11 listopada - scenariusz Akademii

Scenariusz akademii- rocznica odzyskania niepodległości.

Narrator 1.
Proszę powstać!

Baczność! Sztandar szkoły wprowadzić!

Do Hymnu Państwowego!

Spocznij, po Hymnie!
Witamy wszystkich bardzo serdecznie na uroczystym apelu z okazji Święta Niepodległości.
Proszę o zabranie głosu dyrektora Gimnazjum mgr. inż. Jana Maciejowskiego
Dziękuję bardzo
Zapraszamy na krótki program artystyczny przygotowany przez uczniów naszego gimnazjum.

Narrator 1.
To już bardzo dawna historia, kiedy Polska utraciła niepodległość. Trzej sąsiedzi: Rosja, Prusy i Austria zawarły między sobą sojusze i dokonały rozbiorów Polski. Było to w 1772, 1793 i 1795 roku. W 1795 roku państwa rozbiorowe, które ostatecznie zniszczyły dawną Rzeczpospolitą, poprzysięgły uroczyście, że nawet nazwę,, Polska” na zawsze wymażą z historycznych dokumentów.

Uczeń 1.
Żegnaj nam, żegnaj droga kraino!
Żegnaj nam, kraju kochany!
Niech dzisiaj jeszcze krew i łzy płyną...
Niech się upoją tyrany!
Krew i łzy zmogą wszelkie kajdany...
Nędza i ucisk przeminą...
Tymczasem żegnaj, kraju kochany!
Żegnaj nam, biednych kraino!

Narrator 2.
Przyczyny upadku państwa polskiego w ocenie Adama Naruszewicza:
,, Czegóż się błędny uskarżasz narodzie!
Los twój zwalając na obce uciski?
Szukaj nieszczęścia w twej własnej swobodzie
I bolej na jej opłakane zyski;
Żaden kraj cudzej potęgi nie zwabił,
Który sam siebie pierwej nie osłabił”

Narrator 2.
Mimo, że Polskę wymazano z mapy świata, nie wymazano jej z serc Polaków. Przez te lata niewoli zaborcy próbowali narzucić Polakom swoją kulturę, język, obyczaje
i religię. Ale dzięki patriotycznemu sercu naszych pradziadów najcenniejsze wartości zostały uratowane.

Uczeń 2.
O Polsko, święte Twe imię
po cichu i po kryjomu
z trwogą za siebie i innych
szeptano w ojców mych domu.

Prawdziwie jakieś nieprawdy
opowiadano o Tobie –
mówiono, że jesteś święta,
mówiono, że leżysz w grobie.

Narrator 1.
Nadeszła epoka napoleońska, a wraz z nią, legiony polskie. Z tego czasu pochodzi ,, Pieśń Legionów” napisana przez Józefa Wybickiego, w 1797 roku w Reggio we Włoszech. I chociaż legiony nie zdołały wyzwolić Polski, to jednak przypominały światu, że ,, Jeszcze Polska nie zginęła”. Mazurek Dąbrowskiego, dzięki swej patriotycznej treści i porywającej melodii, stał się wkrótce pieśnią ogólnonarodową, która towarzyszyła zrywom wolnościowym, budziła wiarę w odzyskanie niepodległości. Napoleon na krótko wskrzesił zalążek państwa polskiego, czyli Księstwo Warszawskie, istniejące w latach 1807–1815, formalnie niepodległe, jednak w rzeczywistości podporządkowane napoleońskiej Francji. Prawnie Księstwo przestało istnieć w 1815 wskutek decyzji kongresu wiedeńskiego. 3 maja 1815 na kongresie wiedeńskim Rosja podpisała z Prusami i z Austrią konwencje bilateralne o podziale Księstwa Warszawskiego i trójstronną konwencję o utworzeniu Wolnego Miasta Krakowa.
Rok 1830 na nowo rozpalił nadzieje Polaków. W noc listopadową z 29 na listopada ruszyli młodzi kadeci pod wodzą Piotra Wysockiego na Belweder. Był to początek powstania listopadowego, skierowanego przeciwko Rosji. Powstanie zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część prowincji zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń). Niestety 21 października 1831 roku kolejny zryw niepodległościowy zakończył się niepowodzeniem.

Narrator 2.
Pomimo klęski powstania, narodowi polskiemu z tych czasów pozostały barwy narodowe. To właśnie 7 lutego 1831 roku sejm ustanowił flagę polską: barwy biało-czerwone oparte na kolorystyce godła.

