O umysłach, które potrafią odmienić losy świata! Plan metodyczny lekcji języka polskiego

Plan metodyczny lekcji języka polskiego
Nauczyciel prowadzący: Karolina Konstanciak

Temat: O umysłach, które potrafią odmienić losy świata!

Treści nauczania:
Style w języku polskim.
Oficjalne i nieoficjalne sytuacje mówienia.

Osiągnięcia:
Umiejętność wyszczególnienia cech tekstu popularnonaukowego i naukowego.
Budowa wypowiedzi mówionych zgodnie z intencją i okolicznościami.
Mówienie, słuchanie oraz tworzenie wypowiedzi informujących, opisujących, służących wyrażaniu opinii, uzasadnianiu poglądów.

Cele edukacyjne:
Kształcenie sprawności mówienia i słuchania.
Wzbogacanie słownictwa uczniów.
Utrwalenie wiadomości na temat stylów obowiązujących w języku polskim.
Przybliżanie rozumienia człowieka i świata.
Rozwijanie dociekliwości poznawczej uczniów ukierunkowanej na rozwój indywidualny.

Cele operacyjne (uczeń) :

→ wie:
- że oprócz tekstów literackich istnieją również teksty: naukowe, popularnonaukowe, urzędowe, a także polszczyzna potoczna
- jak zdefiniować słowo sentencja
- jaki tekst nazwać można anegdotą

→ rozumie:
- co oznacza słowo geniusz
- kto zasługuje na miano umysłu renesansowego
- kim jest ekscentryk

→ potrafi:
- wyszczególnić różnice między tekstem naukowym i popularnonaukowym
- tworzyć własne wypowiedzi służące wyrażaniu opinii, uzasadnianiu poglądów
- pracować samodzielnie

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, wykład, praca z tekstem, heureza

Formy pracy: samodzielna, zbiorowa

Środki dydaktyczne:
- fragmenty artykułu Sposób na geniusza z czasopisma „Focus” nr 1, 2004 (kserokopie)
- fragment tekstu naukowego (kserokopie)
- cytaty do wywieszenia na tablicy
- KWESTIONARIUSZ INTELIGENCJI WIELORAKIEJ (kserokopie)
- MATRYCA EIZENHOWERA (kserokopie)


Przebieg lekcji:
Część wstępna:
1. Powitanie.
2. Sprawdzenie obecności.
3. Podanie tematu i celów lekcji.

Część postępująca (właściwa):
4. Swobodna rozmowa na temat zapisanego tematu. Uczniowie odpowiadają na pytania:
→ Kto zmienia świat?
→ Co cechuje niezwykłe umysły?
→ Na jakiej podstawie możemy kogoś nazwać geniuszem?
5. Nauczyciel prosi, by uczestnicy zajęć spróbowali zdefiniować słowo GENIUSZ.
6. Odczytanie fragmentu tekstu popularnonaukowego Sposób na geniusza, pochodzącego z czasopisma „Focus”.
7. Rozmowa o potędze ludzkiego umysłu.
8. Odczytanie fragmentu tekstu o charakterze naukowym.
9. Ogólne omówienie tematyki poruszanej w tekście.
10. Uczniowie wspólnie z nauczycielem wyszczególniają różnice między tekstem naukowym i popularnonaukowym.
11. Gimnazjaliści wklejają do zeszytów przygotowaną przez nauczyciela notatkę.
12. Przypomnienie wiadomości o innych stylach polszczyzny.
13. Prowadzący zajęcia wywiesza na tablicy listę z nazwiskami sławnych postaci, które zasłużyły na miano geniuszy
i uniwersalny symbol ludzkiego geniuszu – CZŁOWIEKA WITRUWIAŃSKIEGO Leonarda da Vinci.
14. Omówienie cytatów i tekstów zamieszczonych na tablicy.
15. Przypomnienie i zapisanie definicji słowa SENTENCJA.
16. Uczniowie przepisują treść jednego wybranego aforyzmu. (Sokratesa lub Einsteina).
17. Nauczyciel wyjaśnia, że niektóre z tych postaci były wszechstronnie uzdolnione, interesowały się wieloma dziedzinami, dlatego można je nazwać UMYSŁAMI RENESANSOWYMI (na przykład: Leonardo da Vinci, Michał Anioł)
18. Uczniowie zapisują notatkę na temat umysłu renesansowego.
19. Swobodna rozmowa o geniuszach i ekscentrykach.
20. Wyjaśnienie terminów: EKSCENTRYK, ANEGDOTA.
21. Uczestnicy zajęć wklejają do zeszytu przykładową anegdotę. (Odczytanie tekstu).

