Hałas - przyjaciel człowieka, czy wróg? - scenariusz zajęć zintegrowanych

Scenariusz zajęć zintegrowanych nt. „Hałas – przyjaciel człowieka, czy wróg?”

Cele ogólne:

• Zapoznanie uczniów z wpływem hałasu na zdrowie człowieka.
• Obniżenie poziomu hałasu w szkole przez pogłębienie wiedzy uczniów na temat szkodliwości hałasu.
• Uświadomienie odpowiedzialności za swoje zdrowie i zdrowie innych.
• Zachęcenie uczniów do eliminowania nadmiernych źródeł hałasu w najbliższym otoczeniu.
• Rozwijanie w uczniach umiejętności oceny negatywnego wpływu hałasu
na samopoczucie.

Cele operacyjne:

Dziecko:
• rozpozna i nazwie usłyszane dźwięki,
• wyjaśni, co to jest hałas,
• wymieni kilka źródeł hałasu,
• wymieni kilka negatywnych skutków hałasu na zdrowie człowieka,
• wymieni kilka sposobów postępowania, które prowadzą do ograniczenia hałasu w najbliższym otoczeniu.

Metody wg Wincentego Okonia:

• asymilacji wiedzy: pogadanka, praca z tekstem
• samodzielnego dochodzenia do wiedzy: burza mózgów
• praktyczne: realizacji zadań

Metoda aktywizująca: Kula śnieżna.

Formy: zbiorowa, grupowa, indywidualna

Środki dydaktyczne:
Płyty CD z odgłosami przyrody, muzyką relaksacyjną, muzyką rockową, odgłosami urządzeń gospodarstwa domowego, odgłosami ulicy, ilustracja przedstawiająca budowę ucha; napis: hałas, Słownik Języka Polskiego, Encyklopedia Popularna PWN, ilustracje rzeczy, obiektów i pojazdów wywołujących hałas, arkusz szarego papieru, flamaster, kredki.


PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Zapoznanie uczniów z tematem zajęć: Hałas – przyjaciel człowieka, czy wróg?

2.Podanie uczniom celów lekcji:

a) Wzbogacenie wiedzy nt. hałasu i źródeł jego pochodzenia.
b) Uświadomienie negatywnych skutków hałasu na zdrowie człowieka oraz sposobów walki z hałasem.

Cele sformułowane w języku ucznia:
a) Posłuchasz różnych dźwięków i zobaczysz jakie uczucia w tobie wywołują.
b) Dowiesz się, co to jest hałas i jak powstaje.
c) Poznasz negatywne skutki hałasu na zdrowie człowieka.
d) Dowiesz się jak należy postępować, aby ograniczyć emisję hałasu.

3. Zabawa „Co słyszysz?”.
Uczniowie zamykają oczy i wsłuchują się w dźwięki dobiegające z otoczenia. Następnie opowiadają o tym, co usłyszeli.

4. Nauczyciel uczniom zadaje pytania:
- Jaki zmysł wykorzystywaliście przed chwilą?
- Jak to się dzieje, że słyszymy?

5. Na podstawie ilustracji przedstawiającej budowę ucha nauczyciel ogólnie wyjaśnia uczniom jak to się dzieje, że człowiek słyszy.
Uszy wychwytują różne dźwięki, po czym zamieniają je na impulsy – specjalne informacje wysyłane do mózgu. Abyśmy mogli słyszeć, potrzeba do tego trzech wyspecjalizowanych części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego.
Wszystkie odgłosy, które słyszymy, docierają do naszego mózgu za pośrednictwem uszu. Dźwięki to nic innego jak drgania powietrza. Takie rozedrgane powietrze pokonuje kanał słuchowy i uderza w błonę bębenkową. Stąd układ malutkich kosteczek i błon przekazuje wibracje do ucha wewnętrznego. Drgania zostają zamienione na impulsy nerwowe
i przekazane do mózgu. Mózg odbiera te sygnały, odczytuje, a my słyszymy je jako dźwięki.
6. Wysłuchanie nagrań z płyty CD.
Uczniowie zamykają oczy. Nauczyciel prosi ich o wysłuchanie i rozpoznanie różnego rodzaju dźwięków:
- odgłosy lasu, śpiew ptaków, odgłosy łąki
- muzyka relaksacyjna

Po wysłuchaniu odgłosów nauczyciel pyta uczniów:
- Jak się czuliście słuchając tych dźwięków? (prawdopodobne odpowiedzi uczniów: dźwięki miłe dla ucha, powodujące odprężenie)

7. Wysłuchanie nagrań z płyty CD.
Nauczyciel prosi uczniów o ponowne zamknięcie oczu i wysłuchanie kolejnych dźwięków:
- bardzo głośna rockowa muzyka
- odgłosy ruchliwej ulicy
- odgłosy włączonych sprzętów domowych np. odkurzacza
Po wysłuchaniu odgłosów nauczyciel pyta uczniów:

- Jakie odnieśliście tym razem wrażenie? (prawdopodobne odpowiedzi uczniów: hałas nie do wytrzymania, powodujący ból głowy)

8.Próba zdefiniowania pojęcia HAŁAS.
Nauczyciel przypina na tablicy duży napis HAŁAS i proponuje uczniom,
aby spróbowali określić, co oznacza to pojęcie. Wykorzystując metodę „Śnieżnej kuli” uczniowie najpierw w parach, potem w grupach 4-osobowych, następnie w większych grupach ustalają, co oznacza pojęcie „hałas”. Sformułowaną przez uczniów definicję nauczyciel zapisuje na tablicy.