Narrator 1.
Po 1831 roku, wielcy twórcy, pisarze opuścili nasz kraj i udali się na ,, Wielką Emigrację”. Podczas pobytu w Nowym Jorku tak pisał Cyprian Kamil Norwid:

Uczeń 3.

Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba
Podnoszą z ziemi przez uszanowanie
Dla darów Nieba...
Tęskno mi, Panie...
Do kraju tego, gdzie winą jest dużą
Popsować gniazdo na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą...
Tęskno mi, Panie...
Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony
Są jak odwieczne Chrystusa wyznanie;
,, Bądź pochwalony!
Tęskno mi, Panie...
Tęskno mi jeszcze i do rzeczy innej,
Której już nie wiem, gdzie leży mieszkanie,
Równie niewinnej...
Tęskno mi, Panie...
Do bez- tęsknoty i do bez-myślenia,
Do tych, co mają tak za tak-nie za nie-
Bez światło-cienia ...
Tęskno mi Panie...

Narrator 2.
Klęska powstania listopadowego wywołała apatię u większości Polaków, choć byli i tacy, którzy podjęli akcję niepolityczną, czyli pracę społeczną, oświatową, charytatywną. Nosiło to miano pracy organicznej. Zapoczątkowano ją w Poznańskim. W 1835 roku grupa zamożnego ziemiaństwa pod przewodnictwem Gustawa Potworowskiego założyła w Gostyniu tzw. Kasyno, którego celem był rozwój oświaty, przemysłu oraz organizacja spotkań towarzyskich. W Poznaniu działalność organiczną podjął znakomity lekarz, dr Karol Marcinkowski.
W Królestwie Polskim organicznicy w Marymoncie pod Warszawą założyli Instytut Agronomiczny. W Galicji zakładano Towarzystwa Kredytowe.

Śpiew,, Roty”

Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, nie damy pogrześć mowy !
Polski my naród, polski lud, Królewski szczep Piastowy.
Nie damy, by nas gnębił wróg
-Tak nam dopomóż Bóg !

Do krwi ostatniej kropli z żył bronić będziemy ducha,
Aż się rozpadnie w proch i pył krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg -
-Tak nam dopomóż Bóg !

Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz ni dzieci nam germanił,
Orężny stanie hufiec nasz, Duch będzie nam hetmanił.
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg,
Tak nam dopomóż Bóg,

Narrator 1.
Na emigracji czyniono przygotowania do walk wyzwoleńczych. Zaowocowało to powstaniem krakowskim w 1846 roku. Powstanie krakowskie 1846 r. było jedynym polskim zrywem narodowo-wyzwoleńczym wymierzonym przeciwko trzem okupantom jednocześnie: Rosji, Prusom, Austrii. Powstanie zostało niestety bardzo szybko stłumione. W roku 1863 wybuchło powstanie styczniowe, skierowane przeciwko imperium rosyjskiemu. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 w byłym Wielkim Księstwie Litewskim, trwało do jesieni 1864. Zasięgiem objęło tylko zabór rosyjski: Królestwo Polskie oraz ziemie zabrane – Litwę, Białoruś i część Ukrainy.
Było największym polskim powstaniem narodowym, spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów zakończyło się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię, a ok. 10 tys. wyemigrowało.
Naród polski jednak nie załamał się, choć znaczna część społeczeństwa uznała walkę zbrojną z zaborcami za bezcelową i zwróciła się w kierunku innych form walki z wrogiem.

Uczeń 4.
Wolności! Bądź nam siłą,
Co nadzieję wciąż rodzi, gdy wiary nie staje.
Daj zachować w umysłach dla przyszłych pokoleń
Dumny obraz Polski i język, i wiarę,
Gdy w obliczu śmierci przyjdzie nam się modlić.

Niechaj w sercach pewność jedną tylko mamy,
Że po nas łzy matek nie popłyną gorzkie,
Bo dla wolnej Polski dzisiaj umieramy!

Uczeń 5.
Lecą liście z drzewa, co wyrosło wolne;
Znad mogiły śpiewa, jakieś ptaszę polne,
Nie było- nie było, Polsko, dobra Tobie!
Wszystko się prześniło, a twe dzieci w grobie.

Popalone miasta, spustoszone sioła,
A w polu niewiasta zawodzi dokoła.
Wszyscy poszli z domu, wzięli z sobą kosy,
Robić nie ma, komu, giną w polu kłosy.

