Otyłość pandemia naszych czasów

"W zdrowym ciele zdrowy duch”, „Trzymaj Formę”, „Mamo, Tato wolę wodę” czy też „ Mamo Tato nie tucz mnie” to znane nam doskonale hasła reklamowe promujące zdrowy styl życia, szczupłą sylwetkę, a co za ty idzie, aktywny sposób spędzania czasu wolnego. Wszystkie wyżej/wymienione kampanie społeczne, powstały na wskutek rosnącego problemu otyłości i to głównie wśród dzieci i młodzieży.
Zmiana stylu życia spowodowała, iż problem otyłości i nadwagi stał się jednym z głównych ogólnoświatowych problemów. Wysokotłuszczowy i wysokoenergetyczny sposób żywienia oraz siedzący tryb życia to czynniki najsilniej związane ze wzrostem występowania otyłości na świecie. Problem otyłości dotyczy nie tylko osób dorosłych, ale także dzieci i młodzieży. Nadmierna masa ciała jest problemem społecznym. W 1997 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oficjalnie ogłosiła otyłość „ogólnoświatową epidemią obejmującą dzieci i dorosłych, uznając ją za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia ludzkości”. Liczba osób otyłych gwałtownie rośnie. Świat objęła obecnie pandemia otyłości, która dotyka zarówno kraje wysoko uprzemysłowione, jak i państwa o niskim dochodzie narodowym. W Polsce częstość występowania otyłości waha się w różnych regionach od 2,5 do 12% dzieci i młodzieży. Wśród 3 tysięcy dzieci śląskich między 7 a 9 rokiem życia nadwagę rozpoznano u ponad 15%, a otyłość u prawie 4%.

NADWAGA I OTYŁOŚĆ:
Należy rozróżnić te dwa pojęcia nadwagi i otyłości. Nadwaga jest to różnica pomiędzy aktualną a należną masą ciała wyrażona w kilogramach lub procentach. Otyłość natomiast to „patologiczne zwiększenie masy tkanki tłuszczowej w organizmie, co prowadzi do upośledzenia funkcji różnych narządów i w rezultacie do wzrostu ryzyka chorobowości”. Stan ten jest chorobą, a nie tylko defektem kosmetycznym.
.
RODZAJE OTYŁOŚCI:
1.Otyłość prosta (samoistna, jednoobjawowa, pierwotna), czyli taka, której nie towarzyszą inne objawy chorobowe. Powstaje ona wskutek zaburzenia równowagi między ilością energii dostarczonej wraz z pożywieniem a wydatkowaną przez organizm. Ten typ otyłości jest często uwarunkowany genetycznie – u innych osób w rodzinie można stwierdzić nadmiar masy ciała, wynikający prawdopodobnie z małego tempa podstawowej przemiany materii.
W rozwoju otyłości prostej istotną rolę odgrywają czynniki środowiskowe: jedzenie bywa formą ucieczki od stresu (rozwód rodziców, nieszczęścia w rodzinie, wykorzystywanie seksualne, niepowodzenia szkolne), aktywność fizyczna jest bardzo ograniczona, w rodzinie panuje nieprawidłowy sposób odżywiania się. Do rozwoju otyłości prostej szczególnie predysponowane są dzieci z rodzin, których członkowie mają nadmiar masy ciała oraz młodzież w okresie pokwitania.
2.Otyłość młodzieńcza wynika ze zwolnienia szybkości wzrastania, co zmniejsza zapotrzebowanie energetyczne. Apetyt dziecka jest w tym czasie dość znaczny, zatem wyraźne bywa gromadzenie zapasów tkanki tłuszczowej, która stanie się źródłem energii w okresie znacznych wydatków metabolicznych w fazie dojrzewania.
3.Otyłość wtórna (patologiczna) wynika ze schorzeń endokrynologicznych, układu nerwowego, wad genetycznych lub jest skutkiem przewlekłego leczenia.

