Laboratorium małego naukowca - zabawy badawcze z wodą

Cele ogólne:
- rozwijanie zainteresowań poznawczych na drodze eksperymentów;
- rozwijanie myślenia przyczynowo- skutkowego;
- odkrywanie właściwości wody.
Cele szczegółowe:
- wykonuje doświadczenia zgodnie z instruktażem nauczyciela;
- podejmuje próby przewidzenia wyniku doświadczeń;
- formułuje wnioski z zaobserwowanych zjawisk;
- zna właściwości wody;
- samodzielnie przeprowadza doświadczenia.
Metody dydaktyczne:
- słowne: zagadka słowna, pogadanka;
- czynne: zadań służących odkrywaniu zjawisk;
- oglądowe: obserwacja i pokaz zjawisk.
Formy pracy:
- praca z całą grupą i w zespołach.
Środki dydaktyczne:
- zagadka o wodzie, ilustracje przedstawiające sposoby wykorzystania wody (gotowanie, mycie, podlewanie roślin, zwierzęta żyjące w wodzie itp.), podświetlany globus oraz podane przy doświadczeniach poszczególne rzeczy potrzebne do przeprowadzenia eksperymentów.
Przebieg zajęć:
WSTĘP
1. Zagadka słowna
Co tak wygląd zmienić może:
Gdy jej dużo – zwie się morzem,
A gdy ilość jest niewielka, to jest
Kroplą lub kropelką. Gdy jest ciepło,
Wtedy płynie, a na lód twardnieje w zimie. (woda)

