Biblijne teksty paraboliczne i hymniczne o miłości św. Łukasza i św. Pawła. Scenariusz zajęć

Temat lekcji: Biblijne teksty paraboliczne i hymniczne o miłości św. Łukasza i św. Pawła.

1. Cele operacyjne zajęć:
• uczeń czyta ze zrozumieniem teksty o charakterze parabolicznym i hymnicznym na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym
• doskonali pracę bohaterów komunikację w grupie
• charakteryzuje bohaterów i ocenia ich czyny (Kapłan, Lewita, Samarytanin), formułując oceny ich postaw
• interpretuje przypowieści
• ustala schematy komunikacyjne, określa sytuację adresata wypowiedzi, określi kategorie poetyckie nadawcy, adresata, sytuacje mówienia
• posługuje się terminem „przypowieść”, „hymn”
• dzieli test hymnu na trzy części kompozycyjne
• interpretuje z pomocą nauczyciela części hymnu
• rozmawia na temat roli w życiu każdego człowieka prawdziwej miłości, wyciąga wnioski, prezentuje swoje dokonania
• trafnie wyszukuje w tekście poetyckim fragmenty i odpowiednie cytaty
• posługuje się argumentami
• wykonuje wskazane przez nauczyciela ćwiczenia redakcyjne, testy

2. Metody i formy pracy: praca z tekstem, praca w grupie i indywidualna, ćwiczenia z tekstem, podająca, problemowa, dyskusja, praca samodzielna i w parze z ćwiczeniami redakcyjnymi dokonywanymi bezpośrednio na tekście, ćwiczenia analityczne. Ewaluacją zajęć jest ankieta anonimowa dla każdego ucznia oraz przygotowane zestawy ćwiczeniowe na bazie omawianego tekstu.

3. Pomoce dydaktyczne:
• Maria Jędrychowska, Zofia Agnieszka Kłakówna, „To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Klasa 1 gimnazjum. Teksty i zadania. Książka ucznia”, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000, s. 198-199.
• zestawy ćwiczeniowe do pracy indywidualnej (redakcyjnej) z tekstem,
• rozsypanki leksykalne do pracy w grupach,
• ankiety dla uczniów
4. Plan pracy:
I. CZYNNOŚCI WSTĘPNE
• Przywitanie klasy
• Sprawdzenie listy obecności
• Omówienie pracy domowej
• Podanie tematu lekcji

II. ANALIZA „PRZYPOWIEŚCI O MIŁOSIERNYM SAMARYTANINIE”

Celem jest wydobycie ewangelicznego przesłania i zwrócenie uwagi na precyzję słowa, dostosowanego do oczekiwań odbiorców i sytuacji, w jakiej są wypowiadane. W analizowanym fragmencie słowa wyjaśniają i opowiadają, rodzą się w sytuacji dialogu – jak w całej Ewangelii.
Prezentacja treści przypowieści z podręcznika. Uczniowie określają sytuację rozmowy, wskazują intencję zapytań „Uczonego w Piśmie” oraz dwa rodzaje odpowiedzi Jezusa na prośbę:
a) odpowiedź pojęciową
b) odpowiedź obrazową – przypowieść (tu: punkt wyjścia do przypomnienia czym jest gatunek przypowieści)

N: Dokonanie rekonstrukcji zdarzenia zawartego w przypowieści:
1. Zbójecka napaść na drodze z Jerozolimy do Jerycha na bezbronnego człowieka.
2. Zachowanie kapłana: zobaczył go... i minął.
3. Zachowanie się Lewity: zobaczył go ... i minął.
4. Zachowanie się Samarytanina: gdy go zobaczył wzruszył się głęboko i udzielił mu pierwszej pomocy (tu: zwrócenie uwagi na szczegóły obyczajowe – lecznicze działanie oliwy i wina, nazwa palestyńskich pieniędzy)
5. Ostro wypunktowana w narracji poprzez refreniczne powtórzenie obojętność przypadkowych przechodniów zderzona celowo została z miłosiernym czynem Samarytanina.

III. DYSKUSJA WOKÓŁ POJĘĆ „MIŁOSIERDZIE” I „MIŁOŚĆ”, „EMPATIA”

N: Łac. Caritas – wola czynienia dobra bliźnim, niezależnie od tego kim są, jeśli są w potrzebie. Miłosierdzie to zdolność współodczuwania czyjejś niedoli, ale zawsze poświadczona konkretnym działaniem.
Miłość, miłosierdzie to zdawkowa jałmużna wspaniałomyślnie dana biednemu: to moja obecność fizyczna i duchowa zaofiarowana innym, moje wewnętrzne przekonanie, że trzeba być, a więc istnieć, żyć i działać dla drugich .
Współcześni Samarytanie: Janusz Korczak, św. Maksymilian M. Kolbe, Matka Teresa z Kalkuty (Pokojowa Nagroda Nobla w 1979 i wyniesiona przez Jana Pawła II w 2003 na ołtarze).

