służy nawiązywaniu kontaktów i komunikowaniu się z otoczeniem. "Język ciała i ruchu" stanowi około 70% komunikacji interpersonalnej – porozumiewania się ludzi między sobą.
Pełna swoboda ruchu, realizuje jedną z podstawowych potrzeb ludzkich. Każdy człowiek odczuwa potrzebę poznania i kontrolowania własnego ciała. W sytuacji gdy nie może tego osiągnąć, staje się napięty, niespokojny. Ogranicza to jego pełne funkcjonowanie, w przypadkach skrajnych prowadzi do zaburzeń zachowania.
Zajęcia metodą Weroniki Sherborne mają pomóc dziecku w poznaniu siebie, w zdobyciu do siebie zaufania, w poznaniu innych i nauczeniu się ufania im, a dalej – poprzez nabranie pewności siebie i wiary we własne możliwości – w nauczeniu się aktywnego i twórczego życia.
Metoda Ruchu Rozwijającego jest bardzo prosta, nie wymaga skomplikowanego sprzętu ani specjalnych procedur, stosowanie jej określają zasady, których musimy bezwzględnie przestrzegać.

• Zasada dobrowolności
• Unikanie wszelkich ocen
• Brak rywalizacji
• Dążenie do większej aktywności dzieci
• Zmiana ról
• Relacje ( "z", "razem", "przeciwko")
Ćwiczenia stosowane w tej metodzie opierają się na doświadczeniach ruchowych, intensywności i ciągłości doświadczeń.
Metoda bazuje na tym co dla dzieci najważniejsze swoboda, radość płynąca z nieskrępowanego ruchu, możliwość pozytywnych doświadczeń w kontakcie z przyjaźnie nastawionymi ludźmi. Realizacja podstawowego założenia metody, że każdy może mieć sukces sprawia, że każde dziecko musi w czasie zajęć przeżywać satysfakcję, radość i samozadowolenie.




MIEJSCE REALIZACJI I ADRESACI:

Miejskie Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi nr 3 "Promyczek"
w Szczytnie.
Grupa dzieci 5-6 letnich "Stokrotki" i grupa dzieci 3-letnich "Żabki" i ich rodzice
(rok szkolny 2012/2013).
Zajęcia będą realizowane raz w tygodniu w grupach przedszkolnych w ramach realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
Zajęcia dla chętnych rodziców z dziećmi raz w miesiącu w ramach zajęć terapeutycznych w godzinach popołudniowych (po godz. 16).

PODSTAWA PROGRAMOWA
1.1. obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie zwraca się do innych (nawyk mówienia proszę, przepraszam, dziękuję, dzień dobry, do widzenia, smacznego itp. );
1.2. przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej ( stara się współdziałać w zabawach i sytuacjach zadaniowych, a także szlachetnie rywalizować) i w świecie dorosłych ( ustępuje starszym miejsca w autobusie, podaje upuszczony przedmiot, itp.);
1.3. w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań;
3.2. mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowuje ton głosu do sytuacji;
3.4. w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach, słucha i stara się zrozumieć innych, gdy opowiadają o tym, czego pragną i do czego dążą;
4.3. stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może
zdarzyć;
5.3. jest sprawne ruchowo według norm dla sześciolatków (lub sprawne na swoje możliwości, jeżeli jest dzieckiem z zaburzeniami ruchowymi);
5.4. jest na tyle zahartowane, aby uczestniczyć w zajęciach, zabawach i grach w
ogrodzie;
6.5. próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny
w przedszkolu, w domu i w ogrodzie; ma rozeznanie, gdzie może bawić się bezpiecznie, a gdzie nie;
13.4. różnicuje stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów
w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;
14.3. ma sprawność rąk oraz współpracę ręki i oka, która jest potrzebna do
rysowania, wycinania, itp.;


OGÓLNE CELE PROGRAMU

1. Odbieranie i rozumienie treści przekazywanych przez ruch;
2. Poznawanie przestrzeni poprzez działanie;
3. Ukazanie dzieciom, że każdy może odnieść sukces poprzez doświadczanie własnego ciała, oraz pokonywanie ograniczeń i barier ruchowych;
4. Budowanie poczucia własnej wartości – rozumienia drugiej osoby jako wartości, akceptacji i tolerancji;
5. Nawiązywanie więzi emocjonalnej w grupie rówieśniczej i środowisku rodzinnym.