PRZYCZYNY OTYŁOŚCI:
1.Nieprawidłowe nawyki żywieniowe: spożywanie zbyt dużych ilości żywności (przejadanie się), nieprawidłowy skład posiłków z dużą ilością cukrów prostych i tłuszczów. Szeroko propagowane w krajach uprzemysłowionych produkty gotowe do spożycia, mało wartościowe, ale kaloryczne. Dzieci otrzymują do szkoły na drugie śniadanie batony, chipsy, ciastka i napoje typu cola, zamiast owoców i wody mineralnej lub dostają od rodziców pieniądze na zakup przekąsek, przy czym są to najczęściej, lubiane przez dzieci, produkty wysokokaloryczne
2. Mała aktywność fizyczna i nieprawidłowo ukształtowany styl życia rodziny: w której większość czasu spędza się przed telewizorem lub komputerem, przegryzając wysokokaloryczne przekąski, podczas gdy ruch na świeżym powietrzu ogranicza się do krótkiego spaceru w niedzielę
3. Negatywne czynniki psychoemocjonalne kompensowane są przyjemnością, jaką jest jedzenie, jednocześnie mogą zaburzać prawidłowe funkcjonowanie ośrodków sytości i głodu w podwzgórzu i korze mózgowej, prowadząc do ciągłego objadania się. Tymi czynnikami mogą być m.in. problemy emocjonalne, nieprawidłowe relacje rodzinne (rozwody, separacje), wykorzystywanie seksualne, nieszczęścia, stresujący tryb życia z dużym obciążeniem psychicznym, np. wygórowane wymagania szkolne i rodzicielskie

SKUTKI OTYŁOŚCI:
Nadwaga i otyłość wiąże się z ryzykiem wystąpienia licznych chorób, a nawet ze śmiercią. Osoby z BMI > 30 kg/m2 mają od 50% do 100% większe ryzyko przedwczesnej śmierci niż osoby z BMI 20–25 kg/m2. Jakie choroby wiążą się z otyłością?
1.CHOROBY SERCOWO-NACZYNIOWE
- wzrasta prawdopodobieństwo nagłej śmierci sercowej
- choroba niedokrwienna serca oraz zaburzenia rytmu serca
- nadciśnienie tętnicze, w wieku dojrzałym udary i miażdżyca naczyń
- ograniczona tolerancja wysiłku
- zespół obturacyjnego bezdechu sennego (brak przepływu powietrza przez drogi oddechowe trwające dłużej niż 10 s. i powtarzające się częściej niż 5 razy na godzinę). Typowym objawem tego zespołu jest bardzo głośne chrapanie, uczucie porannego zmęczenia, trudna do pokonania senność w ciągu dnia.
2.PULMONOLOGICZNE:
- astma oskrzelowa (ma przebieg cięższy niż u dzieci szczupłych)
3.ORTOPEDYCZNE:
- płaskostopie,
- koślawość kolan
- wady postawy
- choroby zwyrodnieniowe stawów
4. ENDOKRYNOLOGICZNE:
-przedwczesne dojrzewanie
- cukrzyca II typu
-hypogonadyzm, zespół torbielowatych jajników
- zaburzenia układu rozrodczego
-zaburzenia miesiączkowania.
5. GASTROENTEROLOGICZNE:
-stłuszczenie wątroby
- kamica pęcherzyka żółciowego
6. PSYCHICZNE:
-zaburzenia emocjonalne i konsekwencje psychospołeczne
Dzieci otyłe są dyskryminowane przez rówieśników, mają niską samoocenę, niekiedy objawy depresyjne, a depresja jest tym silniej wyrażana, im wyższy jest wskaźnik BMI. Zaburzenia te sprzyjają powstawaniu jadłowstrętu psychicznego i bulimii.
7. NEFROLOGICZNE:
-przewlekła choroba nerek ich niewydolność. Pierwszym objawem zaburzenia funkcji nerek jest zazwyczaj białkomocz (obecność białka w moczu) wyprzedzający nawet o kilka lat spadek wydolności nerek.
Otyłość zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową. U mężczyzn dotyczy to przede wszystkim raka jelita grubego i gruczołu krokowego, u kobiet – raka piersi, szyjki macicy, błony śluzowej macicy (endometrium), jajników i pęcherzyka żółciowego.
Ponad połowa Polaków waży za dużo. Istnieje pilna potrzeba edukacji zdrowotnej dzieci i młodzieży, gdyż prawie 1/3 populacji młodzieży z nadmierną masą ciała ma cechy zespołu metabolicznego. Zarówno rodzice, nauczyciele, jak i lekarze, powinni zatem uświadamiać dzieciom i pacjentom konieczność stosowania prawidłowej, zbilansowanej diety, unikania sytuacji sprzyjających tyciu, jak i propagowania aktywnego trybu życia. Adresatem tych zaleceń powinny być nie tylko osoby otyłe, ale i szczupłe, ponieważ prawidłowa masa ciała w czasie dzieciństwa, dojrzewania i młodości wcale nie chroni przed rozwojem nadwagi w późniejszym okresie.
ROLA RODZICÓW W KSZTAŁTOWANIU NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH SWOICH POCIECH
Istotną rolę w zapobiegania dziecięcej otyłości mają rodzice. To oni bezpośrednio kształtują środowisko dziecka od najmłodszych lat i pośrednio wpływają na zachowania, zwyczaje i postawy. Nawyki żywieniowe, które wprowadzamy w domu (np. wspólne spożywanie posiłków), kształtują wzorce żywienia naszych dzieci. Pomocnym elementem w utrzymaniu prawidłowej masy ciała naszych dzieci są niżej wymienione zasady, których stosowanie przyniesie efekty.

