Opis i analiza przypadku dydaktycznego - zwiększenie motywacji do nauki języka niemieckiego

Opis i analiza przypadku edukacyjnego – zwiększenie motywacji do nauki języka niemieckiego
1. Identyfikacja problemu
Od początku mojej pracy zawodowej zauważyłam ogólną niechęć i brak motywacji do nauki języka niemieckiego. Większość uczniów uważa, że język niemiecki jest trudny, nie tylko jego gramatyka, jak również wymowa, dlatego z góry zakładają, że się go nie nauczą. W tym przekonaniu utwierdzają ich starsi koledzy, a czasami również rodzice. Negatywne nastawienie do przedmiotu, wynikające z trudnej historii między polskim i niemieckim narodem nie pomaga w zmianie myślenia o języku niemieckim jako języku międzynarodowej komunikacji. Nieliczni uczniowie aktywnie uczestniczyli w zajęciach lekcyjnych i byli zainteresowani aktualnie przerabianym tematem. Byli to uczniowie najlepsi, z bardzo dobrymi wynikami nauczania ze wszystkich przedmiotów.
2. Geneza zjawiska
Systematycznie obserwowałam uczniów na zajęciach lekcyjnych, rozmawiałam z nimi na temat trudności w uczeniu się języka niemieckiego, zasięgnęłam opinii innych nauczycieli języka niemieckiego. Analiza moich obserwacji oraz wniosków z przeprowadzonych przeze mnie rozmów, pozwoliła na określenie następujących przyczyn zjawiska:
- negatywne nastawienie do przedmiotu, podtrzymywane przez kolegów i niektórych rodziców,
- złe doświadczenia w szkole podstawowej i gimnazjum (metody podające, gramatyka na większości zajęć lekcyjnych, mała ilość metod aktywizujących)
- brak wiary we własne możliwości,
- zróżnicowany poziom językowy w grupie,
- brak osłuchania z autentycznymi materiałami,
- niechęć w podejmowaniu wysiłku budowania wypowiedzi ustnej i pisemnej.
3. Znaczenie problemu
Na podstawie obserwacji i przeprowadzonych rozmów zrozumiałam, że należy podjąć wysiłek zmotywowania uczniów do systematycznej nauki języka niemieckiego oraz zmiany nastawienia do niego. Zakładam, że uświadomienie uczniom przyczyn trudności w nauce niemieckiego i podjęcie działań mających na celu eliminację braków, spowoduje zmianę ich stosunku do przedmiotu. Indywidualizacja treści, metod i form pracy oraz dostosowanie kryteriów oceniania do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, spowoduje wzrost motywacji do nauki języka niemieckiego.
4. Prognoza
Prognoza negatywna:
Nie podjęcie żadnych działań nasili problem. Brak motywacji spowoduje, że uczniowie będą mieli coraz większe braki i trudności w bieżącym opanowaniu materiału lekcyjnego. W dalszej perspektywie może się to przyczynić do całkowitego zniechęcenia do nauki i szkoły oraz do wagarowania.
Prognoza pozytywna:
Podjęcie oddziaływań spowoduje wzrost motywacji do nauki języka niemieckiego, uczniowie podejmą wysiłek uzupełnienia braków w wiadomościach, zaczną aktywnie brać udział w zajęciach lekcyjnych. Odzyskają lub zdobędą wiarę we własne możliwości, nauczą się przezwyciężać trudności i wzroście ich zainteresowanie nauką języka niemieckiego.
5. Propozycje rozwiązań
Próbując rozwiązać ten problem postanowiłam położyć nacisk na:
- wykorzystanie w procesie dydaktycznym autentycznych materiałów i szerokiej gamy zabaw i gier językowych,
- podniesienie poziomu opanowania wiadomości z zakresu tworzenia wypowiedzi ustnych i pisemnych,
- zmotywowanie uczniów do aktywnego udziału w lekcjach oraz do redagowania gazetki szkolnej z języka niemieckiego,
- indywidualizację treści, metod i form pracy oraz dostosowanie kryteriów oceniania do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych,
- zorganizowanie pomocy koleżeńskiej oraz indywidualnych konsultacji dla uczniów z trudnościami w nauce,
- regularne stosowanie na lekcjach metod aktywizujących,
- motywowanie uczniów do wzięcia udziału w programie eTwinning.
6. Wdrożenie oddziaływań
Zaplanowane przeze mnie działania, wdrożyłam w następujący sposób:
- Aby spowodować wzrost motywacji do nauki języka niemieckiego, jak również aktywności uczniów, zaczęłam stosować na zajęciach lekcyjnych różnorodne metody aktywizujące oraz różnorodne gry i zabawy językowe. Uczniowie chętnie pracowali w grupach, doskonaląc umiejętności wyciągania wniosków, komunikatywności, dyskutowania i kreatywności. Coraz większa liczba uczniów podejmowała wysiłek próby zbudowania wypowiedzi ustnej w języku niemieckim. Uczniowie chętnie brali udział w „debacie za i przeciw”.
- W celu zmiany nastawienia do przedmiotu, zaczęłam korzystać na zajęciach lekcyjnych z podręcznika, który kładzie nacisk na kształcenie wszystkich sprawności w takim samym zakresie. Podczas każdej jednostki lekcyjnej uczniowie mogli ćwiczyć rozumienie tekstów słuchanych i czytanych, tworzyć wypowiedzi pisemne i ustne. Co czwarta lekcja w każdym dziale przedstawiała autentyczny materiał filmowy wraz z przygotowanymi do niego zadaniami.
- Indywidualizacja treści, metod i form pracy oraz dostosowanie kryteriów oceniania do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, spowodowały wzrost wiary we własne możliwości oraz chęć podjęcia wysiłku do aktywnego udziału w zajęciach lekcyjnych. Uczniowie, którzy mieli trudności w uczeniu, skorzystali z pomocy koleżeńskiej oraz z indywidualnych zajęć, na których uzupełnili braki oraz usystematyzowali materiał lekcyjny, co przełożyło się również na wzrost pozytywnych ocen z prac klasowych.
- Ukazując język niemiecki jako język międzynarodowej komunikacji, zachęcałam uczniów do aktywnego udziału w redagowaniu szkolnej gazetki z języka niemieckiego, jak również do wzięcia udziału w projekcie eTwinning, za pomocą którego uczniowie mogli komunikować się z uczniami ze szkół partnerskich z krajów Unii Europejskiej. Na bezpiecznej platformie internetowej partnerzy wymieniali się informacjami i materiałami, komunikowali się za pośrednictwem poczty elektronicznej, czatu, z wykorzystaniem aparatu cyfrowego i innych narzędzi.
7. Efekty oddziaływań
Wdrożone przeze mnie działania przyniosły pozytywne efekty:
- u części uczniów znacznie wzrosło zainteresowanie językiem niemieckim, jak również motywacja do aktywnego uczestniczenia w zajęciach lekcyjnych,
- uczniowie uwierzyli we własne możliwości i chętnie podejmują próbę budowania wypowiedzi ustnych i pisemnych w języku obcym,
- dużym zainteresowaniem cieszy się redagowanie szkolnej gazetki z języka niemieckiego oraz udział w międzynarodowym projekcie eTwinning,
- wszystkie podjęte przeze mnie działania przełożyły się na zmianę nastawienia i postrzegania języka niemieckiego wśród uczniów.

Opracowanie: Anna Kowalska
Szczytno, marzec 2015