Z wizytą w zamku, czyli poznajemy literkę "z" i "Z" - tok metodyczny przy nauce czytania i pisania

TOK METODYCZNY PRZY NAUCE CZYTANIA I PISANIA

Temat: Z wizytą w zamku, czyli poznajemy literkę ,,z” i ,,Z”.

I.Stworzenie sytuacji dydaktycznej do ćwiczeń w mówieniu
i wyodrębnienie wyrazu podstawowego.

1.Nauczyciel powinien odpowiednio przygotować wcześniej salę – rozłożyć stroje królewskie i przedmioty takie jak tron (odpowiednio przygotowane krzesło), korona, berło, klucz, zbroja, pierścień królewski.
Nauczyciel mówi dzieciom wchodzącym do klasy, że dzisiaj sala lekcyjna zamieni się
w pewne miejsce, którego nazwę uczniowie będą musieli odgadnąć. Ułatwią im to ukryte przedmioty związane właśnie z tym miejscem.
2.Wyszukiwanie i wskazywanie przez uczniów eksponatów (przedmiotów), które zostały ukryte w sali.
Dzieci, każdy znaleziony przedmiot, strój przynoszą i kładą na wyznaczonym stoliku.
Dzieci mogą przymierzać stroje, koronę, itd. Pytania nauczyciela:
- Jak nazywają się poszczególne przedmioty, eksponaty?
- Która rzecz najbardziej podoba się dzieciom? Dlaczego?
- Gdzie możemy, czy też można było, spotkać, znaleźć, zobaczyć takie przedmioty?
- Czy dzieci potrafią podać nazwę miejscowości, w której znajduje się zamek?
- Czy znają bajkę, w której była mowa o zamku? Nauczyciel prosi o podanie tytułu.
- A czy zamek to tylko budowla? Gdzie jeszcze są zamki? (w drzwiach, w ubraniach).
Dzieci odpowiadają.
3.Nauczyciel czyta wiersz: ,,Z, z” (nauczyciel nie czyta tytułu, tylko samą treść akcentując głoskę ,,z”);
4.Rozmowa kierowana - wypowiedzi dzieci związane z sytuacją dydaktyczną, pytania nauczyciela:
- Jakie postacie występują w wierszu?
- Jaką głoskę słychać najczęściej?
- O jakim miejscu jest mowa w wierszu? Gdzie wszystko się dzieje, odbywa?
5.Nauczyciel mówi: ,,Teraz gdy odnaleźliście wszystkie ukryte przedmioty
i wysłuchaliście wierszyka powiedzcie w jakie miejsce zamieni się dzisiaj nasza sala. Pokazuje uczniom obrazki przedstawiające: wieżowiec, zamek, chatę – zadaniem uczniów jest wskazanie właściwego obrazka i przyklejenie etykietki z wyrazem ,,ZAMEK” – naszym wyrazem podstawowym.

II.Analiza i synteza słuchowo – wzrokowa wyrazu podstawowego

Uczniowie siedzą na dywanie
1.Prawidłowa wymowa wyrazu podstawowego, czytanie całościowe;
2.Podział wyrazu na:
- sylaby (analiza) - ZA - MEK (uczniowie mogą klaskać, tupać, położyć dłoń pod
brodą),
- głoski (wypowiadanie kolejnych głosek w izolacji - analiza):
Z A M E K,
- dzieci odpowiadają na pytania:
*jaką głoskę słychać na początku?
*jaką głoskę słychać na końcu słowa?
*jaką głoskę słychać w środku słowa ,,zamek”?
- wypowiedzenie całego wyrazu (synteza) - ZAMEK;
3.Układanie schematu okienkowego (białe kartoniki, ,,cegiełki” - 5)
Pytania:
- ile głosek słychać w słowie ,,zamek”?
- ile potrzeba białych kartoników?
Dzieci układają kartoniki na dywanie.
4.Wyróżnienie samogłosek i zastępowanie ich czerwonymi kartonikami – 2
Przypomnienie co to jest samogłoska (sama brzmi, żadna literka nie dołącza się).
Pytanie;
- ile jest samogłosek w słowie ,,zamek”?
- ile potrzebujemy czerwonych kartoników?
Dzieci wymieniają odpowiednio kartoniki na dywanie (białe na czerwone).
5.Wyróżnienie spółgłosek i zastępowanie ich niebieskimi kartonikami – 3
Przypomnienie co to jest spółgłoska ( brzmi wspólnie z innymi głoskami,
dołączają się samogłoski).
Pytanie;
- ile jest spółgłosek w słowie ,,zamek”?
- ile potrzebujemy niebieskich kartoników?
Dzieci wymieniają odpowiednio kartoniki na dywanie (białe na niebieskie).
6.Zastąpienie kolorowych kartoników znanymi literami – ,,amek”
7.Wyodrębnienie w wyrazie nowej głoski, wyszukiwanie innych wyrazów zawierających daną głoskę w nagłosie, śródgłosie i wygłosie, zastąpienie jej symbolem graficznym – literą ,,z”;
8.Prezentacja litery ,,z” (małej”) i ,,Z” wielkiej, rozpoznawanie jej wśród liter alfabetu
i układanie z nią innych wyrazów wg pomysłów uczniów;
9.Wyodrębnienie litery do nauki pisania.