9. Chętni uczniowie odszukują definicje hałasu w Słowniku Języka Polskiego oraz Encyklopedii Popularnej PWN.

HAŁASEM (według Słownika Języka Polskiego) nazywamy wszelkie głośne, niepożądane , nieprzyjemne, dokuczliwe i zakłócające spokój dźwięki, np. huki, trzaski, krzyki. Także zgiełk, wrzawę i harmider. Encyklopedia Popularna PWN definiuje hałas jako każdy dźwięk niepożądany lub szkodliwy dla zdrowia ludzkiego.

Uczniowie porównują odszukane definicje z tą, którą samodzielnie sformułowali.

10. Rozmowa z uczniami na temat hałasu na podstawie ilustracji i doświadczeń dzieci.

- W jakich miejscach jest głośno?
(np. w domu, kiedy ludzie krzyczą; w szkole, podczas przerw; na ulicy, kiedy porusza się po niej wiele pojazdów; w zakładach produkcyjnych, w których pracują maszyny; w dyskotece, gdy włączona jest głośna muzyka; na boisku sportowym podczas meczu; w sali koncertowej podczas trwania koncertu)

- Co może być źródłem hałasu?
(np.: głośne mówienie, krzyk, zbyt głośna muzyka, włączone narzędzia np. wiertarka, młot pneumatyczny, jadące i latające pojazdy)

- Czy w życiu codziennym często mamy kontakt z hałasem, czy raczej rzadko?

- Jak hałas wpływa na zdrowie człowieka?
(Hałas powoduje: pogorszenie lub utratę słuchu, zmęczenie, ból głowy, rozdrażnienie, zmniejszoną koncentrację uwagi, trudności ze zrozumieniem czytanego tekstu, kłopoty
z zapamiętaniem treści, niepokój, płacz u małych dzieci, agresywne zachowania, bezsenność.) Uczniowie lub nauczyciel zapisują odpowiedzi na dużym arkuszu szarego papieru.

11. Zabawa „Malowane dźwięki”.
Uczniowie siedzą w kole, jeden za drugim, tak aby dosięgać pleców kolegi/koleżanki siedzącej z przodu. Nauczyciel włącza muzykę relaksacyjną i prosi, aby dzieci malowały to, z czym im się kojarzy muzyka na plecach kolegi lub koleżanki.

- Na podstawie tego, co już wiecie jak myślicie: hałas to przyjaciel, czy wróg człowieka? Uczniowie lub nauczyciel zapisują odpowiedź na dużym arkuszu szarego papieru.

12. Podsumowanie.

Jeśli hałas jest wrogiem człowieka to należy z nim walczyć.

- W jaki sposób człowiek może postępować, aby ograniczyć hałas?

Nigdy do końca nie wyeliminujemy hałasu z naszego środowiska, jednakże wiele możemy zrobić, aby ograniczyć jego emisję:
a) Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii stopniowo wyciszane są zbyt głośne urządzenia. Wiele artykułów gospodarstwa domowego pracuje coraz ciszej. Nowoczesne samochody projektowane są w taki sposób, aby jadąc wytwarzały mniej hałasu.
b) Przy ruchliwych ulicach montowane są ekrany i przegrody akustyczne.
c) Coraz częściej projektowane są pasy zieleni w miastach.
d) W miastach ograniczana jest dozwolona prędkość pojazdów.
e) W budownictwie na coraz szerszą skalę stosowane są materiały dźwiękoszczelne.
f) W zakładach produkcyjnych stosowane są nauszniki i wkładki przeciwhałasowe (na użytek domowy wkładki przeciwhałasowe można kupić w aptece).

- Co Wy możecie zrobić, aby ograniczyć emisję hałasu?

a) Przestrzegać ciszy nocnej.
b) Oddać do naprawy lub regulacji urządzenie głośno pracujące.
c) Stosować w mieszkaniu materiały dźwiękoszczelne i wyciszające (dywany, zasłony i inne).
d) W każdej sytuacji, w szkole, na wycieczce, w domu zachowywać się cicho.
e) W swoim otoczeniu posadzić krzewy i drzewa.
f) Ograniczać głośne słuchanie radia i telewizji.
g) Nie bawić się hałaśliwymi zabawkami – gwizdki, kapiszony, strzelające karabiny.
h) Chronić uszy przed nadmiernym hałasem stosując wkładki przeciwhałasowe.

13. Wykonanie plakatu dotyczącego negatywnych skutków hałasu na zdrowie człowieka.
Arkusz szarego papieru, na którym wcześniej zapisywane były informacje
o hałasie uczniowie ozdabiają ilustracjami tworząc plakat. Wykonane dzieło uczniowie wieszają w widocznym miejscu w klasie.

14. Ewaluacja zajęć.
Na powieszonej na tablicy tarczy uczniowie zaznaczają magnesami liczbę punktów oznaczającą jak bardzo lekcja im się podobała. Im bliżej środka tarczy, tym akceptacja zajęć większa.

15. Podziękowanie za aktywność i udział w zajęciach.

Przygotowała: Monika Daniluk-Kamieniak, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej ze Szkoły Podstawowej nr 166 im 19 Stycznia w Łodzi