Część zbierająca (podsumowanie):
22. Uczniowie zapisują w zeszycie pytanie: Czego powinniśmy się nauczyć, patrząc na życie naukowców oraz postaci o niezwykłych umysłach? (Nawiązanie do tekstu z czasopisma „Focus”). Gimnazjaliści odnotowują w zeszytach krótkie odpowiedzi. (Przykłady odpowiedzi: konsekwencji, pracowitości, umiejętnego planowania czasu itp.)

FAKULTATYWNIE
23. Nauczyciel proponuje, by uczniowie wypełnili KWESTIONARIUSZE INTELIGENCJI WIELORAKIEJ
i spróbowali ocenić własne zdolności.
24. Prowadzący wyjaśnia, w jaki sposób wypełnić kwestionariusz i jak odczytać jego wyniki.
25. Nauczyciel przedstawia uczniom, na czym polega tworzenie MATRYCY EIZENHOWERA, dlaczego może ona okazać się przydatna.

Praca domowa: Wyobraź sobie, że jesteś geniuszem. Opisz dzień ze swego życia.

NOTATKI DLA UCZNIÓW
STYLE I ICH CECHY

a) styl potoczny:
- brak dbałości o ścisłość sformułowań,
- krótkie zdania,
- słownictwo potoczne,
- czasowniki w formie osobowej,
-wypowiedź wspomagana gestem, mimiką.
b) styl urzędowy:
- zwięzłe, dokładne ujęcie myśli,
- utarte zwroty i sformułowania,
- czasowniki w formie bezosobowej.
c) styl artystyczny:
- liczne określenia,
- bogactwo środków stylistycznych,
- myśli wyrażane pięknie, obrazowo, metaforycznie,
- ujawnianie osobistych odczuć i wrażeń.
d) styl naukowy:
- ścisłe, konkretne sformułowania,
- terminy naukowe, definicje, przypisy,
- wzory, wykresy, opisy doświadczeń itp.,
- zdania wielokrotnie złożone.
e) styl popularnonaukowy:
- język przystępny dla przeciętnego czytelnika, - niezbyt skomplikowane wypowiedzi,
- ciekawostki, przykłady, obrazowe opisy,
- zdania pytające (próba zaciekawienia czytelnika).

ekscentryk – dziwak, oryginał; osoba
o niekonwencjonalnych przekonaniach
i wyróżniającym się sposobie bycia
anegdota – dykteryjka, krótkie zabawne opowiadanie

O Albercie Einsteinie i jego szoferze...
Osobisty kierowca Alberta Einsteina podczas każdego z wystąpień fizyka miał zwyczaj siadać z tyłu sali i przysłuchiwać się wywodom słynnego naukowca. Po kilku odbytych sesjach naukowych stwierdził, że to żadna sztuka i prawdopodobnie sam mógłby poprowadzić wykłady. Einstein, znany
z niezwykłego poczucia humoru, dał mu szansę. Na jednym z przemówień zamienił się z kierowcą miejscami. Uczony usiadł za plecami towarzysza przebrany w jego uniform, natomiast szofer poprowadził wykład.
Rzeczywiście, wystąpienie było nadzwyczaj udane. Pod koniec spotkania jeden ze słuchaczy zadał prelegentowi bardzo szczegółowe pytanie. Kierowca
z absolutnym opanowaniem stwierdził:
- Odpowiedź na to pytanie jest całkiem prosta, założę się, że mój - siedzący na sali - szofer mógłby na nie odpowiedzieć.