PROZDROWOTNE NAWYKI ŻYWIENIOWE POZWALAJĄCE UNIKNĄC LUB ZREDUKOWAĆ PROBLEM Z NADMIAREM KILOGRAMÓW DLA RODZICÓW I ICH DZIECI

STARAJ SIĘ DĄŻYĆ DO REGULARNYCH POSIŁKÓW
NIE POSPIESZAJ PODCZAS JEDZENIA, POZWÓL DZIECKU DOKŁADNIE PRZERZUĆ POKARM
NIE ZMUSZAJ DO JEDZENIA, NIECH SAMO DECYDUJE O TYM, ILE CHCE ZJEŚĆ
PODAWAJ DO PICIA LEKKIE ZIOŁOWE HERBATKI I KOMPOTY BEZ CUKRU ZAMIAST SOKÓW Z KARTONÓW, WODY MINERALNEJ, CZARNEJ I ZIELONEJ HERBATY
NIE PODAWAJ NAPOJÓW W TRAKCIE POSIŁKU, ROZCIEŃCZA TO SOKI TRAWIENNE I WPŁYWA NA POGORSZENIE TRAWIENIA.
KUPUJ PRODUKTY BEZ KONSERWANTÓW I SZTUCZNYCH BARWNIKÓW
UNIKAJ SUROWYCH PRODUKTÓW, SZCZEGÓLNIE W ZIMNYCH PORACH ROKU
ZAWSZE PODAWAJ CIEPŁE ŚNIADANIE
GOTUJ ZGODNIE Z PORAMI ROKU. W KAŻDEJ PORZE ROKU NALEŻY JEŚĆ TO, CO JEST DOSTĘPNE W DANYM OBSZARZE KLIMATYCZNYM.
WYKLUCZ SZTUCZNE SŁODZIKI
NIE ZASTĘPUJ MIĘSA GOTOWYMI PRODUKTAMI Z SOI
NIE UŻYWAJ MROŻONEK, PONIEWAŻ SĄ POZBAWIONE ŻYCIOWEJ ENERGII POKARMU
NIE UŻYWAJ MIKROFALÓWKI
WPROWADŹ PEŁNE ZIARNA ZBÓŻ: RYŻ NATURALNY (BRĄZOWY), KASZĘ JAGLANĄ, ORKISZ, JĘCZMIEŃ I OWIES BEZŁUSKOWY, KASZĘ GRYCZANĄ, AMARANTUS I QUINOA
ZAMIEŃ MĄKĘ BIAŁĄ NA MĄKĘ RAZOWĄ (NA POCZĄTKU MIESZAJ MĄKI W RÓŻNYCH PROPORCJACH)
ZAMIEŃ SÓL BIAŁĄ NA SÓL NIERAFINOWANĄ, CZYLI NIEOCZYSZCZONĄ (BOGATĄ W SKŁADNIKI MINERALNE I PIERWIASTKI ŚLADOWE)
ZAMIEŃ BIAŁY CUKIER RAFINOWANY, NA NIERAFINOWANY CUKIER TRZCINOWY, A JESZCZE LEPIEJ NA SŁÓD RYŻOWY I JĘCZMIENNY, SYROP BURACZANY, KUKURYDZIANY I KLONOWY
ZAMIEŃ OLEJ RAFINOWANY, NA OLIWY I OLEJE TŁOCZONE NA ZIMNO.
NIE PODAWAJ DZIECKU PRODUKTÓW PRZETWORZONYCH PRZEMYSŁOWO: HOMOGENIZOWANYCH, PASTERYZOWANYCH W WYSOKIEJ TEMPERATURZE, INSTANT (CZYLI ROZPUSZCZALNYCH BEZ KONIECZNOŚCI GOTOWANIA), GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANYCH, NAPROMIENIOWANYCH I GŁĘBOKO MROŻONYCH
STOSUJ NATURALNE PRZYPRAWY I ZIOŁA, ZAMIAST GOTOWYCH PRZYPRAW TYPU VEGETA, WARZYWKO (ZAWIERAJĄ GLUTAMINIAN SODU)