IV. „TAK MAŁO” KS. JAN TWARDOWSKI

„Tak mało” powtórzone w wierszu trzykrotnie tworzy w utworze elipsę łącznie z tytułem. Aby wyjaśnić sens uczniowie muszą zanalizować tropy poetyckie w wierszu użyte:
a) personifikacja miłości (ona nie chce);
b) wyliczenia, które paradoksalnie wskazują na to, co większość ludzi w życiu chce i do czego uparcie dąży;
c) humor (cielęcina bez kości,...)
d) trzy określenia miłości w liryku:
miłość

za nic wielka za Bóg zapłać
BEZINTERESOWNA
ZWYKŁA
CODZIENNA
TROSKLIWA

N: Wiersz wyraża wiarę w bezinteresowna miłość i do niej zachęca (tak mało potrzeba, tak mało...). Poeta wskazuje tu na swoja postawę, ufa jej i zawdzięcza ją domowi rodzinnemu (uczyła święta babcia).

V. ANALIZA INTERPRETACYJNA HYMNU O MIŁOŚCI ŚW. PAWŁA
Wprowadzenie: Miłość należy do tych kategorii ludzkich prasłów, które są najbardziej narażona na deformacje, zużycie, upokorzenie. Trzeba im nieustannie przywracać utracona głębię i niezwykłość. Pawłowy hymn o miłości, należy do najwspanialszych słów wszechczasów. Słowo ludzkie odzyskało w nim swoje pierwotne piękno. Jest słowem dla wszystkich – dla wielkich i małych, bogatych i ubogich, możnych i wzgardzonych, mocnych i słabych. Jest w nim mądrość, która stała się pieśnią pochwalną .
Uczniowie słuchają głośnego czytania nauczyciela lub wykonania instrumentalnego, np. Grzegorza Turnaua.

N:Hymn ma bardzo osobisty, emocjonalny charakter, zwłaszcza w pierwszych 14 wersach. Decyduje o tym wyraziste „ja”. Św. Paweł naucza Koryntian, stawiając odważnie siebie z całą szczerością w trzech kategoriach trybu przypuszczającego:
a) Gdybym...a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący.
b) Gdybym też...a miłości bym nie miał, byłbym niczym.
c) I gdybym... lecz miłości bym nie miał, nic mi nie pomoże.

Uczniowie wynotowują z hymnu dary: dar języków, prorokowania, znajomość tajemnic, wiedza, wiara, hojna dobroczynność, nawet ofiara z siebie samego – wszystkie te dary nic nie znaczą, gdy brakuje w życiu ludzkim MIŁOŚCI.

Uczniowie otrzymują rozsypanki leksykalne do pracy w grupach-parach i na ich temat wyszukują odpowiednie cytaty z tekstu hymnu.

MIŁOŚĆ

Cierpliwa skromna prywatna intymna nie jest na pokaz
łaskawa sprawiedliwa wstydliwa łagodna oddaje siebie innym
wybacza radosna szczęśliwa znosi wszystko: ufna
ma nadzieję ból, wszystko przetrzyma
rozstanie, jest wieczna
śmierć

Ćw. 1.Redakcyjne w grupach-parach.
Aby uwydatnić siłę perswazyjna tekstu św. Pawła uczniowie dokonają przeróbki redakcyjnej tekstu hymnu z zamianą lirycznego „ja” na „ty”. W taki sposób powstanie tekst natrętnie pouczający.

Ćw. 2. do pracy z tekstem do pracy w grupie-parze.
Od wersu 15-29 uczniowie dokonują charakterystyki miłości, posługując się bezpośrednio tekstem w funkcji argumentacyjnej.
Np. miłość....wszystko przetrzyma.
Analiza trzeciej części hymnu to pochwała jedynej, nieustającej, doskonałej miłości Boga. Mówi o przyszłym spotkaniu człowieka ”twarzą w twarz”, do czego dorasta się przez całe życie. Ostateczny cel i przeznaczenie człowieka podkreśla dwukrotna opozycja teraz : kiedyś. Człowiek żyjący „teraz” jest dalekim odblaskiem miłości Bożej – największej. Do niej właśnie dąży „kochając innych”.

Ćw. 3. w grupach-parach
Uczniowie wykonują przygotowane ćwiczenia redakcyjne na tekście powielonym.
Rozdana jest anonimowa ankieta do wypełnienia dla ucznia na zakończenie zajęć.

Praca domowa.
Dokonaj ćwiczenia transformacyjnego na tekście hymnu, tak, aby personifikacji hymnu przybrała postać uczniowskiego wyznania, abyś te słowa odniósł do siebie, np. Kiedy kocham, to jestem cierpliwy, łaskawy, nie zazdroszczę...

Plan metodyczny opracowała:Iwona Gaweł