TREŚCI PROGRAMOWE "Razem w przedszkolu"
*przedstawienie treści wierszy piosenek za pomocą gestów w zabawach ilustrowanych ruchem (p.I);
*odbieranie, rozumienie i wyrażanie treści poprzez gest i mimikę (pII);
*ekspresyjne wyrażanie siebie np. prezentowanie własnego nastroju, stanu emocjonalnego, wykonywanej pracy poprzez gest i mimikę (p.III);
*wprowadzanie kierunku od osi ciała (lewa, prawa strona) (p.II);
*dostrzeganie i nazywanie części ciała: głowa, szyja, ramiona, ręce, brzuch, pośladki, nogi
( zabawy ilustrowane ruchem)(p.I);
*wprowadzenie kierunku od osi ciała ( w lewo, w prawo), góra, dół ( w górę, w dół), przód, tył ( w przód, w tył)(p. III);
*rysunek postaci człowieka (p.I);
*rozwijanie umiejętności obdarzania uwagą drugiej osoby (p.II);
*przyjmowanie punktu widzenia drugiej osoby (p.III);
*określanie kierunków przestrzeni (do przodu, do tyłu, w tę stronę) (p.I);
* określanie kierunków przestrzeni (do przodu, cofnij się, obróć się w lewo) (p.II);
* określanie kierunków przestrzeni (np. od Kasi do przodu, do tyłu, w górę, w dół) (p.III);
*łączenie czynności i skutków poprzez dostrzeganie zależności między działaniem a efektem działania (p.I-II);
*przywidywanie skutków działań w sytuacjach życiowych (p.III);
*obserwowanie części ciała i określanie funkcji jakie pełnią (p.II);
*doświadczanie możliwości poszczególnych części ciała w zabawach ruchowych, ćwiczeniach (p.III);
*dostrzeganie budowy poszczególnych części ciała np. dłoń, palce, nadgarstek, przedramię, ramię, barki (p.III);
*nabywanie zachowań akceptujących odmienny wygląd kolegów i dorosłych (p.III);
*uwrażliwianie i doskonalenie percepcji i pamięci wzrokowej poprzez zabawy i ćwiczenia (p.II);
*doświadczanie ciszy i zabawy z ciszą (p.I-III);
*doskonalenie zmysły poprzez odbieranie i nazywanie wrażeń dotykowych (p.I-III);
*doświadczanie o odwzajemnianie dotyku np. podawanie ręki, głaskanie, dotknięcie, muśnięcie, masowanie, stuknięcie (lekkie i mocne) (p.I-III);
*rozpoznawanie i nazywanie uczuć i emocji (radość, smutek, złość) i reakcji związanych z ich przeżywaniem (śmiech, płacz) (p.I);
*dostrzeganie u siebie potencjału rozwojowego w trakcie życia codziennego w grupie i rodzinie (p.I);
*akceptowanie swoich słabych stron i praca nad ich przezwyciężaniem np.. nieśmiałość (p.II);
*rozpoznawanie i nazywanie własnych potrzeb, rozumienie potrzeb innych (p.II);
*odczuwanie radości i zadowolenia z pokonywania trudności (p.II);
*zachęcanie do podejmowania zabaw związanych z ruchem (zabawy indywidualne i samorzutne, zespołowe i zorganizowane (p.I-II);
*wykorzystanie w ciągu dnia wybiórczo oraz w zestawach ćwiczeń porannych i gimnastycznych następujących rodzajów zabaw i ćwiczeń: na czworakach, z elementami mocowania i pełzania, uspokajających i relaksacyjnych (p.III);
*uczestniczenie w ćwiczeniach relaksacyjnych zmniejszających stres i agresję, wyostrzających spostrzeganie, uczących ciszy i koncentracji przy wykonywaniu zdania (p.I);
*nawiązywanie kontaktów z innymi dziećmi (p.I);
*pomoc słabszym oferowanie pomocy podczas zabawy (p.II);
*uświadomienie poczucia przynależności do wspólnoty dziecięcej jaką jest grupa (p.III);
*reagowanie w sposób akceptowany społecznie odrzucenie reakcji agresji, wycofanie się (p.III);
* dostrzeganie potrzeb innych członków grupy (p.I);
*rozumienie zachowania innych poprzez analizę twarzy i postawy ciała (p.II);
*świadome zachowanie się w grupie przedszkolnej z uwzględnieniem potrzeb innego dziecka (p.III);
*analiza własnych zachowań przy pomocy dorosłego np.. w zabawie (p.I);
*spontaniczne pomaganie innym i odczuwanie z tego satysfakcji: okazywanie uczuc miłości i szacunku w stosunku do członków rodziny (p.I);
*przyjmowanie w zabawach pozytywnych postaw obserwowanych w środowisku (p.II);