Narrator 2.
Po upadku powstań narodowych na byłych ziemiach polskich nasiliła się germanizacja oraz rusyfikacja. Kanclerz II Rzeszy Niemieckiej Otto von Bismarck powiedział:,, Bijcie Polaków, by im ochota do życia odeszła”. W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, jego nazwę i budżet, w 1869 zlikwidowano Szkołę Główną Warszawską, w latach 1869–1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie doprowadzając je tym samym do upadku, w roku 1874 zniesiono urząd namiestnika, w 1886 zlikwidowano Bank Polski. Skasowano klasztory katolickie w Królestwie, skonfiskowano ok. 1600 majątków ziemskich i rozpoczęto intensywną rusyfikację ziem polskich.
Bezwzględnie tępiono wszelkie przejawy polskości, także w szkołach.

Narrator 1.
Strajki szkolne wybuchły w wielu miejscach Wielkopolski. Głównym czynnikiem, który doprowadził do tych wystąpień była ustawa władz pruskich z 1900r., zabraniająca uczyć po polsku na lekcjach religii, będącej wówczas ostatnią ostoją polskości w zgermanizowanej oświacie. Najbardziej znanym jest Strajk dzieci wrzesińskich – strajk uczniów we Wrześni, w latach 1901–1902. Skierowany był przeciw germanizacji szkół, głównie przeciw modlitwie i nauce religii w języku niemieckim ale obejmował również protest rodziców przeciw biciu dzieci przez pruskie władze szkolne. Strajkującym uczniom wytoczono proces zwany gnieźnieńskim w którym państwo pruskie pozwało strajkujące dzieci oraz występujących w ich obronie rodziców do sądu, w wyniku którego zasądzono kary więzienia. Skazano łącznie 25 osób, a 4 uwolniono od zarzutu. Minimalny czas kary wyniósł 2 miesiące aresztu, maksymalny 2,5 roku więzienia. Najsurowiej ukarano Nepomucenę Piasecką. Po apelacji od zarzutów uwolniono tylko jedną osobę.

Uczeń 6.
Tam od Gniezna i od Warty
Biją głosy w świat otwarty,
Biją głosy, ziemia jęczy;
— Prusak dzieci polskie męczy!

Za ten pacierz w własnej mowie,
Co ją zdali nam ojcowie,
Co go nas uczyły matki,
— Prusak męczy polskie dziatki!

Wstańcie, sioła! Wstańcie, grody!
Ruszcie z brzegów Gopła wody!
Bijcie dzwony od Kruszwicy,
Skróś Piastowej mej ziemicy!

Bijcie, dzwony, bijcie, serca,
Niech drży Prusak przeniewierca,
Niech po świecie krzyk wasz leci:
— Prusak męczy polskie dzieci!

Niechaj wiara moja stanie,
Niech się skrzyknie zawołanie,
Wici niechaj lud zanieci...
— Prusak męczy polskie dzieci...

Narrator 1
Brutalne prześladowania dzieci polskich we Wrześni przez pruski rząd spowodowały jednak odwrotny skutek. Polski opór przeciwko germanizacji wzmocnił się jeszcze bardziej, a Polacy we wszystkich zaborach zjednoczyli się. Za przykładem dzieci wrzesińskich poszli uczniowie w innych szkołach zaboru pruskiego. W 1906 r. opór dzieci, podtrzymywany przez rodziców, przybrał postać powszechnego strajku. W fazie największego nasilenia strajkowało ok. 75 tys. dzieci w ok. 800 szkołach (na łączną liczbę 1100 szkół).

Narrator 2.
1 sierpnia 1914 roku wybuchła pierwsza wojna światowa. Po raz pierwszy państwa, które dokonały rozbioru Polski, a więc Austria, Niemcy i Rosja stanęły po dwóch stronach barykady.
Polacy w kraju i za granicą organizowali polskie oddziały wojskowe u boku walczących ze sobą mocarstw. W sercach Polaków zapłonęła nadzieja na odzyskanie niepodległości.

Uczeń 7.
Synkowie moi, poszedłem w bój,
Jako wasz dziadek, a ojciec mój,
Jak ojca ojciec i ojca dziad,
Co z legionami przemierzał świat,
Szukając drogi przez krew i blizny
Do naszej wolnej Ojczyzny.

Synkowie moi, da nam Bóg,
Że spadną wreszcie kajdany z nóg,
I nim wy męskich dojdziecie sił,
Jawną się stanie, co dziadek śnił,
Szczęściem zakwitnie krwią wieków żyzny
Łan naszej wolnej Ojczyzny.