2. Do czego służy woda?
Dzieci oglądają obrazki przedstawiające sposoby wykorzystania wody i dochodzą do przekonania, że służy ludziom, roślinom i zwierzętom.
Wyjaśnienie nauczyciela
Bez wody zwierzęta zginęłyby, a rośliny zwiędłyby i uschły. W takim przypadku ludzie nie mieliby pożywienia.
3. „Miejsce na globusie”- szukanie na globusie wody
Dzieci oglądają na podświetlonym globusie wodę, która jest oznaczona kolorem niebieskim. Dzieci dochodzą do wniosku, że wody jest bardzo dużo i zajmuje ona więcej miejsca niż ląd.
Wyjaśnienie nauczyciela
Na Ziemi jest bardzo dużo wody, zarówno słonej (morza, oceany,) jaki i słodkiej (rzeki i jeziora). Dlatego dziś dowiemy się kilku ciekawych informacji o najbardziej drogocennym skarbie kuli ziemskiej , czyli wodzie.
CZĘŚĆ GŁÓWNA
DOŚWIADCZENIA
a) „Błyszczące monety”
Umieszczamy monetę jednogroszową w każdej z dwóch próbówek. Jedną próbówkę wypełniamy wodą, a drugą sokiem z cytryny. Zamykamy próbówki pokrywką. Czekamy 10 minut. Następnie szczypcami wyciągamy obydwie monety, umieszczając je na ręczniku papierowym. Która z monet bardziej błyszczy?
WNIOSKI: Moneta, którą umieszczono w soku z cytryny, błyszczy bardziej, ponieważ sok cytrynowy jest kwasem, który likwiduje nalot na monecie.
Potrzebne: 2 x moneta jednogroszowa, woda, sok z cytryny, 2 x próbówka, szczypce, ręcznik papierowy.
b) „Seler- kameleon” (można użyć białych kwiatów)
Do szklanego, wysokiego naczynia wlewamy do połowy wodę. Dodajemy około 15 kropli barwnika spożywczego (w dowolnym kolorze). Umieszczamy łodygę selera w zabarwionej wodzie. Czekamy kilka minut, obserwując seler.
WNIOSKI: Rośliny wchłaniają wodę, która przemieszcza się w górę rośliny.
Potrzebne: Naczynie wysokie, szklane, seler naciowy, barwnik.
c) „Tonące rodzynki”
Do szklanego naczynia wlewamy wodę mineralną- gazowaną. Wsypujemy kilkanaście sztuk rodzynek. Na rodzynkach zaczynają osiadać bąbelki i powodują, że zaczynają się one poruszać się w naczyniu. Te bąbelki to gaz. Dzieci obserwują przez przez lupę ruch rodzynek.
WNIOSKI: W napojach gazowanych znajduje się dwutlenek węgla. Dwutlenek węgla jest gazem, który tworzy bąbelki. Gaz uwalniać się będzie szczególnie intensywnie w szczelinach rodzynek, znajdując tam najlepsze warunki do przejścia w fazę gazu. Na rodzynkach osadza się coraz więcej gazu, aż gaz unosi rodzynek do góry i uwalnia się na powierzchni, a rodzynek ponownie opada.
Potrzebne: woda gazowana, rodzynki, szklane naczynie.
d) „Co można rozpuścić w wodzie?”
Do pięciu szklanek wlewany wodę (nie do pełna). Następnie kolejno wrzucamy po łyżeczce wymienionej substancji (cukier, sól, kawa mielona, ryż, trawa). Mieszamy wodę i obserwujemy co się dzieje.
WNIOSKI: Sól i cukier rozpuszczają się, pozostałe składniki osiadają na dnie, w a czasie mieszania unoszą się na wodzie.
Potrzebne: 5 szklanek, 5 łyżeczek, woda, i 5 substancji (sól, cukier, kawa mielona, ryż, trawa).
e) „Czarodziejskie jajko”
Wlewamy wodę do dwóch słoików o takiej samej wielkości. Do jednego wsypujemy kilka łyżek soli. Umieszczamy surowe jajka w obu słoikach.
WNIOSKI: Słona woda wypycha jajko na powierzchnię. W słonej wodzie wszystko pływa lepiej.
Potrzebne: 2 słoiki, sól, 2 surowe jajka, woda, łyżka.
f) „Niemożliwe zamieszanie”- mieszanie się płynów
Napełniamy butelkę do połowy wodą. Następnie dolewamy olej- nie mieszamy. Dodajemy kilka kropel niebieskiego barwnika, np. atramentu. Obserwujemy, które płyny się ze sobą połączą. Początkowo atrament będzie się unosił na powierzchni, a po kilkunastu sekundach opadnie na dno i zmiesza się z wodą.
WNIOSKI: Barwnik połączył się z wodą, olej nie. Nie wszystkie płyny się łączą z wodą. Olej jest cięższy niż woda, dlatego unosi się na jej powierzchni.
Potrzebne: plastikowa butelka, woda, olej, barwnik ,np. atrament.
g) „Unosi się i tonie”- praca w grupach
Dzieci podzielone na grupy mają za zadanie umieścić różne przedmioty w misce z wodą i stwierdzić, które opadają na dno, a które unoszą się na wodzie.
WNIOSKI: Przedmioty unoszą się na wodzie i toną. Przedmioty wykonanie z drewna, plastiku, czyli o lekkiej strukturze unoszą się na wodzie, a przedmioty metalowe zatoną, bo są cięższe. Wielkość przedmiotu nie ma wpływu na to, czy pływa, czy tonie. Duży klocek pływa, a mała moneta tonie.
Potrzebne: 5 misek, różne przedmioty, tj. monety, kamyki, spinacze, magnesy i inne.
ZAKOŃCZENIE
4. Jaka jest woda?
Dzieci po przeprowadzeniu różnych doświadczeń odpowiadają na pytanie jaka jest woda?
Ciekawe spostrzeżenia dzieci można wykorzystać do kącika informacyjnego dla rodziców i wywiesić w formie fiszek.

Bibliografia:
1. "Zagadki dla najmłodszych", Czesław Cyrański, Wyd. PW "MAC" S.A., Kielce, Poland 1992.