Zasady dla terapeuty prowadzącego zajęcia Metodą Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne
Zarówno projektując, jak i prowadząc zajęcia należy pamiętać o obowiązujących zasadach, którymi powinna się kierować osoba prowadząca.
Oto wskazania dla terapeuty:
- uczestniczenie w zajęciach jest dobrowolne (możesz dziecko zachęcać),
- nawiąż kontakt z każdym dzieckiem (wzrokiem, dotykiem),
- zajęcia powinny być dla dziecka przyjemne i dawać radość z aktywności ruchowej,
- bierz udział we wszystkich ćwiczeniach,
- przestrzegaj praw dziecka do swobodnej, własnej decyzji,
- zauważaj i stymuluj aktywność dziecka, daj mu szansę na twórcze działanie,
- nie krytykuj dziecka, miej poczucie humoru,
- chwal dziecko nie za efekt, co za jego starania i wysiłek,
- unikaj stwarzania sytuacji rywalizujących,
- rozszerzaj krąg doświadczeń społecznych dziecka,
- większość szczególnie początkowych ćwiczeń, prowadź na podłodze,
- zaczynaj od ćwiczeń prostych stopniowo je utrudniając,
- zmniejszaj udział swojej inicjatywy na rzecz coraz aktywniejszego udziału dziecka,
- promuj na przemian ćwiczenia dynamiczne i relaksacyjne,
- miej zawsze na uwadze samopoczucie dziecka,
- ucz dzieci zarówno używania siły, jak i delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby,
- we wszystkich ćwiczeniach dbaj o to, aby dziecko znalazło się także w pozycji dominującej,
- zaplanuj początek ćwiczeń tak, aby zawierały propozycję ćwiczeń – spotkań dających poczucie bezpieczeństwa, oparcia i bliskiego kontaktu,
- na zakończenie zajęć proponuj ćwiczenia wyciszające, uspokajające.
Aby dziecko swobodnie i bezpiecznie czuło się w grupie, nie może ona być zbyt liczna. Najbardziej komfortowe warunki zapewnia grupa licząca 6-14 dzieci. Wiek uczestników nie jest ograniczony: mogą to być dzieci w wieku niemowlęcy, jak i dorośli. Najczęściej jednak pracuje się z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dobrze jest, gdy każdemu dziecku można zapewnić starszego lub dorosłego partnera. Rolę partnerów dzieci młodszych z powodzeniem mogą pełnić dzieci starsze. Ważne jest, żeby zajęcia odbywały się systematycznie, minimum raz w tygodniu. Czas trwania zajęć prowadzonych metodą Ruchu Rozwijającego zależy od samopoczucia i zainteresowania dzieci oraz od ich możliwości rozwojowych, najczęściej około 1 godziny (albo krócej). Należy również zadbać o odpowiednie warunki lokalowe: przestrzeń, odpowiednie podłoże (najlepiej parkiet), świeżę powietrze. Zajęcia mogą odbywać się wszędzie, w każdych warunkach, ponieważ niewymaganą żadnych urządzeń czy pomocy do ćwiczeń. W niektórych sytuacjach mogą być jednak pomocne materace lub koce. Wszyscy uczestnicy ćwiczeń powinni mieć ubranie zapewniające im swobodę ruchów, najlepiej gdy ćwiczą boso, bo daje to im lepszy kontakt z podłogą i poczucie oparcia o nią.


LITERATURA:
- Marta Bogdanowicz „W co się bawić z dziećmi”. Wyd. HARMONIA, Gdańsk 2007;
- Marta Bogdanowicz, Bożena Kisiel, Marta Przasnyska „Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka” wyd. WSiP Warszawa 1992;
- Paulina Szachniuk-Albowicz „Metoda Ruchu Rozwijającego w praktyce”, w: „Dyrektor Szkoły” 2008r. nr 3 s.46-48;
- „Metoda ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne” w: „Bliżej przedszkola” 2011r. nr 9 s.14-15;
- Krzysztof Sąsiadek „Zabawy paluszkowe”, Wyd. Media Rodzina;
- Ewa i Marcin Minor :Poznanie przez działanie” – gry zabawy wspomagające rozwój dziecka, Wyd. Difin, Warszawa 2009r.;
- Małgorzata Barańska „Wchodzi Stach na dach” 103 wierszyki i zabawy kształcące motorykę, koordynację ruchową i ruchowo-słuchową, Wyd. HARMONIA, Gdańsk 2012;
- Małgorzata Barańska „Pokaż oko, pokaż nos” – 102 wierszyki z gestami, kształcące orientację w schemacie ciała, Wyd. HARMONIA , Gdańsk 2010;
- J. i B. Luvmour „49 gier i zabaw” , GWP, Gdańsk 2008r.
- Marta Bogdanowicz i Dariusz Okrzesik „Opis i planowanie zajęć” według metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Wyd. HARMONIA, Gdańsk 201;
- Mini Thapar, Neesha Singh „Joga z dziećmi:, Oficyna Wydawnicza „ABA”;
- Marta Bogdanowicz, „Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki”, Wyd. HARMONIA, Gdańsk 2011;
- Sławomir Owczarek, „Gimnastyka przedszkolaka”, WSiP, Warszawa 2001r.;
- Bożena Janiszewska „Sztuka motywowania”, WSiP;
- Heike Kovacs, „Moje dziecko ma ADHD”, JEDNOŚĆ, Kielce 2008r.;
- Edyta Gruszczyk – Kolczyńska, Ewa Zielińska, „Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków”, NOWA ERA, Warszawa 2008r.;
- Anna Matczak „Zarys psychologii rozwoju”, Wyd. ŻAK, Warszawa 2003r.