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY
1.Dbaj o różnorodność spożywanych produktów
2.Bądź codziennie aktywny fizycznie – ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę
3.Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie produkty zbożowe
4.Spożywaj codziennie przynajmniej 3–4 porcje mleka lub produktów mlecznych, takich jak jogurty, kefiry, maślanka, sery.
5. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy – mięso, ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych.
6. Każdy posiłek powinien zawierać warzywa lub owoce.
7.Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych.
8.Ograniczaj spożycie cukru, słodyczy, słodkich napojów.
9.Ograniczaj spożycie słonych produktów, odstaw solniczkę.
10.Pij codziennie odpowiednią ilość wody.
* wg Instytutu Żywności i Żywienia, 2009

KORZYŚCI Z REDUKCJI MASY CIAŁA:
Redukcja zbędnych kilogramów (zwłaszcza brzusznej tkanki tłuszczowej) przynosi wymierne korzyści, zmniejsza bowiem problemy ze zdrowiem i ryzyko wielu chorób. Spadek masy ciała przyczynia się również do lepszego samopoczucia, większej aktywności fizycznej, akceptacji ze strony społeczeństwa, a tym samym do wzrostu poczucia własnej wartości. Nie ukrywajmy, że osoby z nadwagą lub otyłe są negatywnie odbierane przez innych. Redukcja zbędnych kilogramów, choć długotrwała na pewno przyczyni się do zwiększenia jakości życia w każdym jego wymiarze.

