Moje doświadczenia z ocenianiem kształtującym

Często zadają sobie pytanie jak zachęcić uczniów do nauki, jak motywować do pracy własnej, co zrobić żeby uczeń był podmiotem procesu nauczania. Ideałem byłoby, gdyby każdy uczeń rozumiał czego i po co się uczy, w jaki sposób jest oceniany i czemu ta ocena służy. Niestety, model istniejącego nauczania i wychowania przestaje być wystarczający, tak jak niewystarczające są metody i różnorakie techniki stosowane przy przekazywaniu uczniom wiedzy, najczęściej przy pomocy nagród i kar w postaci niemotywujących stopni szkolnych i uwag.
Pomimo początkowych trudności polegających na przestawieniu swojego myślenia o procesie edukacji stopniowo do swojej pracy staram się wprowadzać elementy oceniania kształtującego, biorąc pod uwagę fakt, że o efektywności procesu dydaktycznego nie decyduje tylko nauczyciel, ale także, a może przede wszystkim uczeń. Staram się być przewodnikiem, wyznaczającym drogę, którą ma podążać uczeń. Uczeń musi być świadomy tego, że w procesie nauczania to on jest najważniejszy. Staram się, aby ocenianie było integralnym elementem nauczania. W edukacji wczesnoszkolnej, jak to o tyle łatwiejsze, że uczeń nie oczekuje oceny sumującej jego pracę. Staram się swoich uczniów informować w jakim punkcie nabywania wiedzy się znajdują, co powinni poprawić i w jakim kierunku zmierzać.
W trakcie procesu nauczania systematycznie pozyskuję informację, które pozwalają mi rozpoznać jak przebiega proces uczenia się oraz zmodyfikować dalsze nauczania. W swojej pracy stosuję elementy oceniania kształtującego, które mają wspomóc pracę ucznia i jemu służyć. Na początku lekcji określam cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia. Pod koniec lekcji wraz z uczniami sprawdzam, czy cel został osiągnięty. Ustalam wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będę brała pod uwagę przy ocenie pracy ucznia. Kryteria te pomagają uczniom wykonać pracę tak, aby postawiony przeze mnie cel został zrealizowany. Dzięki temu uczeń wie czego i po co będzie się uczył. Oceniam tylko to, co wcześniej uzgodniliśmy. Podczas lekcji stosuje efektywną informację zwrotną poprzez: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia, odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia oraz udzielenie wskazówek, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę i w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. Podczas lekcji zadaję pytania angażujące wszystkich uczniów. Ważnym czynnikiem w mojej pracy jest współpraca z rodzicami. Rodzice powinni być partnerami i pomocnikami nauczyciela w nauczaniu swoich dzieci. Na ile jest to możliwe u dzieci w nauczaniu wczesnoszkolnym wprowadzam elementy samooceny. Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze musi zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego i odpowiedzialnego uczestnika tego procesu.
Ocenianie kształtujące przede wszystkim różni się od najczęściej stosowanego w naszych szkołach tym, że ma służyć poprawie procesu uczenia się a nie podsumowaniu pracy ucznia. Największe pozytywne efekty oceniania kształtującego widzę w pracy z uczniami mającymi problemy w nauce poprzez zapewnienie partnerskich relacji między uczniem a nauczycielem, budowanie poczucia wartości, uczenie uczenia się. Ważne jest wspomaganie uczniów, by stali się autorami procesu swojego uczenia się. Jeśli uczeń nie będzie zmotywowany do nauki, to mimo dużych wysiłków nauczyciela nie opanuje nowej wiedzy i umiejętności. Aby uczeń stał się autorem i podmiotem procesu swojego uczenia się, trzeba go do tego przygotować. Ważne jest wzmacnianie w uczniu poczucia własnej wartości oraz budowanie emocjonalnego zainteresowania nauczanym przedmiotem.