Program zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne uczniów klas II i III szkoły podstawowej

Program zajęć rozwijających zainteresowania matematyczne uczniów
klas II i III szkoły podstawowej

Program ten adresowany jest do uczniów klas II i III szkoły podstawowej. Opiera się on na wyzwalaniu w uczniach kreatywnego i twórczego myślenia oraz kierowania działalnością uczniów tak, aby samodzielnie dochodzili do rozwiązywania problemów. Twórcza praca uczniów będzie odbywała się również zespołowo, dzięki czemu będą oni mogli nabywać umiejętności pracy w zespole, dzielenia się swoimi doświadczeniami i umiejętnościami oraz wykorzystywać je w celu rozwiązania problemu. Istotnym celem programu jest również rozwijanie logicznego myślenia, które pozwoli analizować sytuacje problemowe, dostrzec pewne zasady i rozwinąć umiejętności matematyczne oraz wykorzystać je do rozwiązywania problemów. Nauczanie problemowe polega na stwarzaniu sytuacji problemowych. Może być ono organizowane zarówno w formie pracy indywidualnej, jak i grupowej. Metoda problemowa osiągnie pozytywny rezultat wówczas, gdy w maksymalnym stopniu zaktywizujemy wszystkich uczniów.¹ Uczenie problemowe polega na „odkrywaniu wiedzy”, czyli ponowne, subiektywne odkrycie tego, co jest już uznane w nauce, jednak dla ucznia jest nowe. Uczenie takie ma ogromny wpływ na rozwój zdolności myślenia dziecka.² Rozwiązywanie problemów przez dzieci przypomina badanie, szukając odpowiedzi na pytanie kieruje się ono ciekawością poznawczą, a pomyślnemu rozwiązaniu zadania towarzyszy radość. Uczniowie dochodzą do rozwiązań metodą prób i błędów, badając podejmują decyzje, poszukują i eksperymentują.³

1. W. Okoń, Nauczanie problemowe we współczesnej szkole, WSiP, Warszawa 1975.
2. L. Bandura, O procesie uczenia się, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1972.
3. I. Adamek, Rozwiązywanie problemów przez dzieci, Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków 1998.

ZAŁOŻENIA PROGRAMU

Cele i zadania
• Zachęcanie uczniów do rozwijania zainteresowań matematycznych.
• Rozwijanie samodzielnego, twórczego i logicznego myślenia poprzez samodzielne i grupowe rozwiązywanie problemów.
• Wdrażanie do wytrwałości podczas rozwiązywania problemów matematycznych.
• Poszerzanie wiadomości i umiejętności matematycznych.
Metody i formy pracy:
Zajęcia będą realizowane przede wszystkim za pomocą metod problemowych, aktywizujących i praktycznego działania, a także metod opartych na słowie (dyskusja, pogadanka), metod opartych na obserwacji (objaśnienia, instruktaż).
Wśród form pracy będzie dominować praca w zespole, dająca możliwość wymiany doświadczeń między rówieśnikami. W równym stopniu chłopcy i dziewczynki będą włączani w różnego rodzaju ćwiczenia.
Formy pracy:
- praca w grupowa
- praca indywidualna
- praca zbiorowa
Środki dydaktyczne
Puzzle, układanki, mozaika, zestawy ćwiczeń – karty pracy, krzyżówki, rebusy, termometry, wagi, zegary, karty matematyczne do tabliczki mnożenia
- zestawy Pusy
- zestawy Logico
- zestawy paleta
- domino

Procedury osiągania celów
Uczniowie o zainteresowaniach matematycznych pracują z reguły chętnie i w szybkim tempie. Zadaniem nauczyciela jest wykorzystanie zapału i naturalnej ciekawość uczniów poprzez indywidualizację pracy na zajęciach, stopniowanie trudności, rozwijanie twórczego i logicznego myślenia, stosowanie zadań otwartych, a także dostosowanie poziomu zadań do możliwości i zainteresowań uczniów.
Uczestnicy zajęć oraz wielkość grupy
To uczniowie klas II i III szkoły podstawowej wykazujących zainteresowania w zakresie matematyki oraz uzdolnionych w tym kierunku. Uczestnictwo w zajęciach jest dobrowolne i każdy z zapisanych uczniów podjął świadomą decyzję o uczestnictwie w nich. Grupa uczestników to 8 osób.
Sposoby i formy realizacji programu
Zajęcia będą odbywać się dwa razy w tygodniu, z czego w jednym dniu będą trwały 45 minut, a w drugim 90, z 10 minutową przerwą. Metody i formy pracy będą dopierane optymalnie dla uczniów, w zależności od ich możliwości, postaw, a także rodzaju wykonywanych zadań. Liczba zajęć w programie to 32 spotkania po 45 minut.
Na początku i na końcu zajęć zostanie przeprowadzona diagnoza uczniów, w celu oceny skuteczności programu.
Przewidywane osiągnięcia uczniów po zrealizowaniu programu
• Podejmuje działania rozwijające w zakresie matematyki.
• Samodzielnie dochodzi do wiedzy, twórczo i wytrwale rozwiązuje problemy matematyczne
• Potrafi współpracować w grupie.
• Poszerzył wiadomości i umiejętności matematyczne w zakresie:
- porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 100 (słownie i z użyciem znaków <, >, =);
- dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych); sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania;
- mnoży i dzieli liczby w zakresie 100; sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia;
- rozwiązuje łatwe równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka;
- rozwiązuje zadania tekstowe wymagające wykonania jednego działania (w tym zadania na porównywanie różnicowe i ilorazowe);
- wykonuje obliczenia pieniężne (cena, ilość, wartość) i radzi sobie w sytuacjach codziennych wymagających takich umiejętności;
- mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości, szerokości i wysokości przedmiotów oraz odległości; posługuje się jednostkami: milimetr, centymetr, metr; wykonuje łatwe obliczenia dotyczące tych miar.
- waży przedmioty, używając określeń: kilogram, pół kilograma, dekagram, gram; wykonuje łatwe obliczenia, używając tych miar
- odmierza płyny różnymi miarkami; używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra;
- odczytuje temperaturę
- odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim od I do XII;
- podaje i zapisuje daty; zna kolejność dni tygodnia i miesięcy; porządkuje chronologicznie daty; wykonuje obliczenia kalendarzowe w sytuacjach życiowych;
- odczytuje wskazania zegarów: w systemach: 12- i 24-godzinnym, wyświetlających cyfry i ze wskazówkami; posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; wykonuje proste obliczenia zegarowe (pełne godziny);
- rozpoznaje i nazywa koła, kwadraty, prostokąty i trójkąty (również nietypowe, położone w różny sposób oraz w sytuacji, gdy figury zachodzą na siebie); rysuje odcinki o podanej długości; oblicza obwody trójkątów, kwadratów i prostokątów (w centymetrach);

Ewaluacja programu
Po zakończonym programie nauczyciel przeprowadza ewaluację, w celu oceny jego skuteczności, zrealizowanych celów oraz w jakim stopniu zostały opanowane przewidywane umiejętności uczniów.
Narzędzia ewaluacji:
- karty pracy uczniów
- obserwacja nauczyciela
- diagnoza wstępna i końcowa