LITERATURA:
1. Szajewska H. Otyłość u dzieci, Nowa Pediatria 20022
2. Sikorska – Wiśniewska G., Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży, Kraków 2007
3. Szadkowska A., Bodalski J., Otyłość u dzieci i młodzieży, Przewodnik Lekarza 2003
4. Lange A., Starostecka A., Graliński S.G., Otyłość dziecięca. Klin Ped. 2001
INTERNET: prof. dr hab. Longina Kłosiewicz- Latoszek, dr Magdalena Białkowska, dr Wioleta Respondek, lek. med. Anna Grodowska

„W zdrowym ciele zdrowy duch”, „Trzymaj Formę”, „Mamo, Tato wolę wodę” czy też „ Mamo Tato nie tucz mnie” to znane nam doskonale hasła reklamowe promujące zdrowy styl życia, szczupłą sylwetkę, a co za ty idzie, aktywny sposób spędzania czasu wolnego. Wszystkie wyżej/wymienione kampanie społeczne, powstały na wskutek rosnącego problemu otyłości i to głównie wśród dzieci i młodzieży.
Zmiana stylu życia spowodowała, iż problem otyłości i nadwagi stał się jednym z głównych ogólnoświatowych problemów. Wysokotłuszczowy i wysokoenergetyczny sposób żywienia oraz siedzący tryb życia to czynniki najsilniej związane ze wzrostem występowania otyłości na świecie. Problem otyłości dotyczy nie tylko osób dorosłych, ale także dzieci i młodzieży. Nadmierna masa ciała jest problemem społecznym. W 1997 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oficjalnie ogłosiła otyłość „ogólnoświatową epidemią obejmującą dzieci i dorosłych, uznając ją za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia ludzkości”. Liczba osób otyłych gwałtownie rośnie. Świat objęła obecnie pandemia otyłości, która dotyka zarówno kraje wysoko uprzemysłowione, jak i państwa o niskim dochodzie narodowym. W Polsce częstość występowania otyłości waha się w różnych regionach od 2,5 do 12% dzieci i młodzieży. Wśród 3 tysięcy dzieci śląskich między 7 a 9 rokiem życia nadwagę rozpoznano u ponad 15%, a otyłość u prawie 4%.

NADWAGA I OTYŁÓŚĆ:
Należy rozróżnić te dwa pojęcia nadwagi i otyłości. Nadwaga jest to różnica pomiędzy aktualną a należną masą ciała wyrażona w kilogramach lub procentach. Otyłość natomiast to „patologiczne zwiększenie masy tkanki tłuszczowej w organizmie, co prowadzi do upośledzenia funkcji różnych narządów i w rezultacie do wzrostu ryzyka chorobowości”. Stan ten jest chorobą, a nie tylko defektem kosmetycznym.
.
RODZAJE OTYŁOŚCI:
1.Otyłość prosta (samoistna, jednoobjawowa, pierwotna), czyli taka, której nie towarzyszą inne objawy chorobowe. Powstaje ona wskutek zaburzenia równowagi między ilością energii dostarczonej wraz z pożywieniem a wydatkowaną przez organizm. Ten typ otyłości jest często uwarunkowany genetycznie – u innych osób w rodzinie można stwierdzić nadmiar masy ciała, wynikający prawdopodobnie z małego tempa podstawowej przemiany materii.
W rozwoju otyłości prostej istotną rolę odgrywają czynniki środowiskowe: jedzenie bywa formą ucieczki od stresu (rozwód rodziców, nieszczęścia w rodzinie, wykorzystywanie seksualne, niepowodzenia szkolne), aktywność fizyczna jest bardzo ograniczona, w rodzinie panuje nieprawidłowy sposób odżywiania się. Do rozwoju otyłości prostej szczególnie predysponowane są dzieci z rodzin, których członkowie mają nadmiar masy ciała oraz młodzież w okresie pokwitania.
2.Otyłość młodzieńcza wynika ze zwolnienia szybkości wzrastania, co zmniejsza zapotrzebowanie energetyczne. Apetyt dziecka jest w tym czasie dość znaczny, zatem wyraźne bywa gromadzenie zapasów tkanki tłuszczowej, która stanie się źródłem energii w okresie znacznych wydatków metabolicznych w fazie dojrzewania.
3.Otyłość wtórna (patologiczna) wynika ze schorzeń endokrynologicznych, układu nerwowego, wad genetycznych lub jest skutkiem przewlekłego leczenia.