Narrator 1.
Polacy, którzy żyli w zaborze rosyjskim, pruskim i austriackim, zostali wcieleni do armii zaborców. Była to tragedia naszego narodu, ponieważ walka w wojsku wroga była często walką bratobójcza. W wojnie tej udział wzięło około 3 milionów Polaków, życie straciło 500 tysięcy naszych rodaków. Na czele tworzonych polskich oddziałów wojskowych stanął Józef Piłsudski. W odezwie do żołnierzy mówił:
„Wybiła godzina rozstrzygająca. Polska przestała być niewolnicą i sama chce stanowić
o swoim losie, sama chce budować swą przyszłość, rzucając na szalę wypadków własną siłę
oręża. Kadry armii polskiej wkroczyły na ziemię Królestwa Polskiego, zajmując ją na rzecz
właściwego, istotnego, jedynego gospodarza – Ludu Polskiego, który ją swą krwawicą
użyźnił i wzbogacił. Zajmują ją w imieniu Władzy Naczelnej Rządu Narodowego.
Niesiemy całemu Narodowi rozkucie kajdan, poszczególnym zaś warstwom warunki
normalnego rozwoju.”
Nadzieje, jakie Polacy wiązali z Józefem Piłsudskim uzasadniały potrzebę udziału w wojnie prowadzonej przez obce armie i pozwalały przetrwać chwile, te najgorsze, gdy polscy żołnierze stawali do bratobójczej walki w „dwóch wrogich sobie szańcach”

Uczeń 8.
Rozdzielił nas mój bracie, zły los i trzyma straż,
W dwóch wrogich sobie szańcach patrzymy sobie w twarz.
W okopach pełnych jęku, wsłuchani w armat huk,
Stoimy na wprost siebie, ja – wróg twój, ty- mój wróg!
Las płacze, ziemia płacze, w pożarach stoi świat,
A ty wciąż mówisz do mnie; to ja, twój brat... twój brat!
O nie myśl o mnie, bracie w śmiertelny idąc bój
I w ogniu moich strzałów, jak rycerz mężnie stój,
A gdy mnie z dala ujrzysz, od razu bierz na cel
I do polskiego serca moskiewską kulą strzel.
Bo wciąż na jawie widzę i co noc mi się śni,
Że ta, co nie zginęła, wyrośnie z naszej krwi.

Narrator 2.
Pierwsza wojna światowa zakończyła się klęską państw zaborczych. 10 listopada 1918 roku z ponad rocznego internowania w Magdeburgu wraca do Warszawy Józef Piłsudski.

Uczeń 9.
Piłsudski to wspaniały wódz! Tak sławiono go w wierszach;
Jedzie, jedzie na kasztance, siwy strzelca strój!
Hej, hej, komendancie, miły wodzu mój!
Masz wierniejszych niż stal chłodna, młodych strzelców rój...
Nad lampasy i czerwienie wolisz strzelca strój...
Ale pod tą szarą bluzą serce ze złota!
Pójdziem z Tobą po zwycięstwo poprzez krew i znój!
Hej, hej komendancie, miły wodzu mój!

Pieśń: ,, My I Brygada”

Legiony to żołnierska nuta
Legiony to straceńców los
Legiony to rycerska buta
Legiony to ofiarny stos.
My, Pierwsza Brygada,
strzelecka gromada,
na stos rzuciliśmy nasz życia los,
na stos, na stos.

O, ile mąk, ile cierpienia,
o, ile krwi, wylanych łez.
Pomimo to nie ma zwątpienia,
dodawał sił wędrówki kres.
My, Pierwsza Brygada...

Krzyczeli, żeśmy stumanieni,
nie wierząc nam, że chcieć – to móc,
leliśmy krew osamotnieni,
a z nami był nasz drogi Wódz!
My, Pierwsza Brygada...

Narrator 2.
11 listopada 1918 roku zakończyła się pierwsza wojna światowa. W tym dniu Rada Regencyjna w Warszawie przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę. Dzień ten obchodzimy jako dzień odzyskania niepodległości. W zasadzie jest to data umowna, a Polacy musieli wykazać się wielkim heroizmem, aby odzyskać wolność. 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu wybucha powstanie wielkopolskie: Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość. 28 czerwca 1919 roku konferencja pokojowa w Paryżu przyznała Polsce Wielkopolskę oraz Pomorze Gdańskie.
Niemcy nie pogodziły się z tą decyzją i czyniły starania o przyłączenie do Niemiec m.in. Bojanowa i Rawicza. Polacy w rawickim, aż do 17 stycznia 1920 roku czekali na powrót tych ziem do macierzy. W niedzielę 18 stycznia odbyła się oficjalna uroczystość związana z powrotem ziemi rawickiej do Polski. Ksiądz Zakrzewski napisał : ,, tłumy ludności pieszo, w powozach, bryczkach i konno towarzyszyły wojsku- niezapomniany był to pochód triumfu rozradowanego ludu i wojska, łzy radości cisnęły się do oczu na ten widok”.

