Program wspierający naukę języka angielskiego dla uczniów gimnazjum

„Z angielskim za pan brat”

Program wspierający naukę języka angielskiego dla uczniów gimnazjum.

Opracowanie:

Magdalena Szymczak,
nauczycielka języka angielskiego w Gimnazjum nr 17 im. Bohaterów Monte Cassino w Łodzi


SPIS TREŚCI:

1. Wstęp........................................ 3
2. Charakterystyka programu........................................ 4
3. Cele nauczania........................................ 4
3.1. Cele ogólne........................................5
3.2. Cele szczegółowe........................................ 5
4. Treści nauczania........................................ 5
4.1. Zagadnienia leksykalne........................................ 5
4.2. Zagadnienia gramatyczne........................................ 7
4.3. Umiejętność czytania........................................ 8
4.4. Umiejętność mówienia........................................ 9
5. Procedury osiągania celów nauczania........................................ 9
5.1. Metody pracy........................................ 9
5.2. Formy pracy........................................ 10
5.3. Techniki pracy........................................ 10
5.4. Pomoce naukowe........................................ 10
6. Przewidywane osiągnięcia uczniów........................................ 11
7. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów........................................ 11
8. Ewaluacja programu........................................ 12
8.1. Arkusz ewaluacyjny........................................ 13
9. Bibliografia........................................ 14

1. WSTĘP

W dzisiejszych czasach znajomość języków obcych jest bardzo istotnym elementem kwalifikacji zawodowych oraz przydatnym narzędziem podczas podróżowania i zwiedzania innych krajów. Język angielski szczególnie nadaje się do realizacji wymienionych celów. Można go śmiało nazwać językiem międzynarodowym, a umiejętność posługiwania się nim jest wymagana przez większość pracodawców. W dobie jednoczących się krajów Europy znajomość języka angielskiego ułatwia szukanie pracy także poza granicami własnego kraju, poza tym daje większe możliwości rozwoju zawodowego, pozwala nawiązywać kontakty z obcokrajowcami, poznawać kulturę innych krajów. Znając język angielski można czytać książki, czasopisma w tym języku, czy oglądać filmy, co przyczynia się do rozwoju światopoglądu. Nie trzeba dodawać, jaką satysfakcję daje możliwość komunikowania się i samodzielnej egzystencji w obcym kraju.
Niestety pewna część uczniów nie dostrzega istoty uczenia się języków obcych lub nie ma predyspozycji do ich uczenia się. W swojej kilkunastoletniej pracy jako nauczycielka języka angielskiego wielokrotnie miałam do czynienia z gimnazjalistami przejawiającymi niechęć do nauki języka angielskiego lub z ogromnymi zaległościami z poprzedniego etapu edukacyjnego. Praca z takimi uczniami nie należy do łatwych, gdyż trudno jest w trzy lata nauki ”nadrobić” zaległości ze szkoły podstawowej, zrealizować program nauczania w gimnazjum i przygotować uczniów do egzaminu gimnazjalnego, zwłaszcza na poziomie rozszerzonym. Niejednokrotnie uczniowie z brakami w wiadomościach i umiejętnościach z języka angielskiego tracą motywację do ich uzupełnienia, ponieważ napotykają na coraz większe trudności z realizowanymi podczas lekcji treściami. Tacy uczniowie często mówią, że nie lubią języka angielskiego, nie uczestniczą aktywnie w lekcji, bo zwykle nie potrafią sprostać stawianym przez nauczyciela oczekiwaniom.
Słaby uczeń wymaga okazania mu zainteresowania ze strony nauczyciela, poświęcenia mu dodatkowego czasu, często na zajęciach pozalekcyjnych, gdyż podczas lekcji, nauczyciel musi także dbać o rozwój innych uczniów, szczególnie uczniów uzdolnionych. Zajęcia pozalekcyjne o charakterze wyrównawczym idealnie nadają się do pracy z uczniem słabym, który ma szansę uczyć się w swoim tempie bez presji pozostałych uczniów z klasy, jednocześnie otrzymując wsparcie ze strony nauczyciela. Pocieszające jest, że taki systematycznie pracujący uczeń z biegiem czasu zaczyna umieć i rozumieć coraz więcej, zdobywa lepsze oceny i dzięki temu posiada większą motywację do dalszej pracy nad swoimi problemami. To są momenty w mojej pracy, które przynoszą mi najwięcej satysfakcji. Dlatego też zdecydowałam się napisać niniejszy program, aby doskonalić pracę z uczniami słabymi i zachęcić ich do nauki języka angielskiego.

2. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
„Z angielskim za pan brat” to program wyrównawczych zajęć pozalekcyjnych z języka angielskiego przewidziany na 90 godzin lekcyjnych (po 15 godzin w każdym półroczu). Przeznaczony jest dla uczniów klas I-III gimnazjum, kontynuujących naukę języka angielskiego po szkole podstawowej, którzy mają problem z opanowaniem treści podstawy programowej na poziomie III.1. Priorytetem programu jest zachęcenie uczniów do nauki języka angielskiego, zredukowanie zaległości, pomoc w zrozumieniu zdobywanych na bieżąco wiadomości. Realizowany na zajęciach pozalekcyjnych program da uczniom możliwość ugruntowania wiedzy, przećwiczenia nabytych umiejętności, zniwelowania braków.
Chciałabym, aby moi uczniowie umieli porozumieć się w prostych sytuacjach komunikacyjnych w nauczanym przeze mnie języku, zatem program kładzie nacisk na rozwijanie sprawności mówienia, zwracając uwagę na poprawność językową, którą może zapewnić świadome używanie reguł gramatycznych. Słabi uczniowie często mają problem z zapamiętaniem i konsekwentnym stosowaniem zasad gramatycznych, zwłaszcza czasów z uwagi na ich różnorodność i brak analogii w języku polskim. Niniejszy program umożliwi uczniom utrwalenie podstawowych zagadnień gramatycznych i leksykalnych oraz będzie rozwijał sprawność mówienia i czytania w języku angielskim. Umiejętność czytania ze zrozumieniem przydaje się w życiu prywatnym, na przykład podczas podróżowania lub czytania anglojęzycznych książek i czasopism. Czytanie jest także istotną częścią egzaminu gimnazjalnego z języka angielskiego, zatem chciałabym, aby w trakcie realizacji tego programu uczniowie poznali różne techniki radzenia sobie z tekstem obcojęzycznym. Mam nadzieję, że różnorodność wykorzystanych na zajęciach ćwiczeń, takich jak karty pracy, autentyczne teksty, krótkie filmy i ćwiczenia interaktywne z wykorzystaniem tablicy multimedialnej; sprawi, że uczniowie poczują się zmotywowani do nauki i łatwiej przyswoją wiadomości.

3. CELE NAUCZANIA
Program „Z angielskim za pan brat” zakłada realizację ogólnowychowawczych celów nauczania, zgodnych z założeniami nowej podstawy programowej. Nadrzędnym celem nauczania jest wytworzenie kompetencji językowej i komunikacyjnej, umożliwiającej porozumiewanie się w języku angielskim oraz przygotowanie ucznia do wykorzystania języka angielskiego w sytuacjach życiowych.

3.1. CELE OGÓLNE
• rozbudzenie zainteresowania uczniów językiem angielskim i wzmocnienie motywacji do nauki;
• rozwijanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz wiary we własne możliwości językowe, wzmocnienie pozytywnej samooceny;
• indywidualizacja procesu nauczania;
• utrwalenie podstawowych zagadnień gramatycznych i leksykalnych;
• rozwijanie sprawności mówienia w języku angielskim;
• rozwijanie sprawności czytania w języku angielskim.