PRZYCZYNY OTYŁOŚĆI:
1.Nieprawidłowe nawyki żywieniowe: spożywanie zbyt dużych ilości żywności (przejadanie się), nieprawidłowy skład posiłków z dużą ilością cukrów prostych i tłuszczów. Szeroko propagowane w krajach uprzemysłowionych produkty gotowe do spożycia, mało wartościowe, ale kaloryczne. Dzieci otrzymują do szkoły na drugie śniadanie batony, chipsy, ciastka i napoje typu cola, zamiast owoców i wody mineralnej lub dostają od rodziców pieniądze na zakup przekąsek, przy czym są to najczęściej, lubiane przez dzieci, produkty wysokokaloryczne
2. Mała aktywność fizyczna i nieprawidłowo ukształtowany styl życia rodziny: w której większość czasu spędza się przed telewizorem lub komputerem, przegryzając wysokokaloryczne przekąski, podczas gdy ruch na świeżym powietrzu ogranicza się do krótkiego spaceru w niedzielę
3. Negatywne czynniki psychoemocjonalne kompensowane są przyjemnością, jaką jest jedzenie, jednocześnie mogą zaburzać prawidłowe funkcjonowanie ośrodków sytości i głodu w podwzgórzu i korze mózgowej, prowadząc do ciągłego objadania się. Tymi czynnikami mogą być m.in. problemy emocjonalne, nieprawidłowe relacje rodzinne (rozwody, separacje), wykorzystywanie seksualne, nieszczęścia, stresujący tryb życia z dużym obciążeniem psychicznym, np. wygórowane wymagania szkolne i rodzicielskie

SKUTKI OTYŁOŚCI:
Nadwaga i otyłość wiąże się z ryzykiem wystąpienia licznych chorób, a nawet ze śmiercią. Osoby z BMI > 30 kg/m2 mają od 50% do 100% większe ryzyko przedwczesnej śmierci niż osoby z BMI 20–25 kg/m2. Jakie choroby wiążą się z otyłością?
1.CHOROBY SERCOWO-NACZYNIOWE
- wzrasta prawdopodobieństwo nagłej śmierci sercowej
- choroba niedokrwienna serca oraz zaburzenia rytmu serca
- nadciśnienie tętnicze, w wieku dojrzałym udary i miażdżyca naczyń
- ograniczona tolerancja wysiłku
- zespół obturacyjnego bezdechu sennego (brak przepływu powietrza przez drogi oddechowe trwające dłużej niż 10 s. i powtarzające się częściej niż 5 razy na godzinę). Typowym objawem tego zespołu jest bardzo głośne chrapanie, uczucie porannego zmęczenia, trudna do pokonania senność w ciągu dnia.
2.PULMONOLOGICZNE:
- astma oskrzelowa (ma przebieg cięższy niż u dzieci szczupłych)
3.ORTOPEDYCZNE:
- płaskostopie,
- koślawość kolan
- wady postawy
- choroby zwyrodnieniowe stawów
4. ENDOKRYNOLOGICZNE:
-przedwczesne dojrzewanie
- cukrzyca II typu
-hypogonadyzm, zespół torbielowatych jajników
- zaburzenia układu rozrodczego
-zaburzenia miesiączkowania.
5. GASTROENTEROLOGICZNE:
-stłuszczenie wątroby
- kamica pęcherzyka żółciowego
6. PSYCHICZNE:
-zaburzenia emocjonalne i konsekwencje psychospołeczne
Dzieci otyłe są dyskryminowane przez rówieśników, mają niską samoocenę, niekiedy objawy depresyjne, a depresja jest tym silniej wyrażana, im wyższy jest wskaźnik BMI. Zaburzenia te sprzyjają powstawaniu jadłowstrętu psychicznego i bulimii.
7. NEFROLOGICZNE:
-przewlekła choroba nerek ich niewydolność. Pierwszym objawem zaburzenia funkcji nerek jest zazwyczaj białkomocz (obecność białka w moczu) wyprzedzający nawet o kilka lat spadek wydolności nerek.
Otyłość zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową. U mężczyzn dotyczy to przede wszystkim raka jelita grubego i gruczołu krokowego, u kobiet – raka piersi, szyjki macicy, błony śluzowej macicy (endometrium), jajników i pęcherzyka żółciowego.
Ponad połowa Polaków waży za dużo. Istnieje pilna potrzeba edukacji zdrowotnej dzieci i młodzieży, gdyż prawie 1/3 populacji młodzieży z nadmierną masą ciała ma cechy zespołu metabolicznego. Zarówno rodzice, nauczyciele, jak i lekarze, powinni zatem uświadamiać dzieciom i pacjentom konieczność stosowania prawidłowej, zbilansowanej diety, unikania sytuacji sprzyjających tyciu, jak i propagowania aktywnego trybu życia. Adresatem tych zaleceń powinny być nie tylko osoby otyłe, ale i szczupłe, ponieważ prawidłowa masa ciała w czasie dzieciństwa, dojrzewania i młodości wcale nie chroni przed rozwojem nadwagi w późniejszym okresie.
ROLA RODZICÓW W KSZTAŁTOWANIU NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH SWOICH POCIECH
Istotną rolę w zapobiegania dziecięcej otyłości mają rodzice. To oni bezpośrednio kształtują środowisko dziecka od najmłodszych lat i pośrednio wpływają na zachowania, zwyczaje i postawy. Nawyki żywieniowe, które wprowadzamy w domu (np. wspólne spożywanie posiłków), kształtują wzorce żywienia naszych dzieci. Pomocnym elementem w utrzymaniu prawidłowej masy ciała naszych dzieci są niżej wymienione zasady, których stosowanie przyniesie efekty.