Uczeń 10.
Ojczyzna wolna, znowu wolna!
Tak bije serce, huczą skronie!
A Biały Orzeł w słońcu kwiatów
Przyleciał, by go ująć w dłonie.

Zawsze był z nami-ptak wspaniały,
Choć czasem ktoś odszedł daleko...
Bronił tej ziemi, bo ją kochał
Sercem pokoleń już od wieków.

Dziś w całej Polsce brzmi Mazurek ...
Dzisiaj radości kanonada!
Witamy wszyscy niepodległość
I jedenasty listopada.

Uczeń 11.
Polsko nie jesteś ty już niewolnicą!
Łańcuch twych kajdan stał się tym łańcuchem,
Na którym z lochu, co był twą stolicą.
Lat sto, swym własnym dźwignęłaś się duchem.
Żadne cię miana nad to nie zaszczycą,
Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą,
Lecz czymś największym, czym być można – sobą!!!

Narrator 1.
W latach 1919-21 Józef Piłsudski prowadził wojnę z Rosją Radziecką. Wojna ta odegrała istotną rolę w kształtowaniu się społeczeństwa i państwa polskiego. Momentem przełomowym w tej wojnie była bitwa warszawska z sierpnia 1920r. W Polsce podkreślano, że armia polska obroniła Europę zachodnią przed rewolucją bolszewicką.
Traktat w Rydze zawarty 18 marca 1921 roku między Polską, a Rosją Radziecką i Ukrainą wyznaczył wschodnią granicę II Rzeczypospolitej.

Narrator 2.
Historia w życiu naszego narodu odgrywa istotną rolę. Musimy pamiętać o przeszłości, lecz myśleć przede wszystkim o przyszłości. W szkołach działają szkolne kluby europejskie, które przybliżają uczniom kulturę innych krajów i pomagają uczniom w dostrzeżeniu wspólnych korzeni a jednocześnie przypominają o naszej narodowej tożsamości i roli jaką nasz naród odegrał w walce innych narodów o wolność.
W dniu 11 listopada pamiętajmy o wszystkich tych, którzy polegli za niepodległość Polski. Niektórzy z walczących byli niewiele od was starsi albo byli w waszym wieku a jednak nie szkoda im było oddać życia za cel wyższy: niepodległość swej ojczyzny. Dziś, gdy dla wielu słowa Bóg, Honor i Ojczyzna Polska nic nie znaczą a o wolność nie trzeba już walczyć, warto pamiętać aby nauczyć się z niej mądrze korzystać.

Uczeń 12

Gdy widzisz ptaka w locie jak wolny jest
Jak płynie sobie, aż po nieba kres
Wiedz - niebo bywa pełne wichrów i burz
A z lotu ptaka już nie widać róż

Bo wolność - to nie cel lecz szansa by
Spełnić najpiękniejsze sny, marzenia
Wolność - to ta najjaśniejsza z gwiazd
Promyk słońca w gęsty las, nadzieja

Wolność to skrzypce z których dźwięku cud
Potrafi wyczarować mistrza trud
Lecz kiedy zagra na nich słaby gracz
To słychać będzie tylko pisk, zgrzyt, płacz

Bo wolność - to wśród mądrych ludzi żyć
Widzieć dobroć w oczach ich i szczęście
Wolność - to wśród życia gór i chmur
Poprzez każdy bór i mur znać przejście

Wolność lśni wśród gałęzi wielkich drzew
Które pną się w słońce każda w swoją stronę
Wolność brzmi jak radosny ludzi śmiech
Którzy wolność swą zdobyli na obronę -

Zwycięstwa, mądrości, prawdy i miłości
Spokoju, szczęścia, zdrowia i godności
Wolność to diament do oszlifowania
A zabłyśnie blaskiem nie do opisania

Wolność to także i odporność serc
By na złą drogę nie próbować zejść
Bo są i tacy, którzy w wolności cud
Potrafią wmieszać swoich sprawek bród

Baczność! Sztandar szkoły wyprowadzić!
Dziękujemy wszystkim za uwagę. Proszę rozejść się do klas.