3.2. CELE SZCZEGÓŁOWE
• uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych, zna podstawowe zasady gramatyczne i potrafi je zastosować w zdaniu;
• uczeń rozumie proste wypowiedzi wypowiadane językiem standardowym przez rodzimych użytkowników języka, dotyczące głównie sytuacji życia codziennego;
• uczeń reaguje ustnie w sposób zrozumiały w typowych sytuacjach;
• uczeń potrafi zadawać proste pytania;
• uczeń potrafi odpowiadać na zadawane mu pytania;
• uczeń potrafi sformułować krótką wypowiedź i przeprowadzić krótki dialog na określony temat;
• uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne, sens czytanych krótkich tekstów.

4. TREŚCI NAUCZANIA
Realizacja programu będzie przebiegać w oparciu o wybrane treści nauczania, przewidziane w podstawie programowej dla III etapu edukacyjnego (gimnazjum).

4.1. ZAGADNIENIA LEKSYKALNE
KLASA PIERWSZA
• popularne przymiotniki, zaimki osobowe
• dane osobowe
• członkowie rodziny
• wygląd zewnętrzny
• kraje i narodowości
• pytania z „How ... ?”
• czynności czasu wolnego i dnia codziennego
• przedmioty szkolne
• wyrażanie umiejętności za pomocą czasownika „can”
• wyrażanie upodobań za pomocą „love, like, hate + ing”
• zwierzęta, gatunki chronione
• obiekty warte zwiedzenia, przyimki miejsca
• żywność – produkty spożywcze i napoje
• sławni ludzie i ich zawody
• czasowniki nieregularne.
KLASA DRUGA
• dyscypliny sportowe
• ubrania i dodatki do ubrań
• pogoda, pory roku
• elementy krajobrazu
• muzycy i instrumenty
• przymiotniki wyrażające opinie
• popularne przysłówki
• części domu i elementy wyposażenia
• rodzaje filmów, programów telewizyjnych
• rodzaje gier
• budowa komputera
• pojemniki, opakowania, materiały
• etapy życia i czynności z nimi związane
• wyrażanie zakazów i reguł za pomocą czasownika „must/mustn’t”
• określenia czasu (przyszłe, przeszłe i teraźniejsze).
KLASA TRZECIA
• środki transportu
• choroby wypadki, zranienia
• pierwsza pomoc
• cechy charakteru
• praca, zawody
• przestępczość
• czasowniki złożone („phrasal verbs”)
• rodzaje sklepów
• zakupy i usługi
• sporty wyczynowe
• przymiotniki z końcówką –ed, -ing
• przyimki miejsca i ruchu
• obowiązki domowe
• wygląd zewnętrzny
• użycie przedrostków –un, in, im z przymiotnikiem.

4.2. ZAGADNIENIA GRAMATYCZNE
KLASA PIERWSZA
• odmiana czasownika „być”
• pytania ogólne i szczegółowe
• formy dzierżawcze (przymiotniki, dopełniacz saksoński)
• odmiana czasownika „mieć”
• czas teraźniejszy prosty „present simple”
• przysłówki częstotliwości
• tryb rozkazujący
• zaimki w formie dopełnienia
• tworzenie przysłówków od przymiotników
• czas teraźniejszy ciągły „present continuous” (wyrażanie teraźniejszości)
• policzalność rzeczowników, użycie „a, an, some, any”
• użycie konstrukcji „there is, there are”
• czas przeszły “past simple”.
KLASA DRUGA
• użycie konstrukcji “be going to”
• rozróżnianie czasów teraźniejszych „present simple” i „present continuous”
• czas teraźniejszy ciągły „present continuous” (wyrażanie przyszłości)
• wyrażanie ilości za pomocą „much, many, a lot of”
• czas przeszły ciągły „past continuous”
• rozróżnianie czasów przeszłych „past simple” i „past continuous”
• użycie konstrukcji „there was, there were”
• czasowniki modalne „can, could, should”
• czas przyszły “future simple”
• pierwszy okres warunkowy
• czas “present perfect” – wprowadzenie
• użycie “would like to”.
KLASA TRZECIA
• czasy teraźniejsze „present simple” i „present continuous” – przypomnienie wiadomości
• czasy przeszłe „past simple” i „past continuous” – przypomnienie wiadomości
• czas “present perfect” z użyciem słów “since/for, just, already, yet”
• rozróżnianie czasu „past simple” i “present perfect”
• użycie „will, may i might”
• wyrażanie przyszłości za pomocą czasu „present continuous”, „future simple” i konstrukcji „be going to”
• zerowy i pierwszy okres warunkowy, użycie słowa „unless”
• drugi okres warunkowy
• czasowniki modalne i czasownik „have to” oraz zwrot „be allowed to”
• strona bierna w czasie teraźniejszym i przeszłym
• strona bierna w czasie „present perfect”.