PROZDROWOTNE NAWYKI ŻYWIENIOWE POZWALAJĄCE UNIKNĄC LUB ZREDUKOWAĆ PROBLEM Z NADMIAREM KILOGRAMÓW DLA RODZICÓW I ICH DZIECI

STARAJ SIĘ DĄŻYĆ DO REGULARNYCH POSIŁKÓW
NIE POSPIESZAJ PODCZAS JEDZENIA, POZWÓL DZIECKU DOKŁADNIE PRZERZUĆ POKARM
NIE ZMUSZAJ DO JEDZENIA, NIECH SAMO DECYDUJE O TYM, ILE CHCE ZJEŚĆ
PODAWAJ DO PICIA LEKKIE ZIOŁOWE HERBATKI I KOMPOTY BEZ CUKRU ZAMIAST SOKÓW Z KARTONÓW, WODY MINERALNEJ, CZARNEJ I ZIELONEJ HERBATY
NIE PODAWAJ NAPOJÓW W TRAKCIE POSIŁKU, ROZCIEŃCZA TO SOKI TRAWIENNE I WPŁYWA NA POGORSZENIE TRAWIENIA.
KUPUJ PRODUKTY BEZ KONSERWANTÓW I SZTUCZNYCH BARWNIKÓW
UNIKAJ SUROWYCH PRODUKTÓW, SZCZEGÓLNIE W ZIMNYCH PORACH ROKU
ZAWSZE PODAWAJ CIEPŁE ŚNIADANIE
GOTUJ ZGODNIE Z PORAMI ROKU. W KAŻDEJ PORZE ROKU NALEŻY JEŚĆ TO, CO JEST DOSTĘPNE W DANYM OBSZARZE KLIMATYCZNYM.
WYKLUCZ SZTUCZNE SŁODZIKI
NIE ZASTĘPUJ MIĘSA GOTOWYMI PRODUKTAMI Z SOI
NIE UŻYWAJ MROŻONEK, PONIEWAŻ SĄ POZBAWIONE ŻYCIOWEJ ENERGII POKARMU
NIE UŻYWAJ MIKROFALÓWKI
WPROWADŹ PEŁNE ZIARNA ZBÓŻ: RYŻ NATURALNY (BRĄZOWY), KASZĘ JAGLANĄ, ORKISZ, JĘCZMIEŃ I OWIES BEZŁUSKOWY, KASZĘ GRYCZANĄ, AMARANTUS I QUINOA
ZAMIEŃ MĄKĘ BIAŁĄ NA MĄKĘ RAZOWĄ (NA POCZĄTKU MIESZAJ MĄKI W RÓŻNYCH PROPORCJACH)
ZAMIEŃ SÓL BIAŁĄ NA SÓL NIERAFINOWANĄ, CZYLI NIEOCZYSZCZONĄ (BOGATĄ W SKŁADNIKI MINERALNE I PIERWIASTKI ŚLADOWE)
ZAMIEŃ BIAŁY CUKIER RAFINOWANY, NA NIERAFINOWANY CUKIER TRZCINOWY, A JESZCZE LEPIEJ NA SŁÓD RYŻOWY I JĘCZMIENNY, SYROP BURACZANY, KUKURYDZIANY I KLONOWY
ZAMIEŃ OLEJ RAFINOWANY, NA OLIWY I OLEJE TŁOCZONE NA ZIMNO.
NIE PODAWAJ DZIECKU PRODUKTÓW PRZETWORZONYCH PRZEMYSŁOWO: HOMOGENIZOWANYCH, PASTERYZOWANYCH W WYSOKIEJ TEMPERATURZE, INSTANT (CZYLI ROZPUSZCZALNYCH BEZ KONIECZNOŚCI GOTOWANIA), GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANYCH, NAPROMIENIOWANYCH I GŁĘBOKO MROŻONYCH
STOSUJ NATURALNE PRZYPRAWY I ZIOŁA, ZAMIAST GOTOWYCH PRZYPRAW TYPU VEGETA, WARZYWKO (ZAWIERAJĄ GLUTAMINIAN SODU)