III.Nauka pisania małej i wielkiej litery oraz łączenie jej
z innymi literami

Uczniowie znajdują się na dywanie
1.Pokaz litery ,,z” i ,,Z”: drukowanej i pisanej, małej i wielkiej;
2.Uczniowie mówią:
- Z czym kojarzy im się kształt tej litery, co przypomina?
- Co jest podobne do tego kształtu?
- Co znajduje się w klasie i zawiera w swojej nazwie literkę ,,z”?;
3.Piosenka o literce ,,z” (Metoda Dobrego Startu);
4.Nauczyciel demonstruje sposób pisania litery najpierw na tablicy w dużym formacie bez linii, a następnie w liniaturze;
5.Uczniowie, piszą literę ,,z” w powietrzu; w parach piszą sobie nawzajem literę ,,z” na plecach; układają kształt litery ,,z” wykorzystując kasztany, fasolkę, guziki, klocki, itp., wodzą palcem po ułożonym kształcie; układają kształt wykorzystując wstążkę, sznurek; leżąc na dywanie układają literę ,,z” ze swojego ciała;
Uczniowie siedzą w ławkach
6.Pisanie po śladzie, łączenie kropek;
7.Pisanie w szerszych i wąskich liniach;
8.Pisanie liter w izolacji i w połączeniu z innymi; odczytywanie sylab jakie litera ,,z” tworzy z samogłoskami;
9.Nauczyciel pisze na tablicy wyraz ,,zamek”, zwracając uwagę na sposób łączenia litery ,,z” z innymi literami;
10.Zapisywanie innych wyrazów z literą ,,z” (wykorzystujemy propozycje uczniów),
np.: zbroja, zabawa, Zuza, znak, wazon, koza, bluza, obraz, pojazd.
Zwracamy uwagę na pisownię imion, nazw miast, itd. – duża litera.
11.Uczniowie układają i na polecenie nauczyciela wypowiadają, po jednym zdaniu
z trzema wybranymi wyrazami, ale takimi, żeby ,,z” występowało w nagłosie, śródgłosie i wygłosie, np. zabawa, koza, obraz. W miarę możliwości zapisują ułożone zdania.

IV.Nauka czytania tekstu z nową literą. Ćwiczenia przygotowujące do czytania.

1.Uczniowie wyszukują w tekście, pt. ,,Zamek” i odczytują wyrazy i zdania z wyrazami, w których wystąpiła litera ,,z”;
2.Wzorcowe czytanie tekstu przez nauczyciela, uczniowie słuchają.
Zadaniem uczniów jest powiedzieć ,,z” i klasnąć, ilekroć usłyszą słowo z tą głoską oraz zapamiętać jak najwięcej wyrazów z literą ,,z”.
3.Na polecenie nauczyciela dzieci wymieniają wszystkie wyrazy, jakie zapamiętały.
4.Czytanie tekstu przez uczniów – czytanie głośne, a następnie czytanie ciche.
5.Odpowiadanie na pytania nauczyciela, wypełnianie poleceń:
- Jakie osoby występują w tekście? Odszukajcie odpowiedni fragment (wybrany uczeń odczytuje);
- Czy dzieci słyszały o królu Zygmuncie, który rządził dawno temu naszym krajem? Jak się nazywał – pełne imię. Czy wiedzą w jakim mieście znajduje się pomnik ku czci króla Zygmunta?
Jeżeli dzieci nie wiedzą, nauczyciel króciutko udziela informacji, odpowiada na pytania, a dzieci słuchają.
- Co znajduje się w zamku? Odszukajcie odpowiedni fragment (wybrany uczeń odczytuje);
- Wyszukajcie zdanie najkrótsze i najdłuższe.
6.Czytanie tekstu literackiego w całości przez dzieci.

V.Doskonalenie techniki czytania i pisania:

1.Dzieci otrzymują 8 karteczek z wyrazami z literką ,,z” występującymi w tekście:wazon, zamek, Zygmunt, waza, Zuzanna, wazon, Zenek, obraz. Gra muzyka – nauczyciel przerywa muzykę i wypowiada, np. słowo ,,zamek”, zadaniem dzieci jest odszukać odpowiedni wyraz (przeczytać) i oddać nauczycielowi. Zabawa kończy się, gdy wszystkie karteczki zostaną oddane.
2.Memory z literką ,,z” - dzieci siedzą w parach, otrzymują obrazki i wyrazy. Odwracają karteczki obrazkami i wyrazami do dołu, np. zaczyna dziecko , odkrywa jedną kartę i w zależności co odkryło, wyszukuje do pary obrazek lub wyraz (wazon - obrazek : wazon wyraz). Wygrywa ten, kto zdobędzie więcej par.
3.Malujemy i czytamy - uczniowie mają wykonać ilustrację do tekstu, pt. ,,Zamek”, następnie odczytać i dobrać wyrazy do elementów ilustracji (zamek, Zygmunt, Zuzanna, wazon, waza, zegar, obraz, Zenek), potem przykleić karteczki
z odpowiednimi napisami we właściwych miejscach. Wykorzystujemy etykietki z zadania 1.
Należy zwrócić uwagę, aby każdy uczeń miał narysowane wszystkie elementy, czyli ma mieć przyklejonych osiem karteczek, jeżeli jest mniej wówczas uczeń czyta tekst jeszcze raz i uzupełnia pracę.

•Nagroda za pracę - na zakończenie uczniowie otrzymują korony, które mogą wziąć do domu – dziewczynki i chłopcy. Dzieci mogą je dowolnie ozdobić.

Uwagi:
- można także razem z dziećmi przygotować przedstawienie, np. pod tytułem: ,,Bajka o literce ,,Z”.
Uczniowie wymyślają wspólnie bajkę (można wykorzystać metodę aktywizującą ,,kłębek”) i przygotowują, z pomocą nauczyciela, przedstawienie.