4.3. UMIEJĘTNOŚĆ CZYTANIA
• wyszukiwanie w tekście konkretnych informacji
• zadawanie pytań i odpowiadanie na nie na podstawie przeczytanego tekstu
• określanie czy podane w tekście informacje są prawdziwe czy fałszywe
• poprawianie fałszywych zdań
• uzupełnianie zdań z luką na podstawie przeczytanego tekstu
• dobieranie nagłówków do akapitów
• uzupełnianie tabeli z brakującymi informacjami na podstawie tekstu
• dobieranie obrazków do pojęć wybranych z przeczytanego tekstu.

4.4. UMIEJĘTNOŚĆ MÓWIENIA
• przedstawianie się, mówienie o sobie
• opisywanie wyglądu członków rodziny („zgadnij, kto to?”)
• pytanie o czynności codzienne i czasu wolnego oraz odpowiadanie na zadane pytania
• rozmawianie o przedmiotach szkolnych, ulubionych czynnościach i własnych umiejętnościach
• opis ilustracji w celu znalezienia różnic między nimi lub narysowania opisywanego obrazka
• zadawanie pytań i odpowiadanie na nie na podstawie przeczytanego tekstu
• zadawanie pytań w celu uzupełnienia luk w tekście na podstawie usłyszanych odpowiedzi
• rozmowa na temat wymarzonych wakacji
• organizacja przyjęcia – podejmowanie decyzji, dyskusja
• zakup prezentu urodzinowego – dyskusja
• opis osób i dobieranie ich w pary
• wypowiadanie się na wylosowany temat.

5. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW NAUCZANIA
Odpowiedni dobór metod i form pracy do możliwości uczniów oraz stosowanych na zajęciach pomocy dydaktycznych umożliwi osiągnięcie zamierzonych celów nauczania. Warto rozważyć stosowanie metod aktywizujących, które kształtują wiele umiejętności poznawczych i społecznych. Z kolei wielokrotne powtarzanie omawianych zagadnień sprzyja zapamiętywaniu i systematyzowaniu zdobytej wiedzy. Różnorodność stosowanych metod i form pracy urozmaica zajęcia i wspiera uczniów w przyswajaniu wiedzy, a wykorzystanie ciekawych pomocy dydaktycznych, takich jak tablica interaktywna czy karty pracy, motywuje uczniów do nauki i przyśpiesza proces dydaktyczny.

5.1. METODY PRACY
Na zajęciach pozalekcyjnych objętych programem można wykorzystać następujące metody pracy:
• metoda komunikacyjna
• metoda audiolingwalna
• metoda gramatyczno-tłumaczeniowa
• metoda ćwiczeniowa
• burza mózgów
• wykład.

5.2. FORMY PRACY
Podczas zajęć proponuje się następujące formy pracy:
• praca zbiorowa
• praca w grupach
• praca w parach
• praca indywidualna.

5.3. TECHNIKI PRACY
W trakcie zajęć można wykorzystać następujące techniki lekcyjne:
• ćwiczenia typu prawda/fałsz
• uzupełnianie luk w tekstach
• podanie synonimu/antonimu podanego wyrazu
• dobieranie pojęć do obrazków, definicji
• uzupełnianie kart pracy
• utrwalanie poprawnej wymowy przez powtarzanie
• zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi
• układanie dialogów
• opis ilustracji
• tłumaczenie zdań.