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY
1.Dbaj o różnorodność spożywanych produktów
2.Bądź codziennie aktywny fizycznie – ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę
3.Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie produkty zbożowe
4.Spożywaj codziennie przynajmniej 3–4 porcje mleka lub produktów mlecznych, takich jak jogurty, kefiry, maślanka, sery.
5. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy – mięso, ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych.
6. Każdy posiłek powinien zawierać warzywa lub owoce.
7.Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych.
8.Ograniczaj spożycie cukru, słodyczy, słodkich napojów.
9.Ograniczaj spożycie słonych produktów, odstaw solniczkę.
10.Pij codziennie odpowiednią ilość wody.
* wg Instytutu Żywności i Żywienia, 2009

KORZYŚCI Z REDUKCJI MASY CIAŁA:
Redukcja zbędnych kilogramów (zwłaszcza brzusznej tkanki tłuszczowej) przynosi wymierne korzyści, zmniejsza bowiem problemy ze zdrowiem i ryzyko wielu chorób. Spadek masy ciała przyczynia się również do lepszego samopoczucia, większej aktywności fizycznej, akceptacji ze strony społeczeństwa, a tym samym do wzrostu poczucia własnej wartości. Nie ukrywajmy, że osoby z nadwagą lub otyłe są negatywnie odbierane przez innych. Redukcja zbędnych kilogramów, choć długotrwała na pewno przyczyni się do zwiększenia jakości życia w każdym jego wymiarze.


LITERATURA:
1. Szajewska H. Otyłość u dzieci, Nowa Pediatria 20022
2. Sikorska – Wiśniewska G., Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży, Kraków 2007
3. Szadkowska A., Bodalski J., Otyłość u dzieci i młodzieży, Przewodnik Lekarza 2003
4. Lange A., Starostecka A., Graliński S.G., Otyłość dziecięca. Klin Ped. 2001
INTERNET: prof. dr hab. Longina Kłosiewicz- Latoszek, dr Magdalena Białkowska, dr Wioleta Respondek, lek. med. Anna Grodowska