5.4. POMOCE NAUKOWE
W trakcie realizacji programu można korzystać z materiałów dodatkowych udostępnianych przez wydawnictwa językowe, na przykład „Voices Teacher’s Resource File” Wyd. Macmillan. Pomocne mogą być także materiały internetowe czy podręczniki do nauki języka angielskiego, takie jak „Voices”, „Upbeat”, itp. oraz tablica interaktywna z oprogramowaniem do wykorzystywanych na lekcjach języka angielskiego podręczników. W przypadku braku możliwości użycia tablicy interaktywnej, można wykorzystać komputer z rzutnikiem multimedialnym i ekranem oraz odtwarzacze DVD lub CD z płytami. Przydatne będą także tradycyjne środki dydaktyczne, takie jak tablica i kreda oraz samodzielnie przygotowywane karty pracy.

6. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Prowadzone zajęcia wyrównawcze mają przyczynić się do poprawy znajomości struktur gramatyczno-leksykalnych oraz kompetencji językowych uczniów, umiejętności posługiwania się językiem angielskim w typowych sytuacjach życia codziennego, utrwalenia słownictwa, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w uzyskiwanych przez uczniów ocenach na lekcjach języka angielskiego. Przewiduje się, że uczniowie będą potrafili przeprowadzić krótką rozmowę, zadawać proste pytania i odpowiadać na nie oraz rozumieć kontekst czytanych krótkich, niezbyt skomplikowanych tekstów. Oczekuję również, że wdrożenie programu zmotywuje uczniów do nauki języka angielskiego i spowoduje, że chętnie będą uczestniczyć w zajęciach i przyswajać wiedzę.

7. KONTROLA I OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Sprawdzanie efektów nauczania będzie dokonywane poprzez:
• obserwację stosunku ucznia do nauki – frekwencja na zajęciach pozalekcyjnych, zaangażowanie ucznia
• obserwację ocen w dziennikach lekcyjnych
• obserwację postępów ucznia.
W celu monitorowania postępów ucznia zostanie przeprowadzony test na pierwszych i ostatnich zajęciach, obejmujący ten sam zakres materiału w oparciu o wymienione w programie treści nauczania. Ponadto na każdych zajęciach dokonywana będzie kontrola wiedzy uczniów w formie ustnej, która ma na celu powtórzenie i utrwalenie zdobytych wiadomości oraz zmotywowanie uczniów do systematycznej pracy.
Uczniowie na każdych zajęciach oceniani będą w formie punktowej. Połowę punktacji uczniowie będą mogli uzyskać za samo uczestniczenie w zajęciach, a drugą połowę za prezentowane wiadomości. Z uwagi na fakt, że program przeznaczony jest do realizacji na zajęciach pozalekcyjnych, czyli nieobowiązkowych dla uczniów, proponuje się, aby w ocenie bieżącej znalazł się element zachęcający uczniów do regularnego korzystania z zajęć w formie punktów przyznawanych za samą obecność. Przewiduje się realizację 15 zajęć w każdym półroczu. Na zajęciach (z wyjątkiem pierwszych i ostatnich) uczeń może zdobyć 4 punkty, z czego 2 punkty za obecność i 2 punkty za wiedzę. Na pierwszych zajęciach uczniowie napiszą test, zatem otrzymają wyłącznie 2 punkty za obecność, natomiast na ostatnich zajęciach będą mogli uzyskać 6 punktów, z czego 2 punkty za obecność i maksymalnie 4 punkty za wiadomości, w zależności od ich przyrostu wiedzy, sprawdzanego wspomnianym testem. Łącznie w półroczu uczniowie mogą uzyskać 60 punktów (30 punktów za frekwencję na zajęciach i 30 punktów za posiadane wiadomości i umiejętności z języka angielskiego).
Pod koniec każdego półrocza liczba punktów zostanie przeliczona na ocenę literową według następujących kryteriów:
50-60 pkt. – ocena A
40-49 pkt. – ocena B
30-39 pkt. – ocena C
0-29 pkt. – ocena D
Poza uzyskaną informacją zwrotną w postaci oceny literowej i przyrostu wiedzy mierzonego końcowym testem, nauczyciel może zastosować pewną formę nagrody dla ucznia za zdobyte oceny literowe, na przykład pochwałę, dyplom, czy ocenę liczbową.

8. EWALUACJA PROGRAMU
Dokonanie ewaluacji pomoże w określeniu przydatności programu przez jego odbiorców oraz w podjęciu decyzji o ewentualnej modyfikacji niniejszego programu. Najcenniejsze będą opinie formułowane przez uczestników zajęć, dotyczące ich przydatności czy atrakcyjności. Pod uwagę brane będą także dydaktyczne osiągnięcia uczestników z języka angielskiego, czyli oceny zdobywane na lekcjach oraz przyrost wiedzy zaprezentowany na teście pod koniec każdego półrocza. W celu zebrania opinii uczniów na temat prowadzonych według programu zajęć pozalekcyjnych przeprowadzone zostanie badanie ankietowe. Wnioski płynące z analizy wyników przeprowadzonej ankiety wykorzystam w toku dalszej pracy dydaktycznej. Sugestie uczestników zajęć pomogą mi w podjęciu decyzji o wprowadzeniu ewentualnych zmian w niniejszym programie.

8.1. ARKUSZ EWALUACYJNY

ARKUSZ EWALUACYJNY ZAJĘĆ WYRÓWNAWCZYCH
Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO
Drogi uczniu. Niniejsza ankieta ma na celu sprawdzenie, czy zajęcia wyrównawcze z języka angielskiego spełniają swoją funkcję i posłuży do ewentualnego ich udoskonalenia. Ankieta ma charakter anonimowy.
Przeczytaj uważnie wszystkie pytania i udziel szczerych odpowiedzi. Zaznacz kółkiem wybraną odpowiedź.

1. Zajęcia wyrównawcze z języka angielskiego są użyteczne.
a) tak b) nie
2. Czuję się zmotywowany do regularnego korzystania z zajęć.
a) tak b) nie
3. Zajęcia są interesujące i zachęciły mnie do nauki języka angielskiego.
a) tak b) nie
4. Dzięki zajęciom znam zasady gramatyczne i potrafię stosować je w zdaniu.
a) tak b) nie
5. Na zajęciach nauczyłem/am się zadawać proste pytania i umiem na nie odpowiadać.
a) tak b) nie
6. Potrafię przeprowadzić krótką rozmowę na określony temat.
a) tak b) nie
7. Nauczyłem się pracować z krótkimi tekstami.
a) tak b) nie
8. Chciał(a)bym korzystać z zajęć w przyszłym roku szkolnym.
a) tak b) nie

Dziękuję za wypełnienie ankiety.


9. BIBLIOGRAFIA
1. H. Komorowska, Metodyka nauczania języków obcych, Warszawa 2005.
2. H. Komorowska, O programach prawie wszystko, Warszawa 1999.
3. Programy nauczania w rzeczywistości szkolnej. Tworzenie – wybór – ewaluacja, Ośrodek Rozwoju Edukacji.
4. M. Szczepańska, Program autorski – warto spróbować. Słupsk 2000/2001.
5. S. Dylak, Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania, Warszawa 2000.
6. E.Lewandowska, B.Czarnecka-Cicha, Program nauczania języka angielskiego w gimnazjum. Poziom III.1. Do nowej podstawy programowej, Wyd. Pearson Education Polska.
7. A. Kępka, Program wspierający naukę języka niemieckiego „ Ratunku! Mam problem z niemieckim!”.
8. Podstawa programowa przedmiotu język obcy nowożytny – poziom III.1. (Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r.).
9. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89, poz. 730).